Στο σημερινό 4σέλιδο «Διεθνή & Οικονομία» φιλοξενούμε τα εξής θέματα:

• ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΗΠΑ - ΕΕ: Σε αναζήτηση τρόπων ενίσχυσης της «ενεργειακής ασφάλειας» της ΕΕ και απεξάρτησης από τις ρωσικές εισαγωγές. Βασικά εργαλεία ο Νότιος Διάδρομος φυσικού αερίου και οι εισαγωγές αμερικανικού LNG.
• ΣΕΒ: Νέες πρόσθετες απαιτήσεις στον «αναπτυξιακό νόμο» για επενδύσεις
• ΤΟΥΡΚΙΑ: Οι ανησυχίες των αστών για την οικονομία της χώρας βασίζονται σε αρκετά στοιχεία που αναδεικνύουν δυσκολίες
• ΙΤΑΛΙΑ: Η τελευταία διυπουργική Σύνοδος Ιταλίας - χωρών της Αφρικής προωθεί τη διείσδυση των ιταλικών μονοπωλίων της Ενέργειας και άλλων κλάδων στη «μαύρη ήπειρο»

Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, στόχος του Ενεργειακού Συμβουλίου ΗΠΑ - ΕΕ είναι η εξασφάλιση «διαφανών, ανοιχτών και ασφαλών» διεθνών αγορών Ενέργειας και η ενεργητική προώθηση πολιτικών για μία αποδοτική και βιώσιμη χρήση της Ενέργειας. Με απλά λόγια, η ρύθμιση της διεθνούς αγοράς σύμφωνα με τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις του ευρω-αμερικανικού ιμπεριαλισμού για την κάλυψη των αναγκών ΗΠΑ - ΕΕ, την εξασφάλιση φτηνών ενεργειακών προϊόντων για τις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων, όπως επίσης και μεγαλύτερων μεριδίων από τη διεθνή ενεργειακή αγορά για τα μονοπώλια του τομέα.

Υψηλή θέση στην ατζέντα των συνομιλιών είχε η ενίσχυση της «ενεργειακής ασφάλειας» της ΕΕ και η «απεξάρτησή» της από τις ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου, επιδίωξη που, όπως τονίστηκε, μπορεί να επιτευχθεί από την ολοκλήρωση του «Νότιου Διαδρόμου» φυσικού αερίου και την αύξηση των εξαγωγών αμερικανικού LNG προς την ευρωπαϊκή αγορά, με την ταυτόχρονη ανάπτυξη υποδομών αποθήκευσης και επαναεριοποίησης σε στρατηγικά γεωγραφικά σημεία την Γηραιάς Ηπείρου.

Η εξασφάλιση «οικονομικά προσιτής» Ενέργειας και η διαφοροποίηση των μορφών και των πηγών προμήθειας σημειώνονται ευθύς εξαρχής στο κείμενο συμπερασμάτων ως θεμελιώδη στοιχεία της ενεργειακής ασφάλειας των ΗΠΑ και της ΕΕ. Επίσης, τονίζεται ως μήνυμα έως και απειλή προς πάσα κατεύθυνση, πως ΗΠΑ και ΕΕ θεωρούν απαράδεκτη τη χρήση της Ενέργειας ως «πολιτικό όπλο» (και οι ίδιες οι ΗΠΑ και η ΕΕ το χρησιμοποιούν), ενώ υπογραμμίζεται η δέσμευση των δύο πλευρών να εργαστούν από κοινού «για τη βελτίωση της ενεργειακής διαφοροποίησης στην ΕΕ και τις γειτονικές της χώρες, συμπεριλαμβανομένης της εξασφάλισης επαρκών εναλλακτικών λύσεων από την άποψη των ενεργειακών πηγών, των προμηθευτών, των διαδρομών μεταφοράς και διαχείρισης της ζήτησης».

Ο πολιτικός αυτός στόχος φυσικά και δεν περιορίζεται μόνο στην Ευρώπη, αλλά ΗΠΑ και ΕΕ επιδιώκουν να διασφαλίσουν πως η παγκόσμια αγορά Ενέργειας θα είναι «ανοιχτή και διαφανής» και σημειώνουν πως πρέπει να ενισχυθεί η «διατλαντική συνεργασία» για να εξασφαλιστεί η επιτυχής ολοκλήρωση του παραπάνω σκοπού. Πρόκειται για τη συνήθη θρασύτητα του ευρω-αμερικανικού ιμπεριαλισμού, που δεν διστάζει να καταστρέφει ολόκληρες χώρες και να βυθίζει στο αίμα τους λαούς τους, για να εξασφαλίσει τη μονοπωλιακή εκμετάλλευση των ενεργειακών τους πηγών και των άλλων πηγών πρώτων υλών. Τα εκατομμύρια των θυμάτων στο Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη και αλλού αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα για το πώς καταφέρνει η ευρω-αμερικανική συμμορία να διασφαλίζει ότι οι παγκόσμιες αγορές Ενέργειας παραμένουν «ανοιχτές και διαφανείς»...

Ειδική αναφορά γίνεται στην προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ως βασικού στοιχείου για την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια. Λέει συγκεκριμένα: «Οι νέες ενεργειακές προμήθειες από νέους προμηθευτές, σε συνδυασμό με διαφοροποιημένες πηγές Ενέργειας και δρόμοι μεταφοράς της, μεγαλύτερος βαθμός συνδεσιμότητας των ενεργειακών δικτύων, ενίσχυση της εσωτερικής παραγωγής Ενέργειας, όπως επίσης και οι προμήθειες LNG είναι κρίσιμα στοιχεία για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ».

Από αυτήν την άποψη, η ανάπτυξη και καλύτερη χρήση των διασυνδέσεων, περιλαμβανομένων των διασυνδέσεων ανάστροφης ροής, όπως και η δημιουργία εγκαταστάσεων επαναεριοποίησης και αποθήκευσης, είναι κρίσιμης σημασίας, ειδικά για την ευρωπαϊκή περιφέρεια, περιλαμβανομένης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Τα ευρω-αμερικανικά μονοπώλια του χώρου εννοείται πως έχουν ιδιαίτερη αναφορά εντός του κειμένου, καθώς, όπως επισημαίνεται, οι ιδιωτικές επενδύσεις των αμερικανικών και ευρωπαϊκών εταιρειών πρέπει να παίξουν καθοριστικό ρόλο για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, σύμφωνα και με τους στόχους δράσης της «Ενεργειακής Ενωσης» της ΕΕ.

Η χώρα μας κατέχει ρόλο - κλειδί σε όλους αυτούς τους σχεδιασμούς εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης, γεγονός που φυσικά επισημαίνεται στα γραπτά συμπεράσματα του Συμβουλίου. Ετσι, εκφράζεται για μια ακόμη φορά η «ισχυρή υποστήριξη» της ΕΕ και των ΗΠΑ στην έναρξη των διαδικασιών για την κατασκευή του «Νότιου Διαδρόμου» φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένου φυσικά του «Διαδριατικού Αγωγού» ΤΑΡ, και υπογραμμίζει ξανά τη σημασία του Ελληνοβουλγαρικού διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου, όπως επίσης και την κατασκευή σταθμών αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG στη χώρα μας.

Οι παραπάνω εξελίξεις θεωρούνται καθοριστικές για τη δημιουργία εναλλακτικών πηγών προμήθειας στη νοτιοανατολική και την Κεντρική Ευρώπη και καλεί στη δημιουργία ανάλογων έργων διασυνδέσεων των συστημάτων φυσικών αερίων στην Πολωνία, τις Βαλτικές Χώρες και τη Φινλανδία. Χώρες, δηλαδή, της ΕΕ που σήμερα παρουσιάζουν το μεγαλύτερο βαθμό εξάρτησης από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και στις οποίες οι ΗΠΑ προωθούν ανάλογα σχέδια με την περιοχή μας για την επέκταση της χρήσης LNG.

Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι το 2015 οι ΗΠΑ ανέστειλαν τους περιορισμούς στις εξαγωγές πετρελαίου, όπως αντίστοιχα έπραξαν και στους περιορισμούς LNG από τις εταιρείες τους που δραστηριοποιούνται στα κράτη του Αραβικού Κόλπου. Οι κινήσεις αυτές έχουν ήδη αφήσει το αποτύπωμά τους στις διεθνείς τιμές Ενέργειας και μια σειρά χωρών ήδη νιώθουν τις συνέπειες στα έσοδα των κρατικών τους προϋπολογισμών, μεταξύ των οποίων βέβαια είναι και η Σαουδική Αραβία, παραδοσιακός σύμμαχος των ΗΠΑ. Οι παραπάνω εξελίξεις, που σε συνδυασμό με την αύξηση της παραγωγής πετρελαίου από τα σχιστολιθικά κοιτάσματα των ΗΠΑ έχουν προκαλέσει τεράστια αναταραχή στις παγκόσμιες αγορές κι έχουν καταβαραθρώσει τα έσοδα σε μια σειρά χώρες εξαγωγείς ενεργειακών προϊόντων, «χαιρετίζονται» από το Ενεργειακό Συμβούλιο ως ορόσημα για τη βελτίωση της κατάστασης στις παγκόσμιες αγορές Ενέργειας, που με τη σειρά της μπορεί να βοηθήσει «στη βελτίωση της ασφάλειας εφοδιασμού στην Ευρώπη αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο»...

Βεβαίως, οι κινήσεις των ΗΠΑ και των μονοπωλίων παραγωγής από σχιστολιθικά κοιτάσματα λόγω κόστους και μειωμένης ζήτησης έχουν προκαλέσει δραστική μείωση επενδύσεων στις ΗΠΑ και πτωχεύσεις πολλών αμερικανικών εταιρειών.

Ενα ακόμη σημείο του κειμένου συμπερασμάτων που θα απασχολήσει και τη χώρα μας το αμέσως επόμενο διάστημα, είναι η επισήμανση για τα πιθανά νέα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα, την Κασπία, τη Βόρεια Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο, τα οποία χαρακτηρίζονται σημαντικά για την ενεργειακή ασφάλεια τόσο της ΕΕ όσο και της γύρω περιοχής. Επίσης, το Συμβούλιο δηλώνει προς όλες τις κατευθύνσεις την ανάγκη επίδειξης σεβασμού στην εθνική κυριαρχία και στα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών - μελών της ΕΕ στην έρευνα και εκμετάλλευση των φυσικών ενεργειακών τους πηγών και ταυτόχρονα εμφανίζεται έτοιμο να συνδράμει στην εκμετάλλευση αυτών των πηγών, παρέχοντας την αναγκαία τεχνική υποστήριξη, υπογραμμίζοντας εμφατικά την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου.

Θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο πως τα «κυριαρχικά δικαιώματα» ιδιαίτερα των πιο αδύναμων χωρών της ΕΕ, όπως η Ελλάδα, γίνονται σεβαστά από τους κυρίαρχους κύκλους των Βρυξελλών και τις ΗΠΑ μόνο στο βαθμό που αυτά παραχωρούνται αμετάκλητα και άνευ όρων για τις ανάγκες κερδοφορίας των μονοπωλιακών τους ομίλων. Το ίδιο ισχύει και για το διεθνές δίκαιο, το οποίο κουρελιάζει ο δυτικός ιμπεριαλισμός ιδιαίτερα μετά τις ανατροπές στην ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες και την επικράτηση της αντεπανάστασης. Το δείχνουν οι σύγχρονοι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι. Είναι αποτέλεσμα της ανισόμετρης ανάπτυξης. Η ειδική αναφορά που γίνεται στο κείμενο συμπερασμάτων του Ενεργειακού Συμβουλίου στις συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές, δείχνει κατ' αρχήν ότι σε αυτές τις περιοχές το πιθανότερο είναι πως υπάρχουν σημαντικά ενεργειακά αποθέματα. Δεύτερον ότι αυτά τα ενεργειακά αποθέματα θα αποτελέσουν το επόμενο διάστημα αντικείμενο διαπάλης μεταξύ των ευρω-αμερικανικών μονοπωλιακών ομίλων και των ανταγωνιστών τους, πράγμα που σημαίνει ότι η ένταση στην περιοχή μας θα οξυνθεί, δημιουργώντας δραματικούς κινδύνους για τους λαούς της περιοχής συνολικά. Σε αυτό το πλαίσιο φυσικά θα πρέπει να συνυπολογιστεί και ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ που μπορεί να συμφωνούν σε μια σειρά πολιτικών σε παγκόσμιο επίπεδο, ωστόσο υπάρχει και είναι έντονος.

Ο ΣΕΒ ζητά κατάργηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο φυσικό αέριο ηλεκτροπαραγωγής και η κυβέρνηση ετοιμάζεται να την υλοποιήσει, σε αντίθεση με τη λαϊκή κατανάλωση

Για παράδειγμα, ο Μ. Σάλλας της Τράπεζας Πειραιώς, επικροτώντας την κυβέρνηση και ζητώντας συναίνεση για την εφαρμογή του προγράμματος, είπε σε συνέντευξή του στο «Βήμα» στις 15/5/2016: «Οι στόχοι του προγράμματος είναι εφικτοί, αρκεί να ανασκουμπωθούμε όλοι και να ξαναβάλουμε μπροστά την οικονομία και την αγορά. Αναμφίβολα, η κυβέρνηση πρέπει να είναι πιο αποτελεσματική στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. Ομως, είναι ευθύνη και των κοινωνικών ομάδων να βοηθήσουν. Η οικονομική ελίτ, η επιστημονική, η πολιτιστική, ακόμη και η δημοσιογραφική, θα πρέπει να συνδράμουν στην προσπάθεια».

Στην ίδια ρότα, ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Θ. Φέσσας, είπε σε δηλώσεις του στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ (δελτίο ΣΕΒ, 18/5/2016): «Η οικονομία ως γρανάζια συνεργασίας, όπου όλοι μαζί Δημόσιο, ιδιώτες, εργαζόμενοι, επιχειρήσεις θα συνεργαστούν για να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας, νομίζω ότι είναι η καλύτερη προσέγγιση. Για το πλαίσιο για τα "κόκκινα" επιχειρηματικά δάνεια: Θεωρώ πως είναι προς τη θετική κατεύθυνση. Για τα σχέδια αναδιάρθρωσης και την ετοιμότητα των επιχειρήσεων: Εκ των πραγμάτων είναι έτοιμες, είτε το δεχτούν είτε γιατί επιβάλλεται να τα δεχτούν. Για το τρέχον φορολογικό καθεστώς και την προσέλκυση επενδύσεων: Εφόσον η εφαρμογή του μνημονίου γίνει πιστά από την Πολιτεία και εφόσον υπάρξουν και αναπτυξιακά αντίβαρα στα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί, τότε νομίζω ότι μπορεί όντως να υπάρξει και επιχειρηματική άνθηση».

Και πώς να μην πανηγυρίζουν, αφού οι νόμοι που ψηφίζονται δεν αφαιρούν απλά ολοένα και περισσότερο εργατικό - λαϊκό εισόδημα, περισσότερα εργασιακά δικαιώματα, αλλά αυτή η αφαίρεση αποτελεί παράγοντα ενίσχυσης των επιχειρηματικών ομίλων. Είναι νόμοι παραπέρα μείωσης της τιμής της εργατικής δύναμης, που συμβάλλει στην αύξηση των κερδών, ενισχύουν τα κρατικά ταμεία με χρήμα που θα δοθούν για επενδύσεις. Και βεβαίως, οι ιδιωτικοποιήσεις και η διευθέτηση των «κόκκινων» δανείων ενισχύουν προκλητικά το κεφάλαιο.

Οι καπιταλιστές και ιδιαίτερα ο ΣΕΒ έχουν ένα λόγο παραπάνω να πανηγυρίζουν, αφού, εκτός απ' αυτά, έχει ήδη κατατεθεί για δημόσια διαβούλευση ο αναπτυξιακός νόμος, με επίσης προκλητικά για το κεφάλαιο χρηματοδοτικά κίνητρα. Και φαίνεται ότι ήδη συμβάλλει δημιουργικά, ώστε να γίνει ακόμη αποτελεσματικότερος σε όφελος του κεφαλαίου.

Τι περιέχει ο αναπτυξιακός νόμος; Στις 6/5/2016, στον «Ριζοσπάστη» δημοσιεύαμε τα εξής:

Το σχέδιο νόμου που τιτλοφορείται «Θεσμικό πλαίσιο για τη δημιουργία καθεστώτων Ενισχύσεων Ιδιωτικών Επενδύσεων για την περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη της χώρας», μεταξύ άλλων, προβλέπει:

1. «Στρατηγικές επενδύσεις»

Εντάσσονται επενδύσεις που ξεπερνούν τα 20 εκατ. ευρώ. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, προϋπόθεση ένταξης είναι η «δημιουργία τουλάχιστον 2 θέσεων εργασίας ανά 1 εκατ. ευρώ επιλέξιμου κόστους επένδυσης». Οπως προκύπτει, οι προς κρατική επιδότηση δαπάνες φτάνουν στις 500.000 ευρώ για κάθε μια θέση εργασίας. Προβλέπεται σταθερός φορολογικός συντελεστής για 12 χρόνια μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης. Μάλιστα, όπως ρητά αναφέρεται, σε περίπτωση μείωσης του φορολογικού συντελεστή επί των κερδών, θα εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής όπως ακριβώς έχουν υποδείξει ο ΣΕΒ και άλλα τμήματα του εγχώριου κεφαλαίου. Επιπλέον, τα υπαγόμενα επιχειρηματικά σχέδια της συγκεκριμένης κατηγορίας μπορούν να κάνουν χρήση των ειδικών διατάξεων ταχείας αδειοδότησης (fast track) μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων του υπουργείου Οικονομίας.

2. Φορολογικές απαλλαγές

Προβλέπεται πλήρης φορολογική απαλλαγή μέχρι και για 15 χρόνια και μέχρις ότου εξαντληθεί το ποσό της προβλεπόμενης κρατικής ενίσχυσης. Σε περίπτωση έλλειψης επαρκών κερδών, στη διάρκεια κάποιου έτους, τα οφέλη για τους επιχειρηματίες μεταφέρονται σε επόμενες χρήσεις. Μάλιστα, οι φοροαπαλλαγές θα υπολογίζονται επί του συνόλου των κερδών του επιχειρηματικού ομίλου, δηλαδή και για τυχόν άλλες δραστηριότητες πέρα από αυτές που εντάσσονται στον αναπτυξιακό νόμο.

3. Προς ένταξη επιχειρήσεις

Γίνεται ειδική αναφορά (κατ' εξαίρεση των γενικών διατάξεων) στην ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων (σε περιοχές που δεν υπάρχει δίκτυο της ίδιας κατηγορίας), την παραγωγή και διανομή Ενέργειας, όπως συγκεκριμένα στη συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (φωτογραφίζουν τις συμπράξεις της ΔΕΗ με άλλους ιδιώτες), υπηρεσίες τουριστικών λιμανιών (μαρίνες), υδατοδρόμια, διαχείριση της αλυσίδας εφοδιασμού (logistics), ίδρυση και επέκταση τουριστικών μονάδων (ξενοδοχεία) τουλάχιστον τριών αστέρων, τουριστικές υποδομές (συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ, χιονοδρομικά κέντρα, ιαματικός τουρισμός), αυτοκινητοδρόμια, κέντρα προπονητικού αθλητισμού κ.ά. Επιπλέον, με υπουργικές αποφάσεις θα καθοριστούν ειδικοί όροι για τις ενισχύσεις στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες (πολλά απ' αυτά που σήμερα είναι υπό κρατική ιδιοκτησία ή έλεγχο, περνούν στο Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων, ως ένας ακόμη παράγοντας γιγάντωσης των επιχειρηματικών ομίλων).

4. «Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης»

Θα καταβάλλεται στην εργοδοσία ανά εξάμηνο, ενώ όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, οι «επιδοτήσεις του μισθολογικού κόστους καλύπτονται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), στον οποίο εγγράφεται η σχετική προβλεπόμενη δαπάνη για κάθε οικονομικό έτος». Πρόκειται για κρατικές ενισχύσεις και ενισχύσεις από τα διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία της ΕΕ (όπως για παράδειγμα από το επενδυτικό «πακέτο Γιούνκερ»).

5. «Ειδικές κατηγορίες ενισχύσεων»

Ειδικά προνόμια προβλέπονται για «εξωστρεφείς επιχειρήσεις» που έχουν αυξήσει τις εξαγωγές τους τουλάχιστον κατά 10% επί του συνολικού τζίρου την τελευταία τριετία, οι επιχειρήσεις που προχωρούν σε διαδικασία συγχώνευσης, οι «καινοτόμες» επιχειρήσεις (με αύξηση των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη κατά 10% την τελευταία τριετία), όσες παρουσιάζουν αύξηση της απασχόλησης, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε κλάδους τεχνολογίας, πληροφορικής, αγροδιατροφής και γενικότερα οι επιχειρήσεις που «επιτυγχάνουν αυξημένη προστιθέμενη αξία, σε σχέση με το μέσο όρο του κλάδου τους».

6. «Επιχειρηματικές συμπράξεις - δικτυώσεις»

Πρόκειται για δίκτυα επιχειρήσεων και ερευνητικών/εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, κρατικών και ιδιωτικών οργανισμών «έρευνας και ανάπτυξης», που έχουν «κοινή θεματική εστίαση». Στο εν λόγω καθεστώς πρέπει να εντάσσονται τουλάχιστον 8 επιχειρήσεις για επενδύσεις που θα πραγματοποιηθούν στην περιοχή της Αττικής και της Θεσσαλονίκης ή 5 επιχειρήσεις για επενδυτικά σχέδια στους άλλους νομούς. Στις περιπτώσεις αυτές παρέχονται κίνητρα για το σύνολο των δαπανών.

7. Υψος της κρατικής ενίσχυσης

Φτάνει μέχρι 5 εκατ. ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο, έως 10 εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση και μέχρι 20 εκατ. ευρώ για το σύνολο των συνεργαζόμενων ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων.

8. «Αναπτυξιακή τράπεζα»

Προβλέπεται η δυνατότητα ίδρυσης «ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών» (Ταμεία Συμμετοχών) με χρηματοδότηση από κρατικούς πόρους, αλλά και με συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων. Στόχος, όπως «ενδεικτικά» αναφέρεται, είναι η «δημιουργία νέων και μεγέθυνση υφιστάμενων επιχειρήσεων», ιδιαίτερα γι' αυτές που δίνουν έμφαση στην καινοτομία, έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό και παρουσιάζουν δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός αφορά σε επιπλέον ενισχύσεις για την «αναδιάρθρωση βιώσιμων επιχειρήσεων», καθώς και τη «βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων και όσων απασχολούν από 250 έως 500 εργαζόμενους».

Ο ΣΕΒ, λοιπόν, σύμφωνα με επιστολή του Θ. Φέσσα στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Γιάννη Δραγασάκη, στον υπουργό Επικρατείας αρμόδιο για τις επενδύσεις, Νίκο Παππά, και στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης (δελτίο Τύπου, 19/5/2016), παρεμβαίνει δημιουργικά στη συζήτηση για την προσέλκυση επενδύσεων, αναδεικνύοντας την ανάγκη επιπλέον κινήτρων απ' αυτά που περιέχει ο αναπτυξιακός νόμος, όπως τεχνικές είσπραξης ανείσπρακτων φόρων που θα τους μειώσουν σε όφελος των επιχειρήσεων, φοροαπαλλαγές, επιπλέον κίνητρα σε τομείς της οικονομίας που έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό και μεγάλη παραγωγικότητα, κατάργηση ειδικών φόρων κατανάλωσης στην Ενέργεια για τις βιομηχανίες και την ηλεκτροπαραγωγή, κρατική βοήθεια σχετικά με τη φορολογία τους όταν έχουν ζημιές, για να μην καταστρέφονται κ.λπ. Ετσι, ο ΣΕΒ ανέλαβε την πρωτοβουλία να εκπονήσει και να εισηγηθεί προς την κυβέρνηση πλαίσιο ενθάρρυνσης οικονομικά αποδοτικών επενδύσεων.

Να τι ζητούν:

1. Αρση σειράς φορολογικών αντικινήτρων, όπως είναι ο φορολογικός έλεγχος όλων των ανελέγκτων χρήσεων με την εφαρμογή του Φορολογικού Πιστοποιητικού και η σύσταση περιφερειακών επιτροπών επίλυσης εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων. Μόνο από αυτά τα δύο μέτρα πολιτικής, ο ΣΕΒ εκτιμά ότι τα δημόσια έσοδα μπορούν να ενισχυθούν από 650 εκατ. ευρώ έως 850 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.

2. Αναγκαία και κρίσιμη θεωρείται η επανεξέταση των ειδικών φόρων κατανάλωσης επί των ενεργειακών προϊόντων βιομηχανικής χρήσης και η κατάργηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο φυσικό αέριο ηλεκτροπαραγωγής. (Ηδη, μέσα στο πολυνομοσχέδιο υπάρχει διάταξη που αναφέρει ότι από την 1η Ιούνη καταργείται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στο φυσικό αέριο το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας).

3. Εκ των υστέρων φορολογική επιβράβευση των παραγωγικών δαπανών που δημιουργούν κερδοφορία (μέσω μεταφερόμενων υπερ-αποσβέσεων) και στην ενθάρρυνση εμβληματικών επενδύσεων σε τεχνολογία, υποδομές, περιβάλλον, βιομηχανία, μεταποίηση κ.α., όπου προτείνεται η θέσπιση σταθερής ανταγωνιστικής φορολόγησης δεκαετούς διάρκειας για επενδύσεις που δημιουργούν θετικές εξωτερικές επιδράσεις με μεγάλα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα (σ.σ. παρόμοια ζητήματα περιλαμβάνει ο αναπτυξιακός νόμος).

4. Επιπλέον, μέτρα άμεσης απόδοσης, όπως είναι η δημιουργία μονάδων «κοινών υπηρεσιών - (shared services)», οι επενδύσεις στην έρευνα, στην τεχνολογική ανάπτυξη και στην καινοτομία, με μια ενεργητική φορολογική πολιτική ισχυρών κινήτρων, καθώς και ο οριζόντιος εξορθολογισμός της μεταφοράς ζημιών μέσα από μια νέα ενεργητική φορολογική λογική, που μετατρέπει τις οικονομικές ζημιές σε αναπτυξιακό μοχλό με τη δυνατότητα μεταφοράς τους, για 12 έτη μέχρι του 70% των κερδών (έναντι 5 ετών σήμερα), όπως συμβαίνει, ήδη, στην Πορτογαλία (επίσης υπάρχουν τέτοια στον αναπτυξιακό νόμο).

5. Προτεραιότητα η εφαρμογή γρήγορων και διάφανων διαδικασιών ένταξης, ελέγχου και πιστοποίησης των επενδύσεων (ανάλογο υπάρχει στον αναπτυξιακό νόμο), ενώ προτείνει για τον αποτελεσματικό συντονισμό της δημόσιας χρηματοδότησης τη δημιουργία ανεξάρτητου συντονιστικού μηχανισμού αξιοποίησης πόρων μείγματος ανακυκλούμενων εργαλείων (π.χ. δάνεια επιμερισμού κινδύνου, εγγυήσεις, factoring, συν-επενδύσεις, ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων, microfinance κ.τ.λ.).

Από ομιλία του Ερντογάν σε στρατιωτικούς αξιωματούχους από χώρες των Βαλκανίων στις 11/5/16

Στην είδηση της παραίτησης, πολλά τουρκικά και διεθνή ΜΜΕ έσπευσαν να θυμίσουν τη διαφωνία μεταξύ Νταβούτογλου και Ρ. Τ. Ερντογάν (Προέδρου σήμερα της χώρας και συνιδρυτή του ΑΚΡ) για το ύψος των επιτοκίων δανεισμού. Αρκετοί περιέγραψαν ξανά τον μεν πρώτο ως υπέρμαχο μιας μεγαλύτερης «δημοσιονομικής πειθαρχίας» και της χωρίς καμιά καθυστέρηση ευρείας εφαρμογής μεταρρυθμίσεων, τον δε δεύτερο ως υπερασπιστή των χαμηλότερων επιτοκίων δανεισμού, με το επιχείρημα ότι έτσι ευνοούνται οι επενδύσεις. Βεβαίως, ανάμεσα σε αστικά «στρατόπεδα» που διαφοροποιούνται ως προς το πόσο χαλαρότερη ή όχι θα είναι η δημοσιονομική και νομισματική πολιτική μιας χώρας, για τους εργάτες δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά, αφού δεν πρόκειται παρά για διαφορετικές συνταγές καταλήστευσης του δικού τους πλούτου. Ωστόσο, τέτοιες διαφωνίες εκδηλώνονται μέσα σε ένα πλαίσιο αντικειμενικών συνθηκών, που επιδρούν καθοριστικά και στην προσπάθεια της αστικής τάξης να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Τον τελευταίο καιρό, η ειδησεογραφία καταγράφει ορισμένα στοιχεία που ενισχύουν τη γνώμη όσων επιμένουν πως η τουρκική καπιταλιστική οικονομία αντιμετωπίζει απειλές ή θα αντιμετωπίσει απειλές σύντομα. Συγκεκριμένα:

-- Στις αρχές του Μάη, το γύρο του κόσμου έκανε η είδηση ότι στην Τουρκία μόνο το πρώτο τετράμηνο του 2016 έκαναν αίτηση για προσωρινή αναστολή πτώχευσης τόσες εταιρείες (240) όσες είχαν κάνει συνολικά ολόκληρο το δωδεκάμηνο του 2015.

-- Επίσης, ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που το 2015 διαμορφώθηκε στο 2,8%, ήδη το α' τετράμηνο του 2016 έχει φτάσει στο 3,3%. Τραπεζίτες εκτιμούν ότι το αληθινό νούμερο είναι πάνω από 6%, αλλά και ότι ίσως αυτό διπλασιαστεί.

-- Σύμφωνα με τα στοιχεία για τον περασμένο Απρίλη, η αξία των τουρκικών εξαγωγών μειώθηκε κατά 2,8% σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Ειδικά στον τομέα της χημικής βιομηχανίας, η αξία των εξαγωγών έπεσε κατά 14,6%. Σημασία έχει και η πτώση συνολικά των τουρκικών εξαγωγών στη Μέση Ανατολή (κατά 14%), που για τις τουρκικές επιχειρήσεις αποτελούσε πάντα ξεχωριστή αγορά (λόγω και εγγύτητας και θρησκευτικών παραδόσεων). Ειδικά στο Ιράκ, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 27,9%.

Από την άλλη μεριά, βέβαια, η αξία των εξαγωγών από τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας αυξήθηκε το ίδιο διάστημα κατά 11,5%, των έτοιμων ενδυμάτων κατά 13,5%.

Στην Ευρώπη, οι εξαγωγές συνολικά αυξήθηκαν κατά 5,1% και στην Απω Ανατολή κατά 11,1%. Οι Τούρκοι εξαγωγείς ισχυρίζονται ότι οι εξαγωγές αυξήθηκαν συνολικά σε 106 χώρες (ανάμεσά τους η Ιταλία στην οποία η αύξηση έφτασε το 12,7%, οι ΗΠΑ 11,9%, η Ολλανδία 28,2%, η Βουλγαρία κατά 26,6%).

Ενδεικτικές είναι και οι επιδόσεις ορισμένων σημαντικών εταιρειών. Για παράδειγμα: Ο όμιλος γαλακτοκομικών προϊόντων «Aynes Gida» ζήτησε από τα δικαστήρια αναβολή πτώχευσης. Είχε αθετήσει πληρωμές ομολόγου 50 εκατομμυρίων λιρών (15 εκατ. ευρώ). Η αλυσίδα σούπερ μάρκετ «Begendik», ενώ είχε ενδιαφερθεί να αγοράσει 10 καταστήματα του βρετανικού ομίλου «Tesco», τελικά όχι μόνο δεν το κατάφερε, ζήτησε κι εκείνη αναβολή πτώχευσης. Η εταιρεία λιανικού εμπορίου «Atalar Giyim» (με ιστορία πάνω από 100 χρόνια) υπέβαλε αίτηση πτώχευσης. Μάλιστα, υπάρχουν εκτιμήσεις στελεχών που παρέχουν επιχειρηματικές συμβουλές (π.χ. Euler Hermes Turkey), σύμφωνα με τις οποίες φέτος θα χρεοκοπήσουν 14.800 εταιρείες.

«Μετά την πολιτική αναταραχή, η Τουρκία οδεύει (και) προς οικονομική κρίση;» ήταν ο τίτλος πρόσφατης ανάλυσης που εμφανίστηκε στο αραβικό δίκτυο «Αλ Μόνιτορ». Ο συντάκτης επικαλούνταν μια σειρά αστούς οικονομολόγους και αναλυτές, που υποστήριζαν ότι η τουρκική οικονομία «παρουσιάζει επιβράδυνση γιατί δεν μπόρεσε να εφαρμόσει δομικές μεταρρυθμίσεις. Εξαιτίας των πολιτικών εξελίξεων της τελευταίας τριετίας, οι επενδύσεις έχουν παγώσει. Μια περαιτέρω επιβράδυνση της οικονομίας είναι αναπόφευκτη σε αυτές τις συνθήκες... Οι πολιτικοί, για να αποφύγουν τον "αργό θάνατο", μπορεί να επιλέξουν λαϊκιστικές πολιτικές, όπως η μείωση των επιτοκίων δανεισμού. Στην πραγματικότητα, αυτό μπορεί να στηρίξει τους ρυθμούς ανάπτυξης λίγο και βραχυπρόθεσμα, αλλά μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα θα πληρωθεί το τίμημα (σ.σ. της μη προώθησης των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων). Ενα σοκ από το εξωτερικό ή μέσα στην Τουρκία θα μπορούσε να σπρώξει την τουρκική οικονομία προς μια κρίση παρόμοια με αυτή του 2001...».

Αλλά και στην αμερικανική «Γουόλ Στριτ Τζούρναλ», την περασμένη Πέμπτη, αναλυτές σημείωναν ότι «η Τουρκία μπαίνει σε περίοδο σοβαρής αβεβαιότητας (...) αυτοί οι κίνδυνοι θα την κάνουν πιο ευάλωτη σε πιθανά εξωτερικά σοκ».

Από την άλλη μεριά, το τουρκικό πρακτορείο «Αναντολού» δημοσίευσε πρόσφατα συνέντευξη από το διευθυντικό στέλεχος του «οίκου αξιολόγησης» Standard & Poor's (S&P), Τρέβορ Κιούλιναν, ο οποίος σημείωσε ότι ο S&P άλλαξε πρόσφατα το «προφίλ» της Τουρκίας από «αρνητικό» σε «σταθερό», ενώ η αξιολόγηση της πιστοληπτικής της ικανότητας παραμένει στο «BB+». «Η Τουρκία αναπτύχθηκε σχετικά ισχυρά το 2015, περισσότερο από το αναμενόμενο. Αυτό έγινε παρά την υψηλή περιφερειακή αστάθεια, το αδύναμο συναίσθημα των επενδυτών για τις αναδυόμενες αγορές και το απασχολημένο εκλογικό ημερολόγιο». Ο ίδιος πρόσθεσε ότι μια «βιώσιμη επανεξισορρόπηση της οικονομίας» θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση του ελλείμματος και πιθανή αποπληρωμή μέρους του εξωτερικού χρέους, άρα και αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, ενώ συμπλήρωσε: «Θεωρούμε ότι η εσωτερική πολιτική αβεβαιότητα θα συνεχιστεί. Αυτό συνυπολογίζεται στις εκτιμήσεις μας. Πιστεύουμε ότι μπορεί να γίνουν και πρόωρες εκλογές ή ένα δημοψήφισμα». Ωστόσο, «περιμένουμε ότι οι εξωτερικοί επενδυτές θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την τουρκική οικονομία...».

Βέβαια, εκτιμήσεις αστικών ΜΜΕ ή επιτελείων όπως οι παραπάνω συνδέονται και με το ποιος λέει τι. Δηλαδή, τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις ποιας μερίδας κεφαλαίου ο καθένας εκπροσωπεί.

Για παράδειγμα, πολλοί, ανάμεσά τους και οι εργοδοτικές οργανώσεις της Τουρκίας, συνιστούν να σταματήσουν οι στρατιωτικές συγκρούσεις με τους Κούρδους και να ξεκινήσουν πάλι «ειρηνευτικές συνομιλίες», ωστόσο εξίσου βασικό ζήτημα είναι ποιες ισορροπίες θα προκύψουν από μια «λύση» του Κουρδικού. Π.χ. καθόλου δε θα ικανοποιούσε το ντόπιο κεφάλαιο η δημιουργία (ημι)αυτόνομου κουρδικού κρατιδίου στο νότιο άκρο της όπως στο Βόρειο Ιράκ.

Τέλος, σημαντική είναι η πίεση που ασκεί και η επιδείνωση των ρωσοτουρκικών σχέσεων. Ο (μέχρι πρότινος τουλάχιστον) υπουργός Οικονομικών, Μεχμέτ Σιμσέκ, ανακοίνωσε ότι οι περιορισμοί που έχουν επιβληθεί για τις εξαγωγές τουρκικών λαχανικών, φρούτων, νωπών προϊόντων στη Ρωσία, θα κοστίσουν 3,1 δισ. δολάρια, μόνο για φέτος. Ηδη, υπό αίρεση βρίσκονται οι εκπτώσεις που τουρκικά μονοπώλια είχαν εξασφαλίσει ως προς το ρωσικό αέριο που χρησιμοποιούν. Συνέπειες υπάρχουν και στον τουρισμό, με κατακόρυφη πτώση των κρατήσεων ρωσικών τουριστικών πρακτορείων (π.χ. στο θέρετρο της Αττάλειας).

Εξάλλου, η τουρκική καπιταλιστική οικονομία αντιμετωπίζει κι αυτή πολλές συνέπειες από την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και μια σειρά γεωπολιτικές ανακατατάξεις, στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Δεν είναι καθόλου τυχαία η «γκρίνια» πολλών αστών αρθρογράφων, επειδή σήμερα η Τουρκία έχει χάσει πολλούς από τους στενούς συνεργάτες που είχε στο παρελθόν στην περιοχή, με πρόσβαση σε αντίστοιχες αγορές (π.χ. μην ξεχνάμε ότι πριν κάποια χρόνια μέχρι και η κυβέρνηση του Μπασάρ Ασαντ ήταν στενός εταίρος της Αγκυρας). Την αβεβαιότητα για το τουρκικό κεφάλαιο μεγαλώνει και η «επιστροφή» του Ιράν, που, μετά την άρση του εμπάργκο, θα διεκδικήσει πολύ πιο αποφασιστικά πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιφέρεια, αλλά και τις ανερχόμενες αγορές της Κεντρικής, Νότιας και Νοτιοανατολικής Ασίας.

Τέλος, πρέπει να είναι καθαρό πως όλα τα παραπάνω, τροφοδοτώντας τον προβληματισμό και την ανασφάλεια της τουρκικής πλουτοκρατίας, είναι λογικό να τροφοδοτούν και την επιθετικότητά της. Τα σχέδια και την επιμονή με την οποία εξετάζει όλες τις εναλλακτικές για την υπεράσπιση της θέσης της, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται και για τα Ελληνοτουρκικά και για το Κυπριακό και συνολικά για τις ισορροπίες και τις «κολιγιές» στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σημαντικές, αν και όχι ιδιαίτερα γνωστές, είναι οι δραστηριότητες που έχουν αναπτύξει εδώ και χρόνια μεγάλες ιταλικές εταιρείες και μονοπώλια σε διάφορους κλάδους της βιομηχανίας, των κατασκευών και του εμπορίου.

Ο ιταλικός ενεργειακός κολοσσός ΕΝΙ καταλαμβάνει ασφαλώς τη μεγαλύτερη θέση στην «πυραμίδα» των ιταλικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην Αφρική, εξασφαλίζοντας συχνά συμβόλαια σε καίρια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά και στη δημιουργία έργων υποδομών για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σε 15 αφρικανικές χώρες, μεταξύ άλλων, σε Λιβύη, Αίγυπτο, Μοζαμβίκη και Νότια Αφρική.

Τον Απρίλη, ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΝΙ, Κ. Ντεσκάλτζι ανακοίνωσε σχέδια για επενδύσεις στην Αφρική ύψους 20 δισεκατομμυρίων ευρώ (που συνιστούν το 60% των συνολικών επενδυτικών κεφαλαίων του ομίλου διεθνώς) την επόμενη τετραετία, κυρίως στους τομείς αξιοποίησης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου και των Ανανεώσιμων Πηγών.

Εξίσου δραστήριες αποδεικνύονται οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες «Salini Impregilo S.p.A, Rizzani de Eccher» και «Astaldi Group».

Η μιλανέζικη εταιρεία «Sallini Impregilo», που διαθέτει πάνω από 34.000 υπαλλήλους σε 50 χώρες, δημιουργεί εδώ και 60 χρόνια στην Αφρική φράγματα, υδροηλεκτρικούς σταθμούς, σιδηροδρομικά δίκτυα, υπόγειους αγωγούς και σταθμούς μετρό, γέφυρες, οδικούς κόμβους, αεροδρόμια, λιμάνια ακόμη και μεγάλα οικιστικά συγκροτήματα. Μεταξύ άλλων, έχει αναλάβει έργα όπως το φράγμα Καρίμπα στη Ζιμπάμπουε, τη διάσωση αρχαίων ναών στο Αμπού Σιμπέλ της Αιγύπτου, το σιδηροδρομικό δίκτυο της Γκαμπόν, υποδομές και δίκτυο ύδρευσης στο Λεσότο της Ν. Αφρικής.

Πλούσιες δραστηριότητες έχουν αναπτύξει και οι άλλες δύο κατασκευαστικές: H «Rizzani de Eccher» πραγματοποίησε έργα ανάπτυξης υπερσύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου και την κατασκευή πανεπιστημιακού ιατρικού κέντρου στην Αλγερία, την ανέγερση τεράστιου τουριστικού συγκροτήματος στην Μαδαγασκάρη, το διεθνές αεροδρόμιο Μπάτα στην Γουινέα Ισημερινού, γέφυρες και οδικούς άξονες στη Νιγηρία, θερμοηλεκτρικό σταθμό στην Αίγυπτο. Ο όμιλος «Astaldi Group», από την άλλη, ειδικεύεται στην κατασκευή έργων στις υποδομές μεταφορών και ύδρευσης την τελευταία 20ετία στην Αλγερία.

Ανάλογο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μπίζνες της ιταλικής βιομηχανίας αεροναυπηγικής και άμυνας, «Finmeccanica», με πιο έντονες τις δραστηριότητές της (έως την ανατροπή του Λίβυου πρώην Προέδρου Μουαμάρ Καντάφι το 2011) στη Λιβύη, αλλά και στην ανάπτυξη των αερομεταφορών και σε άλλες βορειοαφρικανικές χώρες καθώς και στην ανέγερση σταθμών παραγωγής Ενέργειας στη Νότια Αφρική (σε Ντέρμπαν και Πορτ Ελίζαμπεθ).

Ωστόσο, η λίστα με τις δραστηριότητες ιταλικών μονοπωλίων στην Αφρική αναμένεται να μεγαλώσει και άλλο. Αλλωστε, οι επόμενες πιθανές συμφωνίες για νέες ιταλικές μπίζνες στην Αφρική αναμένεται να κλειστούν κατά το Επιχειρηματικό Φόρουμ Ιταλίας - Αφρικής που έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στη Ρώμη στις 14 και 16 του ερχόμενου Ιούλη.

Από την «οικογενειακή» φωτογραφία της πρόσφατης ιταλοαφρικανικής διυπουργικής Συνδιάσκεψης στη Ρώμη...

Η διυπουργική συνδιάσκεψη Ιταλίας - Αφρικής που πραγματοποιήθηκε στις 18 Μάη στο ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών στη Ρώμη με τη συμμετοχή Ιταλών υπουργών, υψηλόβαθμων στελεχών της Αφρικανικής Ενωσης και δεκάδων αξιωματούχων από τουλάχιστον 50 αφρικανικές χώρες μολονότι θεωρήθηκε «ιστορικής σημασίας» δεν ήταν η πρώτη προσπάθεια της κυβέρνησης Ρέντσι για ενίσχυση της δράσης ιταλικών επιχειρήσεων στην Αφρική.

Τον Οκτώβρη του 2014, δηλαδή οκτώ μήνες μετά την ανάληψη των πρωθυπουργικών καθηκόντων του, ο Ματέο Ρέντσι πραγματοποίησε την πρώτη Ιταλοαφρικανική Συνδιάσκεψη για την Ενέργεια με βασικό τότε στόχο τη «βιώσιμη ανάπτυξη στο μέλλον» και την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων και επενδύσεων της Ιταλίας στην Αφρική.

Στη συνέχεια, τον Ιούλη του 2014, ο Ρέντσι, έχοντας στο πλευρό του τον διευθύνοντα σύμβουλο της ιταλικής ενεργειακής πολυεθνικής ΕΝΙ, Κλαούντιο Ντεσκάλτζι, έκανε περιοδεία στην Αφρική, μεταβαίνοντας σε χώρες όπως η Μοζαμβίκη, η Αγκόλα και το Κονγκό (με πρωτεύουσα την Μπραζαβίλ), σπρώχνοντας με αρκετή επιτυχία τα εκεί συμφέροντα ιταλικών μονοπωλιακών ομίλων.

Και προ ημερών, όταν συγκάλεσε στο ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών την διυπουργική συνάντηση Ιταλίας - Αφρικής, δεν έκρυψε τις φιλοδοξίες για τις μελλοντικές μπίζνες των ιταλικών μονοπωλίων στη συγκεκριμένη ήπειρο, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Η Αφρική είναι ευκαιρία όχι απειλή... Η Ιταλία δεν νοσταλγεί το παρελθόν....αλλά ενδιαφέρεται για το μέλλον. Ενα μέλλον όπου η Αφρική δεν θα προβάλλει ως η μεγαλύτερη απειλή, όπως λένε κάποιοι δημαγωγοί, αλλά ως η μεγαλύτερη ευκαιρία». Ο Ρέντσι άδραξε επιπλέον την ευκαιρία για να ασκήσει κριτική για το μείγμα διαχείρισης στην ΕΕ (τον τρόπο διεξόδου από την κρίση, που έτσι και αλλιώς πληρώνουν οι εργαζόμενοι για να ξελασπώνει το κεφάλαιο), προβάλλοντας τις αξιώσεις της ιταλικής αστικής τάξης και τη λεγόμενη «αλλαγή ρότας» και «αλλαγή της οικονομικής ατζέντας της ΕΕ», σημειώνοντας: «Η Ευρώπη είναι ο κύριος γείτονας της Αφρικής και η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει την οικονομική ατζέντα όπως και την προσέγγιση της μετανάστευσης...».

Ανέβασε πιο ψηλά τον πήχη του ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών της Ιταλίας με αφρικανικές χώρες, λέγοντας πως η Ιταλία θα πρέπει «να κάνει περισσότερα για την Αφρική από οικονομική άποψη... γιατί 38 δισ. ευρώ εμπορικών συναλλαγών με αφρικανικές χώρες είναι πολύ λίγα...». Η Ευρώπη διέρχεται μία «πολύ μεγάλη κρίση που δεν είναι μόνον οικονομική, αλλά και δημογραφική», είπε με νόημα, διακρίνοντας νέο φθηνό εργατικό δυναμικό για τις σημερινές και τις μελλοντικές μπίζνες των ιταλικών μονοπωλίων στην Αφρική.

Οπως σημείωναν πρόσφατα οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», ο πρωθυπουργός Ρέντσι από τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησής του έθεσε ως προτεραιότητα της εξωτερικής οικονομικής πολιτικής την ενίσχυση των σχέσεων και των δραστηριοτήτων ιταλικών μονοπωλίων στην Αφρική, δίνοντας πρώτα από όλα έμφαση στον τομέα της Ενέργειας. «Η Ιταλία του Ρέντσι βάζει πλώρη για την Αφρική ως εναλλακτική απέναντι στο ρωσικό φυσικό αέριο», τόνιζε ήδη από τον Δεκέμβρη του 2014 ο αρθρογράφος των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», Τζέιμς Πολίτι, σημειώνοντας ότι αμέσως μόλις ανακοίνωσε ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, την ακύρωση των σχεδίων για την κατασκευή του λεγόμενου αγωγού φυσικού αερίου «South Stream», εκείνος βρισκόταν στο Αλγέρι, δηλώνοντας: «Στο μέλλον, το ζήτημα της Ενέργειας θα τεθεί ακόμη πιο έντονα στην κατεύθυνση Νότου - Βορρά... Συνεπώς, η σχέση με τις αφρικανικές χώρες θα είναι πολύ σημαντική».

O «έρωτας» του Ρέντσι με την Αφρική δεν είναι ανεξήγητος, αλλά μάλλον αποτέλεσμα ανάγκης. Ως γνωστόν, η Ιταλία εισάγει περίπου το 90% του φυσικού αερίου που χρειάζεται, εκ του οποίου το 46% προέρχεται από τη Ρωσία. Ενα άλλο 34% προέρχεται από τη Βόρεια Αφρική, τη Βόρεια Ευρώπη και το Κατάρ.

Η ΕΝΙ, ιταλικός ενεργειακός κολοσσός, σημειώνουν οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» έχει βάλει ένα τεράστιο στοίχημα στην Αφρική, τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την ανακάλυψη σημαντικού, μεγάλου κοιτάσματος έξω από τις ακτές της Μοζαμβίκης, και αργότερα, ανοικτά των αιγυπτιακών ακτών με την περσινή ανακάλυψη του τεράστιου κοιτάσματος φυσικού αερίου ΖΟΡ. Βεβαίως, δεν πρέπει κανείς να βλέπει αυτήν την υπόθεση μόνον ως ανάγκη κάλυψης των ενεργειακών αναγκών της Ιταλίας, αλλά και ως κερδοφόρες μπίζνες π.χ. της ΕΝΙ και όχι μόνο.

Γεγονός είναι πάντως πως και τότε και σήμερα, οι μεγάλες «ειδήσεις» δεν βγήκαν από τις εργασίες των ιταλοαφρικανικών συναντήσεων, ούτε από τις ανακοινώσεις, τις ομιλίες ή τις διακηρύξεις που ακολούθησαν. Τα πραγματικά αποτελέσματα αυτών των πρωτοβουλιών καταγράφηκαν αργότερα, στα συμβόλαια μεγάλων ιταλικών ομίλων και εταιρειών που κλείστηκαν με κυβερνήσεις αφρικανικών χωρών και την ανάληψη μεγάλων έργων υποδομής, μεταφορών, υπηρεσιών από ιταλικά μονοπώλια.

Οπως φαίνεται, η κυβέρνηση Ρέντσι, για λογαριασμό της ιταλικής αστικής τάξης μπαίνει στα γεμάτα στον αυξημένο ανταγωνισμό που έχει ενταθεί την τελευταία 25ετία στην Αφρική κυρίως από μονοπώλια της Κίνας, της Βραζιλίας, της Τουρκίας, της Ρωσίας και της Γερμανίας. Και αυτός παίρνει υπόψιν του τις προβλέψεις που υπάρχουν ότι η Αφρική αναμένεται μέσα στην επόμενη 15ετία να αναδειχθεί σε μία ενδιαφέρουσα, νέα αγορά, με σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης, πληθυσμό περίπου 1,7 δισεκατ. ανθρώπων έως το 2030, εκ των οποίων ένα μεγάλο ποσοστό προβλέπεται πως θα αφορά νέους, με περισσότερα επαγγελματικά προσόντα από ό,τι στο παρελθόν στη «μαύρη ήπειρο».

Συνεπώς, εκδηλώσεις όπως η διυπουργική συνδιάσκεψη Ιταλίας - χωρών της Αφρικής που έγινε μεσοβδόμαδα στο ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών λειτουργούν περισσότερο ως προετοιμασία του εδάφους, με στόχο την προώθηση και ευόδωση στόχων και το κλείσιμο μελλοντικών συνεργασιών σε έργα - μποναμά για τα κάθε λογής μονοπώλια... Πράγμα που διαπιστώνει κανείς παρατηρώντας τις αφρικανικές επιχειρηματικές δραστηριότητες κορυφαίων ιταλικών μονοπωλίων, μέσα στα τελευταία χρόνια, όπως η ΕΝΙ και η μικρότερη θυγατρική της πετρελαϊκή εταιρεία «Saipem», oι ιταλικές κορυφαίες κατασκευαστικές εταιρίες «Salini Impregilo», «Astaldi» και «Rizzani», η μεγάλη βιομηχανία αεροναυπηγικής και άμυνας FINMECCANICA και ο τραπεζικός όμιλος UNICREDIT...

Παράλληλα, η κυβέρνηση Ρέντσι προσπάθησε και προσπαθεί έως σήμερα, να κεφαλαιοποιήσει ακόμη και τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές των τελευταίων ετών από την Αφρική προς τη Νότια Ευρώπη. Στα μέσα του περασμένου Απρίλη προκάλεσε την ΕΕ (και δη τη Γερμανία) να αξιοποιήσει το Μεταναστευτικό «πιο δημιουργικά», προτείνοντας αφενός την έκδοση «ευρωομολόγων για την Αφρική», ώστε να βοηθηθούν οι χώρες της να επενδύσουν στην ανάπτυξη και αφετέρου τη δημιουργία ενός Ειδικού Ταμείου που θα χρηματοδοτήσει κρατικές επενδύσεις κυρίως στην Βόρεια Αφρική, ώστε, υποτίθεται, να μειωθούν η ανεργία και η μετανάστευση.

Σε αντάλλαγμα, οι χώρες από τις οποίες προέρχονται και περνούν οι μετανάστες θα πρέπει να εγγυηθούν πολύ πιο αυστηρούς και αποδοτικούς ελέγχους στα σύνορά τους. Ετσι, σύμφωνα με τις προτάσεις Ρέντσι, τα άτομα που δεν δικαιούνται άσυλο «δεν θα πρέπει» να φτάνουν στην Ευρώπη, εκτός από ένα μικρό ποσοστό οικονομικών μεταναστών, που θα μπορεί να απορροφηθεί από την ευρωπαϊκή αγορά εργασίας... Μάλιστα, ο Ρέντσι προκάλεσε την ηγεσία της ΕΕ και δη της Γερμανίας να απαντήσουν στις προτάσεις του, δηλώνοντας χαρακτηριστικά στις 17 Απρίλη στο κρατικό τηλεοπτικό σταθμό «Ράι 1»: «Προσωπικά θεωρώ ότι η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό (σ.σ. των μεταναστευτικών ροών) και να αναλάβει τη σχετική ευθύνη. Εμείς προτείναμε τα ευρωομόλογα. Η απάντηση του Γιούνκερ είναι καλή. Αν η Μέρκελ, αν οι Γερμανοί έχουν διαφορετικές λύσεις ας μας το πούνε. Εμείς δεν εμμένουμε σε ένα ή σε άλλο μέσο χρηματοδότησης, αλλά αυτό που πρέπει να καταστεί σαφές είναι ότι το πρόβλημα αυτό πρέπει να το λύσει η Ευρώπη. Να το λύσουμε όλοι μαζί. Η Ιταλία επέστρεψε και συγκαταλέγεται σε όσους κάνουν προτάσεις και βρίσκουν λύσεις. Οχι σε εκείνος που φωνασκούν».