Η ταινία, υποτίθεται, είναι φεμινιστική. Ο απλός και λογικός, όμως, θεατής, άντρας και γυναίκα, δεν έχει καμία σημασία το φύλο πιστέψτε με, βλέποντας τις «Γυναίκες», ακόμα και αν δεν είναι στις προθέσεις του, γίνεται ρατσιστής! Γιατί, αν πράγματι είναι έτσι οι γυναίκες, ακόμα και μια μικρή μειονότητα γυναικών, τότε δεν πάμε καθόλου καλά. Καλύτερα στο Αγιον Oρος ή στο Βατοπέδιο!

Τέσσερα γυναικεία ξόανα, λοιπόν, τέσσερις χαζοβιόλες, τέσσερις κάργιες από την Αμερική, τέσσερα υπολείμματα γυναικών περιφέρονται επί περίπου 2 ώρες στην οθόνη, λέγοντας και κάνοντας του κόσμου τις ανοησίες. Δεν έχω ξαναδεί τόσο βλακεία και τόσο πλήξη συγκεντρωμένη.

Χαζές απιστίες, κουτσομπολιά, υποταγή της γυναίκας, κουβέντα για τη μόδα, ερωτικά απωθημένα, κραυγές θαυμασμού, ψωνιστήρι, υστερίες. Λέγεται ότι η ταινία είναι ριμέικ (ξαναγύρισμα -επανάληψη) μιας παλιότερης ταινίας του Τζορτζ Κούκορ και ότι στηρίζεται στο ομότιτλο θεατρικό έργο της Κλερ Μπουθ Λούσις (1936). Δεν το πιστεύω! Αποκλείεται να έχει ξαναγίνει παρόμοιο κινηματογραφικό ή θεατρικό έργο. Η ταινία είναι μοναδική!

Παίζουν: Μεγκ Ράιαν, Εύα Μέντες, Ανέτ Μπένιγκ, Τζέντα Πίνκετ Σμιθ, Ντέμπρα Μέσινγκ κ.ά.

Στο αφιέρωμα περιλαμβάνονται και γνωστές ταινίες («Τα Παιδικά Χρόνια του Ιβάν», «Ματσούκα», «Παιδί Στρατιώτης», «Ολα τα αόρατα παιδιά», «Ολιβερ Τουίστ» κ.ά.), καθώς και γνωστοί σκηνοθέτες (Τσάρλι Τσάπλιν, Αντρέι Ταρκόφσι, Κουστορίτσα, κ.ά.).

Από τη Δευτέρα και μέχρι την Τετάρτη η «Αφαία» θα προβάλλει την πανέμορφη τούρκικη ταινία «Η Διεθνής» (είναι μια ευκαιρία γι' όσους δεν την είδατε ακόμα).

Θυμίζουμε - συνοπτικά - την ιστορία: 1980. Ανατολία Τουρκίας. Η χώρα βρίσκεται κάτω από στρατιωτικό νόμο (η χούντα του Εβρέν). Ενας κομμουνιστής φοιτητής φέρνει στο χωριό ένα δίσκο με τη «Διεθνή» (και αριστερά βιβλία). Η πανέμορφη και γεμάτη ουσία μουσική, οι στίχοι και, κυρίως, η ουσία της «Διεθνούς» θα αναστατώσει τους απλούς ανθρώπους (μουσικούς), οι οποίοι, με τη σειρά τους, θα αναστατώσουν τη χούντα!

Οι δικές μας φυλακές και τα προβλήματά τους είναι πταίσματα μπροστά στη μεταχείριση που έχουν οι κρατούμενοι στη φυλακή της ταινίας του Αντερσον! Εδώ οι υπεύθυνοι της φυλακής για να διασκεδάσουν αναγκάζουν τους κρατούμενους να παίρνουν μέρος σε αγώνες ταχύτητας από τους οποίους αγώνες ζωντανός βγαίνει μόνο ο νικητής! Οι δικοί μας «φύλακες», επομένως, είναι αγγελούδια μπροστά σε αυτούς της ταινίας.

Κάποια μέρα, ωστόσο, στη φυλακή έρχεται ο μάγκας της υπόθεσης. Ενας ατίθασος κρατούμενος. Αυτός, και από κοντά του και ένας μαύρος κρατούμενος, λιγότερο μάγκας αυτός, μην ξεχνάτε πως πρόκειται για μαύρο, το δεξί χέρι του λευκού κρατούμενου, πώς θα γινόταν αλλιώς, θα διαλύσουν το σύμπαν! Θα κάνουν τη φυλακή, και τους φύλακες, λαμπόγυαλο. Και, τελικά, θα περάσουν στην ελευθερία! Σε όλα αυτά τα θαυμάσια, για να έχετε μια ολοκληρωμένη εικόνα, προσθέστε και μια πανέμορφη κρατούμενη που πέφτει από τον ...ουρανό, για να έχει και έρωτα η ταινία!

Είπα ταινία; Συγνώμη! Για video game πρόκειται. Για ένα άθλιο, δαπανηρό και αιμοβόρο video game. Από αυτά τα video game, που εγκληματικά αγοράζουν οι επιπόλαιοι γονείς στα παιδιά τους και τα εθίζουν στη βία, στην κακογουστιά και στην ανοησία. Από αυτά τα video game που είναι γεμάτα τα σχετικά μαγαζιά όπου συχνάζει η νεολαία. Από αυτά τα video game που πέρασαν, πια, και στους κινηματογράφους.

Παίζουν: Τζέισον Στέιθαμ, Τζόαν Αλεν, Ιαν Μακ Σέιν, Ταϊρίζ Γκόμπσον.

Η «Ελεγεία Ενός Ερωτα» είναι γεμάτη «όμορφες» παγίδες. Διαθέτει θαυμάσια ατμόσφαιρα. Εξαιρετικούς φωτισμούς, άψογους χώρους - ντεκόρ, πολύ καλή φωτογραφία. Αλλά και προσεγμένους ήχους. Και πάνω απ' όλα πολύ όμορφη και λειτουργική μουσική! Μουσική, κυρίως πιάνο, που σε πάει στον «παράδεισο». Αλλά και πολύ ενδιαφέρον θέμα. Ενας διανοούμενος ερωτεύεται την ομορφιά (στο πρόσωπο μιας όμορφης νέας). Μια σειρά στοιχεία, δηλαδή, που σε παγιδεύουν. Στοιχεία που σου ερεθίζουν θετικά την περιέργεια, την όραση και την ακοή και σε αναγκάζουν να παραδοθείς στην ταινία.

Πράγματι ξαπλώνεις στην πολυθρόνα με τις καλύτερες προθέσεις και περιμένεις. Αυτά, ωστόσο, που θα συμβούν μέσα σε αυτό το όμορφο και άρτια αισθητικά ντεκόρ, δυστυχώς, δεν πατάνε σε λογικά ποδάρια. Οι ήρωες, κυρίως ο κεντρικός αντρικός ήρωας, είναι αρκετά ελαφρύς για να σηκώσει μεγάλα φορτία. Είναι καθηγητής και κριτικός τέχνης και ενεργεί σαν πλέιμποϊ, σαν επιπόλαιος γέρος δον Ζουάν. Καμία σχέση με τον «καθηγητή» στη Λολίτα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (και την ομότιτλη ταινία). Ο ήρωας του Ναμπόκοφ έπασχε κυρίως γιατί είχε συνείδηση των πράξεών του, αλλά δεν είχε τη δύναμη, δεν μπορούσε να κυριαρχήσει στο πάθος του, να γίνει αξιοπρεπής. Ο ήρωας της «Ελεγείας» είναι ρηχός! Δείχνει ότι απλώς γεύεται την ομορφιά. Οτι απλώς διασκεδάζει!

Στην «Ελεγεία» υποτίθεται ότι ο ηλικιωμένος καθηγητής, ο οποίος είναι από φύση του απομονωμένος και μοναχικός (έχει μόνο ένα στενό φίλο - το ίδιο και αυτός με τον καθηγητή επιπόλαιος - και τίποτα άλλο), ερωτεύεται την ομορφιά! Το πάθος του δεν είναι, δεν έπρεπε να είναι, τόσο σαρκικό, όσο στη «Λολίτα». Αν, όμως, ίσχυε αυτό, τότε ο καθηγητής θα είχε λεπτότερη συμπεριφορά, δε θα μεταχειριζόταν αργκό στην επικοινωνία του με το αντικείμενο του πόθου του, θα ήταν πιο λεπτολόγος, πιο έτοιμος για ερωτικές ελεγείες και όχι για κρεβατώματα!

Δυστυχώς, ο καθηγητής της «Ελεγείας» είναι επιπόλαιος. Με αποτέλεσμα όλο αυτό το όμορφο οικοδόμημα να γέρνει επικίνδυνα. Να γίνεται μια εμπορική ταινία της σειράς. Η οποία, μάλιστα, δε διστάζει να προχωρήσει σε γυμνό που αγγίζει την ασέλγεια. Ενα γερασμένο κορμί, του Μπεν Κίνγκσλεϊ, να αγκαλιάζει και να γεύεται ένα νεανικό κορμί (Πενέλοπε Κρουζ). Η επιμονή, δε, του φακού πάνω στις ερωτικές περιπτύξεις κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Τινάζει την όποια ομορφιά και το όποιο ...πιάνο στο αέρα.

Η παραπάνω ηθική της ταινίας κάνει το μυαλωμένο θεατή να μη συμπάσχει ούτε με τη μοναξιά του ήρωα, ούτε με την απομόνωσή του από το γιο του και δε λυπάται για τη διάλυση μιας δεύτερης ερωτικής σχέσης με μια άλλη γυναίκα (παλιά γνωριμία). Ο θεατής δε νιώθει ότι ο άνθρωπος περνάει μια τραγωδία. Και τον αφήνει να σαλιαρίζει.

Το τέλος, δε, της ταινίας, ο ξαφνικός καρκίνος της πρωταγωνίστριας, το μελό δηλαδή που μπήκε βεβιασμένα από το παράθυρο για να γεμίσει τα αδιέξοδα, ήταν η παραδοχή των δημιουργών ότι δεν ήξεραν τι ακριβώς ζητούσαν. Ηθελαν μια σκαμπρόζικη εμπορική ερωτική ταινία ή ήθελαν μια ψυχολογική ερωτική ελεγεία; Στην ουσία κράτησαν τα εμπορικά σκαμπρόζικα ερωτικά στοιχεία και αφήσανε, για να εξαπατήσουν ίσως, τον όμορφο τίτλο. Σας βεβαιώνω, λοιπόν, ότι δεν υπάρχει καμία ερωτική ελεγεία, μη σπεύσετε άδικα!

Παίζουν: Μπεν Κίνγκσλεϊ, Πενέλοπε Κρουζ, Ντένις Χόπερ, Πατρίτσια Κλάρκσον, Ντέμπορα Χάρι, Πίτερ Σάρσγκααρντ.

Δε διαθέτω μηχανισμούς για να τρυπώνω στα άδυτα της CIA και άλλων μυστικών υπηρεσιών και να μαθαίνω, από πρώτο χέρι, τις «δουλειές» τους. Ο καθένας, βέβαια, έχει τη γνώμη του γι' αυτές τις υπηρεσίες. Μια γνώμη, που δεν πάσχει, πια, από έλλειψη αποδείξεων. Εχουν γίνει γνωστά τόσα πολλά, που είναι πλεονασμός και άρρωστη εμμονή η όποια αμφιβολία. Αυτές οι υπηρεσίες έχουν τρυπώσει τη μύτη τους σχεδόν σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Φυσικό είναι να μη μείνουν έξω από τον κινηματογράφο. Μια δυνατή λαϊκή τέχνη που βοηθάει πολύ στη διαμόρφωση της ατομικής και της κοινωνικής συνείδησης.

Εχει γραφεί και δεν έχει διαψευστεί πως για να γυριστεί μια οποιοδήποτε αμερικάνικη ταινία που θα αναφέρεται στη CIA, για παράδειγμα, παίρνει από τη συγκεκριμένη υπηρεσία ειδική άδεια. Μια άδεια που δίνεται αφού, πρώτα, μελετηθεί το σενάριο και ερευνηθεί το «ποιόν» των συντελεστών. Για να είναι πιο σίγουρη η υπηρεσία ότι οι δημιουργοί της ταινίας θα μείνουν πιστοί στα συμφωνηθέντα, ειδικός άνθρωπός της παραβρίσκεται και παρακολουθεί τα γυρίσματα!

Τα παραπάνω ισχύουν για «ανεξάρτητες» παραγωγές. Υπήρξαν καταγγελίες, οι οποίες και αυτές δε διαψεύστηκαν, πως η ίδια η CIA, όπως και άλλες υπηρεσίες, έκαναν και οι ίδιες δικές τους παραγωγές. Κάποιες από τις ταινίες, λοιπόν, που είδατε δεν αποκλείεται να είναι παιδιά των μυστικών υπηρεσιών. Αλλά και κατ' ευθείαν παιδιά τους να μην είναι, είναι παιδιά τους από σπόντα. Αφού το μήνυμα είναι το ίδιο. Είμαστε οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ! Ατρόμητες και κυνηγοί της παγκόσμιας τρομοκρατίας. Και επιβάλλουμε τη θέλησή μας με όλα τα μέσα και χωρίς να δίνουμε λόγο σε κανένα!

Δεν ξέρω ποια απ' όλα τα παραπάνω αφορούν και την «Πλεκτάνη». Πάντως, είναι μια ταινία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της αμερικανικής αντιτρομοκρατικής προπαγάνδας και υστερίας. Εξαιρετικός πράκτορας (Ντε Κάπριο) συλλέγει απ' όλο τον κόσμο και σε όλο τον κόσμο πολύτιμες πληροφορίες. Ο συνδετικός κρίκος με την υπηρεσία του είναι μια τηλεφωνική γραμμή από ένα ασύρματο τηλέφωνο. Αόρατα, βέβαια, οι κινήσεις του ενισχύονται από αέρος, από στεριάς και από θαλάσσης! Η CIA τα έχει προβλέψει όλα. Μόλις κινδυνέψει «το παιδί», ένα κουμπί και πάει ο εχθρός.

Ωστόσο, για να είναι πειστικοί, κρατούν ή προσπαθούν να κρατήσουν κάποια προσχήματα. Ετσι ο συμπαθής, για να περνάει ευκολότερα το μήνυμα, Ντε Κάπριο, δεν είναι τελείως γουρούνι. Κατά διαστήματα παρουσιάζει ανθρώπινα διαλείμματα! Στο τέλος, αφού πρώτα βέβαια δικαιωθεί η CIA και τιμωρηθούν οι τρομοκράτες, εγκαταλείπει την υπηρεσία, η οποία τον κούρασε γιατί κάνει του κεφαλιού της, και ακολουθεί μια Μεσανατολίτισσα νοσοκόμα!

Αλλά, πέρα από την προπαγάνδα, τι άλλο έχει να μας προσφέρει η ταινία; Για ανθρώπους που έχουν το στοιχειωδέστερο, έστω, κουκούτσι μυαλό, τίποτα! Γι' αυτούς, όμως, που επιβιώνουν χάρη στη φυγόκεντρο δύναμη, έχει δράση, καταστροφές, κυνηγητά, θόρυβο. Ο,τι πρέπει, δηλαδή, για να αποχαζέψουν! Το μήνυμα του πρώτου επιπέδου της ταινίας, αυτό δηλαδή που πιάνουν ακόμα και οι κότες, είναι: Μην εμπιστεύεστε κανέναν! Από παντού σας παρακολουθούν. Σε κάθε γωνία παραμονεύει ο εχθρός! Τρομο-λαγνεία και τρομο-υστερία του κερατά, δηλαδή!

Παίζουν: Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Ράσελ Κρόου, Γκολσίφτε Φαραχάνι, Μαρκ Στρονγκ, Οσκαρ Αϊζακ, Αλόν Αμπουτμπουλ.

Η μισή καρδιά των φίλων της μεγάλης οθόνης βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, όπου διεξάγεται το 49^ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου, και η άλλη μισή στις αίθουσες όπου, παίζονται πέντε νέες ταινίες. Φυσικά στις αίθουσες συνεχίζουν την προβολή τους και ταινίες περασμένων βδομάδων, όπως επίσης και αφιερώματα: «Τα δικαιώματα του παιδιού» (κινηματογράφος «Αφαία»). Μετά το Αφιέρωμα η «Αφαία» συνεχίζει με την τούρκικη ταινία «Η Διεθνής».

Από τις πέντε νέες ταινίες μόνον μια μπορούμε να συστήσουμε και αυτή, δυστυχώς, με αρκετές παρατηρήσεις. Πρόκειται για την ταινία του Ιταλού Αντονέλο Γκριμάλντι. Το «ήρεμο χάος» είναι πλούσιο σε κοινωνικές παρατηρήσεις, αλλά πολύ φτωχό εικαστικά. Ενας απρόοπτος θάνατος αλλάζει τη ζωή ενός νέου άντρα.

«Η πλεκτάνη», του Αμερικανού Ρίντλεϊ Σκοτ, κυνηγάει, με αρκετά εντυπωσιακό, αλλά και αρκετά προπαγανδιστικό τρόπο, τρομοκράτες στη Μέση Ανατολή. Μια ακόμα παραγωγή της... CIA! Η «Ελεγεία ενός έρωτα», της Ιζαμπέλ Κοϊξέ, κυνηγάει γεροντικούς έρωτες. Ηλικιωμένος κριτικός τέχνης ερωτεύεται νεαρή μαθήτριά του η οποία ανταποδίδει!

«Η κούρσα θανάτου», του Πολ Γ.Σ. Αντερσον, κυνηγάει, με παράξενα αυτοκίνητα-τανκ, κατάδικους και τους εξοντώνει! Αιματηρό, πολύ αιματηρό, video game. Τέλος έχουμε τη σάχλα της βδομάδας. Οι «Γυναίκες» της Ντάιαν Ινγκλις. Μια ομάδα γυναικών... χτενίζεται, ενώ ο κόσμος γύρω τους καίγεται!

Το «Ηρεμο Χάος», δεν είναι μια μεγάλη βιομηχανική ταινία. Είναι μια μικρή χειροποίητη ταινία. Μια μικρή «χειροποίητη» ταινία, γεμάτη, όμως, από τρυφερότητα και αισιοδοξία. Ενας σαραντάχρονος πολύ καλών προθέσεων άντρας, ενώ διασώζει μια ξένη γυναίκα στη θάλασσα, πίσω στο σπίτι του, χάνει τη δική του από ατύχημα! Αυτό το... ειρωνικό απρόοπτο είναι απόλυτα σύμφωνο με το πνεύμα της ταινίας. Αυτά που θα ακολουθήσουν, που είναι το ίδιο σουρεαλιστικά και... φευγάτα, όπως το παραπάνω επεισόδιο, κάνουν το θεατή να παρακολουθεί την ταινία έτοιμος να γελάσει, χωρίς, όμως, ποτέ να φτάνει στο γέλιο. Γιατί η ταινία δεν είναι κωμωδία, παρότι τα στιγμιότυπά της μοιάζουν κωμικά.

Η ταινία δεν είναι ούτε σάτιρα, παρότι μοιάζει πολύ σαν τέτοια. Και μοιάζει σαν τέτοια, αφού τραβάει τις εικόνες της στην υπερβολή. Ο χήρος άντρας, για παράδειγμα, από τη μια στιγμή στην άλλη, βρίσκεται να παίζει το ρόλο του πατέρα, αλλά και της μάνας που χάθηκε. Αμέσως μετά την ταφή αποφασίζει πως η δουλειά του, η καριέρα του έρχονται σε δεύτερο πλάνο. Εκείνο που προέχει είναι το ομαλό μεγάλωμα της μικρής κόρης του. Την πρώτη μέρα κιόλας που την πάει αυτός, πια, σχολείο, αποφασίζει να της αφοσιωθεί στην κυριολεξία. Παίρνει τηλέφωνο στη δουλειά του και τους δηλώνει πως αυτός πια δεν ξαναπάει στο γραφείο, αλλά θα βρίσκεται στο παρκάκι απέναντι από το σχολείο της μικρής κόρης του, και θα την περιμένει μέχρι να σχολάει. Και αυτό θα γίνεται κάθε μέρα στο εξής!

Αυτός ο... παραλογισμός για την ταινία, για το στιλ και τη φιλοσοφία της, δεν είναι μια υπερβολή, μια τρέλα, είναι κάτι πολύ φυσικό! Το μικρό παρκάκι γίνεται το υπαίθριο γραφείο του αφοσιωμένου πατέρα. Στο εξής από εκεί θα χειρίζεται τα μικρά και μεγάλα ζητήματα της εταιρείας στην οποία εργάζεται. Αυτός, από εδώ και πέρα, θα κάνει το χρέος του. Δε θα εγκαταλείψει ούτε στιγμή τη μικρή κόρη του. Αφού μόλις πέθανε η μάνα της τής είπε πως από εδώ και πέρα θα είναι μαζί, δε θέλει να τη γελάσει. Εξω από την πόρτα του σχολείου, λοιπόν. Να νιώθει την παρουσία του. Να νιώθει ασφαλής!

Με τέτοια τρυφερή γλώσσα μιλάει η ταινία του Γκριμάλντι. Με λεπτές ποιητικές λέξεις. Απλώνει τη ματιά της και σχολιάζει μια σειρά από γεγονότα, κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά, προσωπικές σχέσεις, υποχρεώσεις, με πολύ τρυφερό τρόπο. Δε φωνάζει, δεν «καταγγέλλει», δε «διδάσκει». Κάνει τις παρατηρήσεις της και καλεί τους θεατές να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι. Το ίδιο, άλλωστε, κάνει και ο κεντρικός ήρωας της ταινίας. Μέσα από τη νέα του ζωή ανασυντάσσεται και ο ίδιος! Βρίσκει χαρές μεγαλύτερης αξίας! Αλλάζει φιλοσοφία!

Σας είπα στην αρχή πως η ταινία δεν είναι μεγάλη ταινία. Είναι μια μικρή «χειροποίητη» ταινία η οποία, όμως, σε αναστατώνει. Και σε αναστατώνει με πολύ ευγενικό και τρυφερό τρόπο. Σ' αυτό βοηθάνε οι πολύ καλές ερμηνείες των ηθοποιών και η, επίσης πολύ καλή, μουσική. Η ένσταση, που πρόβαλα στον πρόλογο, σχετίζεται με την «αδιαφορία» του δημιουργού της για την αισθητική της ταινίας. Εχεις την αίσθηση, και έτσι είναι, πως ο τομέας της φόρμας δεν τον απασχόλησε στο ελάχιστο. Η αδιάφορη φωτογραφία της ταινίας, της μειώνει το εύρος! Την κάνει λιγότερο σημαντική. Και αυτό είναι και κρίμα και άδικο!

Το «Ηρεμο χάος» βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Σάντρο Βερονέζι. Ο Ιταλός συγγραφέας, γεννήθηκε το 1951 στη Φλωρεντία, έχει «δανείσει» κι άλλο βιβλίο του στον κινηματογράφο («The Force of the Past» - σκηνοθεσία Πιερτζόρτζιο Γκέι).

Παίζουν: Νάνι Μορέτι, Βαλέρια Γκολίνο, Ιπολίτ Ζιραντό, Αλεσάντρο Γκάσμαν, Ρομάν Πολάνσκι, Μπλου Ντι Μαρτίνο.