Μεγάλο μέρος των πανεπιστημιακών, όπως αποτυπώνεται και στις συλλογικές αποφάσεις μας, βρισκόμαστε μαζί με τους φοιτητές μας στον δίκαιο αγώνα που δίνουν κόντρα στην επιχείρηση συκοφάντησης και καταστολής. Αφήνω δε την υπουργική παρέμβαση για τον ευτελισμό των εξετάσεων του χειμερινού εξαμήνου με τη δικτυακή εξέταση.

Αυτό το νομοσχέδιο είναι άδικο και αντισυνταγματικό. Δεν πρέπει να κατατεθεί. Σε κάθε περίπτωση, η διαπάλη που αναπτύσσεται γύρω από αυτό αναδεικνύει το πρόβλημα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας μας, του προσανατολισμού της και του ρόλου της.

Λέμε ότι η Ανώτατη Εκπαίδευση στη χώρα μας είναι και δωρεάν και δημόσια. Στην πραγματικότητα, όμως, τα ΑΕΙ μας δεν είναι ούτε δωρεάν ούτε δημόσια μιας και το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησής τους προέρχεται από επιχειρηματικές δραστηριότητες. Ας μη βιαστούμε να απαντήσουμε ότι δεν έχουν θεσμοθετηθεί δίδακτρα, ότι τα βιβλία είναι δωρεάν κ.λπ. Και εξηγούμαι τι εννοώ:

• Δεδομένης της απουσίας φοιτητικών εστιών, ένας φτωχός φοιτητής δεν μπορεί να σπουδάσει στο τμήμα που έχει περάσει αν αυτό εδρεύει μακριά από την πόλη που μένουν οι γονείς του.
• Οι μεταπτυχιακές σπουδές στα περισσότερα (δημόσια) ΑΕΙ είναι πλέον με δίδακτρα. Τα βιβλία σε όλα τα μεταπτυχιακά των (δημόσιων) ΑΕΙ πρέπει να αγοραστούν.
• Ο κρατικός προϋπολογισμός έχει μειωθεί σε τέτοια επίπεδα που μετά βίας καλύπτει τις πάγιες κι ανελαστικές δαπάνες, όπως είναι οι λογαριασμοί ΔΕΚΟ, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η συντήρηση και πόσο δε μάλλον η αναβάθμιση των υποδομών ενός ΑΕΙ.
• Ο αριθμός των μελών ΔΕΠ βαίνει διαρκώς μειούμενος αντί να αυξάνεται, με τις νέες προσλήψεις να είναι λιγότερες από τις αποχωρήσεις, την ίδια στιγμή που ο αριθμός των φοιτητών αυξάνεται, όπως αυξάνονται και οι ανάγκες στο εκπαιδευτικό κι ερευνητικό έργο.

Ετσι, γίνεται κάθε μέρα και πιο προφανές ότι ο αυτοδιοίκητος χαρακτήρας των δημόσιων ΑΕΙ είναι αυτοδύναμος γιατί στην πραγματικότητα καλείται να διαχειριστεί το καθένα μόνο του τη φτώχεια του. Μου θυμίζει την ατομική ευθύνη για τις επιδημίες.

Αυτή η κατάσταση στα ΑΕΙ δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Βλέπουμε και τι γίνεται στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Καταρχάς στο Ηνωμένο Βασίλειο, τόσο πριν από το Brexit όσο και μετά, το βασικό κριτήριο για τη λειτουργία ενός πανεπιστημίου είναι η βιωσιμότητά του. Το κλασσικότερο παράδειγμα είναι η προ λίγων ετών θέσπιση διδάκτρων για τους ντόπιους και η δραματική αύξησή τους για τους υπόλοιπους (υπερπόντιους και Ευρωπαίους πια φοιτητές). Κάτι που έχει αρχίσει να εφαρμόζεται και σε χώρες της ΕΕ.

Από την άλλη, το εκπαιδευτικό - ερευνητικό - διοικητικό έργο των μελών ΔΕΠ πρέπει να είναι εναρμονισμένο με τη λογική κόστους - οφέλους. Πολλά τα τρανά παραδείγματα διάσημων καθηγητών με πολλές περγαμηνές και διεθνή αναγνώριση που πετάχτηκαν από ιδρύματα, διότι δεν «έφεραν» τα απαιτούμενα έργα. Προσέξτε: Οχι ότι δεν «έφεραν» έργα, αλλά ότι δεν ήταν τόσα και τέτοια που να χρηματοδοτήσουν επαρκώς τη λειτουργία του ιδρύματός τους.

Επίσης, είναι ξεκάθαρη και η στροφή των πανεπιστημιακών κι ερευνητικών ιδρυμάτων της ΕΕ στην έρευνα για την άμυνα, με στρατιωτικά - ΝΑΤΟικά έργα και την εμπλοκή τους στην εμπόλεμη πλέον διαμάχη μεταξύ του ευρωατλαντικού πόλου από τη μια και των Ρωσίας - Κίνας από την άλλη.

Τέλος, τα μέλη ΔΕΠ, τόσο στη χώρα μας όσο και στην ΕΕ, στην Αγγλία, στις ΗΠΑ κ.λπ., έχουν μπροστά τους το μαγικό καρότο του θησαυρισμού μέσα από την έρευνά τους. Πιστεύουμε, δηλαδή, ότι πουλώντας την έρευνά μας στην αγορά, θα καταφέρουμε να κάνουμε μια αρχική συσσώρευση κεφαλαίου που θα μας επιτρέψει να ποντάρουμε σε νέα έργα, που θα μας φέρουν μεγαλύτερη συσσώρευση κεφαλαίου, και να συνεχίζουμε έτσι στο διηνεκές. Να γίνουμε, με λίγα λόγια, ...καπιταλιστές, κερδίζοντας υπεραξία από τη δουλειά των φοιτητών και των ερευνητών μας.

Ας δούμε καταρχάς κατά πόσο αυτό είναι επιτεύξιμο. Η αλήθεια είναι ότι οι επιτυχημένες spin-off δεν είναι πάνω από το 10% του συνόλου τους στις ΗΠΑ, πόσο δε μάλλον στην ΕΕ και πόσο δε μάλλον στη χώρα μας. Με λίγα λόγια, 1 στους 10 θα πετύχει στα καλύτερα ιδρύματα. Οι υπόλοιποι θα σπαταλούν τη ζωή τους σε προτάσεις, lobbying, ξανά προτάσεις, ξανά lobbying, αντί να έχουν το μυαλό τους ελεύθερο να ερευνούν, να δημιουργούν και να διδάσκουν όσο πιο απερίσπαστα μπορούν. Ας κάτσει ο καθένας από μας να μετρήσει τον χρόνο που δαπανά σε συγγραφή προτάσεων και παρουσιάσεις έργων σε επιχειρήσεις, σε σχέση με τον δημιουργικό χρόνο που θα έπρεπε να αφιερώνει στο εργαστήριό του.

Αυτή είναι η πραγματικότητα όπου μας ωθεί το αστικό κράτος. Από την άλλη, αυτό που χρειάζεται το κεφάλαιο είναι φθηνό επιστημονικό - τεχνικό προσωπικό που θα χειρίζεται έξυπνες και αποτελεσματικές μηχανές αντί να τις σχεδιάζει. Και βέβαια θέλει και επιστημονικό - τεχνικό προσωπικό που θα σχεδιάζει τέτοιες μηχανές, μόνο που αυτόν τον ρόλο τον περιορίζει για επιλεγμένα ιδρύματα.

Ε, λοιπόν, εμείς δεν θέλουμε κάτι τέτοιο, ούτε για μας ούτε για τους φοιτητές μας. Θέλουμε πανεπιστήμια τα οποία να σχεδιάζουν και αναπτύσσουν προϊόντα και συστήματα για την κοινωνία.

Είναι γεγονός ότι η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει θαύματα που βελτιώνουν δραματικά την ποιότητα ζωής των πολιτών, που η λογική του κόστους - οφέλους δεν επιτρέπει την ευρεία τους διάδοση. Επιτρέψτε μου να γίνω συγκεκριμένος με κάποια παραδείγματα:

Κατοικία. Οι μοντέρνες τεχνικές οικοδόμησης (3D printing, vacuum panels, vacuum glasses, energy harvesting κ.λπ.) επιτρέπουν την κατασκευή οικιών υψηλής ποιότητας με κόστος κατασκευής στο ένα δέκατο των σημερινών τιμών πώλησης.

Σίτιση. Οι μοντέρνες τεχνολογίες φυτοπονικής καλλιέργειας, αλλά και συστηματικών - εντατικών καλλιεργειών, συμπεριλαμβανομένων των θερμοκηπίων, των κτηνοτροφικών, των αλιευτικών και λοιπών μονάδων, επιτρέπουν την κάλυψη των αναγκών σίτισης του πληθυσμού σε ποσότητα πάνω από 2,5 - 3 φορές έναντι των σημερινών δυνατοτήτων με πάνω από 5 - 7 φορές βελτιωμένα χαρακτηριστικά της τροφής.

Υγεία. Οι σύγχρονες μέθοδοι διάγνωσης και θεραπείας, ακόμη και κάποιων ανίατων μέχρι τώρα ασθενειών, είναι τέτοιες που μπορούν να αυξήσουν το προσδόκιμο ζωής και προσφέρουν ευημερία σε ευρεία κλίμακα. Ακόμη, οι τηλε-ιατρικές μέθοδοι επιτρέπουν έγκαιρες διαγνώσεις και κατά συνέπεια έγκαιρες θεραπείες σε απομακρυσμένες περιοχές.

Αμυνα. Τα προηγμένα υλικά και διατάξεις, οι προηγμένες ηλεκτρομαγνητικές τεχνικές, οι προηγμένοι έξυπνοι αλγόριθμοι κ.λπ., είναι σε θέση να αποκρούσουν εχθρικές απειλές και επιθέσεις που σήμερα φαντάζουν αδύνατες. Τεχνικές laser, ηλεκτρομαγνητικών όπλων, έγκαιρης και ορθής επιτήρησης κ.λπ., εγγυώνται τέτοιες υπηρεσίες σε αμυντικό επίπεδο.

Παραγωγή. Οι σύγχρονες τεχνικές επιτήρησης των γραμμών παραγωγής σε συνδυασμό με τεχνητή νοημοσύνη και μηχανική μάθηση είναι σε θέση να αναβαθμίσουν την παραγωγικότητα καθώς επίσης και την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Το ίδιο ισχύει και για τον κλάδο των υπηρεσιών.

Ενέργεια και περιβάλλον. Οι μοντέρνες μέθοδοι και τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας επιτρέπουν πλειάδα τεχνικών που είναι σε θέση να τροφοδοτήσουν με ηλεκτρική ενέργεια ιδιαίτερα μικρού κόστους τόσο τη βιομηχανία όσο και τις κατοικίες και τις υπηρεσίες. Ακόμη, υπάρχουν τεχνικές με τις οποίες είναι δυνατός ο καθαρισμός του περιβάλλοντος από επικίνδυνους ρύπους.

Μετακινήσεις. Οι τεχνολογίες σταθερής τροχιάς είναι πλέον τέτοιες που μπορούν να επιτρέψουν την πρόσβαση ακόμη και στο τελευταίο χωριό της επικράτειας με γρήγορο και ασφαλή τρόπο, όσον αφορά την ξηρά, ενώ οι μοντέρνες τεχνολογίες ναυσιπλοΐας είναι σε θέση να ικανοποιήσουν με γρήγορο και ασφαλή τρόπο τις ανάγκες μετακίνησης ακόμη και στα ακριτικά μας νησιά.

Τι από όλα αυτά βλέπετε να γίνεται στη χώρα μας;

Κατοικία. Δεν φτάνει η αύξηση της τιμής των κατοικιών, παίρνουν και τα σπίτια του κοσμάκη (και δεν είναι οι κομμουνιστές αυτοί που τα παίρνουν, αλλά οι τράπεζες και οι όμιλοι που εισέπραξαν ήδη πολλαπλάσια τα «κόκκινα» δάνεια, σχεδόν αυτούσια την επιδότηση της Covid κ.λπ.)

Σίτιση. Εχουμε καταντήσει να μη φτάνει το μηνιάτικο για το πρώτο 15ήμερο...

Υγεία. Μαύρη απελπισία με την ιδιωτικοποίησή της και με τα διαρκώς αυξανόμενα ιδιωτικά ασφάλιστρα...

Αμυνα. Πλήρης εξάρτηση από τους ΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς, με πλήρη απουσία εθνικής προστασίας. Δαπάνες μόνο για επεμβατικούς εξοπλισμούς και δράσεις.

Παραγωγή. Εκμηδενισμός της ντόπιας μεταποίησης. Βάρβαρες συνθήκες στον κλάδο των υπηρεσιών.

Ενέργεια και περιβάλλον. Πληρώνουμε την ηλεκτρική ενέργεια πολλαπλάσια από ό,τι πριν από 2 - 3 χρόνια...

Μετακινήσεις. Τέμπη και θάνατοι στα νησιά...

Γιατί; Τι φταίει; Φταίει το κακό μας το ριζικό; Φταίνε οι ιδιαίτερες συνθήκες ανάπτυξης του ελληνικού κράτους; Τι στο καλό φταίει;

Αυτό που καταδεικνύεται από τα παραπάνω παραδείγματα είναι ότι φταίνε ο ρόλος και η οργάνωση του κράτους. Ενός κράτους που είναι φιλικό με το κεφάλαιο και εχθρικό με τον λαό:

Ενός κράτους που προστατεύει το δικαίωμα του εργοδότη να δουλεύει κάθε μέρα η επιχείρησή του και κυνηγάει τον εργαζόμενο που απεργεί, τον φοιτητή που διεκδικεί.

Ενός κράτους που τα παίρνει από τη φορολογία του εργαζόμενου (το 95% των εσόδων του κράτους είναι από τη φορολογία των εργαζομένων και το 5% από τη φορολογία των επιχειρήσεων) και τα δίνει στο μεγάλο κεφάλαιο (παράδειγμα οι επιδοτήσεις στους ενεργειακούς κολοσσούς και οι φοροαπαλλαγές στους εφοπλιστές).

Ενός κράτους που νομοθετεί βάρβαρα κατά των εργαζομένων, κατά της δημόσιας Εκπαίδευσης. Τόσο βάρβαρα, που ακόμη και υποστηρικτές του αρχίζουν και διαμαρτύρονται.

Ενός κράτους που στηρίζεται στους κάθε είδους υποστηρικτές του, που δικαιολογούν και χρυσώνουν το χάπι της ευρωπαϊκής ευδαιμονίας, που βλέπουμε πού μας έχει φέρει.

Είναι, πιστεύω, κατανοητό ποια θα ήταν η πορεία του κράτους αν τα πράγματα είχαν άλλη ιεράρχηση, αν στο επίκεντρο ήταν ο άνθρωπος και όχι το κέρδος. Ολα τα παραπάνω θα μπορούσαν να υλοποιηθούν...

Και θα προϋπέθεταν και μια άλλη Παιδεία. Μια Παιδεία, όπου τα παιδιά του λαού θα μορφώνονταν για να ανεβάσουν ψηλά τη χώρα, τους γονιούς τους, τα παιδιά τους αύριο. Μια Παιδεία, για την οποία όλοι μας θα ήμασταν περήφανοι.

Δεν είναι τεμπέληδες αυτοί που ξημεροβραδιάζονται στα κρύα κτίρια των καταλήψεων για να μην κατατεθεί ο νόμος για τα ιδιωτικά, για να αλλάξει ρότα και η «δημόσια» και «δωρεάν» Εκπαίδευση. Είναι παιδιά που έχουν αποδείξει ότι μπορούν να φέρουν τα πάνω κάτω, που τολμούν να καινοτομήσουν, και ν' αγωνιστούν για μια κοινωνία στο μπόι των ονείρων τους. Είμαστε δίπλα τους.