Αρθρο του Αλεξάντρ Φρολόφ, μέλους της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσικής Ομοσπονδίας, πολιτικού σχολιαστή της εφημερίδας «Σοβιέτσκαγια Ρωσία»
Η οποιαδήποτε εξέλιξη καλύτερα να αναλύεται σε πιο χειροπιαστά δεδομένα. Η πιο χειροπιαστή κι έντονη εκδήλωση της κρίσης, τόσο σε παγκόσμιο, όσο και σε ρωσικό επίπεδο, είναι η κρίση στη βιομηχανία κατασκευής αυτοκινήτων. Η σημασία των αυτοκινήτων στη σύγχρονη κοινωνία είναι τεράστια. Από μια πλευρά, η δυναμική της παραγωγής τους, μάλλον, με μεγάλη ακρίβεια απεικονίζει τη δυναμική της καταναλωτικής ζήτησης που με τη σειρά της εξαρτάται από το επίπεδο των εισοδημάτων του πληθυσμού, καθώς και από το μέγεθος της καταναλωτικής χρηματοδότησης. (Σχετικά μ' αυτό, η βιομηχανία κατασκευής αυτοκινήτων μπορεί να συγκριθεί μόνο με την οικοδόμηση κατοικιών. Παρόλο που η κατοικία αποτελεί σε μεγάλο βαθμό επενδυτικό εμπόρευμα, αφού συχνά αγοράζεται με σκοπό την επόμενη μεταπώληση. Ετσι η βιομηχανία κατασκευής αυτοκινήτων είναι πιο «ευπαθής», είναι πιο κοντά στις μάζες του πληθυσμού, πιο γρήγορα αντιδρά στις αλλαγές της οικονομικής κατάστασής τους). Από την άλλη πλευρά, η βιομηχανία κατασκευής αυτοκινήτων, εκτός από τον τομέα των κατασκευών, είναι μία από τις βασικές οικονομικές «ατμομηχανές», η κίνηση της οποίας τραβά σχεδόν όλους τους κλάδους της παραγωγής των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών. Η αναζωογόνηση της βιομηχανίας κατασκευής αυτοκινήτων αποτελεί προαναγγελία πιο γενικευμένης οικονομικής αναζωογόνησης. Ας δούμε από αυτήν την άποψη τη δυναμική της ρωσικής οικονομίας, παίρνοντας για τις συγκρίσεις τα στοιχεία της ρωσικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το Γενάρη - Φλεβάρη των τελευταίων χρόνων. Είναι φυσικά πολύ λακωνικά στοιχεία, όμως είναι αρκετά χαρακτηριστικά. Με βάση αυτά, η πτώση στη βιομηχανία αυτοκινήτων είναι ακόμα πιο βαθιά από την πτώση του συνολικού δείκτη της βιομηχανικής παραγωγής, όμως ο ρυθμός αποκατάστασής της είναι πιο γρήγορος.
Από τηνπερσινή κινητοποίηση του ταξικού συνδικάτου «Ενότητα» στην επιχείρηση«ΑΥΤΟΒΑΖ», ενάντια στις απολύσεις και στη μείωση των ωρών εργασίας |
Πιο πολύ (αλλά όχι μόνον) αυτό εξηγείται με τη μεγάλη οικονομική υποστήριξη που παρείχε το κράτος στο εργοστάσιο αυτοκινήτων της πόλης Τολιάτι. Τα παλιά χρέη του εργοστασίου έχουν αναδιαρθρωθεί, δηλαδή ξεπληρώθηκαν με καινούριες πιστώσεις που πάρθηκαν με μικρότερο επιτόκιο. Ξεκίνησε το πρόγραμμα απόσυρσης των παλιών αυτοκινήτων (παραγωγής έως το 1999), για τα οποία το κράτος πληρώνει στους ιδιοκτήτες, που αποφάσισαν να αποκτήσουν αυτοκίνητο κατασκευασμένο στη Ρωσία, 50 χιλιάδες ρούβλια.
Ο πρωθυπουργός Πούτιν προσωπικά έγινε ενεργός παραγγελιοδόχος της «ΑΥΤΟΒΑΖ». Ετσι πρόσφατα υπογράφτηκε συμφωνία με τον Ούγκο Τσάβες για την παράδοση 2 χιλιάδων αυτοκινήτων «Lada - Kalina» στη Βενεζουέλα. Σαν αποτέλεσμα, η «ΑΥΤΟΒΑΖ» άρχισε να αντιμετωπίζει πρόβλημα έλλειψης των πιο ζητούμενων μοντέλων αυτοκινήτων «Lada». Ακόμα χτες οι αποθήκες ήταν γεμάτες με τα αυτοκίνητα, ενώ σήμερα οι αγοραστές εγγράφονται σε λίστα για να τα αγοράσουν σε 4-5 μήνες. Γι' αυτόν το λόγο το εργοστάσιο, που πέρσι λειτουργούσε 3-4 μέρες της βδομάδας, σήμερα άρχισε να δουλεύει 6 μέρες της βδομάδας. Μαζί μ' αυτό, η «ΑΥΤΟΒΑΖ» είχε μειώσει σημαντικά τον αριθμό του προσωπικού από 106 έως 73 χιλιάδες ανθρώπους, ενώ σκοπεύει να απολύσει φέτος ακόμα 1.500 άτομα. Ομως, ο μισθός των εργαζομένων έμεινε στο ίδιο επίπεδο!
Και εδώ βλέπουμε ακόμα ένα όχι μακροοικονομικό, αλλά πολύ πιο σοβαρό, κοινωνικο-οικονομικό αποτέλεσμα της κρίσης. Ολο το βάρος της διεξόδου από αυτήν την κρίση φορτώνεται όχι στον καπιταλιστή - επιχειρηματία , αλλά στους ώμους της εργατικής τάξης. Και, μάλιστα, η αντίθεση κατά την αύξηση της παραγωγής γίνεται πιο οξεία από την αντίθεση κατά την ύφεση. Η μείωση της απασχόλησης αποζημιώνεται όχι με την εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην παραγωγή, αλλά με την ενίσχυση της εκμετάλλευσης του εργάτη, με την έντονη εξάντλησή του. Ανάλογη κατάσταση διαμορφώνεται και σε άλλες επιχειρήσεις. Και σε μερικά μέρη γεννιέται η εργατική διαμαρτυρία. Να πάρουμε για παράδειγμα τα πρόσφατα γεγονότα στο γνωστό εργοστάσιο κατασκευής φορτηγών και ειδικών αυτοκινήτων «Ουράλ» (πόλη Μιάς της περιοχής Τσελιάμπινσκ) που ανήκει σήμερα στον περιβόητο εκπρόσωπο της ολιγαρχίας Ντεριπάσκα.
Αλλά και η εργατική τάξη σήμερα έχει επίσης πιο δυνατή στάση παρά στη βράση της κρίσης, και αυτή επίσης πρέπει να αδράξει την ευκαιρία. Είναι ανώφελο να απεργούν, όταν τα εμπορεύματα έτσι και αλλιώς δεν έχουν ζήτηση, αυτό σημαίνει απλώς να βοηθάνε τον καπιταλιστή να εξοικονομήσει έξοδα. Γι' αυτό το λόγο κι οι εργαζόμενοι της πόλης Πίκαλιοβο δεν απεργούσαν, αλλά έκλεισαν τους κεντρικούς δρόμους, διεκδικώντας εγγυημένη δουλειά. Τώρα όταν τα προϊόντα έχουν ζήτηση, οι εργαζόμενοι προς το παρόν αυθόρμητα, αρχίζουν να συνειδητοποιούν πως τα αφεντικά τούς χρειάζονται περισσότερο, απ' ό,τι οι εργαζόμενοι χρειάζονται τα αφεντικά. Το πρώτο στάδιο αυτής της συνειδητοποίησης είναι οικονομική απεργία. Ωστόσο, το προλεταριάτο πρέπει να συνειδητοποιήσει πως είναι εντελώς ανεξάρτητη τάξη, που δεν έχει ανάγκη από την κηδεμονία του αφεντικού, ούτε οικονομικά ούτε πολιτικά.