Στο έργο πρωταγωνιστεί ένα κοριτσάκι διαφορετικό από όλα τα άλλα, που μας μαθαίνει πως δεν έχει σημασία από πού βλέπεις τον ήλιο ή το φεγγάρι. Σημασία έχει να προσπαθείς να δεις την αλήθεια και μέσα από τη ματιά του άλλου...

Γράφει η Μαρία Παπαγιάννη για την παράσταση: Δυο ηθοποιοί και δυο μουσικοί λένε, τραγουδούν και παίζουν ένα παραμύθι που μέσα του έχει πολλές μικρές ιστορίες. Τραγούδια πολλά και διαφορετικά που έγραψε ο Θάνος Μικρούτσικος για παιδιά, συνδέονται με καμβά ένα παραμύθι για τη διαφορετικότητα και για τη χαρά να μοιραζόμαστε ιστορίες, στιγμές, περιπέτειες και ταξίδια! Στο παραμύθι μας πρωταγωνιστεί η μουσική. Πειρατικά τραγούδια, τραγούδια που λένε ποντικοί και άνθρωποι. Τραγούδια του Θάνου που πάντα πίστευε πως η καλή τέχνη για παιδιά δεν κάνει εκπτώσεις: «Αυτό που μ' ενδιαφέρει», έλεγε, «είναι το παιδί να διασκεδάσει μ' ένα θέαμα που θα του ανοίξει ορίζοντες, θα δώσει απαντήσεις σε κάποιες ανησυχίες του ή θα το προβληματίσει για κάτι άλλο. Που θα γεμίσει τις τσέπες του για αρκετές μέρες».

Στη Θεσσαλονίκη η ανανεωμένη παράσταση θα παρουσιαστεί το Σάββατο 2 Μαρτίου στις 11.30 π.μ. στο Πολυλειτουργικό κέντρο - «Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης» στο Κορδελιό. Στον χώρο θα υπάρχουν επίσης δραστηριότητες γνωριμίας των παιδιών με τον μεγάλο μας δημιουργό Θάνο Μικρούτσικο και το έργο του.

Σκηνοθετική επιμέλεια: Χρύσα Κοτταράκου, ενορχήστρωση και πνευστά: Θύμιος Παπαδόπουλος, πιάνο: Γιάννης Λουπάκης. Παίζουν οι ηθοποιοί: Χρύσα Κοτταράκου και Βασίλης Χατζηδημητράκης.

Προσκλήσεις διατίθενται από τις Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ.

Στ. Καζαντζίδης, Μ. Θεοδωράκης, Μαρινέλλα, Γρ. Μπιθικώτσης

Θα χαιρετίσει ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.

Θα ακολουθήσει συναυλία με τους Γιώργο Νταλάρα, Δημήτρη Μπάση, Φωτεινή Βελεσιώτου, Κώστα Τριανταφυλλίδη, Ασπασία Στρατηγού, Σταυρούλα Εσαμπαλίδη. Συμμετέχουν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, καθώς και η Χορωδία «Ρυθμός» του Νίκου Χιώτογλου. Η καλλιτεχνική επιμέλεια είναι του Γιώργου Νταλάρα.

Προσκλήσεις διατίθενται από τις Οργανώσεις του ΚΚΕ στην Αττική.

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης γεννήθηκε στο Περιστέρι στις 11 Δεκεμβρίου 1922, από φτωχή οικογένεια. Η κιθάρα του μεγάλου του αδερφού ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει από πολύ μικρός την ενασχόλησή του με τη μουσική. «Δεν είναι δικιά μου, δικιά σου είναι», του είπε ο αδερφός του ο Χρήστος, όταν τον άκουσε να παίζει...

Παράλληλα γράφει τραγούδια... Στα τέλη της δεκαετίας του '40 η πρώτη του σύνθεση που βρίσκει τον δρόμο στη δισκογραφία είναι «Το καντήλι τρεμοσβήνει». Ως συνθέτης συνεργάζεται με τους Πρόδρομο Τσαουσάκη, Σταύρο Τζουανάκο, Γιώτα Λύδια, Καίτη Γκρέυ, Στέλιο Καζαντζίδη, Μανώλη Αγγελόπουλο και άλλους, ενώ καθοριστική υπήρξε η συμβολή του στην ανάδειξη της Πόλυς Πάνου και της Βίκυς Μοσχολιού, οι οποίες έκαναν δίπλα του τα πρώτα τους βήματα. Η πρώτη του εμφάνιση ως τραγουδιστής γίνεται το 1955 με το «Τρελοκόριτσο», ενώ καταθέτει μεγάλες ερμηνείες σε τραγούδια των Χατζιδάκι, Βαμβακάρη, Τσιτσάνη, Χιώτη, Δερβενιώτη, Μπακάλη, Παπαϊωάννου, Μητσάκη.

Μέχρι που στη ζωή του μπαίνει ο Μίκης Θεοδωράκης και αλλάζοντας το ελληνικό τραγούδι αλλάζει και την ίδια την καλλιτεχνική πορεία του Γρηγόρη Μπιθικώτση.

Η πρώτη γνωριμία του Μίκη με τον Μπιθικώτση έγινε στη Μακρόνησο. Σε μια μεταγωγή του Μίκη στο στρατιωτικό νοσοκομείο, ο Μπιθικώτσης του πρόσφερε ένα ποτήρι νερό, κάτι που ο συνθέτης δεν ξέχασε ποτέ.

Η γνωριμία ξεθώριασε, μέχρι που στα τέλη της δεκαετίας του '50 ο Τάκης Λαμπρόπουλος, διευθυντής της «Κολούμπια», κάλεσε τον Μπιθικώτση να ερμηνεύσει τον «Επιτάφιο» του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου. Ετσι ξεκίνησε η συνεργασία τους, η οποία άνοιξε τον δρόμο στη μελοποιημένη ποίηση, έναν δρόμο που χαράχτηκε ανεξίτηλα και στα επόμενα χρόνια από τις συγκλονιστικές και ανεπανάληπτες ερμηνείες του Γρηγόρη Μπιθικώτση στους δίσκους «Πολιτεία», «Επιφάνια», «Ρωμιοσύνη», «Αξιον Εστί», «Το τραγούδι του νεκρού αδερφού» κ.ά.

Με τον Μάρκο

Από τα έργα του Θεοδωράκη αυτό που τον δυσκόλεψε περισσότερο ήταν η «Ρωμιοσύνη». Ελεγε ο Γρ. Μπιθικώτσης στον Π. Γεραμάνη: «Σ' αυτό το έργο χάθηκα. Εκανα πρόβα δυόμισι μήνες για να μπω στο νόημα της μελωδίας και του στίχου. Τότε βρήκα τον αληθινό μου εαυτό. Ηταν αυτό που με γέμισε. Ηταν η πιο μεγάλη στιγμή της καριέρας μου και της ζωής μου. Τα εννέα τραγούδια της "Ρωμιοσύνης" είχαν μια μελωδία που δεν την έπιανε το μυαλό μου. Μελωδία τρομερή, ασύλληπτη. Ο Θεοδωράκης στις πρώτες πρόβες μού έλεγε: "Λίγο αν προσέξεις στις πρόβες, θα τα καταφέρεις, Γρηγόρη... Το έργο αυτό μιλάει για το τι έχει τραβήξει η Ελλάδα. Τότε που κόβανε στο γόνατο το κριθαρένιο τους καρβέλι, που μπαίνανε στα σίδερα και στη φωτιά, που γέμιζαν τα κανόνια μόνο με την καρδιά τους". Και πάνω σ' αυτή τη φοβερή ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, ο Μίκης έχει γράψει μουσική για 100 - 200 χρόνια μπροστά». Και ο ποιητής του έργου, ο Γιάννης Ρίτσος, έλεγε για τον τραγουδιστή: «Μέσα στη φωνή του, όλος ο καημός του ελληνικού λαού, όλο του το μεράκι και όλη του η λεβεντιά φαίνεται σ' όλο τους το μεγαλείο! Θυμάμαι ότι σε μεγάλα γεγονότα της Νεοελληνικής μας Ιστορίας, σε κρίσιμες αγωνιστικές στιγμές του ελληνικού λαού η φωνή του Μπιθικώτση βρισκόταν πάντοτε μπροστά, τραγουδώντας τη "Ρωμιοσύνη"».

Χιώτης - Θεοδωράκης - Μπιθικώτσης, 1963

Η τελευταία του περίοδος περιλαμβάνει οκτώ δίσκους με δικά του τραγούδια, τα περισσότερα σε στίχους του Κώστα Βίρβου, όπως τα «Ενα όμορφο αμάξι με δυο άλογα», «Ο κυρ-Θάνος», «Ρίξε μια ζαριά καλή» κ.ά.

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης έγραψε τη δική του σημαντική ιστορία στο ελληνικό τραγούδι, μια ιστορία δεμένη με στιγμές και γεγονότα της νεότερης Ιστορίας μας και της ζωής μας. Ευτύχησε να συνεργαστεί με σπουδαίους συνθέτες και να είναι ο πρώτος τραγουδιστής που έβαλε τη μεγάλη ποίηση στο στόμα του λαού...

Με αφορμή τις παραστάσεις του «Αράφ» και «Αξύριστα πηγούνια», ο Γιάννης Τσίρος έδωσε συνέντευξη στον «Ριζοσπάστη» και τον ευχαριστούμε θερμά για αυτό...

-- Να ξεκινήσουμε με τον «Αράφ», το νέο θεατρικό σας έργο. Τι πραγματεύεται;

-- Αράφ ονομάζεται το μουσουλμανικό καθαρτήριο. Η μετάβαση πριν τον Παράδεισο ή την Κόλαση. Στο έργο είναι το όνομα ενός άγριου σκύλου που σώζεται στα ανοιχτά της θάλασσας πριν πνιγεί. Οι διασώστες του είναι ένας Ξενοδόχος και ένας Κηπουρός, ερασιτέχνες ψαράδες, που κατοικούν σ' ένα νησί του Αιγαίου. Η διάσωση δίνει διαδικτυακή φήμη στον Ξενοδόχο, οι κρατήσεις δωματίων πολλαπλασιάζονται, αλλά όταν πλησιάζει η θερινή σεζόν, αυτός εκτιμά ότι πρέπει να διώξει τον σκύλο. Ο νόμος προβλέπει τη στείρωση του σκύλου και τη μεταφορά του στο φιλοζωικό καταφύγιο. Από εκεί ξεκινούν και οι συγκρούσεις, φέρνοντας τον Ξενοδόχο αντιμέτωπο με την Κτηνίατρο, τον Κηπουρό και τους κατοίκους που ζουν κοντά στο φιλοζωικό καταφύγιο. Ολα αυτά βέβαια παίρνουν άλλες διαστάσεις, αν στη θέση του σκύλου βάλουμε έναν άνθρωπο. Το τραγικό είναι ότι δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές.

-- Μια ιδέα ποτέ δεν αρκεί για τη δημιουργία ενός έργου. Η ιδέα είναι συνήθως μια αναλαμπή, μια ιδεοληψία, ενώ για τη «μεγάλη» εικόνα απαιτείται εργασία μηνών ή και χρόνων. Κυρίως όμως απαιτείται και ένα συναισθηματικό απόθεμα, που τελικά ορίζει το ίδιο το έργο και την αποδοχή που θα έχει από τους θεατές του.

-- Στα «Αξύριστα Πηγούνια» (παίζονται για 3η συνεχόμενη χρονιά) σας έχει απασχολήσει και πάλι η μετανάστευση... Γραμμένο το '96, θίγει σε πρώτο επίπεδο ανάμεσα σε άλλα τη ζωή γυναικών που ήρθαν μετά τις ανατροπές στην Ελλάδα...

-- Η προγιαγιά μου ήρθε ως μετανάστρια από τη Μικρά Ασία. Οπότε και οι ιστορίες που άκουγα όταν ήμουν παιδί, αναφέρονταν στον διωγμό, αλλά και στην αντιμετώπιση που είχαν εδώ από τους ομοεθνείς τους. Πάντα λοιπόν είχα ενδιαφέρον για τους ανθρώπους που διώκονται και μεταναστεύουν. Πάντα επίσης αναρωτιόμουν πώς είναι δυνατόν μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται «πολιτισμένη», να μην διαθέτει και μηχανισμούς υποδοχής κάποιων κατατρεγμένων. Η απάντηση μου δόθηκε στη δεκαετία του '90, όταν όλοι ζήσαμε τον κυνικό τρόπο αντιμετώπισης των μεταναστών από την Ανατολική Ευρώπη. Κυρίως όμως των γυναικών, που αντιμετωπίστηκαν ως σεξουαλικά λάφυρα. Αν και πολλές από αυτές είχαν ανώτερα πτυχία σπουδών, έγιναν καθαρίστριες ή κρατούσαν τα μωρά ανθρώπων, που σε κάποιες περιπτώσεις ήταν απέναντί τους βάναυσοι, άξεστοι και εκμεταλλευτές. Στα «Αξύριστα Πηγούνια» η ηρωίδα είναι μια νεαρή μετανάστρια, που την βρίσκουμε στο φορείο ενός νεκροτομείου. Στη χώρα της ήταν χορεύτρια μπαλέτου, αλλά στη χώρα μας αναγκάστηκε να γίνει στριπτιζέζ. Ο τρόπος που αντιμετωπίζεται από τους τρεις άντρες που εργάζονται στο νεκροτομείο, με τους οποίους είχε από πριν γνωριμία και σχέσεις, ανοίγει τη «μεγάλη» εικόνα που είπαμε πριν. Είναι μια ακόμα επιβεβαίωση της φράσης του Τίτο Λίβιο: Ουαί τοις ηττημένοις.

-- Πράγματι, στις ιστορίες των έργων μου συνήθως το υποκείμενο είναι κάποιο «αόρατο» πρόσωπο, που έχει δημιουργήσει ένα υπαρξιακό «κενό». Αυτό το «κενό» καλύπτεται από τις δράσεις, τις συμπεριφορές και τις αντιδράσεις των ορατών ηρώων, αναδεικνύοντας τα ήθη, τις τάσεις και τον πολιτισμό μας. Προσωπικά, αυτό το «κενό» είναι αρκετό ώστε να βρούμε και το σημείο στο οποίο τοποθετούμε και τον ίδιο τον εαυτό μας. Κατά τα άλλα, η αδικία είναι επίσης ορατή καθημερινά. Το επικίνδυνο είναι ότι η αδικία είναι τόσο παρούσα, που για πολλούς γίνεται αποδεκτή ως επιβεβλημένο μέρος της ίδιας της ζωής. Κάτι σαν αναπόφευκτο φυσικό φαινόμενο, δηλαδή. Από εκεί ξεκινά και η παραίτηση των προσπαθειών μας για μια δικαιότερη κοινωνία.

-- Σε πολλά έργα σας κάτι «ξένο» έρχεται να πυροδοτήσει την ιστορία: Στον «Αγριο Σπόρο» η εξαφάνιση του νεαρού Γερμανού, στα «Αξύριστα Πηγούνια» το πτώμα μίας μετανάστριας χορεύτριας, στο «Αράφ» ένας αδέσποτος σκύλος, στην «Ημέρα Κυρίου» μία πέτρα που σπάει το βιτρό όπου κοιμάται η Κυρία, για να αποδειχτεί ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται... Πόσο καλά είναι καλυμμένες η εκμετάλλευση και η αδικία;

-- Συνήθως στα έργα μου υπάρχει ένας πυρήνας προσώπων, που συγκρούεται με κάτι που δεν ελέγχει. Οπως η αδικία και η εκμετάλλευση. Κάτι που συμβαίνει άλλωστε και στη ζωή όλων μας. Αυτό το «ξένο» που εισβάλλει και ανατρέπει τις ψευδαισθήσεις τους, γίνεται τελικά το βασικό στοιχείο που οδηγεί τα πρόσωπα του έργου σε μια συνειδητοποίηση της θέσης τους, αλλά και σε μια βαθύτερη επίγνωση. Οσο καλυμμένες όμως και αν είναι η εκμετάλλευση και η αδικία, τελικά το «δίκαιο» όλοι το αντιλαμβάνονται. Οχι μόνο στη δραματουργία, που η απόδοση του δικαίου είναι το ζητούμενο, αλλά και στην πραγματική ζωή. Κάποιους βέβαια το δίκαιο δεν τους συμφέρει, γιατί η αδικία τους ωφελεί. `Η έτσι νομίζουν. Προσωπικά πιστεύω ότι η δικαιοσύνη εμπεριέχει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να θεμελιωθεί η βάση μιας καλύτερης κοινωνίας. Γι' αυτό πρέπει να είναι ανεξάρτητη, αδιόριστη και μακριά από κέντρα εξουσίας. Σηματοδοτεί την παρακμή της δημοκρατίας ο διορισμός της Ανώτατης Δικαιοσύνης από κυβερνήσεις. Γιατί η δικαιοσύνη είναι το μοναδικό καταφύγιό μας από κάθε λογής «σωτήρες» και δυνάστες, αλλά και από την ύπουλη αγριότητα που ελλοχεύει στην ανθρώπινη φύση μας.

-- Είστε ένας από τους πιο καταξιωμένους θεατρικούς συγγραφείς. Ποιες είναι οι αναφορές σας και πώς επιβιώνει και πώς δημιουργεί σήμερα στην Ελλάδα ένας θεατρικός συγγραφέας;

-- Ζω μια καθημερινή ζωή, αγωνιώντας για τις εξελίξεις των εγχώριων και παγκόσμιων γεγονότων, αλλά βρίσκοντας και ενδιαφέροντα θέματα στα «ψιλά» γράμματα των ειδήσεων. Συνήθως εκεί κρύβονται κωμωδίες και δράματα που απηχούν την κοινωνία των κανονικών ανθρώπων. Και λέγοντας «κανονικών ανθρώπων», εννοώ αυτών που δεν είναι επιφορτισμένοι από ρόλους ή ιδιότητες, αλλά είναι εγκλωβισμένοι στην αμείλικτη κακουχία της φτώχειας, της αυταπάτης και των λανθασμένων επιλογών τους. Από αυτούς εμπνέομαι κάποιες φορές και τους ήρωες των έργων μου.

-- Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;

-- Η δουλειά μας στο θέατρο μοιάζει με τον αέρα. Αλλάζει εντάσεις και κατευθύνσεις χωρίς να υπάρχει μετεωρολογική πρόγνωση. Οπότε αντί για σχέδια θα αναφερθώ σε προσδοκίες. Προσδοκώ λοιπόν τον φετινό Οκτώβριο στο ανέβασμα μιας κωμωδίας καταστάσεων, ίσως της μοναδικής κωμωδίας που έχω γράψει έως τώρα.

«Αράφ» στο θέατρο «Αποθήκη» (Σαρρή 40, Ψυρρή) κάθε Σάββατο στις 21.15 και Κυριακή στις 18.00.

Μία σύγχρονη ιστορία, με ηθικά διλήμματα, συγκρούσεις και ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν. Με ανθρώπους ή σκύλους που ψάχνουν φάρους σε ακτές και μία θάλασσα ελεύθερη να τους ταξιδέψει.

Σκηνοθεσία: Γιώργος Παλούμπης. Παίζουν: Ράνια Σχίζα, Ιωσήφ Πολυζωίδης, Φώτης Λαζάρου.

«Αξύριστα πηγούνια» στο θέατρο «Μικρό Χορν» (Αμερικής 10) κάθε Σάββατο στις 18.00.

Τα «Αξύριστα Πηγούνια» είναι ένα ρεαλιστικό, κοινωνικό δράμα με υπαρξιακές και ποιητικές προεκτάσεις. Μέσα από το χιούμορ και το έντονο σασπένς παρακολουθούμε χαρακτήρες «αληθινούς» και οικείους μας, με τις αδυναμίες, τις ενοχές, τη γοητεία, τη γελοιότητα, την τρυφερότητα καθώς και τη σκληρότητά τους.

Σκηνοθεσία: Γιώργος Παλούμπης. Παίζουν: Στάθης Σταμουλακάτος, Ηλίας Βαλάσης, Σπύρος Ασημένιος, Αντωνία Πιτουλίδου.