Μετά τις συνεχόμενες μειώσεις των προϋπολογισμών τα τελευταία χρόνια και το «κούρεμα» 187 εκατομμυρίων ευρώ (100 εκατ. για τα ΤΕΙ και 87 εκατ. για τα πανεπιστήμια) με το PSI (Πρόγραμμα Αναδιάρθρωσης του Ελληνικού Χρέους) τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ έχουν πρόβλημα στην κάλυψη στοιχειωδών αναγκών για τη λειτουργία τους.

Οι επιπτώσεις των μειώσεων ήταν εμφανείς τη χρονιά που ολοκληρώθηκε σε μια σειρά τομείς. Στη σίτιση και τη στέγαση των φοιτητών και των σπουδαστών, που έτσι κι αλλιώς δεν κάλυπτε τις ανάγκες, η κατάσταση ήταν συνεχώς χειρότερη και την επόμενη χρονιά αναμένεται εκρηκτική. Ολο και περισσότεροι φοιτητές και σπουδαστές θα έχουν ανάγκη τη δωρεάν σίτιση και στέγαση, που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο δικαίωμα για όλους.

Με τις «ρυθμίσεις» για το νόμο - πλαίσιο, που πέρασε πρόσφατα η κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ (χωρίς να αλλάζει η ουσία του Πανεπιστημίου - ΑΕ) θα δοθούν τα υπόλοιπα από το μειωμένο προϋπολογισμό του 2012, χρήματα τα οποία προφανώς δεν επαρκούν για να καλυφθούν οι ανάγκες.

Την περσινή χρονιά τα προβλήματα με τη σίτιση ήταν καθημερινότητα σε πολλά ιδρύματα: Αναπροσαρμογές στον αριθμό των δικαιούχων δωρεάν σίτισης, μικρότερες μερίδες, αυξήσεις στην τιμή για όσους δε δικαιούνται δωρεάν σίτιση. Να σημειώσουμε πως τη σίτιση, εδώ και καιρό, αναλαμβάνουν, στις περισσότερες περιπτώσεις, εργολάβοι με συμβάσεις.

Ειδικά στα ΤΕΙ παρατηρήθηκε έντονα το πρόβλημα, κάτι που εξηγείται εύκολα με τις μειώσεις προϋπολογισμών που είχαν. Αναφέρουμε τα ποσοστά μείωσης των προϋπολογισμών για τη σίτιση της κρατικής επιχορήγησης του 2012 σε σχέση με το 2009: ΤΕΙ Αθήνας 21,2%, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας 37,9%, ΤΕΙ Ηπείρου 50%, ΤΕΙ Θεσσαλονίκης 32,7%, ΤΕΙ Καβάλας 33,3%, ΤΕΙ Καλαμάτας 22,2%, ΤΕΙ Κρήτης 34,9%, ΤΕΙ Λαμίας 48,6%, ΤΕΙ Λάρισας 36,2%, ΤΕΙ Μεσολογγίου 25%, ΤΕΙ Πάτρας 39%, ΤΕΙ Πειραιά 27,3%, ΤΕΙ Σερρών 16,7%, ΤΕΙ Χαλκίδας 24,1%, ΤΕΙ Ιονίων Νήσων 35,7%.

Την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά οι φοιτητές και οι σπουδαστές που θα έχουν ανάγκη τη δωρεάν σίτιση αναμένεται να αυξηθούν ακόμα περισσότερο. Τα ιδρύματα, αναλόγως με τα κονδύλια που θα έχουν, θα προσαρμόζουν, όμως, τα κριτήρια, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι ν' αναγκάζονται να πληρώνουν!

Μάλιστα, τον Ιούνη η υπηρεσιακή κυβέρνηση εξέδωσε Κοινή Υπουργική Απόφαση για τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις της σίτισης φοιτητών και σπουδαστών. Σε αυτή την απόφαση δίνεται η δυνατότητα στα ιδρύματα, αν δεν επαρκεί η χρηματοδότηση για την κάλυψη των δικαιούχων (με εισοδηματικά κριτήρια κ.ά), να επιβάλλονται ακόμα πιο περιοριστικά κριτήρια. Ετσι, τελικά, «νόμιμα» θα σιτίζονται δωρεάν μόνο ορισμένες κατηγορίες φοιτητών (πολύτεκνοι, μονογονεϊκές οικογένειες κ.ά.)! Πρακτικά, ανοίγει ο δρόμος για τεράστιες περικοπές.

Μόνο ορισμένα παραδείγματα από την περασμένη ακαδημαϊκή χρονιά είναι χαρακτηριστικά της κατάστασης, αλλά και ενδεικτικά για το τι θα γίνει του χρόνου, αν τα πράγματα μείνουν ως έχουν:

Στο τέλος Ιούνη το ΤΕΙ Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε διακοπή της σίτισης, λόγω εξάντλησης της διαθέσιμης πίστωσης και ζήτησε έκτακτη χρηματοδότηση. Στις αρχές Ιούνη η διοίκηση του ΤΕΙ Ηπείρου αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία της Λέσχης από τις 15 Ιούνη. Στα τέλη Απρίλη το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας επέβαλε πλαφόν 20.000 ετήσιο εισόδημα για τη σίτιση, αποκλείοντας πολλούς φοιτητές, που πρέπει πλέον να πληρώνουν.

Στο ΤΕΙ Καρδίτσας, το Μάρτη, με μια ανακοίνωση στο εστιατόριο ενημερώθηκαν οι σπουδαστές των τεσσάρων τμημάτων του παραρτήματος ότι, με βάση τη νέα σύμβαση που υπέγραψε η διοίκηση του ΤΕΙ Λάρισας με την ανάδοχο εταιρεία, θα ανέβει η τιμή του φαγητού για όσους δε δικαιούνται κάρτα σίτισης (στα 3 ευρώ).

Είναι γενικό φαινόμενο πως σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ οι δικαιούχοι καρτών σίτισης είναι ελάχιστοι σε σχέση με το σύνολο των φοιτητών και των σπουδαστών, απόκλιση που θα μεγαλώσει του χρόνου. Επιπλέον, είναι αμφίβολο εάν θα λειτουργήσουν ορισμένες λέσχες σίτισης, το Σεπτέμβρη, με την οικονομική κατάσταση των ιδρυμάτων.

Οι ανεπαρκείς υποδομές στέγασης δεν είναι καινούριο φαινόμενο, αλλά τα προβλήματα εντείνονται διαρκώς, σε μια περίοδο που το κόστος διαμονής σε άλλη πόλη μπορεί ν' αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα για τις σπουδές φοιτητών και σπουδαστών. Τα 200 και 300 ευρώ το λιγότερο που «χρειάζονται» για να νοικιαστεί μια γκαρσονιέρα θ' αναγκάσουν ακόμα περισσότερους σπουδαστές να δουλεύουν παράλληλα με τις σπουδές τους.

Απ' τις αρχές του χρόνου οι εστίες ήταν να «περάσουν» στην ευθύνη των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, τα οποία όμως δήλωσαν αδυναμία να τις συντηρήσουν. Η «λύση» που βρέθηκε ήταν μέχρι τον Αύγουστο η χρηματοδότηση να δίνεται απ' το Ιδρυμα Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ - πρώην ΕΙΝ).

Με Κοινή Υπουργική Απόφαση της υπηρεσιακής κυβέρνησης το ΙΝΕΔΙΒΙΜ θα συνεχίσει να έχει την ευθύνη των εστιών μέχρι και τρεις μήνες μετά τη συγκρότηση του πρώτου ΔΣ των ΝΠΙΔ που, σύμφωνα με το νόμο - πλαίσιο, θα ιδρύσουν τα ιδρύματα. Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με το νόμο - πλαίσιο μπορούν να γίνουν συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη στέγαση, δηλαδή ιδιωτικοποίηση των εστιών.

Πέρσι, σε πολλές περιπτώσεις δεν καλύφθηκαν οι δικαιούχοι οικότροφοι. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα των εστιών της Φλώρινας (ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας), όπου μέχρι πέρσι φιλοξενούνταν 82 σπουδαστές σε δίκλινα και μονόκλινα δωμάτια και ικανοποιούνταν όλες οι αιτήσεις των σπουδαστών. Στη χρονιά που τελείωσε οι αιτήσεις πολλαπλασιάστηκαν και σπουδαστές σε μεγάλα εξάμηνα ή που το οικογενειακό τους εισόδημα ξεπερνάει, κατ' ελάχιστο, το προβλεπόμενο έμειναν εκτός.

Επιπλέον, είναι γνωστό πως σε πολλές πόλεις, λόγω έλλειψης υποδομών, μισθώνονται ξενοδοχεία, που σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπάρχει δυνατότητα πληρωμής τους και οι φοιτητές δε γνωρίζουν τι θα γίνει την επόμενη μέρα. Οι εστιακοί φοιτητές του Πανεπιστημίου Πάτρας, πριν τα Χριστούγεννα έφευγαν για τις γιορτές και δεν ήξεραν αν θα γυρίσουν στα δωμάτιά τους. Επίσης, όταν ακόμα ήταν ν' αναλάβουν τα πανεπιστήμια τις εστίες απ' τις αρχές του χρόνου, η διοίκηση του ιδρύματος έθετε θέμα συντήρησης και λειτουργίας της εστίας.

Συνέβησαν κι άλλα περιστατικά που αποκαλύπτουν την εκρηκτική κατάσταση: Η Φοιτητική Εστία Αθηνών (Πατησίων) ζήτησε αναδρομικά νοίκι για προηγούμενα χρόνια, 180 ευρώ, διαφορετικά θα έδιωχνε τους οικότροφους! Στο τέλος Γενάρη κόπηκε το ρεύμα, για ώρες, στην Εστία της οδού Δροσοπούλου, στην Αθήνα, και έψαχναν ποιος έχει την ευθύνη!

Στις αρχές της περασμένης ακαδημαϊκής χρονιάς θύματα των περικοπών ήταν οι φοιτητές του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα. Οσοι έμεναν σε ξενοδοχεία που μίσθωνε το πανεπιστήμιο το Σεπτέμβρη δεν είχαν δωμάτια. Μπήκαν αργότερα και λιγότεροι, αφού μειώθηκαν τα κονδύλια και ορίστηκαν επιπλέον κριτήρια. Στην εστία του ΤΕΙ Χαλκίδας μετανάστες φοιτητές έμειναν εκτός, επειδή υπήρχε ρατσιστική ποσόστωση.

Χωρίς δωμάτια κινδυνεύουν να μείνουν οι 70 φοιτητές της ΑΣΟΕΕ που στεγάζονται στην εστία της οδού Δροσοπούλου. Το κτίριο είναι μισθωμένο και η σύμβαση λήγει τον Αύγουστο, χωρίς να έχει βρεθεί οριστική λύση για το τι θα γίνει από το Σεπτέμβρη.

Η διεκδίκηση δωρεάν σίτισης και στέγασης για τους φοιτητές και τους σπουδαστές είναι μονόδρομος. Το Μέτωπο Αγώνα Σπουδαστών την προηγούμενη χρονιά έκανε κινητοποιήσεις για τη δωρεάν σίτιση και στέγαση όλων των φοιτητών και σπουδαστών. Καλεί τους φοιτητές και τους σπουδαστές ν' απαιτήσουν:

• Δωρεάν σίτιση για όλους τους φοιτητές. Χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό που θα καλύπτει τις ανάγκες των φοιτητών στη σίτιση.
• Να μην κλείσει καμία λέσχη σίτισης
• Εστιατόρια και κυλικεία στην αποκλειστική ευθύνη του κράτους
• Εξω οι εργολάβοι από τη σίτιση. Μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους τους εργαζόμενους.