Σκηνή από την «Ταινία του Αγγελου» Γερμανοί στην Ακρόπολη

Το 1923, ύστερα από τη μικρασιατική καταστροφή, ένας αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού, ο Αγγελος Παπαναστασίου, αποστρατεύτηκε σαν φιλοβασιλικός. Εποχή άνθισης του κεφαλαίου στην Ελλάδα κι ο Αγγελος Παπαναστασίου στράφηκε στις χρηματιστηριακές επενδύσεις με κέρδη που του επέτρεψαν να γίνει ιδιοκτήτης ενός νέου εργοστασίου κατασκευής ηλεκτρικών μπαταριών, δυναμικό προϊόν στις οικονομικές συνθήκες εκείνου του καιρού, όπου πολιτικές αντιπαραθέσεις και κοινωνικοί αγώνες πάλευαν να γείρουν τη ζυγαριά των ανθρώπινων σχέσεων από τη μια ή από την άλλη πλευρά. Εως τη στιγμή που η διχασμένη αστική τάξη ξεπέρασε τις εσωτερικές της αντιθέσεις «τερματίζοντας» έτσι και τον «εθνικό διχασμό»: Στη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά, ο Αγγελος Παπαναστασίου θα διοριστεί δημοτικός σύμβουλος Πειραιά και χάρη και στην προσωπική του επίβλεψη, εκείνο το διάστημα θα «σταθεροποιηθούν» τα («ταραγμένα» κι αυτά) οικονομικά της πόλης. Ολα μοιάζουν τακτοποιημένα και κυρίαρχη πια είναι μια γενική αισιοδοξία για το μέλλον του τόπου. Επικίνδυνες φωνές που μπορούν να διαταράξουν την εθνική ομαλότητα έχουν βουβαθεί. Στην Ελλάδα ανθεί ο «Γ` Ελληνικός Πολιτισμός». Μα η αισιοδοξία δε θα αργήσει να διαψευστεί. Η κήρυξη του πολέμου από την Ιταλία, το Αλβανικό Επος, η γερμανική εισβολή θα ανατρέψουν πεποιθήσεις και προοπτικές. Στη χώρα θα επιβληθεί μια νέα πραγματικότητα.

Ο Αγγελος Παπαναστασίου με μια ερασιτεχνική μηχανή λήψης θα καταγράψει την είσοδο των γερμανικών τεθωρακισμένων στην Αθήνα. Η ζωή έχει αλλάξει. Ο ίδιος θα διατηρήσει το εργοστάσιό του. Στη νέα κατάσταση η οικογένειά του δε θα βασανιστεί όπως ο υπόλοιπος κόσμος. Η κάμερα του Αγγελου καταγράφει στιγμές οικογενειακής θαλπωρής, στιγμές στοργής, μικρές γιορτές ονομαστικές και γενεθλίων, τα παιχνίδια της μικρής κόρης του, τα γλυκά στο στρωμένο γιορτινό τραπέζι. Η εικόνα του φιλμ καθορίζεται από τη ματιά του ερασιτέχνη κινηματογραφιστή: Ο Αγγελος βγαίνει από το μικρό νησί της οικογενειακής ευτυχίας, με τη μηχανή λήψης στο χέρι επισκέπτεται τα φτωχοκομεία με τους σκελετωμένους από την πείνα ανθρώπους, τα νεκροτομεία με τους πεθαμένους από την πείνα, με τους εκτελεσμένους, γυρνά στους δρόμους όπου από τα δέντρα και τους φανοστάτες κρέμονται τα κορμιά των αγωνιστών. Οι βουβαμένες φωνές έχουν αρχίσει να ξανακούγονται. Επίσημες τελετές στον άγνωστο στρατιώτη, Γερμανοί αξιωματικοί «τιμούν» την επέτειο της 25ης Μαρτίου, ένα χρόνο μετά, την ίδια μέρα, ο λαός διαδηλώνει για τη λευτεριά του, διαδηλώνει ξανά για να σταματήσουν οι εκτελέσεις. Κι ύστερα η απελευθέρωση, νεές ελπίδες που πνίγονται στο αίμα, η οικογένεια του Αγγελου θα πληρώσει κι αυτή με τη ζωή των μελών της «φόρο» στο βωμό μια οργής για όσα είχαν γίνει και για όσα έμελλε να γίνουν...

Το 1999 ο Ούγγρος σκηνοθέτης Πέτερ Φόργκατς θα πάρει στα χέρια του τις ταινίες του Αγγελου Παπαναστασίου, θα τις ανασυνθέσει με φωτογραφικό υλικό, αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Αγγελου και από ταινίες επικαίρων, θα τις επεξεργαστεί και μέσα από την αίθουσα του μοντάζ θα βγει «Η ταινία του Αγγελου». Με σεβασμό απέναντι στο κινηματογραφικό υλικό και στην προσωπική στάση, στην προσωπική οπτική του Αγγελου Παπαναστασίου απέναντι στην ιστορία που έζησε, η ταινία του Φόργκατς είναι μια από τις περιπτώσεις όπου ένας δημιουργός ταυτίζεται με τον ήρωά του, υιοθετεί τη θέση του, το χαρακτήρα του, την αντίφασή του. Η τόλμη της ταινίας, εκτεταμένη σε ολόκληρη τη δυνατότητα των ορίων της, δεν ανήκει στον Πέτερ Φόργκατς, αλλά στον Αγγελο Παπαναστασίου. Και η ταινία του Πέτερ Φόργκατς δικαιώνει τον τίτλο της: Είναι η ταινία του Αγγελου.

Ρεμπέτικες διαδρομές στη «Στοά των Αθανάτων»

• Το γνωστό ρεμπέτικο στέκι «Στοά των Αθανάτων» (Σοφοκλέους 19) ανοίγει σήμερα, υποσχόμενο αλησμόνητες μουσικές βραδιές, με το βαρύ «πυροβολικό» του: Τάκης Μπίνης, Τόλης Χαρμάς, Μανώλης Μεξαντώνης, Μαρία Εγγλέζου, Χαρούλα, Μπέτυ Ζαφειρίου και Δημήτρης Τσαουσάκης.
• Η σπουδαία φωνή του ρεμπέτικου, η Θεσσαλονικιά Μαριώ, εμφανίζεται από σήμερα (10μμ), στο «Περιβόλι τ' Ουρανού» (Λυσσικράτους 19, Πλάκα). Η ερμηνεύτρια, συνοδευόμενη από τους Γιάννη Παναγιωτόπουλο, Σοφία Τζαβάρα και Κώστα Μαντζόπουλο θα παρουσιάζει (εκτός Κυριακής και Δευτέρας) ρεμπέτικα, λαϊκά και σμυρναίικα τραγούδια.
• Σήμερα ξεκινούν οι «διαδρομές» των Μπάμπη Τσέρτου και Θεοδοσίας Στίγκα στη μουσική σκηνή «Μνησικλέους» (Μνησικλέους 22 και Λυσίου, Πλάκα). Συνοδευόμενοι από αξιόλογους μουσικούς θα παρουσιάζουν λαϊκά, ρεμπέτικα, αρχοντορεμπέτικα και παραδοσιακά τραγούδια, σε επιμέλεια Μπ. Τσέρτου. Μαζί τους στο τραγούδι οι Ελένη Καλαϊτζίδου, Ειρήνη Νικολάου,Χασάν Οβαλί.
• Τα «καλύτερα ελληνικά τραγούδια του αιώνα» θα παρουσιάζει από σήμερα ο Χρήστος Νικολόπουλος, στη Μουσική Σκηνή Πειραιά (Ασκληπιού και Κάστορος, δίπλα στο σταθμό ΗΣΑΠ). Με τους Μιχάλη Δημητριάδη, Μαρία Σουλτάτου, Μαρία Αλεξίου και Κώστα Σκανδάλη και δεκαμελή ορχήστρα, ο συνθέτης θα παρουσιάζει απάνθισμα σμυρναίικων, ρεμπέτικων, έντεχνων, λαϊκών και δικά του τραγούδια.
• «Μια βραδιά σαν παραμύθι» υπόσχονται η Αλκηστις Πρωτοψάλτη και ο Σταμάτης Κραουνάκης, από σήμερα και για 70 βραδιές στο «Διογένης στούντιο» (Συγγρού 259), με παλιά και καινούρια τραγούδια της κοινής και ανεξάρτητης πορείας τους. Την παράσταση σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Παπαϊωάννου. Τετάρτη - Σάββατο (11μμ), Κυριακή: (10.30μμ).

Η συναυλία ολοκληρώθηκε με απόσπασμα από το μπαλέτο «Ζορμπάς», με σολίστ την Ελεν Νέζη (τραγούδι) και τους Κώστα Παπαδόπουλος και Δημήτρη Χριστοδούλου, στο μπουζούκι. Μετά τη συναυλία ο μαέστρος δήλωσε ενθουσιασμένος για τη συνεργασία του με τον Μ. Θεοδωράκη και για τη μελλοντική σκηνική παρουσίαση της «Μήδειας» και της «Αντιγόνης», τις ηχογραφήσεις συμφωνικών έργων και οπερών του συνθέτη. Στη συναυλία παραβρέθηκε ο διευθυντής της δισκογραφικής εταιρίας «DECCA».