Αφιέρωμα στον Λουκά Βενετούλια (1930 - 1984) και το έργο του, αποτελεί η έκθεση με τίτλο «Κριτικός ρεαλισμός», που παρουσιάζεται (έως 22/10), στη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης. Πραγματοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση ογδόντα χρόνων από τη γέννηση του καλλιτέχνη και περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά δείγματα από το σύνολο της δουλειάς του.

Ο Λουκάς Βενετούλιας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Πρώτος του δάσκαλος στη ζωγραφική ήταν ο Ν. Πεντζίκης, για να ακολουθήσει η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (1954-8) και η μαθητεία του στα εργαστήρια των: Γ. Μόραλη και Σπ. Παπαλουκά. Πολύπλευρος δημιουργός, ασχολήθηκε επίσης με σκηνικά και κοστούμια θεάτρου, γραφικές τέχνες, αλλά και εικονογράφηση βιβλίου. Κύριο θέμα στη ζωγραφική του, υπήρξε η απεικόνιση του αστικού τοπίου της Θεσσαλονίκης. Προσόψεις κτιρίων, ερειπωμένα σπίτια, παλιές αποθήκες, το λιμάνι... δίνονται χωρίς καμία ωραιοποίηση, με ματιά που διεισδύει στην «ψυχή» της πόλης. Η ανθρώπινη μορφή στην πρώτη αυτή περίοδο έως το 1969 απουσιάζει, ή όταν εικονίζεται είναι δευτερεύον στοιχείο. Στην περίοδο της δικτατορίας όμως, διατυπώνει καίρια και λιτά την κριτική άποψή του τόσο στα έργα του με σκηνές πλήθους, όσο και στη σειρά «Μηχανές».

Η ιδιαίτερα προσωπική αντίληψή του για το χρώμα είναι φανερή και στα έργα της σειράς με θέμα τη «Σαντορίνη», όπου ο καλλιτέχνης προχωρεί σε μια ψυχογραφική αντιμετώπιση του νησιού, βασισμένη στις αντιθέσεις φωτός και σκιάς. Στα επόμενα χρόνια στη θεματολογία του προστίθεται η Νεκρή Φύση. Σ' αυτές τις δημιουργίες αφηγείται την ιστορία καθημερινών αντικειμένων. Την ίδια εποχή, παράλληλα με τα έργα του σε λάδι, δίνει σειρές σχεδίων με διάφορα υλικά (μελάνι, μολύβι κ.ά.) και με τα ίδια θέματα. Η εσωτερική ανάγκη για πειραματισμό στο χρώμα και τη φόρμα τον οδηγούν και στο χώρο της λυρικής, κυρίως, αφαίρεσης. Σε μια σειρά πενήντα περίπου έργων, που έγιναν το 1968 και σχεδόν όλα ξαναδουλεύτηκαν το 1980, ο Λ. Βενετούλιας διερεύνησε ποικίλους τρόπους διάρθρωσης του εικαστικού χώρου, χρησιμοποιώντας σινικές μελάνες, κηρομπογιές, υδρόχρωμα και χρωματιστά χαρτιά. Στην τελευταία σειρά έργων του επανέρχεται στην απεικόνιση όψεων της Θεσσαλονίκης. Νέο στοιχείο στη σύνθεση είναι οι πολύχρωμες διαφημιστικές επιγραφές, οι οποίες λειτουργούν ως επεμβάσεις πάνω στο γνώριμο πρόσωπο της πόλης.

Στην εικαστική του διαδρομή, παρουσίασε έργα του σε ατομικές (η πρώτη το 1964 στη Θεσσαλονίκη) και ομαδικές εκθέσεις: Κύπρο, ΗΠΑ, Βέλγιο κ.ά. Ο Λ. Βενετούλιας, ήταν ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Καλλιτεχνών Εικαστικών Τεχνών Βόρειας Ελλάδας (Σ.Κ.Ε.Τ.Β.Ε) και αντιπρόεδρος ως το θάνατό του. Υπήρξε επίσης, από τους πρωτεργάτες της κίνησης για τη δημιουργία του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών στη Θεσσαλονίκη. Σημειώνουμε ότι ένα χρόνο μετά το θάνατό του, οργανώθηκε μεγάλη αναδρομική έκθεση του έργου του, στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Θεσσαλονίκης.

Πριν ακόμη εμφανιστούν τα πρώτα αστικά κέντρα στη Μεσοποταμία γύρω στο 4500 π.Χ., ένας αξιοθαύμαστος πολιτισμός με ιδιαίτερα προηγμένη τεχνολογία και σύνθετα συστήματα συμβολικής αναπαράστασης είχαν αναπτυχθεί στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης. Μετά από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια νομαδικής ζωής οι άνθρωποι άρχισαν να κατοικούν σε μόνιμους οικισμούς και να αναπτύσσουν νέες τεχνικές δεξιότητες και τρόπους κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Κατά την 5η χιλιετία π.Χ., οι νεολιθικοί πολιτισμοί των Βαλκανίων ήταν από τους πιο προηγμένους της εποχής - με πυκνοκατοικημένους οικισμούς, έντονη κοινωνική διαστρωμάτωση, εντυπωσιακές θρησκευτικές τελετές, σύνθετα δίκτυα ανταλλαγών και σημαντικές κατακτήσεις στον τομέα της μεταλλουργίας...

Τη ζωή στα Βαλκάνια, κατά τη νεολιθική εποχή, επιχειρεί να φωτίσει η έκθεση «Το ξεχασμένο παρελθόν της Ευρώπης - Η κοιλάδα του Δούναβη 5000-3500 π.Χ.», που φιλοξενείται (έως 10/1/2011) στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Βασικό θέμα της παρουσίασης είναι οι σημαντικοί πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης κατά την 5η και 4η χιλιετία π.Χ. Μέσα από 200 και πλέον εκθέματα, που προέρχονται από 22 μουσεία της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας και της Μολδαβίας, αναδεικνύονται πτυχές της καθημερινής ζωής και της κοινωνικής οργάνωσης, της προηγμένης τεχνολογίας της περιόδου και της ιδεολογίας του νεολιθικού ανθρώπου. Η έκθεση καταπιάνεται ουσιαστικά με τις ομοιότητες και τις διαφορές όσων ζούσαν την περίοδο αυτή στον ελληνικό και βαλκανικό χώρο, με στόχο την παρουσίαση των επιτευγμάτων των ανθρώπων που έζησαν για περίπου 1.500 χρόνια στις παραδουνάβιες περιοχές.

Μεταξύ των εκθεμάτων περιλαμβάνονται εντυπωσιακά ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια, που θυμίζουν έργα μοντέρνας τέχνης, ομοιώματα σπιτιών της περιόδου, μερικά από τα πρωιμότερα χάλκινα και χρυσά αντικείμενα που έχουν βρεθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος, εξαίρετης ποιότητας κεραμική, αντικείμενα από οστό, όστρεο κ.τ.λ. Ξεχωριστή θέση έχουν τα περίφημα χρυσά κοσμήματα από το νεκροταφείο της Βάρνας, τα οποία αποτελούν τον πρωιμότερο γνωστό «θησαυρό» χρυσών αντικειμένων στον κόσμο.

Παράλληλα με την έκθεση αυτή, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, οργανώνει μια συνοπτική παρουσίαση 90 αντικειμένων από ελληνικές νεολιθικές θέσεις για συγκριτικούς λόγους. Μέσα από την παρουσίαση αυτή αναδεικνύονται οι στενές σχέσεις της Ελλάδας με τα υπόλοιπα Βαλκάνια, αλλά και οι ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν τον ελλαδικό χώρο τη συγκεκριμένη περίοδο. Δίνεται έτσι η δυνατότητα να μελετηθεί η Ελλάδα μέσα στο ευρύτερο πολιτισμικό πλαίσιο των Βαλκανίων και να κατανοηθεί η σχέση της με γενικότερα φαινόμενα της 5ης και 4ης χιλιετία π.Χ. που οδήγησαν στην ακμή, αλλά και την παρακμή των νεολιθικών πολιτισμών της ΝΑ Ευρώπης.