ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 16 Νοέμβρη 2014
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ο κομμουνιστής καλλιτέχνης μιλά μέσα από τη στάση και το έργο του

Αποσπάσματα από την ομιλία της Ελένης Μηλιαρονικολάκη, στο αφιέρωμα σε πέντε κομμουνιστές δημιουργούς του κινηματογράφου

Ενα τριήμερο αφιέρωμα σε πέντε δημιουργούς του κινηματογράφου που, όχι μόνο υπήρξαν σταθερά έως το τέλος της ζωής τους μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά υπηρέτησαν αυτή τους την ιδιότητα και μέσα από το έργο τους, διοργάνωσε στις 7 - 9 Νοέμβρη η Τομεακή Οργάνωση Καλλιτεχνών της ΚΟΑ του ΚΚΕ, με σημαντική επιτυχία στο χώρο της πρόσφατα ανακαινισμένης «Αλκυονίδας». Πρόκειται για τους Στέλιο Τατασόπουλο, Γρηγόρη Δανάλη, Μικέ Καραπιπέρη, Λάμπρο Λιαρόπουλο και τον Νίκο Αντωνάκο, για τους οποίους ο «Ριζοσπάστης» θα προχωρήσει σε επόμενα φύλλα του σε αναλυτική παρουσίαση της στάσης και του έργου τους με αφορμή αυτήν την εκδήλωση.

Μιλώντας αναλυτικά για το έργο των πέντε κομμουνιστών δημιουργών στην έναρξη του αφιερώματος, η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ, τόνισε μεταξύ άλλων:

«Ο Μπρεχτ σημείωνε εμφατικά πως στο ερώτημα προς έναν καλλιτέχνη για το αν είναι κομμουνιστής, καλύτερα είναι να δείχνει το έργο του, αντί για το κομματικό του βιβλιάριο. Κι αυτό όχι μόνο γιατί στο καλλιτεχνικό έργο αποκαλύπτεται ο βαθμός αφομοίωσης και εμβάθυνσης στην κομμουνιστική ιδεολογία, αλλά κύρια γιατί αυτή η στάση είναι η μόνη που δείχνει πόσο αποφασισμένος είναι κανείς να πολεμήσει για τις ιδέες του, καθώς προμηνύει σκληρή σύγκρουση και πάλη, που ποτέ στον καπιταλισμό δεν ήταν χωρίς κόστος για το δημιουργό, ακόμη και στις περιπτώσεις των λίγων εξαιρέσεων που η γερή κράση και οι τεράστιες ψυχικές αντοχές τους, τους επέτρεψαν τελικά να επικρατήσουν σ' αυτό τον άνισο αγώνα και να δημιουργήσουν ελεύθερα(...)


Ο κινηματογράφος προϋποθέτει μεγάλα κεφάλαια, ακόμη και στις μέρες μας που οι εξελίξεις στην τεχνολογία έχουν μειώσει το κόστος της κινηματογραφικής παραγωγής. Ετσι, ο σκηνοθέτης έχει δύο επιλογές, αν ο ίδιος δε διαθέτει την οικονομική υποδομή για να γυρίσει μια ταινία ως ανεξάρτητος παραγωγός. 'Η να υποκύψει στον εμπορικό κινηματογράφο - πράγμα που σημαίνει την απώλεια της ιδιότητας του δημιουργού - ή να υποβάλει αίτημα για κρατική χρηματοδότηση. Απ' αυτήν, όμως, τη χρηματοδότηση είναι αποκλεισμένοι από χέρι οι κομμουνιστές, όπως και πολλοί ακόμη έντιμοι απέναντι στην Τέχνη δημιουργοί με λιγοστές βέβαια πάντα εξαιρέσεις. Γιατί, ποιος λογικός καπιταλιστής, πολύ περισσότερο το κράτος τους, θα εγκρίνει χρηματοδότηση σε κάποιον που είναι βέβαιο ότι θα τη χρησιμοποιήσει εναντίον του και μάλιστα με όπλο του αυτή, "την πιο σπουδαία από όλες τις καλές τέχνες", όπως χαρακτήριζε ο Λένιν τον κινηματογράφο, εξαιτίας της δύναμής του να διαδίδει πλατιά και αποδοτικά τα αφυπνιστικά του μηνύματα!

Ας μην παραξενεύει λοιπόν κανέναν γιατί και οι πέντε αυτοί πολλά υποσχόμενοι σύντροφοί μας δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν το έργο τους και έμεινε ανεκπλήρωτος ο πόθος τους να μεταδώσουν το τεράστιο δημιουργικό απόθεμα που κουβαλούσε ο καθένας τους. Ενας προς έναν, βασανισμένοι απ' τα οικονομικά προβλήματα και καταχρεωμένοι σε φίλους και γνωστούς, πλήρωσαν το τίμημα της αγονάτιστης στάσης τους μπροστά στο τυραννικό δίλημμα "να υποκύψω ή να εξαφανιστώ καλλιτεχνικά;" (...) Και δεν είναι οι μόνοι, ούτε είχαν, ανήκοντας σε μια συλλογικότητα, τη χειρότερη τύχη. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει πόσα ταλέντα χάθηκαν και εξακολουθούν να χάνονται, πόσες ελπίδες τσαλακώνονται μέσα σ' αυτή την αμείλικτη ταξική πάλη που σοβεί στα σωθικά της 7ης Τέχνης αυτά τα 100 χρόνια που γιορτάζουμε φέτος από τη γέννησή της στην Ελλάδα.

Ωστόσο, τίποτα δεν πρέπει να είναι αρκετό για να αποθαρρύνει οποιονδήποτε δημιουργό τιμά την τέχνη του και την πραγματική κοινωνική λειτουργία της να εισχωρεί με θάρρος στην αλήθεια. Αλλωστε, οι τρεις από τους πέντε δημιουργούς του αφιερώματος έχουν φέτος - έστω και μετά θάνατον - την τιμητική τους, και σε επίσημες, τις κρατικές διοργανώσεις (...)

Στο κάτω - κάτω όλοι αυτοί οι πρωτοπόροι στην Τέχνη και τη ζωή άνθρωποι που σήμερα τιμούμε και τόσοι άλλοι ακόμη που ευελπιστούμε ότι στην πορεία θα τιμήσουμε, έκαναν τη δική τους αρχή στη μεγάλη συλλογική κι ατέρμονη πορεία της ανθρωπότητας προς το φως, που το τέλος της "δε χωρά στην οθόνη" που βλέπουμε, όπως έλεγε κι ο Λάμπρος Λιαρόπουλος. Οσο θα υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως θα 'ρθουν καιροί ευτυχισμένοι. Και τότε δεν θα τιμούνται κάθε 100 χρόνια, μα κάθε μέρα. Και προπαντός όχι από κάποιους λίγους σινεφίλ, αλλά από το μεγάλο λαϊκό πλήθος, που θα νιώθει ότι κι αυτοί υπήρξαν αίμα από το αίμα του και ψυχή απ' την ψυχή του».


ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Καθολική ηλιθιότητα και μαθητές

1. Ο μαθητής που εκπαιδεύεται καθημερινά έχει και αυτός το δικαίωμα να κρίνει για την καθημερινότητά του, τη γνώση που του παρέχεται και να συναποφασίζει για την τύχη του.

2. Το εικοσιτετράωρο ενός μαθητή μέσα σ' αυτό το αποτρόπαιο περιβάλλον είναι γεμάτο κραδασμούς, και στην καλύτερη περίπτωση το ακριβώς αντίθετο: Αδράνεια. Η μετάδοση της γνώσης στα σχολεία έχει πλέον τη μορφή φιλανθρωπίας, την οποία ο μαθητής αναγκαστικά προσλαμβάνει αλλά το ένστικτό του αυτόματα θέλει να την αποβάλει.

3. Μόνον ένας αδαής, όπως ο Λοβέρδος, μπορεί να πιστέψει πως, τρομοκρατώντας τους μαθητές με τον εισαγγελέα, μπορεί να αναχαιτίσει τις άθλιες ψυχολογικές συνθήκες, τη συστηματική παραπλάνηση και τις ψευδαισθήσεις που τυλίγουν τους μαθητές και τους παγιδεύουν.

4. Αν ο μαθητής δεν είναι αυστηρός με όσα συμβαίνουν γύρω του, τα ίχνη του θα χαθούν, όπως χάθηκαν τα ίχνη από όλες εκείνες τις γενιές που δεν αντιστάθηκαν και εξαφανίστηκαν μέσα στην Ιστορία.

5. Κάθε μαθητής είναι ένα ξεχωριστός κόσμος. Κόσμος σε κατάσταση μόνιμης έξαψης, κόσμος που μας κοιτάζει, που διαπνέεται από την περιέργεια για το πώς εμείς νοθεύσαμε τη φαντασία μας, πώς χάσαμε την ευθυκρισία μας και τώρα, μπροστά στην τηλεόραση, συναντιόμαστε, χωρίς να αναγνωρίζουμε, με την καχεκτική και άχαρη ζωή μας.

6. Ευλογημένο το πείσμα των μαθητών. Χάρη σε αυτό, η ανταρσία αποκτά το γέλιο που της ταιριάζει και σκεπάζει όλους τους εύθικτους θεοσεβούμενους, οι οποίοι όχι μόνο δεν διακινδύνευσαν τίποτα, αλλά φροντίζουν να τυφλώνουν κάθε πνεύμα.

7. Η υπερβολικά αρνητική διάθεση του καθεστώτος απέναντι στους μαθητές αφορά το φόβο του ότι δε θα προλάβει να πλάσει τον μαθητή σαν ένα μοναχικό εμπόρευμα, για να υπηρετήσει μιαν αρχαία οικονομική δυναστεία. Οταν δεν τα καταφέρουν, καταφεύγουν στον ευνουχισμό. Σε κάθε σχολείο πάντα υπάρχουν εκείνοι οι καθηγητές που αφήνουν με προθυμία την αποστολή της μετάδοσης γνώσης και γίνονται ανακριτές των παιδιών.

8. Επαίρονται οι υπουργοί του καθεστώτος ότι κατέστησαν την τρομερή χειρονομία των μαθητών μιαν απελπισμένη προσπάθεια. Αρκούσαν μια σειρά από ατέλειωτα ψέματα, μια γερή δόση δημοσιογραφικής αγυρτείας και ένας εισαγγελέας για όλες τις δουλειές - που ανέλαβε την ευθύνη να εμφανίσει τους μαθητές σαν πειθήνια στρατιωτάκια μιας δαιμονικής δύναμης - ώστε να στηριχθεί η τρομερή συκοφαντία ότι οι μαθητές είναι υποκινούμενοι.

9. Οι αβυσσαλέες αντιφάσεις του καθεστώτος, οι αντιδραστικοί κύκλοι των κατεστημένων δημοσιογράφων που ενδιαφέρονται μόνο για την προσωπική τους καταξίωση, μαζί με τις ελληνοχριστιανικές παραδόσεις, έστησαν έναν επιθετικό σχηματισμό ενάντια στους μαθητές που θα ζήλευαν οι απανταχού χουντικοί. Εχοντας απομακρυνθεί οριστικά από ένα «χαρακτήρα» που κάποτε μπορεί και να κρατούσαν, οι υπουργοί ήταν αναγκασμένοι να συγκρουστούν με τους μαθητές. Οσο το σχολείο θα μετατρέπεται σε γκέτο, όσο οι μαθητές θα θεωρούνται ιδιοκτησία του καθεστώτος, δεν υπάρχει περίπτωση συναίνεσης. Το καθεστώς είναι τυχοδιωκτικό, οι μαθητές όχι.

10. Οι μαθητές έχουν το σθένος και συσπειρώνονται ενάντια στην καθολική ηλιθιότητα, που το μόνο που γνωρίζει να ασκεί είναι η τιμωρία. Αυτό φαίνεται ότι θέλει το καθεστώς: μαθητές τρομαγμένους, καταπιεσμένους, χωρίς συνείδηση της αποστολής τους, μαθητές που κρύβονται και παραμένουν αδρανείς. Παρ' όλα αυτά, η απελπισμένη αναζήτηση της γνώσης έστειλε στο διάολο το μοντέλο του υποταγμένου, συνεσταλμένου μαθητή. Ανέλαβαν δράση όσοι μαθητές παράκουσαν τις διαταγές, αρνήθηκαν κάθε κοινωνικό υποβιβασμό, καταλαμβάνοντας συμβολικά τα σχολεία σαν μια πράξη πνευματικής δημιουργίας. Διεκδίκησαν το σχολείο ως ζωντανό οργανισμό και όχι απαγορευμένη ζώνη.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ



Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ