Κατά τον Τ. Μπενά, η ΕΔΑ «αποτελούσε ένα ιστορικό πείραμα»,¹«οι εξελίξεις επιβεβαίωσαν την αναγκαιότητα της ύπαρξής της, αλλά και διέγραψαν σαφέστερα στην πολιτική πραγματικότητα τη φυσιογνωμία της...».² Ενώ ο Γρ. Φαράκος ανακάλυψε ότι η ΕΔΑ «είχε μια εγγενή αδυναμία. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία τα μέλη, ιδιαίτερα τα στελέχη της, ανήκαν στο ΚΚΕ. Τα βάραινε, επομένως, η νοοτροπία που μέσα στο Κόμμα είχαν αποκτήσει»!³

Το ένα μέρος, λοιπόν, του έργου που παιζόταν ήταν η αντιπαράθεση της ΕΔΑ προς το ΚΚΕ που τη δημιούργησε. Το δεύτερο βρίσκεται στη διατύπωση του Τ. Μπενά ότι «οι πολιτικές εξελίξεις διέγραψαν σαφέστερα τη φυσιογνωμία της». Τι εννοεί; Ο ίδιος και άλλοι φροντίζουν να το ξεκαθαρίσουν: Εννοούν ότι η ΕΔΑ απέκτησε πια τα χαρακτηριστικά του ΚΚΕ, έγινε μαρξιστικό - λενινιστικό κόμμα! Συνεπώς, τι χρειάζεται το ΚΚΕ;

Εχει αρχίσει η ιδεολογικοπολιτική προσπάθεια λείανσης του εδάφους για την αποδοχή συνολικά από το ΚΚΕ της συγχώνευσής του με την ΕΔΑ. Οι πρωταγωνιστές της επιχείρησης το λένε ανοιχτά. Γράφει ο Σταύρος Καράς: «Η ΕΔΑ με τις οργανώσεις της κάλυπτε κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, στις υπάρχουσες συνθήκες, την ανάγκη της αυτοτελούς και οργανωμένης παρουσίας του επαναστατικού πολιτικού κινήματος της εργατικής τάξης, του στηριγμένου στις αρχές του μαρξισμού - λενινισμού».⁴ Κι ο Μ. Παρτσαλίδης υπογράμμιζε σε ομιλία του: «Είχα πει πως μετά τη νομιμοποίηση του Κόμματος η καλύτερη λύση θα ήταν ίσως η συγχώνευση της ΕΔΑ και του ΚΚΕ. Με την προϋπόθεση της παραπέρα αφομοίωσης των αρχών και των μεθόδων δράσης και οργάνωσης μαρξιστικού - λενινιστικού Κόμματος, μπορεί η ΕΔΑ ν' αναπτυχθεί και να μαζικοποιηθεί»⁵ Κι ο Τ. Μπενάς τον συμπληρώνει: «... και ο Νικήτας Χρουστσόφ είχε ενθαρρύνει την αυτοδιάλυση των παράνομων οργανώσεων του ΚΚΕ και τη συγχώνευσή τους στην ΕΔΑ, που κατέστη έτσι ο μοναδικός πολιτικός και οργανωτικός φορέας της Αριστεράς στην Ελλάδα, έστω και χωρίς το Μαρξισμό - Λενινισμό, επίσημα βέβαια, γιατί στην πράξη ίσχυε και τηρούνταν».⁶

Ουσιαστικά, λοιπόν, κατά την άποψη των οπορτουνιστών, μόνο τυπικά δεν είχε γίνει η ΕΔΑ μαρξιστικό - λενινιστικό κόμμα νέου τύπου. Και επέμεναν ότι κι αυτό το πρόβλημα μπορούσε να λυθεί με... απλές διαδικασίες: θα πρόσθεταν στο πρόγραμμά της ότι σκοπός της ΕΔΑ είναι και ο σοσιαλισμός. Κι έτσι θα έπαυε κάθε εκκρεμότητα... Ο Μ. Παρτσαλίδης ήταν και σε αυτό πολύ συγκεκριμένος: «Και μπορεί και πρέπει να το κάνει αυτό το Γ' Συνέδριο της ΕΔΑ. Εξάλλου η ΕΔΑ, χωρίς να διακηρύττει, ως την ώρα, σαν τελικό προγραμματικό σκοπό της το σοσιαλισμό, προβάλλει και υποστηρίζει στα βασικά ζητήματα την κομμουνιστική άποψη».⁷Δηλαδή, ο Μ. Παρτσαλίδης προσποιούνταν ότι δε γνώριζε πως η απλή προσθήκη του σοσιαλισμού ως στόχου δεν έλεγε τίποτα περισσότερο απ' όσα διακηρύσσει για το σοσιαλισμό η σοσιαλδημοκρατία. Ηταν στην ίδια συζήτηση που ο τότε Α΄ Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ Κώστας Κολιγιάννης τού απάντησε: «Η αόριστη διακήρυξη πίστης στο σοσιαλισμό είναι αρκετή; Και θα ικανοποιηθούμε εμείς με αυτή τη γενική διακήρυξη περί σοσιαλισμού;»⁸

Σε διακηρύξεις περιεχομένου «τύπου Παρτσαλίδη» αναφερόταν ο Β. Ι. Λένιν στην εποχή του, όταν έγραφε για την εφημερίδα Ραμπότσαγια Μισλ: «Σε αντιστάθμισμα, όμως, γράφει με τα πιο παχιά γράμματα πως "ο σοσιαλισμός δεν είναι παρά η παραπέρα ανώτερη εξέλιξη της σύγχρονης κοινωνίας" - φράση που τη δανείστηκε από τον Μπερνστάιν και που όχι μόνο δε διασαφηνίζει, αλλά απεναντίας συσκοτίζει τη σημασία και την ουσία του σοσιαλισμού. Ολοι οι φιλελεύθεροι και όλοι οι αστοί τάσσονται υπέρ της "εξέλιξης της σύγχρονης κοινωνίας", κι έτσι όλοι τους θα χαρούν με τη δήλωση του Ρ. Μ. Παρ' όλα αυτά, όμως, οι αστοί είναι εχθροί του σοσιαλισμού».⁹ Αλλά ο Μ. Παρτσαλίδης δεν ενδιαφερόταν για το σοσιαλισμό. Το ίδιο βέβαια και οι άλλοι της παράταξης, που είχαν συγκροτήσει μέσα στο ΚΚΕ και στην ΕΔΑ.

Ας ανατρέξουμε ξανά στον αποκαλυπτικότατο Μπενά. Κι ας δούμε τη μεθόδευση που κατέστρωσε η ομάδα των αναθεωρητών, προκειμένου να πετύχει τη διάλυση του ΚΚΕ μέσω της ΕΔΑ και στη διάρκεια της προετοιμασίας του Γ' Συνεδρίου της.

Αναφερόμενος στο «τρίτο έγγραφο του ντοσιέ της Προετοιμασίας του Συνεδρίου», γράφει για τη σύνθεση της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου: «Εύκολα διακρίνει κανείς τη "διείσδυση των δογματικών" σε όλες τις υποεπιτροπές, αλλά θα μπορούσε να ισχύει και το αντίστροφο, την πλαισίωσή τους, δηλαδή, από δυναμικά ανανεωτικά στελέχη, π.χ., ο Κ. Λουλές, ανάμεσα στους Ν. Καρά και Κ. Φιλίνη ή ο Γ. Τρικαλινός, ανάμεσα στους Αγγ. Διαμαντόπουλο και Λεωνίδα Κύρκο». Φροντίζει, όμως, ο Τ. Μπενάς να διευκρινίσει το ακριβές, αμέσως παρακάτω: «Οπως βεβαίωσε ο Κ. Φιλίνης, τη σύνθεση της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου και συνεπώς και την αντίστοιχη διάταξη των μελών της, την προσδιόρισε με δική του πρωτοβουλία και ευθύνη ο τότε Γραμματέας της ΕΔΑ Μπάμπης Δρακόπουλος. Θεωρεί δε ότι ο Δρακόπουλος το έπραξε ενσυνειδήτως...».¹⁰

Στο ίδιο θέμα, της προετοιμασίας του Γ' Συνεδρίου της ΕΔΑ, ο Μπενάς επικαλείται μαρτυρία του Κ. Φιλίνη, στην οποία ο τελευταίος υπογραμμίζει: «Ημασταν αποφασισμένοι και ανάλογα προετοιμασμένοι να απαντήσουμε, εάν και όταν διαφωνούσαν με αυτές τις θέσεις οι "σκληροί" μέσα στο Συνέδριο. Θα παίρναμε το λόγο, μια σειρά ομιλητές γνώστες αυτών των θεμάτων, εξοπλισμένοι και με ντοκουμέντα προέλευσης ΚΚΣΕ...».¹¹

Καταμερισμός ομιλητών, ομιλιών, έτοιμα βοηθητικά κείμενα προέλευσης ΚΚΣΕ, την ίδια ώρα που ήσαν όλοι τους μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ! Την ίδια ώρα που κόπτονταν για την εσωκομματική δημοκρατία, έπαιζαν το παιχνίδι τους πίσω από τις πλάτες χιλιάδων ανυποψίαστων κομμουνιστών που είχαν ενταχθεί στην ΕΔΑ!

Η υπονομευτική φραξιονιστική δράση περιείχε φυσικά και την παράλληλη ιδεολογική προετοιμασία με την αξιοποίηση του περιοδικού της ΕΔΑ Ελληνική αριστερά. Ο Τ. Μπενάς μάς πληροφορεί: «Το πρώτο μας συμπέρασμα από τη διερεύνηση του θέματος στα Αρχεία της ΕΔΑ είναι αναμφίβολα η ανανεωτική δραστηριότητα μιας πλειάδας ηγετικών στελεχών. Και στο βαθμό που διάφορες σκοπιμότητες εμποδίζουν να ξεδιπλωθεί ολόκληρος ο ιδεολογικός τους προβληματισμός, επιστρατεύεται το παράλληλο ιδεολογικό μέτωπο, εκτός ντοκουμέντων του Συνεδρίου, για να δουν το φως της δημοσιότητας ορισμένες προωθημένες επεξεργασίες...».¹²

Αυτή είναι η διαδρομή τους στα μετεμφυλιακά χρόνια - και ιδιαίτερα από το 1956 μέχρι το 1968. Ελπίζανε πως αυτός ο στόχος τους θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί με αποκορύφωμα το Γ' Συνέδριο της ΕΔΑ, που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε, θρήνησαν και θρηνούν γι' αυτό το γεγονός. Γιατί: «... εκείνη που θα μπορούσε να θεωρηθεί βεβαιότητα είναι η ρήξη και η διάσπαση στο ΚΚΕ. Θα συντελούνταν οπωσδήποτε, αφού είχαν ήδη δρομολογηθεί αντιπαραθέσεις ελληνικού, αλλά και διεθνούς ενδιαφέροντος. Ομως, υπό άλλους όρους, αρκετά πιο ευνοϊκούς για τις δυνάμεις της ανανέωσης, αφού σε συνθήκες νομιμότητας του κινήματος και μάλιστα της ΕΔΑ, οι επιπτώσεις από τη διάσπαση θα ήταν σαφώς διαφορετικές».¹³

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

Το άρθρο περιέχεται στη συλλογή κειμένων που εκδόθηκε από τη «Σύγχρονη Εποχή» υπό τον τίτλο «Ο σύγχρονος δεξιός οπορτουνισμός», με την επιμέλεια της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Τ.Μπενά, ό.π., σελ.14.

2. Τ. Μπενά, ό.π., σελ. 78

3. Γρ. Φαράκος, «Μαρτυρίες και στοχασμοί», σελ. 107, εκδ. «Προσκήνιο».

4. Π. Δημητρίου, «Η διάσπαση του ΚΚΕ», τόμ. Α΄, σελ. 416, εκδ. «Θεμέλιο».

5. Π. Δημητρίου, ό.π., σελ. 459 - 460.

6. Τ. Μπενά, ό.π., σελ. 15.

7. Τ. Μπενά, ό.π., σελ. 132.

8. Τ. Μπενά, ό.π., σελ. 130 - 131.

9. Β. Ι. Λένιν, «Απαντα», τόμ. 4, σελ. 269, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή».

10. Τ. Μπενά, ό.π., σελ. 32.

11. Τ. Μπενά, ό.π., σελ. 156.

12. Τ. Μπενά, ό.π., σελ. 154.

13. Τ. Μπενά, ό.π., σελ. 156.