• Αλλη μια σειρά τουρνουά grand prix της Παγκόσμιας Σκακιστικής Ομοσπονδίας (FIDE) άρχισε πριν από δυο βδομάδες στη Μόσχα. Συμμετείχαν 16 παίκτες επιλεγμένοι με βάση το βαθμό αξιολόγησής τους (elo), οι οποίοι αγωνίστηκαν με σύστημα νοκ άουτ διπλών συναντήσεων, θυμίζοντας λίγο το παγκόσμιο κύπελλο. Αν οι πρώτες παρτίδες έφερναν ισόπαλο αποτέλεσμα, οι κανονισμοί προέβλεπαν μπαράζ γρήγορου σκακιού. Νικητής του πρώτου σκέλους αναδείχθηκε ο Ιαν Νεπομνιάχτσι, κερδίζοντας στα μπαράζ του τελικού τον Αλεξάντερ Γκριστσούκ. Η διοργάνωση αποτελεί μέρος μιας σειράς αλλαγών που έφερε η νέα διοίκηση της FIDE, με σκοπό να κάνει τα κορυφαία τουρνουά πιο ελκυστικά στους θεατές. Τα επόμενα σκέλη του grand prix θα διεξαχθούν στη Ρίζα, στο Αμβούργο και στο Τελ Αβίβ.
• Μια ακόμα αλλαγή που έφερε η νέα διοίκηση της FIDE στον αγωνιστικό τομέα είναι η διαδικασία ανάδειξης της παγκόσμιας πρωταθλήτριας, θεσπίζοντας - ή καλύτερα επαναφέροντας - το «Τουρνουά Διεκδικητριών». Στο τουρνουά αυτό λαμβάνουν μέρος 8 παίκτριες που αγωνίζονται με σύστημα πουλ διπλών συναντήσεων και η νικήτρια θα αντιμετωπίσει σε ματς την τωρινή παγκόσμια πρωταθλήτρια, Ζου Γουενζούν. Η φετινή διοργάνωση διεξάγεται στο Καζάν της Ρωσίας και είναι προγραμματισμένη να διαρκέσει από τις 31 Μάη μέχρι τις 18 Ιούνη. Τα τουρνουά διεκδικητριών δεν είναι άγνωστα στη σκακιστική ιστορία. Το πρώτο πραγματοποιήθηκε το 1952, με νικήτρια την Ελιζαμπέτα Μπούκοβα, και διεξάγονταν μέχρι και πριν από 20 χρόνια.

ΛΥΣΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ

1...Πηxη2+ 2.Ρθ1 Πθ2+ 3.Ρη1 Πδη2 ματ

Ο Τιγκράν Πετροσιάν

Ο Τιγκράν Πετροσιάν γεννήθηκε το 1929 στην Τιφλίδα από φτωχή αρμένικη οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν αγράμματος και πέθανε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Τιγκράν την περίοδο του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου αναγκάστηκε να μπει στη δουλειά πολύ μικρός, όπως πάρα πολλοί συνομήλικοί του, αναπληρώνοντας τους πατεράδες τους που ήταν στο μέτωπο. Δούλεψε ως οδοκαθαριστής, δουλειά σκληρή που του άφησε προβλήματα στην υγεία του. Αρρώστησε βαριά, έχασε μια σχολική χρονιά και απέκτησε μόνιμα προβλήματα ακοής.

Κι όμως, αυτό το πάμφτωχο παιδί, που επένδυσε τα λιγοστά χρήματα που έβγαζε εν μέσω του Παγκόσμιου Πολέμου για να αγοράσει το βιβλίο του Νίμτσοβιτς «Σκακιστική Πράξη», λίγα χρόνια αργότερα θα γινόταν παγκόσμιος πρωταθλητής, ο μόνος που έχει χάσει από Ελληνα μετρ (και συγκεκριμένα από τον Λάζαρο Βυζαντιάδη σε φιλική παρτίδα ...τάβλι στο περιθώριο της Σκακιστικής Ολυμπιάδας της Μόσχας το 1956!).

Ο Ρασίντ Νεζμετντίνοβ γεννήθηκε το 1912 στη στέπα, σε μια πάμφτωχη οικογένεια Τατάρων. Εχασε πολύ νωρίς τους γονείς του και μεγάλωσε σε ένα ορφανοτροφείο στο Καζάν. Ο μεγάλος αδερφός του ήταν διακεκριμένος συγγραφέας, που μάλιστα είχε λάβει βραβείο Στάλιν για έργο του. Οπως και ο συμπαίκτης του στην ομάδα της Σπάρτακ, Πετροσιάν, με το υστέρημά του αγόρασε το πρώτο του βιβλίο, το σκακιστικό εγχειρίδιο του Ιλία Μαϊζέλις.

Η γνωριμία του με το σκάκι ήταν συμπτωματική. Διηγείται ο ίδιος ότι μια μέρα του 1923 ενώ έπαιζε κρυφτό στο δρόμο είδε και μάζεψε από το δρόμο ένα κομμάτι χαρτί με κάτι ακατάληπτα σύμβολα. Το χαρτί ήταν η σκακιστική στήλη τοπικής εφημερίδας που εξηγούσε τους κανόνες του σκακιού. Αυτό το χαρτί τον οδήγησε στο παλάτι των πιονέρων όπου έπαιζαν σκάκι και μόλις το 1927 κέρδισε το πρώτο πρωτάθλημα των πιονέρων με σκορ 15-0, αν και όπως έλεγε μετά ο ίδιος «μέχρι το 1927 με νικούσαν όλοι».

Ωστόσο η «σύμπτωση» είναι σχετική, γιατί πρόκειται για την περίοδο που αρχίζει η ραγδαία ανάπτυξη του σοβιετικού σκακιού. Είναι εκείνη την περίοδο, το 1922, που εμφανίζεται η πρώτη σκακιστική στήλη σε εφημερίδα κεντρικής εμβέλειας, στην «Ισβέστια». Την επιμελείται ο γνωστός μετρ και συνθέτης Γκριγκόριεβ.

Το 1925 ιδρύεται το κεντρικό σκακιστικό κλαμπ του Λένινγκραντ, που σε λίγους μήνες φτάνει να δημιουργήσει «σκακιστικούς κύκλους» - παραρτήματα σε εργοστάσια με πάνω από 7.000 μέλη. Ξεκινά η σκακιστική στήλη στην «Κομσομόλβσκαγια Πράβντα», όργανο της πανενωσιακής ΚΝ. Την ίδια χρονιά διοργανώνεται το 1ο Διεθνές τουρνουά της Μόσχας, που μεταξύ άλλων γίνεται και το υπόβαθρο για το γύρισμα της εξαιρετικής βουβής ταινίας «Σκακιστικός Πυρετός» από τον κορυφαίο Σοβιετικό κινηματογραφιστή Πουντόβκιν.

Η σκακιστική καριέρα του Ρασίντ Νεζμετντίνοβ διακόπηκε, όπως και πολλών άλλων, από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπηρέτησε στην ανατολή, στα σύνορα με την Κίνα και το 1945 μετατέθηκε στη σοβιετική στρατιωτική διοίκηση του Βερολίνου. Δεν βίωσε έτσι, για παράδειγμα, την εξολόθρευση ολόκληρης της οικογένειάς του από την πείνα όπως ο Ρομανόβσκι στην πολιορκία του Λένινγκραντ ή το θάνατο στο πεδίο της μάχης όπως τόσοι και τόσοι.

Αγνωστος στη δύση, ο παίκτης που «βλέπει συνδυασμούς όσο κανένας άλλος» (Μποτβίνικ), «ο μεγαλύτερος μετρ της αξιοποίησης της πρωτοβουλίας» (Πολουγκαέβσκι), ο εφευρέτης της δημοφιλούς συνέχειας του «Δηλητηριασμένου Πιονιού» στη Σικελική Νάιντορφ, πήρε ούτε λίγο ούτε πολύ 5 φορές το πρωτάθλημα Ρωσίας στις 16 φορές που συμμετείχε!

Το πηγαίο αυτό ταλέντο, που γεννήθηκε από τη φτωχολογιά της Ρωσίας και έδωσε τόσο πολλά στο σκάκι, «έφυγε» από τη ζωή το 1974.

«Με κάθε παρτίδα σκακιού», έλεγε, «ανοίγεται μπροστά μου μια πόρτα σε έναν μυστηριώδη και αινιγματικό κόσμο φαντασίας, περιπέτειας και ακριβούς μαθηματικού υπολογισμού». Τι πιο όμορφο παράδειγμα αυτού του κόσμου, από την υπέροχη «εκτέλεση» του κορυφαίου Σοβιετικού γκραν μετρ Λεβ Πολουγκαέβσκι το 1958 στο Σότσι...

Θέση μετά την κίνηση 24. Πθ1 του λευκού

24... Πxζ4!!! Ο Πολουγκαέβσκι σχολίασε: «Εδώ βυθίστηκα σε βαθιά σκέψη και κατάλαβα ότι έχανα μια παρτίδα που θα έκανε το γύρο του κόσμου».

25. Πxθ2

[αν 25. Ιxζ4 Ιxγ2; παρόμοια αν 25. ηxζ4 Αxζ4 26. Ιxζ4 Ιxγ2 ]

25... Πζ3 26. Ρδ4 Αη7!! Απίστευτο! Μόνο με ένα κομμάτι για τη Βασίλισσα που έδωσε ο μαύρος έχει την πολυτέλεια να παίξει μια «ήσυχη» κίνηση

27. α4 γ5 28. δxγ6 βxγ6 29. Αδ3 Ιεxδ3 30. Ργ4 δ5! 31. εxδ5 γxδ5 32. Ρβ5 Πβ8 33. Ρα5 Ιγ6 [0:1]