«Και στραβός είναι ο γιαλός και στραβά αρμενίζουμε». Με την παράφραση της γνωστής λαϊκής ρήσης, περιγράφεται η ζώσα πραγματικότητα, αναφορικά με το ντόπινγκ. Οι αρμόδιοι και άμεσα εμπλεκόμενοι (εντός και εκτός συνόρων) το καταδικάζουν απερίφραστα και τίθενται... σταυροφόροι στη μάχη εναντίον του. Δηλώνουν ικανοποιημένοι από την προσπάθειά τους, μέχρι τη στιγμή που θα δημοσιοποιηθεί άλλο ένα κρούσμα. Τότε ακολουθούν λάβρες αντιδράσεις και νέες εξαγγελίες για σκληρότερα μέτρα. Και ξανά από την αρχή.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως προηγουμένως και το ΠΑΣΟΚ, παρουσιάζονται ως πολέμιοι του επικίνδυνου (ψυχικά και οργανικά) φαινομένου και μέσω αλλεπάλληλων νομοθετημάτων ισχυρίζονται πως θα «χτυπήσουν» το κακό. Με αφορμή την κατάθεση του τελευταίου (χρονικά) νομοσχεδίου στη Βουλή, ο υφυπουργός Αθλητισμού, Γ. Ιωαννίδης, έκανε λόγο για μετωπική σύγκρουση. Ανάλογης «κατηγορηματικότητας» ήταν οι τοποθετήσεις των προκατόχων του. Κάθε φορά οι πομπώδεις δηλώσεις και οι βαρύγδουπες εξαγγελίες περισσεύουν.

Ομως το φαινόμενο όχι μόνο διατηρείται, αλλά και διευρύνεται. Αρα, ακόμα και αν δεχτούμε το αγαθό των προθέσεων, στην πράξη διαπιστώνουμε παταγώδη αποτυχία. Φταίει άραγε το «κακό το ριζικό μας» ή μήπως ήταν προδιαγεγραμμένη πορεία; Με ημίμετρα και αποσπασματικού χαρακτήρα κινήσεις, χωρίς σε βάθος και συνολική εξέταση - αντιμετώπιση των αιτίων δεν υπάρχουν πραγματικές λύσεις. Απαιτείται πραγματική βούληση και πολιτική σύγκρουσης με τις γενεσιουργές αιτίες.

Ο αθλητισμός είναι ένα κομμάτι της κοινωνίας. Αρα διέπεται από τα χαρακτηριστικά της, ακολουθεί την ιδεολογία και τις ιεραρχήσεις της, αντανακλά τις παθογένειές της. Η καπιταλιστική οικονομία καθορίζει (και) τον αθλητισμό καθ' εικόνα και ομοίωσή της με άκρατο ανταγωνισμό, χωρίς αρχές και με μοναδικό κριτήριο το κέρδος των λίγων πάση θυσία. Από κοινωνικό αγαθό, μ' επίκεντρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, μετατράπηκε σε «προϊόν» και βιομηχανία αθλητικού θεάματος. Κυριαρχούν τεράστια οικονομικά συμφέροντα που ζητούν μεγαλύτερες επιδόσεις, νέα ρεκόρ, ώστε να προσελκύσουν περισσότερους θεατές στις εξέδρες ή στην τηλεόραση, περισσότερους καταναλωτές για τα προϊόντα που σχετίζονται με τον αθλητισμό και αποφέρουν κολοσσιαία κέρδη.

Η «Adidas» πλήρωσε 100 εκατ. δολ. για το δικαίωμα χρήσης του εμβλήματος των αγώνων δίπλα στα προϊόντα της στην κινεζική αγορά. Μόνο το β' τρίμηνο τα κέρδη της αυξήθηκαν κατά 12% (116 εκατ. ευρώ από 113 που προβλέπονταν)... Η «McDonald's» - η μόνη εταιρεία που διέθετε κατάστημα εντός των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων το 2004 - είχε παρουσιάσει εκείνο τον Αύγουστο αύξηση κατά 40% των πωλήσεών της στα εστιατόριά της στην Αθήνα. Οι πωλήσεις της στα 3 ολυμπιακά εστιατόρια, στο ΟΑΚΑ, στο Ολυμπιακό Χωριό και το Βασικό Κέντρο Τύπου, ήταν κατά 40% υψηλότερες των προβλεπομένων...

Η κάρτα Visa (έχει διαθέσει πάνω από 21 εκατομμύρια πιστωτικές κάρτες με το σήμα των Ολυμπιακών Αγώνων επάνω τους), την ίδια περίοδο είδε ν' αυξάνονται οι συναλλαγές με το προϊόν της κατά 55%. Στη διάρκεια των αγώνων, στις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις, οι συναλλαγές ανήλθαν σε 10 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 44% συγκριτικά με το Σίδνεϊ. Στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Τορίνο το 2006, ο μέσος αριθμός συναλλαγών στα ATM της Visa ήταν κατά 35% υψηλότερος από ό,τι στην Αθήνα και κατά 95% υψηλότερος από τους αντίστοιχους αγώνες στο Σολτ Λέικ Σίτι...

Η «Samsung» στο μεσοδιάστημα των Ολυμπιακών διοργανώσεων του Σίδνεϊ και της Αθήνας υπερδιπλασίασε διεθνώς την αξία του σήματός της. Από τα 5,6 δισ. δολάρια έφτασε στα 12,6 δισ. Για τη χορηγία είχε ξοδέψει 55 εκατ. δολ. Το χορηγικό πρόγραμμα της ΔΟΕ την τετραετία που έκλεισε με τους Ολυμπιακούς στο Πεκίνο, απέφερε στα ταμεία της 870 εκατ. δολάρια σε μετρητά και είδος ή υπηρεσίες... Η εκτίμηση για τους Ολυμπιακούς στο Λονδίνο είναι πως το ποσό θα ξεπεράσει το 1 δισ. δολάρια...

Ολα αυτά βέβαια «ντύνονται» με ιδεολογικούς μανδύες που εξωραΐζουν την πραγματικότητα. Το Νοέμβρη του 2002 (στο BBC Greek.com) ο πρόεδρος της ΔΟΕ, Ζαγκ Ρογκ, απαντούσε στους «ρομαντικούς, που λένε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν πρέπει να έχουν καμία εξάρτηση από σπόνσορες»: «...Πιστεύουμε ότι κάτι τέτοιο είναι άδικο γιατί χωρίς την υποστήριξη μεγάλων εταιρειών, δε θα υπήρχε δημοκρατία, ούτε παγκοσμιοποίηση στους Ολυμπιακούς Αγώνες»...

Από την πλευρά του ο επικεφαλής του τμήματος μάρκετινγκ της ΔΟΕ, Γκέρχαρντ Χάιμπεργκ, ισχυρίστηκε: «Δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε την αποστολή του διεθνούς Ολυμπιακού κινήματος για συμβολή στη δημιουργία ενός ειρηνικού και καλύτερου κόσμου χωρίς την υποστήριξη που μας παρέχουν οι χορηγοί»! Ο Χένρι Γιανκ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, έχει δηλώσει: «Η εμπορευματοποίηση είναι ο εκδημοκρατισμός του αθλητισμού»!..

Το πλαίσιο λειτουργίας του αθλητισμού και στη χώρα μας διαμορφώνουν οι πολυεθνικές εταιρείες, οι σπόνσορες που χρηματοδοτούν τους αθλητές. Ο τρόπος που αμείβονται - στηρίζονται οικονομικά αυτοί, οι προπονητές και οι ομοσπονδίες από το ελληνικό δημόσιο, γίνεται με βάση την «παραγωγικότητα». Επίκουρος η τεράστια προβολή από τα ΜΜΕ. Σ' αυτό το στημένο θέαμα των πολυεθνικών, ο αθλητής το μόνο ρόλο που έχει, είναι να κερδίζει. Για να αυξάνει τα κέρδη του σπόνσορα και να εδραιώνει την κυρίαρχη ιδεολογία. Κυβέρνηση και αθλητική ηγεσία (πολιτικοί και παράγοντες, ομοσπονδίες) διαμόρφωσαν ένα οικοδόμημα που από τη μία σπρώχνει τους αθλητές στα υπεράνθρωπα ρεκόρ, που δε γίνονται χωρίς το ντόπινγκ, και από την άλλη... νίπτουν τας χείρας τους.

Οι πολιτικές ευθύνες διαχρονικά των κυβερνήσεων είναι τεράστιες. Κυρίως από την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και μετά, φρόντισαν να διαμορφώσουν μία αθλητική ελίτ που θα φέρνει μετάλλια, χωρίς να τους πολυαπασχολεί με ποιον τρόπο. Παρουσιάζονταν ξαφνικά υπεραθλητές, χωρίς ευρεία βάση αθλουμένων - μέσω μαζικού, λαϊκού αθλητισμού - από την οποία θα προκύψουν και εν δυνάμει πρωταθλητές. Και έτσι διαφημιζόταν η «ισχυρή Ελλάδα» με τα πολλά μετάλλια.

Μάλιστα, αυτή η διαμορφωμένη πραγματικότητα γίνεται συνειδητή προσπάθεια να μας πείσουν ότι είναι μονόδρομος. Χαρακτηριστικά, σε συνέντευξή του (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 20/8) ο γενικός διευθυντής της WADA (Παγκόσμια Υπηρεσία Αντιντόπινγκ), Ντέιβιντ Χάουμαν, σχολιάζει για τη μείωση του ντόπινγκ με ελάττωση στην εμπορευματοποίηση των Αγώνων: «Θα ήταν υπέροχο, αλλά ανήκει σε παλιότερες εποχές, οι οποίες έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Ο αθλητισμός είναι πλέον μια βιομηχανία, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πλούτου, δελεάζοντας κάποιους να πλουτίσουν ακόμη περισσότερο με παράνομους τρόπους, όπως και στην υπόλοιπη κοινωνία. Δε θ' αλλάξει αυτό. Δε θα επιτευχθεί ποτέ η πλήρης κάθαρση στο ντόπινγκ».

Και όμως, υπάρχει άλλος δρόμος. Είναι η σύγκρουση με το σύστημα που γεννά τη διαστρέβλωση (και) του αθλητισμού, τα φαινόμενα σήψης. Μπορεί να ξαναγίνει ο αθλητισμός δικαίωμα, με επίκεντρο τον άνθρωπο και την ικανοποίηση των αναγκών άθλησης και ισορροπημένης σωματικής και ψυχικής ανάπτυξής του. Θ' απαλλαγεί από το ντόπινγκ και, γενικότερα, από τα εκφυλιστικά φαινόμενα, μόνο όταν απεμπλακεί από τα γρανάζια της εμπορευματοποίησης και των εταιρειών και προκύπτει ως αποτέλεσμα της μαζικής άθλησης της νεολαίας και του λαού.

Είναι ευθύνη ζωής λοιπόν για αθλητές, προπονητές, τη νεολαία, μαζικούς και συνδικαλιστικούς φορείς να απορρίψουν την εμπορευματοποίηση του αθλητισμού και να διαμορφώσουν ένα ρωμαλέο κίνημα υπεράσπισής του, που θα συγκρούεται με την πολιτική των κερδών και τη χειραγώγηση των συνειδήσεων. Που δε θα βλέπει τον αθλητισμό σαν μέσο προβολής και πλουτισμού, τη νίκη σαν αυτοσκοπό με κάθε μέσο. Δε θα ανέχεται να χρησιμοποιείται ο αθλητής σαν μηχανισμός παραγωγής μαζικής κουλτούρας, που στόχο έχει τη χαύνωση, τον αποπροσανατολισμό και τη διαμεσολάβηση. Ωστε να αποδεχτούν κύρια οι νέοι το ρόλο και την ασυδοσία των μονοπωλίων και να αμφισβητήσουν τη μαζική πάλη, στρεφόμενοι στις ατομικές λύσεις.

Ολα αυτά δεν μπορούν να γίνουν με τις υφιστάμενες κοινωνικές δομές και αντιλήψεις, ούτε είναι εύκολος ο δρόμος για την επιβολή τους. Ομως ο ίδιος ο αθλητισμός αποτελεί ένα όμορφο ταξίδι αναμέτρησης με τον εαυτό μας. Με τα εμπόδια που μας βάζει αυτός και η πραγματικότητα. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν την προπόνηση - προσπάθεια, να γίνουμε αρχικά αθλητές και στη συνέχεια πρωταθλητές της ζωής μας.