Το χρόνιο πρόβλημα της συνταξιοδότησης των καλλιτεχνών - λογοτεχνών έρχεται στην επικαιρότητα επιτακτικά ζητώντας τη λύση του, μέσα στο γενικότερο τοπίο της πιο οξυμένης επίθεσης στα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα όλων των εργαζομένων. Η λύση του ασφαλιστικού - συνταξιοδοτικού των καλλιτεχνών αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας και ανθρώπινο δικαίωμα κάθε εργαζόμενου. Η κυβέρνηση - όπως άλλωστε και οι προηγούμενες - αντιμετωπίζει την Τέχνη και τους ανθρώπους που τη δημιουργούν σαν αναλώσιμα και ως βιτρίνα, αδιαφορώντας για τους όρους και τις συνθήκες μέσα στις οποίες ο καλλιτέχνης καλείται να δημιουργήσει, συνθήκες που τελικά πολλές φορές τον παροπλίζουν και τον καταργούν.

Τόσο η σημερινή κυβέρνηση όσο και οι προηγούμενες αρνούνται τη θέσπιση καθολικής λύσης του ασφαλιστικού - συνταξιοδοτικού. Με το νέο συνταξιοδοτικό νόμο που κατατέθηκε στη Βουλή, αποκλείονται οι καλλιτέχνες από το δικαίωμα στη σύνταξη και με νομοθετική πλέον ρύθμιση, ενώ για μια ακόμη φορά δεν ελήφθη υπόψη η πρόταση καθολικής λύσης του ασφαλιστικού - συνταξιοδοτικού των εικαστικών, που έχει κατ' επανάληψη καταθέσει το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας στα συναρμόδια υπουργεία.

Πρόσφατα, λοιπόν, κατατέθηκε στη Βουλή αλλαγή του νόμου για τις λεγόμενες συντάξεις καλλιτεχνών - λογοτεχνών (στο ν/σ «Ρυθμίσεις για την τροποποίηση και τη βελτίωση συνταξιοδοτικών, δημοσιονομικών, διοικητικών και λοιπών διατάξεων του Υπουργείου Οικονομικών», άρθρο 4, παράγρ. 13).

Το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας, όπως επισημαίνουν η πρόεδρος, Εύα Μελά, και ο γενικός γραμματέας, Δημήτρης Βάρβογλης, «θα μιλούσε διαφορετικά γι' αυτές τις συντάξεις, εάν τόσα χρόνια είχε λυθεί το ασφαλιστικό - συνταξιοδοτικό των καλλιτεχνών, ιδιαίτερα των δημιουργών. Θα συζητούσαμε σε άλλη βάση με ποιους τρόπους η πολιτεία θα μπορούσε να τιμήσει τους καλλιτέχνες. Ομως, σήμερα, αυτές οι συντάξεις είναι ο μοναδικός πόρος ζωής για τους δημιουργούς που είναι παντελώς ανασφάλιστοι». Πρόσφατα, μέσα στο Μάρτη 2013, στην Επιτροπή Συντάξεων του υπουργείου παρουσιάσθηκαν 26 αιτήσεις εικαστικών καλλιτεχνών, αιτήσεις του 2012 για σύνταξη, γνωστών δημιουργών με σημαντικό και διακεκριμένο καλλιτεχνικό έργο και εγκρίθηκαν μόνο 6 λόγω του περιορισμένου αριθμού των 30 που με τον ισχύοντα νόμο 3620/2007 προορίζονται για όλους τους καλλιτεχνικούς κλάδους.

Καταργούνται 15 συντάξεις το χρόνο, από τις 30 που δίνονται ως σήμερα συνολικά στην κατηγορία εκείνη των ανθρώπων (ζωγράφων, γλυπτών, συγγραφέων, ποιητών, μουσουργών, συνθετών, λαϊκών καλλιτεχνών, κ.λπ. 36 καλλιτεχνικών κλάδων) που αν και συνεισφέρουν στο κοινωνικό σύνολο με τη δημιουργία τους, αν και δώσανε όλη τους τη ζωή σε αυτό που λέγεται «συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας», στον Πολιτισμό, τους καταδικάζουν στην απόλυτη ανέχεια, εφόσον είναι παντελώς ανασφάλιστοι οι περισσότεροι.

• Το όριο συνταξιοδότησης ανεβαίνει στο 67ο έτος αντί του 65ου.
• Το ύψος της σύνταξης περιορίζεται στα 720 ευρώ.
• Προβλέπεται ως προϋπόθεση να μη λαμβάνουν άλλη σύνταξη ίση ή μεγαλύτερη των 720 ευρώ από οποιονδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης. Η σύνταξη περικόπτεται ώστε το άθροισμα και των δύο συντάξεων να μην υπερβαίνει τα 720 ευρώ.
• Δύο διοικητικοί υπάλληλοι (ένας του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και ένας του ΥΠΠΟ) θα συμμετέχουν στην επιτροπή καλλιτεχνικής κρίσης με δικαίωμα ψήφου.
• Δεν είναι πλέον «τιμητικές» αφού απαιτείται ο μέσος όρος εισοδήματος κατά τα 3 προηγούμενα της αίτησης οικονομικά έτη «να μην υπερβαίνει το 12πλάσιο της μηνιαίας κύριας ακαθάριστης σύνταξης που αντιστοιχεί κατά την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου αυτού, σε δημόσιο υπάλληλο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με 35 έτη δημόσιας υπηρεσίας» (περίπου στα 10.000 ευρώ από 25.000 ευρώ που λέει ο ως τώρα ισχύων νόμος). Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι κανείς δεν θα μπορεί να παίρνει τη σύνταξη αν τα προηγούμενα 3 χρόνια πριν την αίτηση για σύνταξη ΑΠΛΑ ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ. Πολύ δε περισσότερο που η καλλιτεχνική βιοποριστική εργασία είναι περιστασιακή.
• Οι συντάξεις που ήδη καταβάλλονται μειώνονται στα 720 ευρώ.
• Καταργείται η τιμαριθμική αναπροσαρμογή του ποσού της σύνταξης, πράγμα που σημαίνει ότι σύντομα οι συντάξεις αυτές θα εκμηδενισθούν.
• Οι αιτήσεις που έχουν κριθεί και είναι σε εκκρεμότητα στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους απονέμονται με τα νέα οικονομικά κριτήρια, του κατατεθειμένου νομοσχεδίου.
• Οποιος δεν εγκριθεί λόγω του περιορισμένου αριθμού, αν και έχει διακεκριμένο έργο και έχει προσφέρει διακεκριμένες υπηρεσίες, έχει δικαίωμα ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΦΟΡΑ να επανακριθεί εντός της επόμενης τριετίας.
• Αν κάποιος καλλιτέχνης απορριφθεί έχει δικαίωμα να επανέλθει με νέο έργο για ΜΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΗ νέα κρίση, μετά από μια τριετία.

«Η τριετία στις μεγάλες ηλικίες» - εξηγεί με ανακοίνωσή του το ΕΕΤΕ - «είναι πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα για να περιμένει κανείς. Είναι επίσης απόλυτα ξένο με κάθε έννοια δικαίου η "ΜΙΑ και ΜΟΝΑΔΙΚΗ νέα κρίση" γιατί καμία επιτροπή δεν μπορεί να διεκδικήσει για τον εαυτό της το απόλυτα αλάθητο. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να έχουν το περιθώριο να επανέρχονται προς νέα κρίση, εφόσον είναι απρόβλεπτο το πότε θα δημιουργήσει ο καλλιτέχνης άξιο για διάκριση έργο. Δεν είναι λίγες οι φορές που στην ιστορία των τεχνών ένας καλλιτέχνης μεγαλουργεί σε μεγάλη ηλικία».

• Επίσης, το νομοσχέδιο αναφέρει ότι «αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι την 31η/12/2012 και εκκρεμούν σε οποιοδήποτε στάδιο» (δηλαδή από την αρμόδια επιτροπή έχουν κριθεί άξιοι για συνταξιοδότηση αλλά δεν επαρκεί ο αριθμός 30 ή δεν έχει ολοκληρωθεί η όλη διαδικασία), «...εξετάζονται με βάση τις αντικαθιστώμενες διατάξεις» - χωρίς μάλιστα να προσδιορίζει με ποιες.
• Για όσους ήδη λαμβάνουν τη σύνταξη αυτή, η σύνταξη περικόπτεται στα 720 ευρώ.
• Η σύνταξη - σε περίπτωση θανάτου - δεν μεταβιβάζεται στα ανήλικα τέκνα, όπως συμβαίνει άλλωστε και με τον ισχύοντα νόμο.

Το ΕΕΤΕ εκφράζει την αντίθεση του καλλιτεχνικού κόσμου σε όλες τις παραπάνω αλλαγές: «Αν και έχουμε κατ' επανάληψη βομβαρδίσει τα αρμόδια υπουργεία με προτάσεις ζητώντας την αλλαγή του νόμου για τις λεγόμενες "τιμητικές συντάξεις" με αύξηση του αριθμού και διεκδικώντας την καθολική λύση του ασφαλιστικού - συνταξιοδοτικού των καλλιτεχνών (για το οποίο έχουμε κατ' επανάληψη καταθέσει πρόταση νόμου) η κυβέρνηση προχώρησε στην εκπόνηση σχεδίου νόμου χωρίς ούτε να τις λάβει υπόψη, ούτε να μελετήσει και να συζητήσει το θέμα με το ΕΕΤΕ που βάσει του νόμου 1218/81 είναι ως ΝΠ Δημοσίου Δικαίου φορέας σύμβουλος της πολιτείας σε ζητήματα των εικαστικών τεχνών και των δημιουργών τους».

Μάλιστα, σε συνάντηση πρόσφατα κλιμακίου του ΕΕΤΕ με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα - όπως σημειώνει η πρόεδρος του ΕΕΤΕ - «έγινε φανερό ότι η κυβέρνηση θεωρεί τις συντάξεις προς τους καλλιτέχνες "χαριστικές", ότι δεν την ενδιαφέρει η κοινωνική λειτουργία της Τέχνης και το αν οι καλλιτέχνες ως κλάδος είναι ανασφάλιστοι, ότι την ενδιαφέρουν μόνο οι αριθμοί»... Και ο γενικός γραμματέας συμπληρώνει: «Η αντίληψη που εκφράσθηκε απαξιώνει τους καλλιτέχνες που έχουν ήδη λάβει σύνταξη, ταυτίζοντας τις υπηρεσίες προς την τέχνη και την κοινωνία με την αναγνωρισιμότητα μέσω των ΜΜΕ (!!!), όπως παλιότερα το υπουργείο Πολιτισμού είχε αρνηθεί τη σύνταξη στον ποιητή Νίκο Καρούζο γιατί δεν τον γνώριζε»!

Το ΕΕΤΕ απαιτεί «την άμεση απόσυρση των αλλαγών αυτών που προβλέπει το νομοσχέδιο για τις συντάξεις καλλιτεχνών και λογοτεχνών και ζητούμε να τεθεί επί τάπητος το θέμα της οριστικής λύσης του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού των καλλιτεχνών και λογοτεχνών».