• Κάλεσμα της Συντονιστικής Επιτροπής Μαθητών Αθήνας για μαθητικό συντονισμό στις 8 Δεκέμβρη.
• Ανακοίνωση της Μαθητικής Επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ με αφορμή τις εξαγγελίες του νέου προέδρου του ΙΕΠ για το Λύκειο.
• «Αρχαία Ιστορία» για την Α' Γυμνασίου: «Χρυσός αιώνας» η Ευρωπαϊκή Ενωση;
• Συνέχεια της δημοσίευσης παρεμβάσεων από την Πανελλαδική Συνάντηση του ΜΑΣ: Με το βλέμμα στο περιεχόμενο των σπουδών.

Από προηγούμενη συνάντηση συντονισμού μαθητών

Στο κάλεσμά της αναλυτικά αναφέρει:

«Χιλιάδες μαθητές από την αρχή της χρονιάς δεν μείναμε με σταυρωμένα τα χέρια απέναντι σε όσα ετοιμάζουν για μας χωρίς εμάς.

Δεν τσιμπήσαμε στην προσπάθεια και της νέας κυβέρνησης, αυτήν τη φορά της ΝΔ, να μας πείσει ακόμα μια χρονιά να περιμένουμε. Στα παραμύθια και στα ψέματα πως "γενικά τα πράγματα θα φτιάξουν, ας μην είμαστε ανυπόμονοι". Στην προσπάθεια να δεχτούμε το σχολείο μας να μην ανταποκρίνεται στις ανάγκες μας, γιατί "δεν γίνεται και αλλιώς".

Συζητήσαμε, ανταλλάξαμε ιδέες, αγωνιστήκαμε για ένα σχολείο που θα μας μορφώνει πραγματικά χωρίς εμπόδια. Εκλέξαμε σε εκατοντάδες σχολεία αγωνιστικά 5μελή και 15μελή, Μαθητικά Συμβούλια που θα υπερασπίζονται το δίκιο μας, θα μπαίνουν μπροστά, για να μας εκπροσωπούν και να οργανώνουν τον κοινό αγώνα των μαθητών. Στις 4 Νοέμβρη σε όλη την Ελλάδα, αλλά και πολλές άλλες μέρες σε διάφορες περιοχές της χώρας, κλείσαμε τα σχολεία μας, βγήκαμε στους δρόμους, φτιάξαμε τα πανό μας, φωνάξαμε τα συνθήματά μας. Οργανώσαμε δράσεις ενάντια στον πόλεμο και τον φασισμό, εκφράσαμε την αλληλεγγύη μας και αγωνιστήκαμε χέρι - χέρι με τους πρόσφυγες και μετανάστες συμμαθητές μας, δραστηριοποιηθήκαμε ενάντια στην καταστροφή και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για τα όνειρα και τις ανάγκες μας.

Δεν θα τους αφήσουμε να ορίσουν το μέλλον μας! Η μόρφωση είναι δικαίωμά μας - Δεν το χαρίζουμε!

Δεν φτάνει που... πηγαίνουμε σε ένα σχολείο που μας εξοντώνει, γιατί δεν μας μορφώνει πραγματικά, μας στερεί τη γνώση και το βαριόμαστε. Που μας εξοντώνει, γιατί μας κάνει να σκεφτόμαστε μόνο το πώς θα ανταποκριθούμε στις ατελείωτες εξετάσεις, πώς θα βγάλουμε "παπαγαλία" την ύλη και μας αγχώνει. Που μας εξοντώνει, γιατί δεν μας μαθαίνει να σκεφτόμαστε, να ερχόμαστε σε επαφή ουσιαστικά με τον πολιτισμό και τον αθλητισμό. Που μας εξοντώνει, γιατί αναγκάζει τις οικογένειές μας να στερούνται για να πληρώνουν φροντιστήρια και ιδιαίτερα.

Αυτό το σχολείο το κάνουν όλες οι κυβερνήσεις χρόνο με το χρόνο ακόμα χειρότερο. Πέρσι, ο Γαβρόγλου και ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε πως δεν είδε 20.000 μαθητές στο δρόμο, και πέρασε νόμο που μας αναγκάζει να δίνουμε πιο απαιτητικές εξετάσεις για την εισαγωγή μας στα πανεπιστήμια.

Τώρα, η κυβέρνηση της ΝΔ έχει κι άλλες προτάσεις να προσθέσει...

1. Θέλουν το απολυτήριο Λυκείου (που θα μετρά για την πρόσβασή μας στα πανεπιστήμια) να βγαίνει με βάση τους βαθμούς και των τριών τάξεων του Λυκείου. Η λογική τους είναι αυτή του παραλόγου: Για να αποδεσμεύσουν, λένε, το σχολείο, από τις πανελλήνιες εξετάσεις, θα βάλουν εξετάσεις και στις τρεις τάξεις του Λυκείου! Και σε κάθε τάξη να δίνουν οι μαθητές προαγωγικές εξετάσεις με αξιοποίηση της Τράπεζας Θεμάτων, δηλαδή σε θέματα, ενιαία πανελλαδικά και διαβαθμισμένης δυσκολίας. Είτε μια τάξη ή ένα σχολείο έχει τελειώσει την ύλη είτε όχι (π.χ. λόγω κενών στους καθηγητές) τα θέματα θα είναι τα ίδια! Τη μία και μόνο χρονιά που εφαρμόστηκε η Τράπεζα Θεμάτων άφησε το 40% των εξεταζόμενων μαθητών μετεξεταστέους. Δεύτερη φορά δεν έγινε Τράπεζα Θεμάτων γιατί την ακύρωσαν οι μαθητές με τους αγώνες τους!

2. Θέλουν να βάλουν μια ελάχιστη βάση εισαγωγής στα πανεπιστήμια! Μα τελικά γιατί να μας βάζουν τόσα εμπόδια για να σπουδάσουμε, για να αποκτήσουμε τη γνώση; Οταν στα σχολεία μας δεν καλύπτονται τα κενά ούτε στους καθηγητές των πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων, επιλέγουν να περάσουν τέτοιο νόμο, δήθεν για να μας βοηθήσουν να ανταποκριθούμε στα πανεπιστήμια; Ποιον κοροϊδεύουν; Ας αγχωθούν πρώτα για το τι και πώς μας διδάσκουν, τι γνώσεις παίρνουμε στο σχολείο και μετά για το πώς θα ανταποκριθούμε στο πανεπιστήμιο! Εμείς, άλλωστε το έχουμε πει: Θέλουμε σχολείο που θα τα δίνει όλα και σε όλους, θα βοηθά όλους τους μαθητές, και όχι κάποια και σε λίγους και μετά θα τους ξεσκαρτάρει κιόλας από πάνω! Να θυμίσουμε στην υπουργό πως την έχουν ξαναδοκιμάσει παλιά άλλοι πριν από αυτή τη βάση του 10 και το σίγουρο είναι πως δεν βελτιώθηκε η ποιότητα της εκπαίδευσης, ούτε στα σχολεία, ούτε στα πανεπιστήμια.

Ακριβώς επειδή η κυβέρνηση της ΝΔ έχει σχέδια για τους μαθητές κατά νου, γι' αυτό και αυξάνει την τρομοκρατία και τον αυταρχισμό στους μαθητές που αγωνίζονται. Το ίδιο κάνει και στους αγωνιζόμενους φοιτητές, με αποκορύφωμα την καταπάτηση του ασύλου στην ΑΣΟΕΕ, την περασμένη βδομάδα. Για αυτό διευθυντές και άλλοι κάνουν επίθεση στη Συντονιστική μας, στα 15μελή μας, στις ανακοινώσεις και τις δράσεις μας. Ξέρουν πως ο συντονισμένος αγώνας των μαθητών έχει τη δύναμη να τους χαλάσει τα σχέδια. Το 'χουμε ξανακάνει όταν καθυστερήσαμε τον νόμο Γαβρόγλου που ήταν από χρόνια προαποφασισμένο! Δεν επιτρέψαμε το κλείσιμο δεκάδων ειδικοτήτων στα ΕΠΑΛ και την υποβάθμιση των Μουσικών και Καλλιτεχνικών Σχολείων! Κατακτήσαμε το 10% εισαγωγής των αποφοίτων των ΕΠΑΛ στα πανεπιστήμια! Παλιότερα, δεν επιτρέψαμε την κατάργηση των επαναληπτικών εξετάσεων, "αποσύραμε" την Τράπεζα Θεμάτων.

Απέναντι, σε όλα αυτά, χρειάζεται αγώνας με σχέδιο, πείσμα, διάρκεια και αντοχή, κόντρα στις κυβερνήσεις και τα σχέδιά τους, αγώνας που να διεκδικεί το σχολείο που έχουμε πραγματικά ανάγκη.

Να είμαστε πιο πολλοί οι μαθητές που:

• αγωνιζόμαστε και δρούμε από κοινού, ενωμένοι σαν μια γροθιά για τα κοινά μας προβλήματα,
• συζητάμε και αποφασίζουμε για τις δράσεις μας συλλογικά και οργανωμένα σε κάθε τάξη, σχολείο, ακόμα και γειτονιά και πόλη,
• κάνουμε τα 5μελή και τα 15μελή μας όπλο μας, μαχητικά και αγωνιστικά Μαθητικά Συμβούλια που συντονίζουν και οργανώνουν τον αγώνα για ό,τι μας απασχολεί,
• διεκδικούμε καλύτερο σχολείο, αλλά και καλύτερη ποιότητα ζωής για εμάς και τις οικογένειές μας, με πρόσβαση σε χώρους πρασίνου, αθλητικές και πολιτιστικές δράσεις μέσα και έξω από τα σχολεία μας,
• δείχνουμε αλληλεγγύη στους συμμαθητές μας που αντιμετωπίζουν οικονομικά ή άλλα προβλήματα, δέχονται ρατσιστικές επιθέσεις. Δεν δεχόμαστε να θεωρείται εχθρός μας ο συμμαθητής μας που κάθεται στο διπλανό μας θρανίο, απλά και μόνο λόγω διαφοράς στη γλώσσα, στη θρησκεία, στις συνήθειες.

Αυτούς τους μαθητές, αυτά τα σχολεία θέλουμε να εκφράζει η Συντονιστική. Αυτές τις δράσεις να δυναμώνει, να κάνει τις φωνές μας να ακούγονται πιο δυνατά.

Για αυτούς τους λόγους, εκ μέρους της Συντονιστικής Επιτροπής της Αθήνας παίρνουμε την πρωτοβουλία και καλούμε 5μελή και 15μελή, αλλά και μαθητές από όλα τα σχολεία της Αθήνας, στις 8 Δεκέμβρη, να:

• βρεθούμε και να συζητήσουμε για την κατάσταση στα σχολεία μας, να αποφασίσουμε για τη συνέχεια της δράσης μας,
• εκλέξουμε τη νέα, φετινή Συντονιστική Επιτροπή με μαθητές από όσο το δυνατόν περισσότερα σχολεία της Αθήνας.

Καλούμε σε κάθε πόλη της χώρας τους μαθητές, μέσω των Μαθητικών τους Συμβουλίων, να ενισχύσουν τις Συντονιστικές Επιτροπές που ήδη υπάρχουν, να φτιάξουν όπου δεν υπάρχουν ακόμα».

Η πρόσκληση της ΤΟ Δυτικών Συνοικιών Αττικής της ΚΝΕ

• Η Τομεακή Οργάνωση Χίου της ΚΝΕ καλεί σε εκδήλωση ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά, το Σάββατο 23 Νοέμβρη, στις 19.00, στα γραφεία του Συλλόγου Γυναικών Χίου (Καλαμπόκα 74). Στην εκδήλωση θα γίνει παρουσίαση της έκδοσης της Επιτροπής Κατά των Ναρκωτικών του ΚΣ της ΚΝΕ, από την Μαρία Γκιτάκου, μέλος της Επιτροπής Αιγαίου του ΚΣ της ΚΝΕ. Θα ακολουθήσει προβολή ταινίας.
• Με αφορμή την επέτειο των 30 χρόνων από την «πτώση» του τείχους του Βερολίνου, το Τομεακό Συμβούλιο Δυτικών Συνοικιών Αττικής της ΚΝΕ διοργανώνει εκδήλωση την Κυριακή 24 Νοέμβρη στο πολιτιστικό καφενείο του Δήμου Ιλίου, στις 19.00. Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει ομιλία, προβολή του ντοκιμαντέρ που ετοιμάζεται αυτές τις μέρες, βιβλιοπωλείο της «Σύγχρονης Εποχής». Οι παρευρισκόμενοι θα πάρουν δώρο - αναμνηστικό από την Τομεακή Οργάνωση.

Το ραντεβού έχει δοθεί για τις 12 το μεσημέρι στα Προπύλαια με πορεία προς τη Βουλή, ενώ μετά τη λήξη του προγραμματίζεται πανελλαδική σύσκεψη εκπαιδευτικών σωματείων στο Μεγάλο Αμφιθέατρο Παιδαγωγικού. Παράλληλα, τα σωματεία που πήραν την πρωτοβουλία ζητούν συνάντηση με την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.

Οπως επισημαίνουν, η τωρινή κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες, δεν προχωρούν σε διορισμούς για να καλυφθούν οι πάγιες ανάγκες της Εκπαίδευσης, ενώ παράλληλα τα κενά στα σχολεία καλύπτονται με το σταγονόμετρο και όπως - όπως από συμβασιούχους εκπαιδευτικούς με ελαστικές σχέσεις εργασίας και δικαιώματα. Η πολιτική αυτή χτυπά παράλληλα τα μορφωτικά δικαιώματα των παιδιών της λαϊκής οικογένειας, αφού η τοποθέτηση εκπαιδευτικών γίνεται σε φάσεις, ενώ τρεις μήνες μετά την έναρξη των μαθημάτων, τα σχολεία όλων των βαθμίδων μετρούν ακόμα ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς.

Κάλεσμα συμμετοχής στο συλλαλητήριο απευθύνουν οι Σύλλογοι Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης «Σωκράτης», «Γ. Σεφέρης», «Ν. Πλουμπίδης», «Ρ. Ιμβριώτη», «Θουκυδίδης», Χαϊδαρίου, Λήμνου, Ικαρίας και οι ΕΛΜΕ Ζακύνθου, Κεφαλονιάς - Ιθάκης, Λήμνου, Φθιώτιδας, Πειραιά, Β' Αχαΐας, Β' Δωδεκανήσου.

Σε συμμετοχή καλούν το ΔΣ της ΟΛΜΕ, υλοποιώντας την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης Προέδρων των ΕΛΜΕ, το ΔΣ της ΔΟΕ, η Ομοσπονδία Γονέων Αττικής, η ΟΙΕΛΕ. Επίσης, Επιτροπές Αναπληρωτών και η Πρωτοβουλία Αναπληρωτών, ο Σύλλογος Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού Ειδικής Αγωγής Θεσσαλίας, το ΝΤ Κεφαλονιάς της ΑΔΕΔΥ, η Πρωτοβουλία Αναπληρωτών - Ωρομισθίων.

Η εντύπωση που σχηματίζουμε για τα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας ήδη από το βιβλίο της Α' Γυμνασίου είναι ότι κάτω από μια σοβαροφανή επιφάνεια σεβασμού των αρχών της ιστορικής επιστήμης, της αντικειμενικότητας, απόδοσης των πραγματικών διαστάσεων στα ιστορικά γεγονότα, κρύβεται ένα βαθιά συντηρητικό πνεύμα. (...)

Ο συγγραφέας του Βιβλίου Του Εκπαιδευτικού αρνείται τη δυνατότητα διατύπωσης ιστορικών νόμων, υποστηρίζοντας ότι η προσπάθεια συναγωγής νόμων, η αναγωγή του μερικού στο γενικό έχει περισσότερο κοινωνιολογικό χαρακτήρα. Με τη διατύπωση νόμων αποκλίνουμε προς το αφηρημένο και γι' αυτό «δύσκολα, χρησιμεύουν οι νόμοι στην ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων» (Βιβλίο του Εκπαιδευτικού, σελ 8). «Για την κατανόηση και την ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων» υποστηρίζουν οι συγγραφείς του Βιβλίου Του Εκπαιδευτικού (σελ. 8) ότι χρειάζεται «ευαισθησία ... φαντασία... εξατομίκευση, παρά ταξινόμηση και τυποποίηση». Προβάλλεται έντονα η δυνατότητα πολλών οπτικών - απεριόριστων - «όσες και οι ιστορικοί». Ταύτιση απόψεων μπορεί να παρουσιάσουν «οι ιστορικοί που θητεύουν με αφοσίωση στο δόγμα μιας συγκεκριμένης ιστορικής σχολής».

Από τότε που ο Ηράκλειτος διατύπωσε το «δις εις τον αυτόν ουκ αν εμβαίης» είναι γνωστή η μοναδικότητα του ιστορικού και μη γεγονότος. Οπως είναι εύκολα κατανοητό ότι κάθε γεγονός έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με άλλα που μπορούν να οδηγήσουν στη διατύπωση νόμων. Και οι πολλές οπτικές, η φαντασία κ.ά. που θα οδηγήσουν σε «ενδιαφέρουσες αλλά διαφορετικές απόψεις», έχουν σκοπό να υπονομεύσουν την ιστορική αλήθεια και να παρασύρουν τον εκπαιδευτικό να θεωρήσει κάθε ισχυρισμό για το ιστορικό γεγονός ως διαφορετική, αλλά ενδιαφέρουσα άποψη. Δεν πρέπει λοιπόν να απορούμε γιατί η ιστορία της Αντίστασης γράφεται από την ανάποδη, αθωώνοντας τους συνεργάτες των Γερμανών και ενοχοποιώντας αυτούς που θυσίασαν τα πάντα για να τους αποκρούσουν. «Μια διαφορετική αλλά ενδιαφέρουσα οπτική» θα τη χαρακτήριζε ο συγγραφέας του βιβλίου μας...

Πώς όμως θα αναζητηθεί η αλήθεια;

Στην παράγραφο 6 του ίδιου κεφαλαίου (σελ. 9) με τίτλο «Αλήθεια και σκοπιμότητα» γράφει ο ανεπηρέαστος ιστορικός: «Η ιστορία δεν πρέπει να εμπλακεί στις διεργασίες και τις σκοπιμότητες της πολιτικής, να στρατευθεί και να ταυτιστεί με αυτήν». Δεν θα διατυπώσουμε καμιά αντίρρηση σε αυτά, θα θέλαμε μόνο να ρωτήσουμε τι εννοεί με τον όρο στράτευση και στρατευμένο. Αυτούς που είναι ταγμένοι στην ανεύρεση της ιστορικής αλήθειας και αγωνίζονται γι' αυτήν με αντίξοες συνθήκες, ή αυτούς που προσπαθούν ν' αποκρύψουν την ιστορική αλήθεια, εξυπηρετώντας και πολιτικές σκοπιμότητες και επικρατούσες ιδεοληψίες; (...)

Ο αριθμός των σελίδων είναι βέβαια μικρός, αλλά έρχεται σε αντίθεση με το περιεχόμενο που καλύπτει ένα τεράστιο χρονικό διάστημα, από 2.500.000 χρόνια πριν από την εποχής μας έως το 330 μ.Χ., την κτίση της Κωνσταντινούπολης. Από τον homo habilis και τον homo erectus καταλήγουμε στον πολίτη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Είναι πολύ δύσκολο ένας μαθητής δεκατριών ετών, όσο γόνιμη και αν είναι η φαντασία του και ζωντανή η σκέψη του, να παρακολουθήσει τόσες μεταβολές στον τρόπο της ζωής, στην κοινωνία, στην επιστήμη και στην τέχνη. Θα ήταν δυνατό να σταματήσει στο 146 π.Χ., όταν με τη νίκη του Μόμμιου στον Ισθμό σήμανε το τέλος του αρχαίου Ελληνικού κόσμου, ή το 30 π.Χ., όταν υπέκυψε στη Ρώμη το τελευταίο ελληνιστικό βασίλειο.

Η συνοπτική παρουσίαση της Εποχής του λίθου αρχίζει με μια τελείως αφελή τοποθέτηση: «Ο άνθρωπος δρα πριν από την ιστορία, δηλαδή πριν από την εμφάνιση των πρώτων γραπτών πηγών». Μια τελείως αυτονόητη διαπίστωση, ανίκανη να παρασύρει τον μικρό μαθητή στα γοητευτικά μονοπάτια του παρελθόντος.

Η παρουσίαση σχετικά με την Παλαιολιθική εποχή αρχίζει με την Πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου στη γη (τίτλος της παραγράφου στο περιθώριο): «Πριν από 2.500.000 χρόνια εμφανίζονται στην Αφρική οι πρώτοι άνθρωποι». Από πού όμως ήλθαν, από πού προέρχονται; Αυτό δεν διευκρινίζεται. Στη συνέχεια παρουσιάζονται διαγράμματα, υποδιαιρέσεις, γίνεται λόγος τόσο στο Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού όσο και στην τελική ανακεφαλαίωση της Εποχής του λίθου για 4 φάσεις εξέλιξης του ανθρώπου: homo habilis - ικανός, homo erectus - όρθιος, homo sapiens - σοφός και homo sapiens sapiens - ο σοφότατος άνθρωπος. Πουθενά όμως ούτε υποδηλώνεται, έστω και με δύο λέξεις, ούτε καν υπονοείται ότι και αυτός ο homo habilis δεν έπεσε από τον ουρανό, αλλά ήταν αποτέλεσμα μιας εξελικτικής πορείας των ανθρωπιδών. Αντίθετα και στις δύο σελίδες αφιερωμένες στην Παλαιολιθική - Μεσολιθική εποχή, σε δύο σημεία γίνεται μνεία για το θρησκευτικό συναίσθημα των ανθρώπων της εποχής αυτής. Στη σελίδα 6 επισημαίνεται ότι ο «σοφός άνθρωπος» θάβει τους νεκρούς του και στους τάφους τοποθετεί διάφορα κτερίσματα. Αυτό δείχνει ότι πιστεύει σε μια άλλη ζωή μετά θάνατο. Στη σελίδα 7 επαναλαμβάνεται στο τέλος του κεφαλαίου ότι «την εποχή αυτή ξεκινά η δημιουργία της θρησκείας, η πίστη δηλαδή σε κάποιες δυνάμεις που επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων. Τότε ξεκινά και η ταφή των νεκρών».

Αυτή η επανάληψη είναι κάπως αδικαιολόγητη, διότι είναι μεν αποδεκτή αυτή η θεωρία από ορισμένους επιστήμονες, άλλοι τη δέχονται με σκεπτικισμό και άλλοι την απορρίπτουν τελείως. Στο κεφάλαιο της Νεολιθικής εποχής υποστηρίζεται και πάλι ότι «η μελέτη των τρόπων ταφής των νεκρών, γενικώς η φροντίδα για αυτούς, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο νεολιθικός άνθρωπος στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από έντονο θρησκευτικό συναίσθημα».

Για λόγους επιστημονικής ευσυνειδησίας παραθέτω απόσπασμα από το βιβλίο του αρχαιολόγου Δ. Θεοχάρη «Νεολιθικός πολιτισμός»¹: «Για τη λατρεία και τη θρησκευτική ζωή δεν υπάρχουν επίσης βέβαιες μαρτυρίες - τουλάχιστον στην Ελλάδα. Τα έθιμα ταφής είναι διαφορετικά και ακαταστάλαχτα: ενταφιασμοί, καύσεις νεκρών, ανακομιδές κρανίων και άλλων οστών, ακτέριστες συνήθως ταφές και κτερισμένες - όλες αυτές οι πολυποίκιλες αντιμετωπίσεις του ίδιου θέματος φανερώνουν έλλειψη μάλλον σταθερών πίστεων, και πάντως δεν πιστοποιούν λατρεία των νεκρών». (...)

Τι είναι δημοκρατία, μπαίνει το ερώτημα εντός πλαισίου στη σελίδα 72 (Βιβλίο Του Μαθητή). Ακολουθεί το απόσπασμα του Θουκυδίδη: «Το όνομά της, επειδή δε ζούμε στηριγμένοι πάνω στους λίγους παρά στους περισσότερους είναι... Δημοκρατία». Και εξηγεί με περηφάνια: «Η φράση αυτή έχει προταθεί να αποτελέσει προμετωπίδα του προοιμίου του Συντάγματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης» (!). Δηλαδή, όσα υποστηρίζονταν περί μη εμπλοκής σε πολιτικές σκοπιμότητες, επιστημονικής στράτευσης δεν ισχύουν για την Ευρωπαϊκή Ενωση;

Αλλά και στο Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού, όπου δίνονται οδηγίες για τη διδακτική προσέγγιση του θέματος, αναφέρεται εκ νέου ότι οι λόγοι του Θουκυδίδη επαναλαμβάνονται στο σχέδιο της «Ενωμένης Ευρώπης» (Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού, σελίδα 76).

Δίνεται η οδηγία στον καθηγητή να στρέψει τη συζήτηση γύρω από τη μεγάλη ευτυχία που θα αισθάνεται το παιδί της Αθήνας μεγαλώνοντας σε μια τέτοια ατμόσφαιρα (Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού, σελ. 76). Δεν εξετάζεται όμως η πολύ πιθανή περίπτωση να ήταν παιδί δούλων - εφόσον οι δούλοι ήταν πολυπληθέστεροι από τους Αθηναίους πολίτες - ή κορίτσι. Στη συνέχεια υπογραμμίζει ότι το ίδιο ευτυχισμένο πρέπει να αισθάνεται και το σημερινό ελληνόπουλο που γεύεται τα αγαθά της ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Κάνοντας αναδρομή στο παρελθόν, σε εποχές ανελεύθερων καθεστώτων, αναφέρεται στην τουρκοκρατία και στη δικτατορία (1967-1974), χωρίς να περάσει από τη γερμανική Κατοχή, ίσως για να μη θιγούν οι εταίροι μας στην ΕΕ (Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού, σελ. 77).

Βασική επιδίωξη του ευνομούμενου κράτους, σύμφωνα με τους συγγραφείς του βιβλίου, είναι να αντιμετωπίσει και να δημιουργήσει συνθήκες όπου οι ισχυροί θα είναι δίκαιοι και οι ασθενέστεροι ασφαλείς (Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού, σελ. 46). Ούτε καν οι ουτοπικοί σοσιαλιστές δεν θα μπορούσαν να συλλάβουν με τη φαντασία τους παρόμοιες καταστάσεις. Δηλαδή η νεολαία μας θα περιμένει παθητικά να έρθει η στιγμή να γίνουν οι ισχυροί δίκαιοι. Αυτά διδάσκει η «Νέα Ιστορία», όπως την ονομάζουν.

Σε επόμενο κεφάλαιο δεν γίνεται απλά διαφήμιση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά αυτή θεωρείται ιστορική αναγκαιότητα. «Ζητείται από τους μαθητές να καταγράψουν τους λόγους που οδηγούν στη συγκρότηση της Ενωμένης Ευρώπης και να τους παραλληλίσουν με τη δημιουργία των συμπολιτειών» (Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού, σελ. 119). Δεν μπαίνει από τον συγγραφέα κανένα ερώτημα ούτε καμιά αμφιβολία για τη χρησιμότητα ή μη της συγκρότησης της «Ενωμένης Ευρώπης». Ο μαθητής καλείται να καταγράψει τους λόγους που οδηγούν σ' αυτήν. Επειδή ζητείται ο παραλληλισμός των συμπολιτειών με την ΕΕ, θα γίνει μια μικρή αναφορά στην πολιτική συμπεριφορά της Αρχαϊκής Συμπολιτείας και τον χαρακτηρισμό τον αφήνω στην κρίση του αναγνώστη. (...)

Ας δούμε πώς αντιμετωπίζεται και ο θεσμός της δουλείας γενικότερα στο βιβλίο της Ιστορίας. «Η Αθηναϊκή κοινωνία σχεδόν στο σύνολό της περιέβαλλε τους δούλους με στοργή και η κάθε οικογένεια, στους κόλπους της οποίας υπηρετούσαν, τους θεωρούσαν μέλη τους», γράφει στη σελ. 75 το εγχειρίδιο του μαθητή. Ο θεσμός της δουλείας είναι δίκαιος, υποστηρίζει το απόσπασμα από τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη που παρατίθεται εντός πλαισίου και διευκρινίζει, και για τους ίδιους τους δούλους η δουλεία είναι δίκαιη. Και η ερώτηση που μπαίνει είναι: «Τι σας κάνει εντύπωση στο κείμενο του Αριστοτέλη;» (σελ. 75). Στο Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού διαπιστώνεται ότι «η ανάγνωση του παραθέματος από τα Πολιτικά του Αριστοτέλη θα δημιουργήσει προβλήματα στο μαθητή. Η κατανόηση του προβλήματος των δούλων είναι απαραίτητη» (Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού, σελ. 66). Δίνεται λοιπόν η οδηγία στον διδάσκοντα να βοηθήσει τον μαθητή να συλλάβει έστω και αδρομερώς ότι δεν πρέπει να κρίνουμε κάθε εποχή με τα δικά μας κριτήρια. Με άλλα λόγια, ο διδάσκων πρέπει να βοηθήσει τον μαθητή να δικαιολογήσει την πέρα για πέρα συντηρητική άποψη του Αριστοτέλη στο συγκεκριμένο χωρίο και παραλείπει, ενώ διατείνεται στο Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού ότι πρέπει να ακούγονται και άλλες απόψεις, ότι οι σοφιστές ήδη είχαν αμφισβητήσει τις διακρίσεις και την ανισότητα μεταξύ των ανθρώπων, ελεύθερων και δούλων, Ελλήνων και βάρβαρων, ευγενών και μη. «Φύσει γαρ πάντες ομοίως πεφύκαμεν ... αναπνέομεν γαρ εις τον αέρα άπαντες κατά το στόμα και κατά τας ρίνας». Δηλαδή: «Ολοι είμαστε από τη φύση όμοιοι, κανένας από εμάς δεν έχει οριστεί να είναι βάρβαρος ή Ελληνας... Ολοι μας αναπνέουμε από τον αέρα από το στόμα και τη μύτη», διακηρύσσει ο σοφιστής Αντιφών².

Ο Αλκιδάμας στον «Μεσσηνιακό λόγο» διακήρυξε ότι ο θεός άφησε όλους τους ανθρώπους ελεύθερους και η φύση δεν προόρισε κανέναν για σκλάβο.³ Για να κατανοήσει κάποιος το μέγεθος της στοργής των Αθηναίων για τους δούλους, αρκεί να προσθέσουμε ότι οι δούλοι δεν είχαν καμιά νομική υπόσταση, για να καταθέσουν ως μάρτυρες στα δικαστήρια έπρεπε προηγουμένως να βασανιστούν. Εάν προσπαθούσε να δραπετεύσει τον σημάδευαν με πυρακτωμένο σίδερο, όταν παραμελούσε την εργασία του τον μαστίγωναν σκληρά.⁴ (...)

Στη σελίδα 44 του Βιβλίου Του Εκπαιδευτικού γίνεται αναφορά στη «δυναμική των λαϊκών διεκδικήσεων», προκειμένου να καταστήσει τον καθηγητή και στη συνέχεια τον μαθητή επιφυλακτικό και καχύποπτο απέναντι σε αυτές. «Οι μαθητές πρέπει να προβληματιστούν πάνω στον κίνδυνο παροχέτευσής τους (σ.σ. των λαϊκών διεκδικήσεων) προκειμένου να εξυπηρετηθούν ιδιοτελείς σκοποί» (σελ. 44-45).

Το μάθημα της Αρχαίας Ιστορίας λοιπόν προσπαθεί να πείσει το σημερινό ελληνόπουλο ότι πρέπει να αισθάνεται ευτυχισμένο⁵ (όπως το παιδί της αρχαίας Αθήνας), επειδή «ζώντας σε μια ελεύθερη χώρα γεύεται τα αγαθά της Δημοκρατίας» (Βιβλίο του Εκπαιδευτικού σελ. 77). Να έχει επίσης απόλυτη εμπιστοσύνη στους ηγέτες του - είναι πάντοτε ικανοί και ενάρετοι -, να είναι επιφυλακτικό απέναντι στις λαϊκές διεκδικήσεις, μπορεί να εξυπηρετούν ιδιοτελή συμφέροντα, αλλά και μπορεί να τιμωρηθεί εάν αποτύχουν. Πρέπει, τέλος, να αισθάνεται ο μαθητής υπερήφανος για το «Ευρωπαϊκό Σύνταγμα», εφόσον έχει ως προμετωπίδα τον ορισμό του Θουκυδίδη για τη Δημοκρατία και από αγάπη στον αρχαίο ιστορικό... να ασπάζεται την ΕΕ θεωρώντας την ιστορική αναγκαιότητα!

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

1. Δ. Θεοχάρη, «Νεολιθικός πολιτισμός», σελίδα 61, εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας, Αθήνα 1981.

2. Albin Lesky, «Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας», σελ. 507-508, Θ. Πελεγρίνη, Λεξικό της Φιλοσοφίας στο λήμμα «Αντιφών», σελ. 688.

3. Albin Lesky, ό.π., σελ. 508.

4. Εκδοτική, «Ιστορία του Ελληνικού Εθνους», τ.Β σελ. 468.

5. Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις των μαθητών μας προκαλούν εύλογες αμφιβολίες για αυτό.

Από τη 10η Πανελλαδική Συνάντηση του ΜΑΣ

«Ο λόγος για τον σύγχρονο επιστήμονα, που στις σπουδές του αντικρίζει όλο και περισσότερα μαθήματα του προπτυχιακού κύκλου σπουδών να μεταφέρονται στο μεταπτυχιακό. Γεγονός που, εξαιτίας των υπερδιογκωμένων τιμών του τελευταίου, οδηγεί στην κατακρεούργηση της μόρφωσης του νέου και στην αποσύνδεση ολοένα και περισσότερο του πτυχίου από την εργασιακή προοπτική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ αποτελεί η Οδοντιατρική Σχολή Αθηνών, το φημισμένο διαμάντι του ΕΚΠΑ, στην οποία η ειδίκευση του επιστήμονα έχει μεταφερθεί εξολοκλήρου στο μεταπτυχιακό, με δίδακτρα τα οποία αγγίζουν τα 3.000 ευρώ το εξάμηνο, με διάρκεια 3 χρόνια και με τον φοιτητή να καλείται να πληρώσει και όλα τα αναλώσιμα. Φυσικά το μεταπτυχιακό στη σχολή λέγεται ότι είναι επιλογή, αλλά αυτό που δεν αναφέρεται είναι ότι ο οδοντιατρικός χώρος - ειδικότητα στη σημερινή κοινωνία καθίσταται αδύνατο ουσιαστικά να δουλέψει.

Τίθεται λοιπόν το εύλογο ερώτημα: Για ποια επιστημονική επάρκεια - αναβάθμιση και άμεση απορρόφηση μας μιλούν όταν η συντριπτική πλειοψηφία των γιατρών ουσιαστικά αδυνατούν να πάρουν την ειδικότητά τους; Την ίδια στιγμή, στο όνομα της "διά βίου μάθησης", για να διατηρήσουμε την ικανότητα άσκησης του επαγγέλματος γινόμαστε έρμαιο σε ένα ατελεύτητο κυνήγι σεμιναρίων ώστε να αποκτήσουμε τα απαραίτητα προσόντα και "δεξιότητες", ανάλογα με την εκάστοτε ζήτηση που υπάρχει στην αγορά. Την ίδια στιγμή που μας μιλάνε για επικαιροποίηση της γνώσης και σύνδεσή της με την εξέλιξη της τεχνολογίας, πολλά από τα συγγράμματα που καλούμαστε να διαβάσουμε είναι απαρχαιωμένα και ξεπερασμένα. Η έρευνα και η επιστήμη έχουν υποκλιθεί στο κέρδος των επιχειρήσεων που επεμβαίνουν στις σχολές μας.

Πώς καθορίζεται η ιεράρχηση των στόχων και της χρηματοδότησης της εφαρμοσμένης έρευνας στο Φάρμακο; Με ποιο κριτήριο επιλέγεται ως προτεραιότητα η αντιμετώπιση μιας ασθένειας των κατοίκων της Ευρώπης, συγκριτικά με ένα πρόβλημα που αφορά την Αφρική; Ολοι γνωρίζουμε γενικά την απάντηση. Την προτεραιότητα την καθορίζει ο ανταγωνισμός που αναπτύσσεται μεταξύ ομίλων - εταιρειών για το κέρδος των τελευταίων, που εκ φύσεως είναι κόντρα στις ανθρώπινες ανάγκες, με συνέπεια εκατομμύρια άνθρωποι να εξακολουθούν να υποφέρουν, γιατί το Φάρμακο και η ίδια η Υγεία αποτελούν σήμερα εμπορεύματα.

Πώς καθορίζονται οι προτεραιότητες και οι μέθοδοι για την επιστημονική αντιμετώπιση του επαγγελματικού κινδύνου, για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και μεγάλων τεχνολογικών ατυχημάτων, για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων; Μας καλούν να συνυπολογίσουμε το κόστος για τους εργαζόμενους, για τις επιχειρήσεις και το κράτος και να προσδιορίσουμε βέλτιστες λύσεις. Βέλτιστες λύσεις ως προς τι και για ποιον;

Στοιχείο των αλλαγών αυτών είναι και η δημιουργία πολλών διαφορετικών σχολών για το ίδιο επιστημονικό αντικείμενο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την "πανεπιστημιοποίηση" των ΤΕΙ. Αποτέλεσμα αυτού είναι η κατηγοριοποίηση και η διαμόρφωση πτυχίων πολλών ταχυτήτων, που με τη σειρά τους οδηγούν στη συμπίεση των εργασιακών δικαιωμάτων και του μορφωτικού επιπέδου όλων των σπουδαστών προς τα κάτω. Στο πλαίσιο αυτό, έρχεται να επιδεινώσει παραπάνω την κατάσταση και η ισοτίμηση των πτυχίων των πανεπιστημίων και των 3ετών ιδιωτικών κολεγίων. Ακόμα, προσπαθούν να κάνουν την εμφάνισή τους σε διάφορες σχολές τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών με δίδακτρα, όπως τα ξενόγλωσσα, καθώς αυτό είναι το "πραγματικά σύγχρονο" σε όλη την υπόλοιπη ΕΕ το οποίο τόσο πολύ ζητωκραυγάζουν και υπερασπίζονται οι κυβερνήσεις. (...)

Οπως στο σχολείο, έτσι και στις σχολές σπάνε κόκαλα ο ανταγωνισμός και ο ατομικός δρόμος, κόντρα στις συλλογικές διαδικασίες και την αλληλεγγύη μεταξύ των φοιτητών. Ολόκληρα μαθήματα έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα σπουδών με θέμα την επιχειρηματικότητα και το μάνατζμεντ, που διδάσκουν ότι είναι αποκλειστικά υπόθεση προσωπικής ευφυίας και δουλειάς η επιτυχία στο σήμερα, ή ακόμα ότι ξεκινάμε όλοι από την ίδια αφετηρία και έχουμε τις ίδιες δυνατότητες στις σπουδές μας, άσχετα φυσικά με το αν αυτήν τη στιγμή που μιλάμε η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών χρειάζεται να δουλεύουν παράλληλα με τη σχολή τους, επειδή οι οικογένειές τους δεν μπορούν να τους καλύψουν οικονομικά.

Παράδειγμα αποτελεί εδώ πάλι η Οδοντιατρική, στην οποία, ενώ πετάνε εκτός σπουδών την ειδικότητα, προσθέτουν στο βασικό κύκλο μαθήματα μάνατζμεντ οδοντιατρείου, που ουσιαστικά σου μαθαίνουν πώς να αντιμετωπίζεις - σαν γιατρός πάντα, μην το ξεχνάμε αυτό - τον ασθενή σαν ένα μηχάνημα παραγωγής κέρδους και πώς θα χρησιμοποιήσεις την περίφημη ευφυία και γνώσεις που έχεις με αξιώσεις κατακτήσει, για να στραγγίξεις και την τελευταία δεκάρα που μπορεί να δώσει. Κατά τ' άλλα, είμαστε γιατροί, κοινωνικοί λειτουργοί που σώζουμε ζωές.

Αλλα παραδείγματα, εξίσου αντιδραστικά και οπισθοδρομικά, είναι το κίνημα κατά του εμβολιασμού, το ρεύμα που αναπτύσσεται και υπερασπίζεται με αντιεπιστημονικά επιχειρήματα τη γέννα στο σπίτι, οι θεωρίες που διδάσκονται σε σχολές για την ιατρική χρήση της κάνναβης, με στόχο την αποποινικοποίηση των ναρκωτικών, και η λογική διαχωρισμού σε "ελαφριά" και "βαριά", όπως και πολλά ακόμα για τα οποία θα μπορούσαμε να συζητάμε όλη μέρα. Σε αυτήν την κατεύθυνση, η έρευνα στις κοινωνικές επιστήμες, στην ιστορική και οικονομική έρευνα, επικεντρώνεται στη διαστρέβλωση και παραχάραξη της Ιστορίας, στον ανορθολογισμό, στην απόκρυψη της αλήθειας, με πολλά και διάφορα παραδείγματα από την καθημερινότητά μας. (...)

Με βάση τα παραπάνω, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι στο σύστημα που ζούμε, η επιστήμη μας και οι σπουδές μας κάθε άλλο παρά υποταγμένες στις πραγματικές ανάγκες των φοιτητών και της κοινωνίας είναι. Αντίθετα, καθυποτάσσονται στις επιδιώξεις των επιχειρήσεων για το συμφέρον μιας εκλεκτής κάστας. Και πραγματικά είναι απορίας άξιο, σε αυτήν την εποχή που ζούμε, από τη μια να γίνεται συζήτηση για τα τεράστια άλματα της τεχνολογίας, σε σημείο να μιλάμε για ζωή σε άλλους πλανήτες, και από την άλλη με την πρώτη φωτιά να καιγόμαστε, με την πρώτη βροχή να πνιγόμαστε, με τον πρώτο σεισμό να κατεδαφίζονται σπίτια, η Υγεία και το Φάρμακο να έχουν γίνει εμπόρευμα και πολυτέλεια μιας αφρόκρεμας, συνολικά οι κοινωνικές υπηρεσίες και δομές να απουσιάζουν. Επιβεβαιώνεται ότι το ζήτημα της ανάδειξης του ρόλου και του περιεχομένου της επιστήμης που λαμβάνουμε είναι όσο ποτέ άλλοτε καίριο και πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης.

Εμείς αγωνιζόμαστε για μια επιστήμη η οποία θα ανακτήσει τον ουσιαστικό ρόλο της, δηλαδή μια επιστήμη η οποία θα αποτελεί προέκταση των λαϊκών αναγκών και κοινωνική υπηρεσία. Σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να κινείται και η παρέμβασή μας για το πρόγραμμα των σπουδών, ως προς τη δομή αλλά και το περιεχόμενο. Επομένως, τα προγράμματα σπουδών σε κάθε επιστημονικό αντικείμενο δεν μπορούν παρά να παρακολουθούν τις εξελίξεις του ίδιου του αντικειμένου και τις ανανεούμενες ανάγκες και προτεραιότητες της κοινωνίας.

Σε αυτές τις συνθήκες, πρέπει να υπάρχει ένα πτυχίο για κάθε επιστημονικό αντικείμενο, πλήρες και επαρκές για τον φοιτητή. Ολη η απαραίτητη γνώση να εμπεριέχεται στο πτυχίο μας, ώστε αυτό να μη μετατρέπεται σε κουρελόχαρτο, σε διαβατήριο για την ανεργία, και εμείς σε κυνηγούς πιστοποιήσεων. Η διαρκής επιμόρφωσή μας να γίνει αποκλειστικά ευθύνη του κράτους, με σύγχρονους όρους και αξιοποιώντας τα τεχνολογικά επιτεύγματα. Απαραίτητος για τα παραπάνω είναι ο απεγκλωβισμός των προγραμμάτων σπουδών από τα ιδιωτικά συμφέροντα των επιχειρήσεων, που κατακερματίζουν τη μόρφωση και παζαρεύουν με τη γνώση μας.

Οφείλουμε στις σχολές μας να παλεύουμε με σκοπό να αποκαλύπτουμε πάντα την πραγματικότητα. Να γίνει συλλογική και προσωπική υπόθεση του κάθε φοιτητή η αποκάλυψη της αλήθειας, είτε αυτή αφορά το μάθημα είτε την καθημερινότητα, κόντρα στη θεσμοθέτηση του καθηγητή ως φωστήρα γνώσης. Να ανοίξουμε την αντιπαράθεση με τέτοιες αναχρονιστικές λογικές και μέσα στα αμφιθέατρα, ώστε να ευαισθητοποιήσουμε, να φυτέψουμε αν θέλετε το μικρόβιο της αμφισβήτησης και στους συμφοιτητές μας, ότι αυτή η ζωή δεν είναι μονόδρομος, ότι σήμερα μπορούμε να ζήσουμε πολύ καλύτερα».