«Σάρκα» και «οστά» - και μάλιστα σε σχετικά γρήγορο χρονικό διάστημα - φαίνεται να λαμβάνει το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την οπτικοακουστική «συνεργασία» με Τρίτες χώρες, το οποίο δεν είναι τίποτε περισσότερο από μία ακόμη προσπάθεια των ευρω-ενωσιακών μονοπωλίων να αυξήσουν τα κέρδη τους στον συνεχώς αναπτυσσόμενο, και άκρως σπαρασσόμενο από τις ενδοϊμπεριαλιστικές οικονομικές αντιθέσεις, οπτικοακουστικό τομέα.

Οι πρόσφατοι «πανηγυρισμοί» της ΕΕ για «τα πρώτα παγκόσμια βήματα στο πλαίσιο του προγράμματος στήριξης της ευρωπαϊκής κινηματογραφίας», που «προσελκύουν το ενδιαφέρον σε Ασία και Νότιο Αμερική», συνοδεύονται από εντελώς αγοραία «γλώσσα» από την οποία απουσιάζει παντελώς κάθε «υποψία» προσέγγισης του κινηματογράφου ως μέσο καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας: «Μεγάλη ζήτηση (σ.σ. sic) παρατηρείται σε όλο τον κόσμο για συνεργασία με την ευρωπαϊκή κινηματογραφική βιομηχανία», αναφέρεται συγκεκριμένα στη σχετική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η ΕΕ δεν κρύβει καθόλου πως αυτή η «ζήτηση» επιδιώκεται για να στηριχτούν τα μονοπώλια του οπτικοακουστικού, γεγονός που προκύπτει και από το σκεπτικό της δημιουργίας του εν λόγω προγράμματος που «ακούει» στο όνομα «MEDIA International» (σ.σ. κάτι σαν «προέκταση» του υπάρχοντος χρηματοδοτικού προγράμματος της ΕΕ για τα οπτικοακουστικά «MEDIA»), θα «τρέξει» για τρία χρόνια και φιλοδοξεί να προετοιμάσει το «έδαφος» για το «MEDIA MUNDUS», δηλαδή το ολοκληρωμένο «όπλο» της ΕΕ στο πλαίσιο του πολιτιστικού ιμπεριαλισμού.

Ετσι, απαντώντας η ίδια η ΕΕ στο ερώτημα «Γιατί ένα πρόγραμμα για την οπτικοακουστική συνεργασία;» σημειώνει, μεταξύ άλλων: «Στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης των οπτικοακουστικών υπηρεσιών, η εξωτερική διάσταση της οπτικοακουστικής πολιτικής λαμβάνει αυξάνουσα σημασία. Η εντεινόμενη ανταλλαγή και η συνεργασία με τις μη ευρωπαϊκές, Τρίτες χώρες, αναμένονται να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού τομέα και να δημιουργήσουν την περαιτέρω προστιθέμενη αξία από την άποψη της προώθησης, της πρόσβασης στην αγορά, της διανομής, της διάδοσης και της έκθεσης των ευρωπαϊκών έργων στις Τρίτες χώρες. Ο οπτικοακουστικός τομέας επομένως συμβάλλει στην ημερήσια διάταξη της Λισαβόνας (σ.σ. για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου), δηλαδή για να ωθήσει την κατάρτιση, την ευημερία, την ανάπτυξη και την εργασία σε μια βασισμένη στη γνώση οικονομία».

Τα παραπάνω καταγράφηκαν τον περασμένο Ιούνη στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο της «δημόσιας ακρόασης» για το «MEDIA MUNDUS», ενώ είχε προηγηθεί και η «διακήρυξη των Καννών» την άνοιξη, όπου οι υπουργοί Πολιτισμού της ΕΕ «πλειοδότησαν» στην πλήρη μετατροπή του κινηματογράφου σε «προϊόν». Ηδη όμως από το Δεκέμβρη του 2007, η ΕΕ δρομολόγησε «την προπαρασκευαστική δράση» «MEDIA International» με προϋπολογισμό 2 εκατομμυρίων ευρώ για το 2008. Σε πρώτη φάση τα μέτρα αφορούν, μεταξύ άλλων, στη «διαρκή κοινή εκπαίδευση (η οποία θα επεκταθεί σε συνεργασία των σχολών κινηματογράφου κατά τα επόμενα έτη)», τις «κοινές εκστρατείες προώθησης της εμπορικής διανομής κινηματογραφικών έργων» και τη «στήριξη σχεδίων συνεργασίας μεταξύ κινηματογραφικών δικτύων». Τον Ιούλη επαναλήφθηκε στις Βρυξέλλες «δημόσια ακρόαση», που οργάνωσε η γαλλική προεδρία της ΕΕ με το συμπόσιο «Κινηματογράφος, Ευρώπη, Κόσμος» «για την ενίσχυση της οπτικοακουστικής δράσης εκτός ΕΕ». Οι τελικές αποφάσεις για το «MEDIA MUNDUS» αναμένονται μέχρι το τέλος του χρόνου.

Πρόσφατα, λοιπόν, η ΕΕ ανακοίνωσε τα πρώτα αποτελέσματα του προγράμματος, με τους πρώτους που «τσίμπησαν» να είναι χώρες της Λ. Αμερικής, η Ινδία, η Κίνα, η Ν. Κορέα, η Ιαπωνία, το Μαρόκο, η Βοσνία, η Τουρκία και η Γεωργία. Το γεγονός ότι τα μονοπώλια της ΕΕ επιδιώκουν «συνεργασία» με Ασία και Λ. Αμερική, σαφώς σχετίζεται με το εύρος της οπτικοακουστικής αγοράς τους (εν πολλοίς «παρθένα» για την ΕΕ) όσο και από τη δυνητική εισροή κεφαλαίων στα ταμεία τους. «Η θετική ανταπόκριση στην πρόσκληση της Επιτροπής για υποβολή σχεδίων αποτελεί ευνοϊκή ένδειξη του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η ΕΕ όσον αφορά τη στήριξη της συνεργασίας για τη δημιουργία νέων ευκαιριών επιχειρηματικής δραστηριότητας και την τόνωση των οπτικοακουστικών κλάδων στην Ευρώπη» δήλωσε η αρμόδια Επίτροπος, Βίβιαν Ρέντινγκ. Η ίδια η Επιτροπή είναι σαφέστερη: Τα επιλεγμένα σχέδια «για την προώθηση οπτικοακουστικών έργων δίνουν έμφαση στις συμπαραγωγές, οι οποίες μπορεί να βοηθήσουν τις εταιρείες να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση από το εξωτερικό, καθώς και σε νέες αγορές»...

Η Επιτροπή γνωστοποίησε πως από τις 33 αιτήσεις επιλέχθηκαν οι 18 που αφορούν σε χρηματοδότηση για τη «συνεχή κατάρτιση» επαγγελματιών του οπτικοακουστικού τομέα, «για την προώθηση και τη διανομή κινηματογραφικών έργων και για την ανάπτυξη δικτύων κινηματογράφων». Εντεκα σχέδια αφορούν τη συνεχή κατάρτιση «μέσω εταιρικών σχέσεων» με Λατινική Αμερική, Ινδία, Καναδά, Τουρκία, Ουκρανία, Μολδαβία και Γεωργία για κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικές εκπομπές, ταινίες κινουμένων σχεδίων, ντοκιμαντέρ, ακόμη και ...βιντεοπαιχνίδια. Γεγονός που αποτελεί ακόμη μία ένδειξη του καθαρά εμπορευματικού χαρακτήρα του προγράμματος. Παράλληλα, το «MEDIA International» θα ενισχύσει το πρώτο διεθνές δίκτυο κινηματογράφων (συντονίζεται από το Europa Cinemas) και περιλαμβάνει 230 κινηματογράφους στην Ευρώπη και 148 εκτός ηπείρου.

Αν και ο εμπορευματικός προσανατολισμός του προγράμματος είναι εμφανέστατος από τα παραπάνω, ωστόσο αξίζει να προσθέσουμε ότι οι κίνδυνοι για τους δημιουργούς προκύπτουν και από τα «παρελκόμενα» αυτού του προσανατολισμού. Μπορεί η ΕΕ να «διαφημίζει» το «MEDIA» ως «πετυχημένο», αλλά η πραγματικότητα είναι ότι σε επίπεδο οπτικοακουστικής διανομής οι ΗΠΑ κυριαρχούν. Η εικόνα αυτή δεν αλλάζει ούτε από πρόσφατες ανακοινώσεις του εν λόγω προγράμματος για τα θετικά ποσοστά προβολής ευρωπαϊκών τηλεοπτικών παραγωγών. Για το μείζον όμως ζήτημα του περιεχομένου των ευρωπαϊκών παραγωγών, η ΕΕ και τα προγράμματά της δε φαίνεται να «ανησυχούν». Αντίθετα, όλα δείχνουν ότι επιχειρείται «αντεπίθεση» στο Χόλιγουντ με παρόμοια «προϊόντα», όσο και να «διαρρηγνύουν» τα «ιμάτιά» τους για την «πολυπολιτισμικότητα» και την «ποικιλομορφία».

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι νέοι δημιουργοί κυρίως προσανατολίζονται από την ΕΕ στη λογική των διεθνών φεστιβάλ που όλο και περισσότερο μετατρέπονται σε «νησίδες» αστικού κοσμοπολιτισμού, με την κινηματογραφική δημιουργία να προσπαθεί, ανεπιτυχώς, να ανταγωνιστεί τα ...φλας των «παπαράτσι». Για παράδειγμα, το «MEDIA» αναφέρει ότι μέχρι το 2013 θα διαθέσει 755 εκατομμύρια ευρώ σε «επαγγελματίες» (σ.σ. πάει ο όρος «δημιουργός») για απόκτηση «κατάρτισης» στην παραγωγή, διανομή και προώθηση των έργων τους στην Ευρώπη. Ετσι, για να «πιάσει» η προπαγάνδα, το πρόγραμμα «διαφημίζει» ότι ταινίες τις οποίες συγχρηματοδότησε, κέρδισαν βραβεία στο πρόσφατο φεστιβάλ των Καννών.

Η ζωή έδειξε ότι οι δημιουργοί δεν έχουν τίποτα να περιμένουν από την ΕΕ. Αντίθετα, η θέση τους θα υποβαθμίζεται συνεχώς στο βαθμό που θα προσπαθούν, μέσα στην απελπισία τους, να ωφεληθούν έστω στο ελάχιστο από προγράμματα που στην ουσία κατασκευάστηκαν στο μέτρο των αναγκών του κεφαλαίου. Ειδικά για την Ελλάδα που έννοιες όπως κινηματογραφική παιδεία και κινηματογραφική υποδομή αποτελούν «σύντομα ανέκδοτα», η επεκτατικότητα των ευρω-ενωσιακών μονοπωλίων του οπτικοακουστικού όχι μόνο δεν (πρέπει να) αφορά τους νέους δημιουργούς, αλλά, αντίθετα, μπορεί να αποτελέσει πηγή πείρας για την τεκμηρίωση της βασικής διαπίστωσης: Το κεφάλαιο ενδιαφέρεται μόνο για το κέρδος.