ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Εργα Μιρό στη Θεσσαλονίκη

Μετά την έκθεση σχεδίων του Πικάσο, το Τελλόγλειο Ιδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ παρουσιάζει στη Θεσσαλονίκη, (έως 5 Φεβρουαρίου του 2010), τον Ισπανό ζωγράφο Χουάν Μιρό (1893 - 1983). Με στόχο «να προσφέρει στο ελληνικό κοινό τη δυνατότητα γνωριμίας με μεγάλους σύγχρονους δημιουργούς», εκτίθενται περισσότερα από 400 έργα του σημαντικού Καταλανού καλλιτέχνη. Ανάμεσά τους, ολόκληρο το εργαστήριό του, το οποίο μεταφέρθηκε από το Ιδρυμα «Χουάν Μιρό» της Μαγιόρκα. Ακόμη, μια ελαιογραφία του 1908, που για πρώτη φορά εκτίθεται εκτός του ιδρύματος «Μιρό» και αποτελεί το πρώτο δημιούργημα του καλλιτέχνη. Επίσης, σχέδια γκουάς, 80 έργα με μελάνι, 62 χαρακτικά, 22 γλυπτά εκ των οποίων δύο εμβληματικά μεγάλα έργα, όπως η «Μητρότητα», και πλούσιο αρχειακό υλικό σε σχέδια, ημερολόγια, έγγραφα, φωτογραφίες, έντυπα, τα περισσότερα από τα οποία προέρχονται από το Ιδρυμα «Μιρό», αλλά και από τη συλλογή της οικογένειας Μιρό. Για την πραγματοποίηση της παρουσίασης, ένωσαν τις δυνάμεις τους πέντε μουσεία της Θεσσαλονίκης: το Αρχαιολογικό, το Βυζαντινό, το Κρατικό Σύγχρονης Τέχνης, το Μακεδονικό Σύγχρονης Τέχνης, και το Τελλόγλειο Ιδρυμα.

H ζωγραφική του Μιρό είναι «ποίηση, φαντασία, χρώμα, ρυθμός, μουσική». Τα θέματά του αποδίδονται με μορφές ελεύθερες, σχεδόν αφηρημένες, εστιάζοντας στο γυναικείο φύλο, στον κόσμο των πτηνών, των εντόμων, σε στοιχεία της φύσης όπως ο ήλιος, το φεγγάρι, οι αστερισμοί, ο ουρανός... Με χιούμορ ή παιχνιδιάρικη διάθεση, κρύβουν μια τραγικότητα, που εκφράζει τη μεταφυσική αναζήτηση του καλλιτέχνη για τη ζωή, το θάνατο, τον κόσμο.

«Πρόκειται για μια εξαιρετικά απαιτητική και φιλόδοξη προσπάθεια του πανεπιστημιακού μας Ιδρύματος στη Θεσσαλονίκη», επισημαίνει η καθηγήτρια και Γ.Γ. του Ιδρύματος, Αλεξάνδρα Γουλάκη - Βουτυρά, «που πλαισιώνεται από πολλές παράλληλες εκδηλώσεις μουσικής, θεάτρου, χορού, εκπαιδευτικά προγράμματα». Σ' αυτό το πλαίσιο, σημαντικοί πολιτιστικοί φορείς της Θεσσαλονίκης συμμετέχουν, με μικρά αφιερώματα, στην κεντρική έκθεση Μιρό που φιλοξενείται στο Τελλόγλειο, ενώ στο τμήμα Αρχιτεκτόνων, παρουσιάζεται το εργαστήριο του καλλιτέχνη.

Συγκεκριμένα, έργα Μιρό εκτίθενται επίσης: Στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, με χαρακτικά της ώριμης περιόδου του Μιρό. Πρόκειται για 47 χαρακτικά, από τις σειρές «Els gossos» («Τα σκυλιά»), «Fundaciο Palma» («Ιδρυμα Πάλμα») και «Les gens de la mer» («Οι άνθρωποι της θάλασσας»), από την περίοδο 1974 - 1981. Ακόμη εκτίθενται έργα 30 σύγχρονων καλλιτεχνών, τα οποία φιλοτεχνήθηκαν στα τρία εργαστήρια που δημιούργησε ο ίδιος ο καλλιτέχνης και λειτουργούν στο Ιδρυμα «Μιρό».

Το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης φιλοξενεί δύο εκθέσεις. Στην πρώτη ένα έργο του Μιρό και έκθεση 24 φωτογραφιών του (επιμέλεια Μάριος Ελευθεριάδης) από τον φίλο του καλλιτέχνη, φωτογράφο Κατάλα Ρόκα, ο οποίος απαθανάτισε τον καλλιτέχνη την τελευταία 25ετία της καριέρας του, όταν έμενε στη Μαγιόρκα. Οι φωτογραφίες αυτές μάς δίνουν την ευκαιρία να γνωρίσουμε όχι μόνο τα έργα του Μιρό, αλλά και τον τρόπο που εργαζόταν, καθώς ελάχιστοι άνθρωποι είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν το εργαστήριό του. Στη δεύτερη έκθεση, κυριαρχεί ζωγραφικός πίνακας, ο οποίος εκτίθεται μαζί με έργα Υπερρεαλιστών καλλιτεχνών, όπως οι: Μαξ Ερνστ, Μαρσέλ Ντισάμπ, Πολ Κλέε, Φρανσίς Πικάμπια, Αντρέ Μασόν, Βίκτορ Μπράουνερ, Ρομπέρτο Μάτα και Μαν Ρέι. Επιμελητής της έκθεσης είναι ο Ντένης Ζαχαρόπουλος. Οι δύο παραπάνω παρουσιάσεις θα διαρκέσουν έως 31/1.

Ακόμη, ένα μεγάλο έργο του Μιρό φιλοξενείται στον αύλειο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου και ένα επίσης μεγάλο έργο του παρουσιάζει στο δικό του αύλειο χώρο το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού. Σημειώνουμε ότι στο πλαίσιο της έκθεσης «O Miro της Μαγιόρκα», πραγματοποιούνται στο Τελλόγλειο Ιδρυμα, προγράμματα για άτομα με μερική ή ολική απώλεια όρασης και για άτομα με μερική ή ολική απώλεια ακοής. Στον ίδιο χώρο πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο και Κυριακή πρωινές και απογευματινές ξεναγήσεις για ενήλικες (11.30π.μ., 12.30μ.μ. και 4.30μ.μ.).

Την έκθεση συνοδεύει τρίγλωσσος κατάλογος (ελληνικά, ισπανικά και αγγλικά). Μετά τη Θεσσαλονίκη, θα μεταφερθεί στην Αθήνα (Φεβρουάριος - Μάιος 2010) και θα παρουσιαστεί σε τρεις χώρους: στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, στο «Ιδρυμα Θερβάντες» και στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος».

Η. Μ.

Παράξενες σκέψεις

1. Η σιωπή δεν σημαίνει αποδοχή.

2. Αυτό που συμβαίνει τώρα με τους μουσουλμάνους στη Γενεύη δεν είναι παρά ένα προοίμιο για το τι επιθυμούν ν' ακολουθήσει - για να λάβουν δικαίωση τα όνειρα των ακροδεξιών οργανώσεων του Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας και της Λίγκας του Βορρά. Πρόκειται για γενική πρόβα, αλλά σύντομα ο θίασος θα περιοδεύει παντού. Γράφοντας στα παλιά τους τα παπούτσια την ευρωπαϊκή συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι Ελβετοί κατάφεραν να ανανεώσουν το ρατσισμό τους μέσω δημοψηφίσματος, σύμφωνα με το οποίο απαγορεύουν να έχουν τεμένη οι μουσουλμάνοι. Το έργο ανεβαίνει στη Γενεύη χωρίς τον παραμικρό ηθικό ενδοιασμό, με την κρυφή ελπίδα ότι αυτή η μεγάλη προσβολή θα προκαλέσει βίαιες αντιδράσεις από την πλευρά των μουσουλμάνων ώστε να απελαθούν με συνοπτικές διαδικασίες. Πρόκειται για ελβετική προβοκάτσια με τις πλάτες των Ευρωπαίων.

3. Οσα συμβαίνουν γύρω μας έχουν το χαρακτήρα φαρσοκωμωδίας. Χρειάζεται ωστόσο προσοχή, γιατί τα γέλια τις περισσότερες φορές καταλήγουν σε δάκρυα.

4. Οι δοκιμασίες στις οποίες μας υποβάλλει καθημερινά η πραγματικότητα μας δίνουν το δικαίωμα να είμαστε κυνικοί απέναντι σε όσους θέλουν να μας χρησιμοποιούν. Οπως όλοι, είμαι κι εγώ θεατής της αξιοθρήνητης παράστασης της Νέας Δημοκρατίας. Η Ντόρα στο ρόλο της θλιμμένης Μαγδαληνής και ο Αντώνης, ο βάρβαρος μουζίκος που έφαγε τον Μητσοτάκη και τώρα θα φάει κι εκείνη. Στο τέλος της παράστασης άκουσα τις φωνές των θεατών από τον εξώστη: δεν πάτε στο διάολο;

5. Ο Νεοέλληνας είναι το αγαπημένο ανέκδοτο στους κόλπους της Ευρώπης. Πιστεύει, ο έρμος, πως έχει το πάνω χέρι στις Βρυξέλλες, δεν μπορεί να ελέγξει στο ελάχιστο την έπαρσή του, λέει ψέματα δίχως λόγο και, το κυριότερο, δεν ξαφνιάζεται ούτε στιγμή όταν κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη.

6. Αφού γνωρίζουμε με ακρίβεια αυτό που μας περιμένει από τους Πράσινους, τις αποφάσεις που ετοιμάζονται να πάρουν μέσα στα κλειστά τους δωμάτια, πώς ενδίδουμε στα πιο φτηνά τους τρικ; Πώς παραμυθιαζόμαστε έστω για λίγο;

7. Τέχνη και καθημερινότητα μέσα από τον Πάμπλο Πικάσο: «Είμαι περήφανος που το λέω: Ποτέ δεν θεωρούσα την τέχνη ασχολία για να περνά ευχάριστος ο χρόνος μου. Πάντα επιδίωκα με τις εικόνες και τα χρώματα, που αποτελούν τα όπλα μου, να διεισδύσω καλύτερα στις άγνωστες πλευρές του κόσμου και της ανθρώπινης ύπαρξης ώστε με το πέρασμα του χρόνου να κατακτήσω την απαραίτητη γνώση που θα μπορέσει να μ' ελευθερώσει».

8. Η διεφθαρμένη δημοκρατία μας από τη στιγμή που δεν μπορεί να εμπνεύσει τους πολίτες το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να περάσει στη λησμονιά. Μόνο σ' αυτήν την κατάσταση μπορεί ν' απολαμβάνει μια αιώνια ειδυλλιακή ζωή, χωρίς καμία απολύτως ανησυχία.

9. Η έξοδός μας από την Ευρώπη ασφαλώς και δεν θα είναι εύκολη. Είναι όμως επιτακτική. Οσο κι αν μας το παρουσιάζουν σαν μια περίπλοκη οικονομική υπόθεση, όσο κι αν τονίζουν δραματικά πως μας ωφελεί εφ' όλης της ύλης, όταν στο Μεσολόγγι μεγαλώσει η απελπισία, τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την έξοδο!

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ