ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ: Πώς άρχισε η επικαιρότητα των Δελφών σ' αυτό τον αιώνα;

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ηταν στο κλίμα της Τραγωδίας ιδωμένης μέσα από το διονυσιακό πνεύμα του Νίτσε, καθώς και των σοσιαλιστικών ιδεωδών του Ανθρωπισμού, που κινήθηκαν, στην Ελλάδα, οι άνθρωποι που συνέδεσαν, θετικά ή αρνητικά, το όνομά τους με τους Δελφούς. Αρχικά, ο Αγγελος Σικελιανός, συνδυάζοντας στη σκέψη του τη διονυσιακή παράδοση με τον Ορφισμό, επιχειρεί με τη «δελφική του προσπάθεια» να καταστήσει τους Δελφούς ομφαλό της Γης, ένα σταυροδρόμι συνάντησης των πιο διαφορετικών παραδόσεων και πολιτισμών. Το καίριο ερώτημα που τίθεται εδώ είναι αν οι Δελφοί μπορούν να διαδραματίσουν και σήμερα τον ίδιο περίπου ρόλο που είχαν στην αρχαιότητα, και αν ναι, μέσα από ποιες ακριβώς διεργασίες και σύγχρονες πρακτικές θα μπορούσε η πολύτιμη αυτή μνήμη να επανενεργοποιηθεί. (...) Εν γένει μπορούμε να πούμε ότι τα σύγχρονα πολιτεύματα, η αντιπροσωπευτική δημοκρατία κάτω από το αστικό περίβλημα και τις κάθε αποκλίσεις της, καθώς και όλες οι μορφές των ολοκληρωτικών καθεστώτων του Μεσοπολέμου βρίσκονται στο στόχαστρο του Σικελιανού, αφού τα θεωρεί όλα αυτά «εφήμερες θρησκείες των ημερών μας», βασικά υπεύθυνες για την εγκατάλειψη του ανθρώπου και της πνευματικής του πορείας.

Γ. Κ.: Ποια η σχέση των Δελφών με τη δημοκρατία;

Α. Α.: Με την επικράτηση της δημοκρατίας - στη Γαλλική Επανάσταση- δημιουργήθηκε το εξής φαινόμενο: από τη μια, υποχωρούσαν όλο και περισσότερο οι θρησκευτικές δοξασίες, ενώ, από την άλλη, σαν χιονοστιβάδα, συσσωρεύονταν όλοι οι αρχαίοι ελληνικοί θεσμοί σε μια κίνηση που άρχισε τον 13ο αιώνα και η οποία, περνώντας μέσα από τον Καρτεσιανισμό και το Διαφωτισμό, έφερνε στην επιφάνεια την επιστήμη, την τεχνολογία, τις τέχνες και τα γράμματα, την οικονομία, τη διοίκηση, το στρατό και το δίκαιο, όλα αυτά που αποτελούν τις κύριες δραστηριότητες των δυτικών πολιτειών.

Γ. Κ.: Ποια είναι τα ελληνικά στοιχεία της Δύσης;

Α. Α.: Μετά την Αναγέννηση αποτελεί την κύρια τάση του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ανεξάρτητα από το ρόλο που έπαιξε η αριστοτελική φιλοσοφία στο μεσαιωνικό σχολαστικισμό, ο Γερμανοί στράφηκαν προς την πλευρά των Προσωκρατικών και του Πλάτωνα, οι Αγγλοι προς τον Ομηρο και τους Σοφιστές, οι Γάλλοι προς τον Αριστοτέλη και τους Τραγικούς ποιητές. Οσο για τις άλλες εκδηλώσεις του πολιτισμού των Ελλήνων- την αρχιτεκτονική, το θέατρο, τις τέχνες, την ιστοριογραφία, τους εκπληκτικούς μύθους- όλα αυτά ήταν παρόντα κατά κόρον στην ευρωπαϊκή παιδεία των πέντε τελευταίων αιώνων. Τα μόνα σημεία που η Ευρώπη ακολούθησε εμφανώς δική της πορεία είναι της πολιτικής και των ηθών, διότι ο χριστιανισμός καθόριζε τα ήθη της δυτικής πολιτείας.

Γ. Κ.: Πώς συρρικνώθηκε η Ευρώπη;

Α. Α.: Οταν ο τεχνολογικός πολιτισμός πραγματοποιούσε τα μεγαλύτερα επιτεύγματα που έγιναν από τον άνθρωπο. Η συρρίκνωση αυτή οφειλόταν στη ρήξη ανάμεσα στα ευρωπαϊκά έθνη, τα οποία συνέχιζαν, εν ετέρα πολιτική μορφή πλέον, τις παλαιές θρησκευτικές διαμάχες. Οντως σε συνάρτηση με τη λυσσαλέα μάχη των αγορών, οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι φανέρωναν τις αδυσώπητες παλαιές πολιτιστικές διαφορές.

(Η συνομιλία αυτή συνεχίζεται στο φύλλο της ερχόμενης Κυριακής).