Στο σημερινό 4σέλιδο «Εργαζόμενοι και Λαϊκή Συμμαχία» μπορείτε να διαβάσετε τα εξής:

-- Εργαζόμενοι «ΑΦΟΙ ΒΛΑΧΟΥ»: Πείρα από την πάλη ενάντια στο «δουλεμπόριο» εργατών - Το αντιδραστικό πλαίσιο «ενοικίασης» εργατών που έχουν διαμορφώσει οι αστικές κυβερνήσεις

-- Συμβασιούχοι εργαζόμενοι στους δήμους: Ρεπορτάζ από το πανελλαδικό συλλαλητήριο ενάντια στην απληρωσιά και τις απολύσεις των συμβασιούχων

-- Το δικαίωμα στην απεργία και η ανταπεργία: Παρουσίαση εισήγησης από την ημερίδα που διοργάνωσε η ΤΟ Δικαιοσύνης της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ

Τα παραπάνω αιτήματα διαδήλωσαν χτες το μεσημέρι στο κέντρο της Αθήνας σωματεία και εργαζόμενοι σε δήμους από την Αττική και μια σειρά άλλες περιοχές της χώρας. Το συλλαλητήριο οργανώθηκε ενάντια στις χιλιάδες απολύσεις που προδιαγράφονται από την κυβέρνηση σε πρώτη φάση για τους συμβασιούχους στην καθαριότητα των δήμων, καθώς και ενάντια στο πρόβλημα της απλήρωτης εργασίας με το οποίο ήδη βρίσκονται αντιμέτωποι.

Παρά τον άσχημο καιρό και το τσουχτερό κρύο, εκατοντάδες εργαζόμενοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των σωματείων. Με πορεία έφτασαν στο σημείο της συγκέντρωσης οι εργαζόμενοι από τους δήμους της περιφέρειας. Ιδιαίτερα μαζικό ήταν το «παρών» των εργαζομένων στους δήμους της Θεσσαλονίκης, που ταξίδεψαν από το βράδυ της Τρίτης για να πάρουν μέρος στο συλλαλητήριο. Στην κινητοποίηση συμμετείχαν, επίσης, σωματεία από την Αχαΐα, τη Λάρισα και τη Μαγνησία, καθώς και από μια σειρά δήμους της Αττικής. Για τη συμμετοχή στο συλλαλητήριο τα σωματεία είχαν προκηρύξει στάσεις εργασίας.

Στο πλευρό των εργαζομένων βρέθηκε αντιπροσωπεία του ΠΑΜΕ, με επικεφαλής τον Γιώργο Πέρρο, μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας. Στην κινητοποίηση πήραν μέρος επίσης οι δήμαρχοι Καισαριανής Ηλίας Σταμέλος, Πετρούπολης Βαγγέλης Σίμος, Χαϊδαρίου Μιχάλης Σελέκος και ο αντιδήμαρχος Πάτρας Ανδρέας Αθανασόπουλος. Επίσης, ο Χρήστος Κατσώτης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και βουλευτής.

Στις συναντήσεις που είχε η αντιπροσωπεία των εργαζομένων με γενικούς γραμματείς των δύο υπουργείων, έλαβε μόνο αόριστες απαντήσεις που δεν ικανοποιούν κανένα από τα αιτήματά τους. Η λύση στο πρόβλημα της απληρωσιάς παραπέμφθηκε σε τροπολογία που, όπως τους ειπώθηκε, θα κατατεθεί προς ψήφιση στις αρχές της επόμενης χρονιάς. Οσον αφορά την απειλή της απόλυσης και της ανεργίας για χιλιάδες συμβασιούχους, με βάση τις πρόσφατες δηλώσεις της αρμόδιας υπουργού, Ολγας Γεροβασίλη, πως καμία σύμβαση δεν μπορεί να ανανεώνεται όταν υπερβαίνει το όριο των 24 μηνών, οι γενικόλογες αναφορές πως... «αναζητείται λύση» προκάλεσαν την αγανάκτηση των εργαζομένων. Οπως έχουν καταγγείλει τα σωματεία, η κυβέρνηση έχει θέσει υπό αμφισβήτηση την τροπολογία που η ίδια ψήφισε τον περασμένο Οκτώβρη για την παράταση των συμβάσεων μέχρι το τέλος του 2017, προετοιμάζοντας έτσι χιλιάδες απολύσεις.

«Το δρόμο τον ξέρουμε, μάθαμε να αγωνιζόμαστε», ήταν το μήνυμα των εργαζομένων, που υποσχέθηκαν σε κυβέρνηση και δημοτικές αρχές που κινούνται σε αυτό το πλαίσιο πως «θα τους βρίσκουν καθημερινά μπροστά τους», με νέες πρωτοβουλίες και κινητοποιήσεις.

Μεταξύ άλλων, τόνισε ότι «η κυβέρνηση εφαρμόζει και υλοποιεί κατά γράμμα τις απαιτήσεις της ΕΕ και του ΔΝΤ, δηλαδή την επέκταση των ελαστικών σχέσεων εργασίας, την κατάργηση της μόνιμης και σταθερής δουλειάς, αποδέχεται τις απαιτήσεις του ΣΕΒ» για δεκάδες χιλιάδες απολύσεις στο Δημόσιο.

Πρόσθεσε πως στην προώθηση της πολιτικής αυτής το δικό τους ρόλο έχουν η ΚΕΔΕ και οι διοικήσεις των δήμων: «Η κυβέρνηση, η Τοπική Διοίκηση και το σύνολο του κρατικού μηχανισμού τσακίζουν τα εργασιακά δικαιώματα και στρώνουν το έδαφος για άμεση ιδιωτικοποίηση της καθαριότητας και των κοινωνικών δομών».

Αναφέρθηκε, ακόμα, στις δυνάμεις που βρίσκονται στην πλειοψηφία της ΠΟΕ-ΟΤΑ, οι οποίες «όλο το προηγούμενο διάστημα όχι μόνο καλλιεργούσαν τον εφησυχασμό στους συμβασιούχους, αλλά έβαζαν και εμπόδια στον αγώνα τους». Υπενθύμισε ότι στο πρόσφατο καταστατικό Συνέδριο, στις αρχές Δεκέμβρη, «απέκλεισαν ξανά τους συμβασιούχους από το να είναι μέλη της Ομοσπονδίας».

Τέλος, εξήγησε πως η επίθεση δεν αφορά μόνο τους συμβασιούχους, αλλά το σύνολο των εργαζομένων. «Σήμερα στο στόχαστρο μπαίνουν οι συμβασιούχοι, το αμέσως επόμενο διάστημα θα μπουν οι μόνιμοι και οι αορίστου χρόνου μέσα από την αξιολόγηση δομών και εργαζομένων. Μπορούμε και πρέπει να τους σταματήσουμε, να πούμε τέρμα στην κοροϊδία», υπογράμμισε η Θ. Καραγιαννίδου και κάλεσε σε συσπείρωση όλων των εργαζομένων στα σωματεία και τις επιτροπές τους και σε ενιαίο αγώνα.

«Αυτό που φοβούνται είναι να είμαστε ενωμένοι σαν γροθιά», τόνισε ο Μάκης Τσελέντης, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων Δήμου Κορυδαλλού, και κάλεσε σε κοινό αγώνα συμβασιούχους και μόνιμους εργαζόμενους.

Σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε στους εργαζόμενους και την κινητοποίησή τους ο δήμαρχος της Πετρούπολης, Βαγγέλης Σίμος. «Είμαστε εδώ για να ζητήσουμε το αυτονόητο, το δικαίωμα στην εργασία», σημείωσε. «Οσες παρατάσεις και να δοθούν, δεν πρόκειται να λυθεί το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε και εσείς οι ίδιοι αλλά και οι δήμοι με τη στελέχωση των υπηρεσιών τους», πρόσθεσε και τόνισε πως η λύση για τους συμβασιούχους είναι η μόνιμη και σταθερή δουλειά, με πλήρη ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα.

Η «ενοικίαση» εργατών από τον έναν εργοδότη στον άλλο γίνεται κυρίως μέσω των «Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης» (ΕΠΑ), αλλά και μέσα από τα «Ιδιωτικά Γραφεία Ευρέσεως εργασίας» (ΙΓΕΕ). Οι ΕΠΑ είναι εταιρείες που «ενοικιάζουν» εργαζόμενους σε άλλους εργοδότες και τα ΙΓΕΕ βρίσκουν εργαζόμενους για άλλους εργοδότες. Να σημειωθεί ότι μία ΕΠΑ μπορεί να λειτουργεί και ως ΙΓΕΕ.

Οπως φαίνεται από την εξέλιξη της νομοθεσίας, κάθε επόμενη νομοθετική παρέμβαση είναι και πιο αντιδραστική, με τις κυβερνήσεις του κεφαλαίου να απελευθερώνουν παραπέρα τη δράση των εταιρειών και των γραφείων αυτών, να διευκολύνουν την «ενοικίαση» εργατών και να κλιμακώνουν την επίθεση ενάντια στα δικαιώματά τους.

Πιο πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η τροπολογία που προώθησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ για τα ΙΓΕΕ, με την οποία κατάργησε ρύθμιση που προέβλεπε πως «η άσκηση της δραστηριότητας ΙΓΕΕ και υποκαταστήματός του δεν μπορεί να εκχωρηθεί σε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο». Χαρακτηριστικά, στην αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας της σημερινής κυβέρνησης, αναφέρεται ότι η ρύθμιση αυτή καταργήθηκε γιατί «αφορούσε αδικαιολόγητο περιορισμό στο πλαίσιο της άσκησης της δραστηριότητας του Ιδιωτικού Γραφείου Ευρέσεως Εργασίας». Ακόμα, υπογράμμιζε ότι η κατάργησή της εντάσσεται στο συνολικότερο πλαίσιο παρεμβάσεων που αποσκοπούν «στην τόνωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, στην αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων (...) μέσω της απλούστευσης των διοικητικών διαδικασιών και της άρσης των εμποδίων στην παροχή υπηρεσιών».

Οι βασικοί νόμοι που διαμόρφωσαν το αντεργατικό πλαίσιο για την «ενοικίαση» εργατών, το οποίο διατηρεί και ενισχύει η σημερινή κυβέρνηση, είναι οι εξής:

1) Ο νόμος 2639/1996, ο οποίος νομιμοποίησε τη σύσταση και λειτουργία των ΙΓΕΕ.

2) Ο νόμος 2956/2001, που όριζε:

-- Ο εργαζόμενος προσλαμβάνεται από την ΕΠΑ (άμεσος εργοδότης) με σύμβαση εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου.

-- Αν απασχοληθεί στον ίδιο έμμεσο εργοδότη (δηλαδή σε αυτόν που η ΕΠΑ τον «ενοικιάζει») πάνω από 20 μήνες, τότε η σύμβαση μετατρέπεται σε αορίστου χρόνου στον έμμεσο εργοδότη.

-- Ο έμμεσος εργοδότης δεν μπορούσε να απασχολεί «ενοικιαζόμενους» όταν αυτοί αντικαθιστούσαν εργαζόμενους που ασκούν το δικαίωμα της απεργίας, όταν το προηγούμενο έτος ο έμμεσος εργοδότης είχε πραγματοποιήσει ομαδικές απολύσεις στις ίδιες ειδικότητες και όταν ο έμμεσος εργοδότης ήταν τμήμα του δημόσιου τομέα.

Πρόκειται για διατάξεις που στόχο είχαν να χρυσώσουν το χάπι της ίδρυσης και λειτουργίας των «δουλεμπορικών», το πλαίσιο λειτουργίας των οποίων έγινε ακόμα πιο βάρβαρο για τους εργαζόμενους με τους επόμενους νόμους...

3) Ο νόμος 3846/2010, που όριζε:

-- Η «ενοικίαση» επιτρέπεται μόνο για «έκτακτες, πρόσκαιρες ή εποχιακές ανάγκες».

-- Μείωνε στους 12 μήνες (ή στους 18 για άλλες περιπτώσεις) το ανώτατο όριο απασχόλησης στον ίδιο έμμεσο εργοδότη, που αν ξεπεραστεί, η σύμβαση μετατρέπεται σε αορίστου. Η πρόβλεψη αυτή αναιρούνταν αν μεταξύ της πρώτης και δεύτερης «ενοικίασης» μεσολαβήσουν 45 ημερολογιακές μέρες.

-- Επέτρεπε να αντικαθίστανται με «ενοικιαζόμενους» οι εργαζόμενοι της ίδιας ειδικότητας που απολύθηκαν τους τελευταίους έξι μήνες για οικονομοτεχνικούς λόγους, ή εργάτες της ίδιας ειδικότητας που απολύθηκαν τους τελευταίους δώδεκα μήνες.

-- Εισήγαγε τον όρο ότι ο «ενοικιαζόμενος» δεν μπορεί να «υπάγεται στις ειδικές διατάξεις περί ασφαλίσεων εργατοτεχνιτών οικοδόμων».

4) Ο νόμος 4052/2012:

-- Αύξησε το χρονικό διάστημα απασχόλησης από τους 12 στους 36 μήνες, κατά το οποίο μπορεί να «ενοικιάζεται» ένας εργαζόμενος στον ίδιο έμμεσο εργοδότη, χωρίς να έχει το δικαίωμα μετατροπής της σύμβασής του σε αορίστου.

-- Οι εργαζόμενοι που «νοικιάζονται» έπαυσαν να αμείβονται με τις κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές και επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις που ισχύουν για το υπόλοιπο προσωπικό της επιχείρησης.

-- Τα ΙΓΕΕ που έχουν την έδρα τους σε άλλο κράτος - μέλος της ΕΕ μπορούν να ασκούν δραστηριότητα στη χώρα, χωρίς απαραίτητα να έχουν την έδρα τους στη χώρα. Παράλληλα, απαλλάσσονται από την υποχρέωση της αδειοδότησης, καθώς, σύμφωνα με το νόμο, πλέον αυτά θα μπορούν να συστήνονται και να λειτουργούν χωρίς άδεια και έλεγχο. Ο έλεγχος από τις αρμόδιες αρχές θα έπεται.

5) Ο νόμος 4093/2012:

-- Μείωσε στο μισό το χρονικό διάστημα το οποίο πρέπει να μεσολαβεί μεταξύ της πρώτης και δεύτερης «ενοικίασης», ώστε να μη μετατραπεί η σύμβαση σε αορίστου. Ετσι οι 45 γίνονται 23 ημερολογιακές μέρες...

Την απελευθέρωση της δραστηριότητας των «Ιδιωτικών Γραφείων Ευρέσεως Εργασίας», που εντείνουν την εκμετάλλευση εκατοντάδων χιλιάδων ανέργων, κατήγγειλε ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ Κώστας Παπαδάκης, με Ερώτηση που κατέθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στην Ερώτησή του ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ τονίζει τα παρακάτω:

«Με τροπολογία σε νομοσχέδιο της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ που ήταν προαπαιτούμενο της δεύτερης "αξιολόγησης" του 3ου μνημονίου, καταργήθηκε και αυτός ο ελάχιστος περιορισμός στην εκχώρηση της δραστηριότητας των "Ιδιωτικών Γραφείων Ευρέσεως Εργασίας" (ΙΓΕΕ) σε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Ενισχύεται έτσι το κύκλωμα των "δουλεμπορικών" αυτών επιχειρήσεων και η δυνατότητα συγκέντρωσής τους σε μεγάλα σχήματα και ομίλους, εντείνοντας την εκμετάλλευση των εκατοντάδων χιλιάδων ανέργων.

Η τροπολογία αυτή εντάσσεται στην κοινή στρατηγική ΕΕ και κυβερνήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής, για ουσιαστική κατάργηση της μόνιμης και σταθερής δουλειάς με τη γενίκευση των ελαστικών, προσωρινών και επισφαλών σχέσεων εργασίας. Αυτό υπηρετεί άλλωστε και το δίκτυο ΕURES της ΕΕ "για τη διευκόλυνση της κινητικότητας των εργαζομένων", που μεταξύ των άλλων παρέχει πρόσβαση σε όσους αναζητούν εργασία σε ιδιωτικές υπηρεσίες και συμβούλους απασχόλησης.

Με βάση τα παραπάνω ερωτάται η Επιτροπή:

-- Πόσα Ιδιωτικά Γραφεία Ευρέσεως Εργασίας λειτουργούν νόμιμα σε επίπεδο ΕΕ και πόσα δραστηριοποιούνται σε περισσότερες από μία χώρες της ΕΕ;

-- Εχουν καταγραφεί παράνομα Γραφεία Ευρέσεως Εργασίας που να λειτουργούν;

-- Πόσοι από τους 16 εκατ. επίσημα καταγραφόμενους ανέργους έχουν βρει εργασία μέσω αυτού του είδους των Γραφείων και τι είδους εργασία βρήκαν;».

Συμμετοχή των εργαζομένων με μπλοκ στην πανεργατική απεργία στις 8/12 και την απεργιακή συγκέντρωση του ΠΑΜΕ

Το άθλιο αυτό καθεστώς εντάσσεται στο συνολικότερο πλέγμα που λύνει ακόμα παραπέρα τα χέρια στο κεφάλαιο να εκμεταλλεύεται όποτε θέλει, για όσο θέλει και όπως ακριβώς θέλει τους εργαζόμενους, με βάση τις ανάγκες του και με συνεχή μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Σε αυτό το πλαίσιο, το καθεστώς της «ενοικίασης» εργαζομένων έχει συνδιαμορφωθεί σε επίπεδο ΕΕ, προωθήθηκε στην Ελλάδα από τις προηγούμενες αστικές κυβερνήσεις, ενώ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ το διατηρεί στο ακέραιο και το ενισχύει παραπέρα (βλ. δίπλα περισσότερα για το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο).

«Είναι η χειρότερη μορφή που συναντάμε», τόνιζε η Πανελλαδική Ενωση Λιθογράφων σε ανακοίνωσή της. «Οι όροι για τους εργαζόμενους σε τέτοιου είδους γραφεία, είναι δουλειά χωρίς σταθερό ωράριο, χωρίς σταθερές μέρες εργασίας και συχνά χωρίς καν σταθερό αντικείμενο εργασίας (...) Οσοι εργάζονται σε τέτοιου είδους γραφεία βρίσκονται "όμηροι", με συνεχώς ανανεωνόμενες συμβάσεις ορισμένου χρόνου, χωρίς να μπορούν να σχεδιάσουν τη ζωή τους (...) Τα μεροκάματα που δίνουν κυμαίνονται στα 3 - 4 ευρώ την ώρα, χωρίς να υπολογίζουν υπερωρίες, νυχτερινά και Σαββατοκύριακα. Με λίγα λόγια, σημαίνει εξοντωτική δουλειά για ένα μεροκάματο πείνας, χωρίς δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα, χωρίς επίδομα αδείας και χωρίς τη δυνατότητα να μπει κάποιος στο Ταμείο ανεργίας μόλις απολυθεί».

Απεργιακή φρουρά στην απεργία των εργαζομένων στις 30/11

Το κάλεσμα του σωματείου για πάλη ενάντια στα «δουλεμπορικά» πήρε σάρκα και οστά στην επιχείρηση «Αφοί Βλάχου», όπου σε σύνολο περίπου 90 εργαζομένων οι 9 είναι «ενοικιαζόμενοι». Το τελευταίο δεκαήμερο του Νοέμβρη έως και τη μέρα της πανεργατικής απεργίας, στις 8/12, πραγματοποίησαν τρεις 24ωρες απεργίες και πέντε στάσεις εργασίας, με βασικό αίτημα την κατάργηση των «δουλεμπορικών» και την απασχόληση των «ενοικιαζόμενων» απευθείας από την επιχείρηση «Αφοί Βλάχου», με συμβάσεις αορίστου χρόνου.

Η «αξιοποίηση» του θεσμού της «ενοικίασης εργασίας» από τη συγκεκριμένη εταιρεία ξεκίνησε τον περασμένο Ιούλη και ενώ η ίδια καταγράφει ανάπτυξη της δραστηριότητάς της.

Οπως αναφέρει η Πανελλαδική Ενωση Λιθογράφων, στην εταιρεία «Αφοί Βλάχου», «μέσα στα χρόνια της κρίσης, από το 2009 μέχρι το 2016, υπήρξε η μεγαλύτερη ανάπτυξη από ποτέ. Παρ' όλα αυτά, δεν συνέβη το ίδιο και για τους εργαζόμενους. Ο τζίρος της εταιρείας με βάση στοιχεία της ICAP από 11.480.000 ευρώ το 2009 εκτοξεύτηκε σε 17.700.000 ευρώ το 2015. Οι εργαζόμενοι έχουν να πάρουν αύξηση από το 2009, οπότε και υπογράφηκε η τελευταία ΣΣΕ (...) Προσλήφθηκαν πάνω από 15 εργαζόμενοι, μόνιμοι και μέσω γραφείου ενοικίασης εργαζομένων, με χρήματα κάτω από τη ΣΣΕ των λιθογράφων. Στην εταιρεία δόθηκαν απλόχερα δάνεια και επιδοτήσεις για ανακαίνιση κτιρίου, αγορά νέων μηχανών, εκπαίδευση του προσωπικού κ.λπ. Στους εργαζόμενους οι τράπεζες δεν εγκρίνουν δάνειο ούτε για κάλυψη βασικών αναγκών. Η επιχείρηση επιδοτήθηκε για να μη μειώσει το προσωπικό της (...) Είναι καθαρό για όλους τους συναδέλφους ότι τίποτα θετικό δεν μπορούμε να περιμένουμε από την ανάπτυξή τους. Το δίκιο μας θα το βρούμε με το δικό μας αγώνα, όπως γινόταν πάντα».

Γενική Συνέλευση στη μέση των κινητοποιήσεων, για τη συνέχισή τους

Για τα ζητήματα αυτά και την πείρα που βγήκε από τις κινητοποιήσεις, ο «Ριζοσπάστης» βρέθηκε έξω από το εργοστάσιο, μίλησε με τον πρόεδρο του κλαδικού σωματείου και εργαζόμενο στην «Αφοί Βλάχου», Λ. Σακκά, καθώς και με εργαζόμενους που εκείνη την ώρα σχολούσαν ή πήγαιναν να πιάσουν δουλειά.

«Η εργοδοσία», λέει ο Λ. Σακκάς, «έχει από τον Ιούλη που απασχολεί "ενοικιαζόμενους" εργάτες. Μέχρι τώρα είναι οι ίδιοι, δεν τους έχει αλλάξει. Εχουν εκπαιδευτεί. Είναι εξειδικευμένοι εργάτες πια οι περισσότεροι».

Οι μόνιμοι εργαζόμενοι πώς τους αντιμετώπισαν; Υπάρχουν διαιρέσεις; Ποιος είναι ο ρόλος του σωματείου; τον ρωτάμε.

«Με το "καλημέρα", με το που ήρθανε, τους αγκαλιάσαμε και σχεδόν όλοι γίνανε μέλη του σωματείου. Απευθείας εντάχθηκαν ως ένα ενιαίο σώμα. Το Σεπτέμβρη κάναμε την πρώτη συνέλευση, πήραμε ομόφωνη απόφαση να παλέψουμε για να καταργηθούν τα δουλεμπορικά και να μονιμοποιηθούν οι "ενοικιαζόμενοι". Εμείς, είπαν οι μόνιμοι, είμαστε διατεθειμένοι να παλέψουμε και να χάσουμε μεροκάματα ενάντια στην ενοικιαζόμενη εργασία γιατί είναι υπόθεση όλων μας. Το θέμα είναι να το θέλετε και εσείς να μονιμοποιηθείτε και να παλέψετε γι' αυτό.

Ενας ακόμα λόγος του αγώνα για την κατάργηση των δουλεμπορικών είναι πως μέσα από αυτά ανοίγει ο δρόμος σταδιακής αντικατάστασης των μόνιμων από ενοικιαζόμενους.

Υπάρχει πολλή φροντίδα από τους παλιούς εργαζόμενους να κάτσουν να τους μάθουν τη δουλειά. Ακόμα και παλιοί εργαζόμενοι που δεν έχουν στενή σχέση με το σωματείο μιλάνε στους νεοφερμένους και τους λένε: "Να ξέρεις, εδώ υπάρχει σωματείο. Εχουν πάει να μας κόψουν λεφτά, επίδομα, να μας βάλουν να υπογράψουμε μειώσεις. Το μπλοκάραμε με τη συλλογική δράση και πρέπει και εσύ να ενταχθείς σε αυτό. Ο,τι κερδίσαμε, το κερδίσαμε συλλογικά"».

Δείχνοντας τον καταλυτικό ρόλο που μπορεί να παίξει ένα ταξικά προσανατολισμένο σωματείο στην ενότητα των εργατών, προσθέτει:

«Το 40% στην παραγωγή είναι μετανάστες. Παλιά υπήρχε πρόβλημα στις σχέσεις μεταξύ των εργατών. Κάναμε πολλή δουλειά για να σπάσει και έχουμε ακόμα δρόμο. Πριν περίπου επτά χρόνια υπήρχαν όλες οι πιθανές διαιρέσεις. Ελληνες - μετανάστες, παλιοί - νέοι, γραφεία - παραγωγή, χειριστές - βοηθοί. Μέλη του σωματείου ήταν μόνο 5 - 6 εργάτες. Τώρα είναι μέλη όλη η παραγωγή, πάνω από 60 άτομα. Τότε απεργούσαν λίγοι. Αλλαξε με πολύ κόπο και αντοχή, χωρίς απογοήτευση μπροστά στις δυσκολίες. Βοήθησε πάρα πολύ ότι εκλέξαμε πρώτη φορά σωματειακή επιτροπή, πριν έξι χρόνια. Σε αυτή συμμετέχουν και Ελληνες και μετανάστες.

Οι εργαζόμενοι στο Βλάχο δε μείνανε μέχρι την πύλη του εργοστασίου. Πολλοί από τους εργάτες στην επιχείρηση έχουν συμμετάσχει σε εξορμήσεις και άλλες παρεμβάσεις του κλαδικού σωματείου σε άλλα εργοστάσια του κλάδου στη βιομηχανική ζώνη στο Κορωπί.

Ακόμα, μεγάλη σημασία έχει το προσωπικό παράδειγμα, η στάση που θα κρατήσουν οι συνδικαλιστές απέναντι στη δουλειά τους, στους συναδέλφους τους, στην εργοδοσία. Οταν η εργοδοσία προσπάθησε πριν καιρό να απολύσει δύο συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ, για τη συνδικαλιστική τους δράση, δεν το κατάφερε λόγω της αντίδρασης των εργατών. Στην πράξη, η εργοδοσία πέτυχε το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που προσδοκούσε, η στάση των εργατών και η ανάκληση των απολύσεων ανέβασαν το κύρος του κλαδικού σωματείου.

Στα χρόνια αυτά η εργοδοσία προσπάθησε να μας κόψει το επίδομα γάμου, να μειώσει τους μισθούς κατά 15%. Τα μπλοκάραμε. Μετά προχωρήσαμε στην αντεπίθεση, σε αγώνα για αυξήσεις και καταφέραμε να αποσπάσουμε κουπόνια σούπερ μάρκετ ύψους 30 έως 100 ευρώ το μήνα για τον καθένα. Αυτά δεν θα γίνονταν χωρίς τη συλλογική δράση».

Απαντώντας στο ερώτημα για το πώς οργανώθηκαν και πώς προχώρησαν οι πρόσφατες κινητοποιήσεις, ο Λ. Σακκάς σημειώνει:

«Οι τωρινές κινητοποιήσεις ξεκίνησαν με απόφαση Γενικής Συνέλευσης που έθεσε το αίτημα κατάργησης των "δουλεμπορικών" και μονιμοποίησης των ενοικιαζόμενων. Ακόμα, εξουσιοδότησε τη Σωματειακή Επιτροπή να προειδοποιήσει την εργοδοσία ότι έχουμε τέτοια απόφαση και αν δεν κάνει πίσω θα προχωρήσει στην κήρυξη κινητοποιήσεων. Η εργοδοσία δεν δέχτηκε το αίτημα και αμέσως μετά προχώρησε σε απόλυση συναδέλφου, γεγονός που ενίσχυσε την αποφασιστικότητά μας να πάμε σε κινητοποιήσεις, οι οποίες σχεδιάστηκαν και περιφρουρήθηκαν από το μεγαλύτερο όγκο των εργατών».

Η συμμετοχή στην απεργία ήταν μεγάλη. «Μηχανή στην απεργία δε δούλεψε καμία», λέει χαρακτηριστικά ο Λ. Σακκάς. Φροντίδα υπήρχε όμως και για εκείνους τους λίγους εργαζόμενους που δεν είχαν πειστεί να απεργήσουν. «Σε όσους δεν έχουν πειστεί», μας εξηγεί, «απευθυνόμαστε με επιμονή και τους λέμε ποιο είναι το ταξικό συμφέρον τους. Βρεθήκαμε δίπλα τους στα δύσκολα, π.χ. για εργαζόμενους στα γραφεία με τις ατομικές συμβάσεις. Αυτή η στάση μας βοήθησε σήμερα να είναι μέλη του σωματείου οι περισσότεροι».

Εκείνη την ώρα, καθώς συνεχίζουμε τη συζήτηση, καταφθάνουν στο χώρο του εργοστασίου εργάτες. Γιατί κάνατε κινητοποιήσεις; τους ρωτάμε. «Για τους "ενοικιαζόμενους"», μας απαντά ο ένας, «να τους πάρει ο Βλάχος και για το επίδομα το ανθυγιεινό, για όσους δεν το παίρνανε. Οι "ενοικιαζόμενοι" είναι πια της μόδας, είναι παντού γιατί είναι πιο φθηνοί για τους εργοδότες. Δεν έχουν δικαιώματα, αποζημιώσεις, πολλά πράγματα. Κάναμε έναν αγώνα 8 μέρες. Απεργία και στάσεις εργασίας. Τελικά δεσμεύθηκε ότι όταν θα πάρει άλλα άτομα, θα τους πάρει ως μόνιμους. Ξέρουμε ότι δεν κερδίσαμε όσα θέλουμε, αλλά στους αγώνες δεν τα κερδίζεις πάντα όλα. Ενα κέρδος ήταν η συμπαράσταση που είχαμε από εργάτες άλλων εργοστασίων και άλλων κλάδων».

Ενας δεύτερος εργαζόμενος κοντοστέκεται και μας λέει για μια απόλυση που έγινε το 2013 και πως τότε με παρέμβαση του σωματείου και όλων των εργατών, που έδειξαν έμπρακτη συμπαράσταση και αλληλεγγύη, η απόλυση ανακλήθηκε. Κι αυτός για τον τωρινό αγώνα σημειώνει: «Το κέρδος που βγήκε είναι το μεγαλύτερο δέσιμο στους εργαζόμενους, είδαμε πού είμαστε».

Πάνω στην κουβέντα εμφανίζεται ο Ερμιρ, εργάτης από την Αλβανία, έξι χρόνια μέλος της Σωματειακής Επιτροπής. «Πιο πριν δεν είχα συμμετοχή σε κάτι τέτοιο», μας λέει. «Η Σωματειακή Επιτροπή χρειάζεται μέσα στο εργοστάσιο. Καταρχάς έχει κάνει δουλειά για την ενότητα των εργαζομένων. Πριν υπήρχαν διαχωρισμοί. Με το που ήρθε το σωματείο και φτιάχθηκε η Επιτροπή, τα πράγματα έχουν φτιάξει».

Την ώρα εκείνη φθάνουν και δύο νέα παιδιά, «ενοικιαζόμενοι». Τους καλούμε να έρθουν στην κουβέντα. Ο ένας μας λέει για τις συνθήκες. «Παίρνουμε λιγότερα λεφτά από τους μόνιμους αλλά όχι όπως αλλού, λόγω της παρέμβασης της Επιτροπής και του αγώνα που δώσαμε. Δεν είχα ξανά επαφή με σωματείο, σε εργοστάσιο, ποτέ. Με το που ήρθαμε δεν μας έβαλαν απέναντι».

Τι βγάλατε από τον αγώνα που δώσατε; τους ρωτάμε και απαντάει ο δεύτερος: «Ο αγώνας δεν τελειώνει εδώ. Θέλει συνέχεια για να κατακτήσουμε δικαιώματα. Τον αγώνα αυτό πρέπει να τον δίνουμε σε όλα τα εργοστάσια. Χρειάζεται συντονισμός γιατί αλλιώς υπάρχει μεγαλύτερη εκμετάλλευση». Συνεχίζει ο ίδιος μιλώντας για το θεσμό των «δουλεμπορικών» γραφείων: «Αυτός ο θεσμός είναι δουλειά χωρίς αύριο. Εξάμηνη σύμβαση, δεν μπορούμε να προγραμματίσουμε τίποτα στη ζωή μας. Τίποτα απολύτως. Εγώ κοντεύω 30. Δεν πρέπει να ξεκινήσουμε να φτιάχνουμε τη ζωή μας;».

Η ίδια η συζήτηση, οι απαντήσεις των εργαζομένων αναδεικνύουν το βασικό κέρδος από τη δράση της σωματειακής επιτροπής και τις κινητοποιήσεις του προηγούμενου διαστήματος: Κόντρα στις λογικές της ανάθεσης, της μοιρολατρίας, της ταύτισης των συμφερόντων τους με αυτά των αφεντικών, οι εργάτες μαθαίνουν να παλεύουν για τα δικαιώματα και τις ανάγκες τους. Εργάτες συχνά νέοι σε ηλικία, χωρίς καμιά προηγούμενη σχετική πείρα, αντιλαμβάνονται την ανάγκη να κάνουν τον αγώνα δική τους υπόθεση, αντιλαμβάνονται ότι ο αγώνας των εργαζομένων δεν είναι μια κι έξω αλλά θέλει ταξική ενότητα, υπομονή και επιμονή, θέλει συντονισμό της δράσης με άλλα εργοστάσια και κλάδους.

Η απεργία είναι μεγάλο όπλο στα χέρια των εργαζομένων, γι' αυτό κυβέρνηση και εργοδοσία κλιμακώνουν την επίθεση εναντίον της

Τις μέρες αυτές, ξεδιπλώνεται με ταχύτητα το σχέδιο της κυβέρνησης και του κεφαλαίου να επισπεύσουν τα αντιλαϊκά μέτρα της δεύτερης «αξιολόγησης», ανάμεσα σε αυτά και τα Εργασιακά.

Ενα από τα κεντρικά ζητήματα που επιχειρούν να ρυθμίσουν - κράτος και εργοδότες - με τη μεταρρύθμιση στα Εργασιακά και συγκεκριμένα με την αναμόρφωση του συνδικαλιστικού νόμου, είναι αυτό της απεργίας.

Η απεργία εμφανίστηκε ταυτόχρονα με την εμφάνιση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και στην πορεία της ταξικής πάλης αναδείχθηκε σε μία από τις κορυφαίες διεκδικητικές μορφές της. Είναι ένα από τα ισχυρότερα όπλα που διαθέτει ο εργάτης απέναντι στον κεφαλαιοκράτη, αφού προσωρινά παύει να θέτει στη διάθεσή του την εργατική του δύναμη - χωρίς την οποία είναι αδύνατη η συνέχιση της παραγωγής - καταργώντας έτσι τη δυνατότητα κέρδους, που αποτελεί βασικό όρο ύπαρξης του κεφαλαίου.

Η απεργία, όπως είναι φυσικό, πρώτα διαμορφώθηκε σαν μία πραγματικότητα της ταξικής πάλης, χωρίς να γνωρίζει νομική ρύθμιση. Από την άποψη αυτή, αντιμετωπίστηκε εξαρχής από τους κεφαλαιοκράτες, το κράτος τους και το αστικό δίκαιο σαν παράνομη πράξη, που αντιμετωπίζεται με βίαιο και πολλές φορές δολοφονικό τρόπο από τις δυνάμεις καταστολής του αστικού κράτους και τους ιδιωτικούς στρατούς της εργοδοσίας. Τα παραδείγματα από την ιστορία του εργατικού κινήματος είναι αμέτρητα, π.χ. στις ΗΠΑ, στην τσαρική Ρωσία, στην Αγγλία, αλλά και στην Ελλάδα.

Σταθμός στην ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος ήταν οι απεργίες των μεταλλωρύχων της Γαλλικής Εταιρείας στο Λαύριο, το 1883, το 1887 και το 1896, με αιτήματα την αύξηση του ημερομισθίου, τη λήψη μέτρων ασφαλείας για να μη σκοτώνονται οι εργάτες και την κατάργηση της εργασίας την Κυριακή, οι οποίες γνώρισαν τη βίαιη καταστολή κράτους και εργοδοσίας και πνίγηκαν στο αίμα. Στην πρόσφατη Ιστορία της χώρας μας, σταθμό και παρακαταθήκη αποτελεί και η 9μηνη ηρωική απεργία των χαλυβουργών.

Αποτέλεσμα της σκληρής και τις περισσότερες φορές αιματηρής πάλης της εργατικής τάξης είναι και η αναγνώριση της απεργίας ως εργατικού δικαιώματος στη νομοθεσία των αστικών κρατών. Η αναγνώριση αυτή, όμως, συνοδευόταν πάντοτε από ασφυκτικούς περιορισμούς και όρους.

Μόνο μετά τη μεγάλη Οχτωβριανή Επανάσταση και την άνοδο των δυνάμεων του σοσιαλισμού μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και την Αντιφασιστική Νίκη αναγκάστηκαν να συμπεριλάβουν στα αστικά συντάγματα ειδικές διατάξεις που κατοχύρωναν ρητά τη συνδικαλιστική ελευθερία και το δικαίωμα στην απεργία, αλλά και πάλι κάτω από σοβαρούς περιορισμούς. Εξάλλου, το αστικό δίκαιο - τμήμα του οποίου είναι και το εργατικό - πάντοτε θα εκφράζει τις εκμεταλλευτικές καπιταλιστικές σχέσεις και τα συμφέροντα των κεφαλαιοκρατών. Γι' αυτό και οι όποιες νομοθετικά κατοχυρωμένες κατακτήσεις του ταξικού εργατικού κινήματος είναι ανεπαρκείς, προσωρινές και εξαρτώνται πάντοτε από το επίπεδο της ταξικής πάλης και το συσχετισμό δυνάμεων ανάμεσα στην αστική και την εργατική τάξη.

Στην Ελλάδα, ρητή συνταγματική αναφορά για την απεργία υπάρχει για πρώτη φορά στο Σύνταγμα του 1975, ενώ ο βασικός συνδικαλιστικός νόμος που καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις άσκησης του απεργιακού δικαιώματος είναι ο νόμος 1264/1982.

Ωστόσο, ο συγκεκριμένος νόμος, τόσο αυτοτελώς όσο και σε συνδυασμό με άλλες διατάξεις του ελληνικού δικαιικού συστήματος, όχι απλά δεν διασφαλίζει την ανεμπόδιστη άσκηση του απεργιακού δικαιώματος, αλλά απεναντίας εισάγει σημαντικούς περιορισμούς και εμπόδια σχετικά με την άσκησή του.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι:

• Η συνταγματικά κατοχυρωμένη δυνατότητα πολιτικής επιστράτευσης των απεργών από το κράτος.
• Ο αντιδραστικός - αντεργατικός νόμος 330/1976, ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα για τους ναυτεργάτες.
• Η υποχρέωση ενημέρωσης του εργοδότη προ 24 ωρών για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα και προ 4 ημερών για τους εργαζόμενους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, που δυσχεραίνει την πραγματοποίηση απεργιακών κινητοποιήσεων.
• Οι περιορισμοί στο πλαίσιο των αιτημάτων.
• Οι περιορισμοί στην απεργία αλληλεγγύης.
• Η απαγόρευση της απεργίας που έχει πολιτικά αιτήματα, που ως τέτοια εννοούνται αιτήματα που απευθύνονται για την ικανοποίησή τους στην κυβέρνηση.
• Η κήρυξη της απεργίας μόνο από δευτεροβάθμιες ή τριτοβάθμιες οργανώσεις προκειμένου για δημοσίους υπαλλήλους και υπαλλήλους ΟΤΑ.
• Ο νόμος 2224/1994, που με την προϋπόθεση για δημόσιο διάλογο πριν την κήρυξη απεργίας στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, θέτει εμπόδια στην πραγματοποίηση απεργιακών κινητοποιήσεων.
• Η κατ' εξαίρεση - ακόμη και αυθημερόν - συζήτηση των αγωγών της εργοδοσίας για να κηρυχθεί μία απεργία παράνομη και καταχρηστική, παρά την τυπική απαγόρευση της άσκησης ασφαλιστικών μέτρων.

Εκτός, όμως, από το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο που θέτει σοβαρά εμπόδια στην άσκηση του απεργιακού δικαιώματος, συγχρόνως η εργοδοτική τρομοκρατία που κυριαρχεί στους χώρους δουλειάς, επιχειρεί να ακυρώσει στην πράξη κάθε έκφραση συνδικαλιστικής ελευθερίας.

Οι εκβιασμοί της εργοδοσίας, η παρεμπόδιση με κάθε δυνατό τρόπο της συνδικαλιστικής και πολιτικής δράσης, οι απολύσεις για συνδικαλιστικούς λόγους - ανεξάρτητα από το πώς η εργοδοσία τις χαρακτηρίζει κάθε φορά (απολύσεις για οικονομοτεχνικούς λόγους, για μη συμμόρφωση σε εντολή εργοδότη, για μη εκτέλεση συμβατικών καθηκόντων κ.ο.κ.) - είναι στην ημερήσια διάταξη της εργοδοσίας σε όλους τους χώρους δουλειάς.

Κι όλα αυτά καλύπτονται κάτω από το μανδύα του «διευθυντικού δικαιώματος», που αποτελεί θεμελιώδη αρχή του εργατικού δικαίου και του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος στην ιδιοκτησία και την επιχειρηματική δραστηριότητα.

Κι όταν η εργοδοτική τρομοκρατία και το αντιδραστικό νομοθετικό πλαίσιο δεν επαρκούν για να υπονομεύσουν και να εμποδίσουν το δικαίωμα στην απεργία, τη σκυτάλη παίρνει η Δικαιοσύνη, ως τμήμα του κρατικού μηχανισμού και του αστικού κράτους.

Μετρώντας από τη μεταπολίτευση και μετά, πάνω από το 90% των δικαστικών αποφάσεων που κρίνουν απεργιακές κινητοποιήσεις, τις κηρύσσουν παράνομες ή/και καταχρηστικές, και μάλιστα με τέτοιο τρόπο που να απαγορεύεται να ξαναπραγματοποιηθούν με τα ίδια αιτήματα.

Η επιχειρηματολογία που σταθερά πλέον επαναλαμβάνεται στις αποφάσεις αυτές, είναι ότι η απεργία προξενεί «υπέρμετρη βλάβη στον εργοδότη» ή «θίγει το κοινωνικό σύνολο». Ομως, η απεργία, για να έχει το επιδιωκόμενο αγωνιστικό αποτέλεσμα για τους εργάτες που απεργούν, πρέπει να έχει αρνητικές επιπτώσεις στα συμφέροντα του καπιταλιστή και να του ασκεί έτσι οικονομική πίεση ή να έχει κοινωνικές επιπτώσεις, ώστε άμεσα ή έμμεσα να ασκεί κοινωνική πίεση προς την κυβέρνηση και τους καπιταλιστές για την ικανοποίηση των εργατικών αιτημάτων.

Ετσι, η σταθερή και πάγια νομολογία που έχουν διαμορφώσει τα δικαστήρια, θίγει τον ίδιο τον πυρήνα του απεργιακού δικαιώματος και ουσιαστικά απαγορεύει το δικαίωμα της απεργίας.

Σήμερα, η εργοδοσία και το κεφάλαιο προχωράνε ένα βήμα πιο πέρα την επίθεση στο απεργιακό δικαίωμα. Κι αυτό που έρχεται ως απάντηση στο δικαίωμα που κατακτήθηκε με αιματηρούς αγώνες της εργατικής τάξης, είναι η ανταπεργία, το γνωστό lock out, που προβλέπεται στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και στον Αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, που η κυβέρνηση έφερε προς ψήφιση στη Βουλή το Γενάρη του 2016.

Πρόκειται για μορφή χυδαίου και ωμού εκβιασμού των εργαζομένων, ότι αν δεν εγκαταλείψουν αυτό το ανώτατο όπλο που έχουν στα χέρια τους, την απεργία, θα βρεθούν εκτός εργασίας. Ετσι, η διαπραγμάτευση για τους όρους πώλησης της εργατικής τους δύναμης θα είναι υπό πολύ χειρότερες συνθήκες. Γι' αυτό, άλλωστε, και η θεσμοθέτηση του lock out υπήρξε πάντοτε βασική επιδίωξη της εργοδοσίας και του κεφαλαίου, αλλά κάτω από την πίεση και τους αγώνες του εργατικού κινήματος δεν είχαν τολμήσει να το περάσουν. Το αστικό κράτος, λοιπόν, νομιμοποιώντας την ανταπεργία, νομιμοποιεί ένα χυδαίο εκβιασμό σε βάρος των εργαζομένων και χτυπάει ένα σημαντικό όπλο που έχουν στα χέρια τους.

Γιατί αυτό ακριβώς η απεργία είναι ένα μεγάλο όπλο στα χέρια των εργαζομένων, το αποτέλεσμα του οποίου δεν πρέπει να μετριέται μόνο με το πόσα παίρνεις ή δεν παίρνεις στο χέρι. Υπάρχουν αγώνες που προσφέρουν πολλά περισσότερα από όσα παίρνεις στο χέρι, γιατί προετοιμάζουν τα επόμενα βήματα, τις επόμενες μάχες συνολικά της εργατικής τάξης, γιατί βοηθάνε στην αφύπνιση των συνειδήσεων. Κάθε απεργία, κάθε αγώνας είναι μία μάχη στο συνολικό πόλεμο που κάνουν οι εργάτες μέχρι να καταργήσουν την εκμετάλλευση, να ανατρέψουν τους εκμεταλλευτές τους, να πάρουν την εξουσία και να οικοδομήσουν τη δική τους κοινωνία.

Οπως υπογράμμιζε ο Λένιν: «Η απεργία μαθαίνει στους εργάτες να καταλαβαίνουν πού βρίσκεται η δύναμη των αφεντικών και πού η δύναμη των εργατών, τους μαθαίνει να σκέφτονται όχι μόνο για το δικό τους αφεντικό και όχι μόνο για τους κοντινούς, αλλά για όλα τα αφεντικά, για όλη την τάξη των κεφαλαιοκρατών και για όλη την τάξη των εργατών».

Η συλλογική απόφαση των εργαζομένων να σταματήσουν την παραγωγή δεν σημαίνει βέβαια κατ' ανάγκη και αμφισβήτηση της καπιταλιστικής εξουσίας. Στο βαθμό, όμως, που το απεργιακό κίνημα θα συνδέεται με την πάλη για την εξουσία, μπορεί να μετατραπεί σε πολιτικό και η απεργία από μέσο οικονομικής πάλης να γίνει πολιτική. Γι' αυτό και το συγκεκριμένο πλαίσιο με το οποίο διεξάγεται μία απεργία - το περιεχόμενό της, ο προσανατολισμός της, τα συνθήματα, τα αιτήματά της, τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της - παίζουν καθοριστικό ρόλο στη σύνδεση της οικονομικής πάλης με την πάλη για αλλαγή της εξουσίας.