Για κάθε καλοπροαίρετο, μια προσεκτική ματιά στις εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος, κύρια στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δεν μπορεί παρά να οδηγεί στα εξής συμπεράσματα: Πρώτα απ' όλα, ότι οι κινητοποιήσεις του φοιτητικού κινήματος, με τη διάρκεια, τη μαζικότητα, το περιεχόμενο και τις εναλλασσόμενες μορφές τους, έχουν δυσκολέψει την κυβέρνηση στην προσπάθειά της να ξεμπερδέψει με την αναθεώρηση του άρθρου 16 και το νόμο - πλαίσιο, που δεν κατάφερε να περάσει την περασμένη άνοιξη.

Δεύτερον, ότι ακριβώς λόγω της πίεσης που ασκεί το κίνημα από τη μία και από την άλλη οι δεσμεύσεις του δικομματισμού προς το κεφάλαιο και τις «μεταρρυθμίσεις» που αυτό απαιτεί, εκφράζεται ολοένα και πιο καθαρά η στρατηγική ταύτιση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και στο ζήτημα της Παιδείας. Αποκορύφωμα αυτής της ταύτισης ήταν η από κοινού ψήφιση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής της πρότασης για αναθεώρηση του άρθρου 16. Και, τρίτον, ότι η διαπάλη μέσα στο ίδιο το κίνημα έχει σε μεγάλο βαθμό βοηθήσει στο να ανοίξει ευρύτερα το ζήτημα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην πραγματική του διάσταση, στη βάση δηλαδή του βασικού ερωτήματος, «για ποια εκπαίδευση και σε ποιανού την υπηρεσία;».

Μέσα σ' αυτό το κλίμα και αφού διάφορες άλλες μέθοδοι απέτυχαν παταγωδώς να εγκλωβίσουν και να εκτονώσουν το κίνημα, έκανε προχτές την εμφάνισή της η λεγόμενη Συντονιστική Επιτροπή των Πανεπιστημιακών Κινήσεων, ή, αλλιώς, «κίνηση των 1.000». Στη συνάντησή της με την υπουργό Παιδείας, η κίνηση, στην οποία συσπειρώνονται ακαδημαϊκοί προσκείμενοι στη ΝΔ, στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΝ, ούτε λίγο - ούτε πολύ, εξέφρασε την ανησυχία και έμμεσα την αντίθεσή της στις κινητοποιήσεις, ανοίγοντας με τις προτάσεις της την πόρτα για την προωθούμενη «μεταρρύθμιση». Μόνο κάτω από αυτό το πρίσμα μπορεί να ερμηνευτεί η (καθόλου απρόσμενη) ανακούφιση με την οποία στελέχη των τριών κομμάτων υποδέχτηκαν την πρωτοβουλία των «χιλίων».

Η υπουργός Παιδείας τους ευχαρίστησε δημόσια (με ιδιαίτερη αναφορά στην παράταξη του ΣΥΝ, σύμφωνα με τη χτεσινή «Αυγή») γιατί της έδωσαν το άλλοθι του «διαλόγου» και της συναίνεσης που αναζητούσε εναγωνίως. Από κοντά και ο Γ. Παπανδρέου, ο οποίος είδε στην πρωτοβουλία των «χιλίων» «έναν τρίτο δρόμο στο χώρο της Παιδείας που ούτε εκθειάζει τον άκρατο γραφειοκρατικό κρατισμό ούτε αφήνεται έρμαιο στις ορέξεις της ελεύθερης αγοράς». Και η ομοψυχία συμπληρώθηκε με τον πρόεδρο του ΣΥΝ, ο οποίος δήλωσε ότι οι προτάσεις της κίνησης «κινούνται σε μια κατεύθυνση να ξεπεραστεί η σημερινή κρίση σε άλλη βάση, δηλαδή στο να συζητήσουμε θέματα με βάση τις προτάσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας, του φοιτητικού κινήματος».

«

Βάλσαμο», λοιπόν, και για τους τρεις η πρωτοβουλία των εκλεκτών τους στο χώρο των ακαδημαϊκών. Δικαίωση, όμως, και για τους φοιτητές και τους πανεπιστημιακούς εκείνους που με συνέπεια όλο το προηγούμενο διάστημα αντιπάλεψαν τις αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις, προτάσσοντας το αίτημα για ένα άλλο πανεπιστήμιο, για μια άλλη Παιδεία, ταγμένη να υπηρετεί τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες. Οπλισμένοι και μ' αυτή την πείρα, ακόμα πιο ώριμοι, από σήμερα συνεχίζουν στον ίδιο δρόμο ακόμα πιο αποφασιστικά. Οι μάσκες έπεσαν. Και σ' αυτές τις κρίσιμες ώρες ο καθένας έδειξε σε ποιο στρατόπεδο ανήκει.