Στην πλήρη εμπορευματοποίηση - ιδιωτικοποίηση του ελληνικού σιδηρόδρομου, με υπερδιπλασιασμό των εισιτηρίων, απολύσεις εργαζομένων, και συγχωνεύσεις - περικοπές δρομολογίων, προχωρά η κυβέρνηση, ενόψει της πλήρους «απελευθέρωσης» των σιδηροδρομικών μεταφορών από το 2011, όπως προβλέπει ρητά οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Το οριστικό σχέδιο της κυβέρνησης για τον ΟΣΕ, που παρουσίασε χτες ο υπουργός Μεταφορών - Επικοινωνιών Ευρ. Στυλιανίδης, περιέχει ένα πλέγμα αυταρχικών, αντιλαϊκών και αντεργατικών μέτρων, τα οποία πλήττουν συνολικά τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα. Ταυτόχρονα η κυβέρνηση, με το σχέδιο που θέτει σε άμεση εφαρμογή από την 1η Αυγούστου 2009, προχωρά στην απόλυση σχεδόν του μισού προσωπικού, μέσω του «προγράμματος μισθωτής εφεδρείας» και πλήττει κεκτημένα εργασιακά δικαιώματα. Ουσιαστικά, εκείνο που επιδιώκει η κυβέρνηση - σε εφαρμογή ειλημμένων αποφάσεων στις Βρυξέλλες, με τη σύμφωνη γνώμη των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ - είναι η μετατροπή των σιδηροδρομικών μεταφορών σε πανάκριβο εμπόρευμα. Ολα αυτά προωθούνται με πρόσχημα την «εξυγίανση» και την «ανάπτυξη» του ελληνικού σιδηροδρόμου. Στην ουσία, όμως, πρόκειται για την εφαρμογή της πολιτικής της πλήρους ιδιωτικοποίησης και των σιδηροδρομικών μεταφορών, όπως επιτάσσει το ευρωενωσιακό κεφάλαιο.

Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο, το οποίο τελεί υπό την τυπική έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

• Από την 1η Αυγούστου, επιβάλλονται ανατιμήσεις στα εισιτήρια όλων των σιδηροδρομικών μετακινήσεων κατά 33%, εκτός από το δρομολόγια ΙΝΕΡΣΙΤΙ, όπου η αύξηση θα είναι 13%.
• Οι ανατιμήσεις θα κλιμακωθούν τα επόμενα δύο 8μηνα, με αποτέλεσμα τον Οκτώβρη του 2010 οι ανατιμήσεις να φτάσουν το 135%.
• Ανάλογες αυξήσεις επιβάλλει η κυβέρνηση και στους ναύλους των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, ενισχύοντας ουσιαστικά έτσι τις οδικές εμπορευματικές μεταφορές.
• Σχεδόν το μισό προσωπικό του ΟΣΕ (3.000 εργαζόμενοι) εντάσσεται μέσα στο 2009, σε «Πρόγραμμα Μισθωτής Εφεδρείας» (ΠΜΕ), το οποίο θα διαχειριστεί ο ΟΑΕΔ. Ουσιαστικά πρόκειται για απολύσεις εργαζομένων, καθώς προβλέπεται η υποχρεωτική αποχώρηση εργαζομένων με προϋπηρεσία 35 ετών και άνω, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και εργαζομένων ηλικίας 55 ετών και άνω ανεξαρτήτως ετών προϋπηρεσίας. Οι απολυμένοι θα πάρουν το 70% του βασικού τους μισθού και το 50% του εφάπαξ, έως ότου θεμελιώσουν πλήρες συνταξιοδοτικό δικαίωμα, οπότε και θα εισπράξουν το υπόλοιπο 50% του εφάπαξ.
• Οι απολυμένοι θα παραμένουν στη διάθεση του ΟΣΕ, ο οποίος θα μπορεί να τους ανακαλεί στην εργασία, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή επί έργω.
• Από την 1 Αυγούστου 2009, επίσης, θα υπάρξουν και δραστικές περικοπές - συρρικνώσεις δρομολογίων που κρίνονται «ζημιογόνα», ενώ αντίστοιχα θα υπάρξει αύξηση δρομολογίων όπου υπάρχει αυξημένη ζήτηση. Λειτουργία δηλαδή με καθαρά εμπορικά κριτήρια και όχι με βάση την κάλυψη των πραγματικών αναγκών.
• Προωθείται η συνεργασία με ιδιώτες, σε κάθε εν δυνάμει κερδοφόρα σιδηροδρομική και μη δραστηριότητα, μέσω ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα ). Στα ιδιωτικά κεφάλαια στρέφεται η κυβέρνηση τόσο για την κατασκευή βασικών και συμπληρωματικών έργων υποδομής, ενώ σε ιδιωτικά κεφάλαια εκχωρεί και την εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας του ΟΣΕ, η οποία υπολογίζεται σε περίπου 12 δισ. ευρώ. Για να διευκολύνει μάλιστα τους ιδιώτες η κυβέρνηση, προωθεί ειδική νομοθετική ρύθμιση που θα απλουστεύει τις διαδικασίες χρήσεων γης και όρων δόμησης στις εκτάσεις ιδιοκτησίας του ΟΣΕ καθώς και τις διαδικασίες έκδοσης οικοδομικών αδειών, ώστε να εξασφαλιστούν τα ιδιωτικά υπερκέρδη με τις γνωστές συμβάσεις μακροχρόνιας παραχώρησης δημόσιας περιουσίας, την οποία εκμεταλλεύονται ιδιώτες.
• Το κυβερνητικό σχέδιο, τέλος, προβλέπει, τον εταιρικό μετασχηματισμό του ΟΣΕ, με βάση τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στο πλαίσιο αυτό η ΤΡΑΙΝΟΣΕ διαχωρίζεται από τον ΟΣΕ και αποτελεί ανεξάρτητη εταιρεία, ενώ μειώνονται από πέντε σε τρεις οι θυγατρικές, με τη συγχώνευση της ΕΔΥΣΙ στον ΟΣΕ και της ΓΑΙΑΟΣΕ στην ΕΡΓΟΣΕ.

Σε ψηλά επίπεδα διαμορφώνονται τα ελλείμματα τόσο για το εμπορικό ισοζύγιο όσο και για το σύνολο των δοσοληψιών με τα άλλα κράτη και αγορές και αυτό παρά τη σημαντική κάμψη που εμφανίζεται στη γενική οικονομική δραστηριότητα, τον περιορισμό του ελλείμματος από τα καύσιμα, τις μειωμένες νέες παραγγελίες πλοίων στο εξωτερικό για λογαριασμό του εφοπλιστικού κεφαλαίου κ.ά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδας, το εμπορικό έλλειμμα αυξάνεται με ρυθμό πάνω από 2,5 δισ. ευρώ το μήνα, σε μια εξέλιξη που αποτυπώνει την ανισόμετρη ανταλλαγή εμπορευμάτων με τα ισχυρά καπιταλιστικά κέντρα και αγορές.

Συγκεκριμένα για το τετράμηνο Γενάρη - Απρίλη του 2009 καταγράφονται τα εξής:

• Εμπορικό έλλειμμα : Διαμορφώνεται σε 10,3 δισ. ευρώ (από 14,7 δισ. ευρώ στο α' τετράμηνο του 2008) εμφανίζοντας «βελτίωση» σε ποσοστό 29,6% ή κατά 4,4 δισ. ευρώ. Οι εξαγωγές εμπορευμάτων υποχώρησαν σε 4,8 δισ. ευρώ (από 6 δισ. ευρώ) με μείωση 20%. Η αξία των εισαγωγών υποχώρησε 26,8% (στα 15,2 δισ. ευρώ από 20,8 δισ. ευρώ). Εν προκειμένω, σημαντική ήταν η παράμετρος «καύσιμα» για τα οποία δαπανήθηκαν στο εξωτερικό 3,4 δισ. ευρώ (από 5,2 δισ. ευρώ) με μείωση 35,3% ή 1,8 δισ. ευρώ εξαιτίας και της υποχώρησης των διεθνών τιμών.
• Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών : Το έλλειμμα από τις κάθε είδους δοσοληψίες εμφανίζεται σε 10,4 δισ. ευρώ (από 12,9 δισ. ευρώ) με «βελτίωση» 19,9%. Οι τουριστικές εισπράξεις διαμορφώνονται σε 807 εκατ. ευρώ και η μείωσή τους στο τετράμηνο σε 11,6%. Ειδικά για το μήνα Απρίλη η κατάσταση βελτιώθηκε και η καταγραφόμενη μείωση - σύγκριση με Απρίλη 2008 - περιορίστηκε σε 2,2%. Τα κονδύλια που πληρώθηκαν σε κεφαλαιοκράτες του εξωτερικού με τη μορφή «τόκοι, μερίσματα, κέρδη» φτάνουν σε 4,6 δισ. ευρώ (από 4,5 δισ. ευρώ).

Το πετρέλαιο θα παραμείνει, τουλάχιστον για τα επόμενα 20 χρόνια, ρυθμιστής των οικονομιών, τόσο της Ελλάδας όσο και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, τα χρηματιστηριακά παιχνίδια με τις τιμές του ήδη έχουν αρχίσει ξανά από την αρχή του 2009, η αύξηση της ζήτησης θα συνεχιστεί επίσης με ρυθμούς 1-2% ανά έτος, ο ανταγωνισμός στην εμπορία πετρελαιοειδών θα ενταθεί, ενώ οι εξελίξεις στον τομέα συμπαρασύρουν όλο τον ενεργειακό τομέα, με την ηλεκτρική ενέργεια να γίνεται και αυτή αντικείμενο χρηματιστηριακής δραστηριότητας με αντίστοιχες συνέπειες στις τιμές της. Αυτές είναι μερικές από τις επισημάνσεις δύο μελετών που παρουσιάστηκαν χτες σε ημερίδα του αρμόδιου τμήματος του ΙΝΕ - ΓΣΕΕ, που προϊδεάζουν για τα ακόμη μεγαλύτερα βάρη που αναμένεται να πέσουν στις πλάτες των εργατικών οικογενειών για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών τους, αλλά και για τις συνέπειες στους εργαζόμενους του κλάδου.

Είναι χαρακτηριστική η επισήμανση του ερευνητή Γ. Ευσταθόπουλου ότι όσο ενισχύεται η χρηματιστηριακή πλευρά στην αγορά των ενεργειακών προϊόντων, τόσο μειώνεται η απασχόληση, ενώ έχει διαπιστωθεί σημαντική υστέρηση στις απαραίτητες επενδύσεις. Ιδίως από το 1980, έχει δημιουργηθεί ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στα επενδυόμενα κεφάλαια και στα υπερκέρδη που διοχετεύτηκαν στους μετόχους. Οι παράλληλες ιδιωτικοποιήσεις διοχέτευσαν πόρους και πάλι στο χρηματιστηριακό παιχνίδι, ενώ οι πρώην κρατικές εταιρείες λειτουργούν προς όφελος των μετόχων, αποποιούμενες οποιαδήποτε έννοια «δημοσίου συμφέροντος». Το επόμενο βήμα έχει να κάνει με την ολοένα και μεγαλύτερη εξάντληση υφιστάμενων κοιτασμάτων, με περιβαλλοντικές συνέπειες και κίνδυνο ενεργειακής ένδειας.

Σε σχόλιό του, το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ για τον ΟΣΕ, υπογραμμίζει:

«Η κυβέρνηση με το λεγόμενο πρόγραμμα εξυγίανσης επιχειρεί να αξιοποιήσει τα αποτελέσματα της πολιτικής των κυβερνήσεων ΝΔ - ΠΑΣΟΚ για το σιδηρόδρομο σε βάρος των επιβατών, αυξάνοντας για μια ακόμα φορά τα εισιτήρια, μειώνοντας τα δρομολόγια, προωθώντας την ιδιωτικοποίηση και φυσικά σε βάρος των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων στον ΟΣΕ.

Καμιά αύξηση στα εισιτήρια. Το συμφέρον των λαϊκών στρωμάτων και των εργαζομένων στον ΟΣΕ απαιτεί την παρεμπόδιση και την ανατροπή αυτής της πολιτικής. Για φθηνή και ασφαλή συγκοινωνία ο λαός έχει ανάγκη από σύγχρονο αποκλειστικά δημόσιο σιδηρόδρομο. Αυτό σημαίνει πάλη για ενιαίο φορέα συγκοινωνιών σε μια λαϊκή εξουσία και οικονομία».