Η Ηρα θηλάζει τον Ηρακλή και η Αθηνά αριστερά προσφέρει ένα κρίνο. Πίσω της διακρίνονται τα φτερά του Ερωτα. Δεξιά η Ιρις

Υπάρχουν πολλοί μύθοι με το άρωμα του ρόδου, «βασίλισσας» των λουλουδιών, ...ποιητικοί και καλλιτεχνικοί. Ενας από αυτούς λέει ότι το τριαντάφυλλο δημιουργήθηκε από τη θεά των λουλουδιών και της βλάστησης, τη Χλωρίδα. Αυτή μια μέρα βρήκε το άψυχο σώμα μιας νύμφης στο δάσος και το μεταμόρφωσε σε λουλούδι. Κάλεσε τότε την Αφροδίτη, τη θεά της αγάπης, και τον Διόνυσο, το θεό του κρασιού. Η Αφροδίτη χάρισε στο λουλούδι ομορφιά και ο Διόνυσος πρόσθεσε νέκταρ για να του δώσει γλυκιά ευωδιά. Ο Ζέφυρος, ο θεός του ανέμου, φύσηξε μακριά τα σύννεφα και έτσι ο Απόλλωνας, ο θεός του Ηλιου, μπόρεσε να λάμψει και να κάνει το λουλούδι να ανθίσει.

'Η ότι η Κυβέλη δημιούργησε το τριαντάφυλλο για να εκδικηθεί την Αφροδίτη μειώνοντας έτσι την ομορφιά της. Λέει ένας άλλος μύθος πως όταν πληγώθηκε ο Αδωνης από τον άγριο κάπρο η θεά Αφροδίτη έτρεξε να βοηθήσει τον τραυματισμένο φίλο της, πάτησε ένα αγκάθι και από το αίμα που κύλησε έβαψε κόκκινο ένα τριαντάφυλλο. Μέχρι τότε υπήρχαν μόνο άσπρα τριαντάφυλλα.

Πολύχρωμο και κάθε χρώμα έχει μια ξεχωριστή σημασία: Κόκκινο, τον εραστή, ακόμα σημαίνει διαρκές πάθος. Λευκό, ταπεινοφροσύνη και αθωότητα. Κίτρινο, τη φιλία και τη χαρά. Ροζ, ευγνωμοσύνη, εκτίμηση και θαυμασμό. Πορτοκαλί, ενθουσιασμό και επιθυμία. Λιλά και μοβ τριαντάφυλλα, γοητεία και αγάπη με την πρώτη ματιά. Ο αριθμός των στελεχών σε ένα τριαντάφυλλο μπουκέτο μπορεί επίσης να εκφράζει συγκεκριμένα συναισθήματα.

H θεά Αφροδίτη αναδύεται από το νερό μέσα σε ένα όστρακο. Λέει μια παραλλαγή του μύθου ότι μαζί της εμφανίστηκαν και τα πρώτα τριαντάφυλλα, που είχαν για προορισμό να αρωματίσουν την ατμόσφαιρα μέσα στην οποία θα ανέπνεε η θεά («Η γέννηση της Αφροδίτης» του Σάντρο Μποτιτσέλι)

Τη ρωμαϊκή εποχή καλλιεργήθηκε σε τεράστιες εκτάσεις και χρησιμοποιήθηκε σε πολλούς τομείς. Ακόμη και μπάνιο με ροδόνερο έκαναν. Αυτή την περίοδο το λουλούδι συνδέθηκε με τη λαγνεία και έγινε σύμβολο της χυδαιότητας (οι αυτοκράτορες απαιτούσαν χαλιά από ροδοπέταλα για τα όργιά τους). Γι' αυτό και η Εκκλησία στην αρχή το αποδοκίμαζε ως σύμβολο της παρακμής και της υπερβολής της Ρώμης. Αργότερα, όμως, γύρω στο 400 μ.Χ., το αποδέχθηκε (λέγοντας ότι το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού στη σταύρωση ήταν από τριανταφυλλιά) και το θεώρησε άνθος της αγνότητας, της αγιότητας και συμβόλιζε το αίμα του Χριστού.

...ανάβοντας με ένα γαρίφαλο από φλόγα το κουράγιο του κόσμου / ανάβοντας την ελπίδα στην καρδιά των λαών... «Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο» του Γ. Ρίτσου (στη φωτ. «Γαρίφαλα», Γ. Ιακωβίδη)

Οι αρχαίοι Ελληνες θεωρούσαν ότι ένα τόσο κομψό φυτό, τόσο όμορφο και αρωματικό φυτό δεν μπορούσε παρά να έχει θεϊκή καταγωγή. Λέγανε ότι όταν γεννήθηκε ο Ηρακλής, ο Ερμής έφερε το βρέφος κρυφά στον Ολυμπο και το έβαλε στο στήθος της Ηρας για να θηλάσει. Ο Δίας, που ήθελε ο γιος του να γίνει αθάνατος και να εξουσιάζει όλους τους άλλους ανθρώπους, είχε ποτίσει ήδη την Ηρα μ' ένα κόκκινο γλυκό κρασί και μισομεθυσμένη αποκοιμήθηκε. Το παιδί όμως δάγκωσε τη ρώγα και η Ηρα από τον πόνο πετάχτηκε από τον ύπνο της, πέταξε το παιδί κάτω και από τις σταγόνες γάλα που πετάχτηκαν ψηλά σχηματίστηκε ο Γαλαξίας ενώ αυτές που έπεσαν στη γη μεταμορφώθηκαν σε ωραία και μυρωμένα λουλούδια που ονομάστηκαν κρίνοι.

«Ρόδα», Γ. Ιακωβίδης

Από το μυρωδάτο, κομψό και όμορφο λευκό κρίνο προέκυψαν τα ονόματα Κρινιώ (3 εμφανίσεις) και Κρινούλα (1 εμφάνιση).

Η γαριφαλιά έχει ιστορία μεγαλύτερη από 2.000 χρόνια και το όνομά της είναι λέξη με μεγάλη ιστορία και πολυταξιδεμένη. Προέρχεται από το αρχαίο καρυόφυλλον αλλά στα ελληνικά ήρθε από τα ιταλικά, και συγκεκριμένα από το garofolo, αποτελεί δηλαδή αντιδάνειο και γι' αυτό γράφεται όπως προφέρεται (λέξη με άμεση ξενική ετυμολογική προέλευση, αλλά απώτερη ελληνική καταγωγή).

Από την ομορφιά του λουλουδιού και τους συμβολισμούς του προέκυψαν τα ονόματα Γαριφαλιά (43 εμφανίσεις), Καρυοφύλλης (6 εμφανίσεις), Γαρίφαλος (3 εμφανίσεις), Γαρουφαλιά, Γαρέφω, Καρυοφυλλιά (καμία εμφάνιση στο δείγμα αλλά η χρησιμοποίησή τους σήμερα είναι εξακριβωμένη). Γαρίφαλο ονομάζεται και άλλο φυτό της ίδιας οικογένειας, το οποίο χρησιμοποιείται ως μπαχαρικό, το γνωστό μοσχοκάρφι. Εξ ου και η Μοσχοκαρφένια για την ευωδιά της (1 εμφάνιση στο δείγμα).

Ψωμί και τριαντάφυλλα ζητούσαν οι 15.000 γυναίκες που παρέλασαν στους δρόμους της Νέας Υόρκης, στις 8 του Μάρτη 1908, διεκδικώντας καλύτερο μισθό, λιγότερες ώρες εργασίας, να μην εργάζονται τα παιδιά, καθώς και δικαίωμα ψήφου. «Ψωμί και τριαντάφυλλα» φώναζαν, με το ψωμί να συμβολίζει την οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα καλύτερη ποιότητα ζωής («Στοχαστικό ρόδο» του Σαλβαντόρ Νταλί)

Ο Μάρκος Κάβουρας, στο βιβλίο του «Το μεγάλο μυστικό» (εκδ. «Ελληνικά Γράμματα») συνθέτει μια ιστορία με άξονες την έλλειψη της οικογενειακής αγάπης και θαλπωρής, την καθοριστική σημασία των ανθρώπινων σχέσεων στη ζωή ενός εφήβου, η οποία ταυτόχρονα αναδεικνύει την αξία της φύσης. Με λόγο απλό και περιεκτικό σε νοήματα και με τα επιτυχημένα σκίτσα του Σπύρου Γούση να αποτυπώνουν εύστοχα τις εικόνες της αφήγησης, το βιβλίο συντροφεύει τους μικρούς αναγνώστες, ηλικίας από 10 ετών και άνω, σ' ένα ταξίδι στις περιοχές του Βροντάδου της Χίου και στις παλιές γειτονιές του.

Να με θυμόσαστε - είπε. Χιλιάδες χιλιόμετρα περπάτησα

χωρίς ψωμί, χωρίς νερό, πάνω σε πέτρες κι αγκάθια,

για να σας φέρω ψωμί και νερό και τριαντάφυλλα.

Την ομορφιά

Ποτές μου δεν την πρόδωσα. Ολο το βιος μου το μοίρασα δίκαια.

Μερτικό εγώ δεν κράτησα. Πάμπτωχος. Μ' ένα κρινάκι του αγρού

τις πιο άγριες νύχτες μας φώτισα. Να με θυμάστε

(...)

Γιάννης Ρίτσος «Επιλογικό»