Εκθεση έργων του Α. Ροντσένκο και της Λ. Ποπόβα στη Μονή Λαζαριστών
Λ. Ποπόβα, «Χωροδυναμική κατασκευή» (1920 - '21) |
Η Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση συνοδεύτηκε από μια σημαντική περίοδο καλλιτεχνικού πειραματισμού γνωστού ως κονστρουκτιβισμού. Κίνημα, που έθεσε ερωτήματα για βασικούς τομείς της τέχνης και έφερε στο προσκήνιο το μεγάλο θέμα της θέσης που πρέπει να έχει η τέχνη στη νέα κοινωνία. Οι εκπρόσωποι του κινήματος δέχτηκαν την πρόκληση της ιδέας των έργων τέχνης ως μοναδικών αγαθών, διερεύνησαν περισσότερο συλλογικούς τρόπους εργασίας και εξέτασαν πώς θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην καθημερινή ζωή μέσω του σχεδίου, της αρχιτεκτονικής, της βιομηχανικής παραγωγής, του θεάτρου και του κινηματογράφου.
Ο Α. Ροντσένκο ενεργά ασπάστηκε σχεδόν όλες τις εκφάνσεις του κινήματος, από τη διαφήμιση μέχρι τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο. Τα επιτεύγματα της Λ. Ποπόβα στη ζωγραφική, στο θέατρο, τη γραφιστική και στο σχέδιο υφασμάτων συνέβησαν παρά την κλονισμένη υγεία της και την προσωπική της τραγωδία - ο άντρας της πέθανε από τύφο το 1919 και η ίδια πέρασε ένα χρόνο προσπαθώντας να αναρρώσει. Πέθανε μόλις πέντε χρόνια αργότερα και αυτή και ο γιος της από οστρακιά.
Σχέδιο σκηνικού της Λ. Ποπόβα,για την παράσταση «Γη σε αναβρασμό», σε σκηνοθεσία Μέγιερχολντ (1923) |
Οι επισκέπτες της έκθεσης θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν 350 έργα, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται καμβάδες από τη σειρά των «Ζωγραφικών Αρχιτεκτονημάτων» της Λ. Ποπόβα (1917-1919), κινηματογραφικές αφίσες, κοστούμια και σκηνικά του Α. Ροντσένκο. Ανάμεσά τους, οι αφίσες για την κλασική ταινία «Το Θωρηκτό Ποτέμκιν» σε σκηνοθεσία Σεργκέι Αϊζενστάιν το 1925.
Ξεχωριστή θέση στην παρουσίαση της Θεσσαλονίκης, έχουν τα έργα των δυο καλλιτεχνών που πρωτοπαρουσιάστηκαν στην ιστορική έκθεση του 1921 με τίτλο «5Χ5 = 25» και για την οποία οι: Ροντσένκο και Ποπόβα συνεργάστηκαν με τους συναδέλφους τους: Αλεξάντρα Εκστερ, Αλεξάντρ Βεσνίν και Βαρβάρα Στεπάνοβα (σύζυγος του Α. Ροντσένκο). Μεταξύ των έργων αυτών είναι και τα διάσημα μονοχρωματικά ζωγραφικά έργα του Ροντσένκο «Καθαρό Κόκκινο Χρώμα», «Καθαρό Κίτρινο Χρώμα» και «Καθαρό Μπλε Χρώμα». Η έκθεση αποτελείται από μοναδικά έργα της περιόδου της Ρωσικής Πρωτοπορίας. Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΚΜΣΤ) συμμετέχει με 60 έργα, σχέδια και αρχειακό υλικό από τη συλλογή Κωστάκη. Επιμελητές της παρουσίασης είναι οι M. Τουπιτσίν και Β. Τόμπολι. Από ελληνικής πλευράς την επιμέλεια ανέλαβαν η διευθύντρια του ΚΜΣΤ, Μαρία Τσαντσάνογλου και η επιμελήτρια του ΚΜΣΤ, Αγγελική Χαριστού. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 20/9 και στη συνέχεια θα ταξιδέψει στην Πινακοθήκη «Reina Sofia», στη Μαδρίτη (19/10/2009 - 31/1/2010).
Α. Ροντσένκο, «Αφαίρεση», τέλη της δεκαετίας του '20 |
2. Ο μικροαστός ουδεμία σχέση έχει με το χριστιανισμό. Παραφράζοντας τον Νοβάλις: Δε γίνεται κοινωνός θείων τιμών ούτε έχει σχέση με καμιά αγαθοπιστία, δεν είναι πρόθυμος αρωγός στην ανάγκη του άλλου.
3. Οι μικροαστοί νομίζουν πως όποιος έχει στόμα έχει και λόγο. Ιδού γαρ διά του μικροαστού ήλθε το τέλος του λόγου. Υπερβολές; Δοκιμάστε να αφήσετε τα αυτιά σας ανοιχτά για να καταλάβετε τι απέμεινε από τη γλώσσα.
4. Οταν ο Θεός προσπάθησε να μεταβιβάσει την ουσία του στον μικροαστό, θυμωμένος παράτησε στη μέση το έργο του. Χωρίς να το καταλάβει, με την πράξη αυτή κατέστησε παντοδύναμο τον μικροαστό. Γιατί, αν ο θεός δεν τα κατάφερε, ο άνθρωπος τι μπορεί να κάνει;
5. Προσοχή, ο μικροαστός, ενώ δείχνει, νεκρός, μπορεί ανά πάσα στιγμή να δαγκώσει. Αν δε βρωμίσει το καθετί, δεν παύει να υπάρχει. Τεμαχίζοντας τα πάντα, μας κάνει το βίο αβίωτο.
6. Αφού δεν έχουν καμία σχέση με τις αρχές που διέπουν την ανθρώπινη συμπεριφορά, οι μικροαστοί μπορούν να παραβιάζουν το καθετί. Γι' αυτούς είμαστε ηλίθιοι και ως εκ τούτου υποχρεωμένοι να λουζόμαστε τις ορέξεις τους. Ολοι οι σοφοί του κόσμου σηκώνουν τα χέρια μπροστά στην τρικυμία που σαρώνει τα κρανία τους.
7. Ο μικροαστός είναι το αγαπημένο σκυλί της κυρίαρχης ιδεολογίας. Σκυλί πιστό στο γελοίο δεσποτισμό των τριών οικογενειών.
8. Μισογύνης και ελάχιστος, ο μικροαστός στρώνει στο τραπέζι του την ελληνική σημαία για να φάει. Το όνειρό του για φέτος: Στρατόπεδα για Πακιστανούς, καταρχάς, και όταν ανοίξει η όρεξη βλέπουμε και για άλλους.
9. Εκπρόσωποι του αθάνατου ελληνικού μικροαστισμού: Ο νομάρχης Θεσσαλονίκης, ο Καρατζαφέρης και το παιδί για τα θελήματα Αδωνις. Η μεγάλη τους επιθυμία για κυνήγι εισακούστηκε. Ενας μεγάλος αριθμός Πακιστανών έρχεται χαρούμενος να παίξει το ρόλο του θηράματος.
10. Τα δελτία ειδήσεων είναι η μεγάλη σχολή του μικροαστισμού, ο οποίος θα νικηθεί μόνο από τον ίδιο του τον εαυτό. Μέχρι τότε ας είμαστε τολμηροί απέναντί τους. Ας ακολουθήσουμε τον τρόπο του Απόστολου Παύλου: «Οφειλες να ήσουν θερμός ή ψυχρός, αλλά είσαι χλιαρός. Γι' αυτό θα σε κάνω εμετό».
11. Πάντα ονειρεύομαι ένα ζωντανό μουσείο αηδίας. Ανάλογα με τις καταστάσεις και τα αντίστοιχα θέματα: Προσώρας τους κύριους χώρους καταλαμβάνουν ο Καρατζαφέρης με τους τσάμπα μάγκες του κι ανάμεσά τους λάμποντας ο Ελλην μικροαστός, που συνεχίζει ακάθεκτος με τις γνωστές συνήθειες και τις πανομοιότυπες συμπεριφορές.
12. Ελευθερία ή θάνατος!