Την ουσία των παρεμβάσεων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ - που προτάσσουν τη ΝΑΤΟική συνοχή στην περιοχή - ανέδειξε με λεπτομέρειες η Αμερικανίδα υφυπουργός Εξωτερικών, Βικτόρια Νούλαντ, η οποία μιλώντας την Τετάρτη 21/7 στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας είπε ότι «οι ΗΠΑ έχουν μια πολύπλευρη και σύνθετη σχέση με την Τουρκία».

Υπογράμμισε ότι «υπάρχουν τομείς στους οποίους ευθυγραμμιζόμαστε πλήρως στην πολιτική και στις προοπτικές μας και συνεργαζόμαστε καλά», όπως και «τομείς στους οποίους δεν έχουμε την ίδια οπτική και εργαζόμαστε να κλείσουμε τα κενά».

Ωστόσο, εξηγώντας ποια είναι η σημασία που έχει η συμμαχία με την Τουρκία για την αμερικανική αστική τάξη, η Νούλαντ τόνισε ότι «η εταιρική μας σχέση με την Τουρκία - που έχει τον 2ο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ - μας καθιστά ικανούς να προβάλλουμε ισχύ στην περιοχή και να υπερασπιζόμαστε την ανατολική και τη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ». Περιέγραψε τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα που διακυβεύονται, αναφέροντας ότι «οι ΗΠΑ έχουν μια σημαντική οικονομική σχέση με την Τουρκία, που παράγει πάνω από 20 δισ. δολάρια ετήσιο διμερές εμπόριο», «χονδρικά 1.700 αμερικανικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Τουρκία και 60 διατηρούν την περιφερειακή τους έδρα σε αυτή», «οι εξαγωγές αμερικανικού LNG στην Τουρκία αυξήθηκαν κατά 305% μεταξύ 2019 και 2020», ενώ πρόσθεσε με νόημα ότι «αν αυτή η τάση συνεχιστεί, θα διαφοροποιήσει τις πηγές από τις οποίες η Τουρκία προμηθεύεται φυσικό αέριο και θα μειώσει την εξάρτησή της από τους αγωγούς αερίου από τη Ρωσία και το Ιράν».

Περιγράφοντας δε ακόμα πιο συνολικά το γεωπολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αξιολογείται η σχέση με την Αγκυρα, συνέχισε ως εξής: «Ουάσιγκτον και Αγκυρα μοιράζονται κοινές προτεραιότητες στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και στην αντιμετώπιση της κακόβουλης ρωσικής και ιρανικής επιρροής στη Μέση Ανατολή.

Η Τουρκία είναι ένας αφοσιωμένος υποστηρικτής για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και της Γεωργίας και ρητά υποστηρίζει την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ».

Δεν ξέχασε να αναφερθεί επίσης στη «συμβολή» της Τουρκίας στη Συρία, στη Λιβύη, στο Αφγανιστάν, ενώ παρατηρώντας ότι «Τουρκία και Ελλάδα έχουν ξεκινήσει διερευνητικές συνομιλίες για την Ενέργεια και άλλα θέματα» επεσήμανε ότι «η ανάπτυξη των πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να αναπτύξει τη συνεργασία και να παράσχει μία βάση για βιώσιμη ενεργειακή ασφάλεια και οικονομική ευημερία στην περιοχή».

Αφού λοιπόν πρώτα είπε όλα τα παραπάνω, η Νούλαντ χαρακτήρισε τις τουρκικές ενέργειες στα Βαρώσια «προκλητικές, απαράδεκτες και επιζήμιες για την επανάληψη των συνομιλιών» για το Κυπριακό, για να καταλήξει και πάλι ότι «εμείς θεωρούμε πως ο καλύτερος τρόπος να λύσουμε αυτές τις ανησυχίες και να προχωρήσουμε την ατζέντα μας είναι μέσω της ρωμαλέας και τακτικής συνεννόησης σε όλα τα επίπεδα, με ευθύτητα και σαφήνεια, με τους Τούρκους εταίρους μας».

Σαφέστατος ήταν όμως και ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας, Ρόμπερτ Μενέντεζ, που μιλώντας στο «Πρώτο Θέμα» εξέφρασε την «ολοένα αυξανόμενη δυσφορία» για τον «αποσταθεροποιητικό ρόλο που παίζει η Τουρκία στην περιοχή», αλλά τόνισε: «Εννοείται πως θέλουμε μια Τουρκία σύμμαχο στο ΝΑΤΟ που να μοιράζεται τις κοινές αξίες μας»...

Turkish Presidency

ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στρώνουν το έδαφος για να ενταθεί η τουρκική προκλητικότητα (φωτ. από τη φιέστα στην κατεχόμενη Κύπρο)

Με βάση αυτό το κριτήριο εξηγούνται η ανησυχία, οι ενστάσεις και οι προβληματισμοί που διατυπώνουν μια σειρά αρχηγοί κρατών και ιμπεριαλιστικών κέντρων για τη στάση της Τουρκίας. Κάθε τους παρέμβαση άλλωστε καταρρίπτει τους μύθους του εφησυχασμού, που διακινούν στην Ελλάδα τόσο η ΝΔ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ, αντιστρέφοντας την πραγματικότητα. Σαν να μη βλέπουν ότι ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ υποδαυλίζουν την τουρκική επιθετικότητα, την ίδια στιγμή που δυναμώνουν το αλισβερίσι μαζί της, την περασμένη βδομάδα τα προπαγανδιστικά μέσα της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ έκαναν λόγο για το «διπλωματικό τείχος απέναντι στα νέα τετελεσμένα» («Νέα»), για τη «διεθνή κατακραυγή που προκάλεσαν οι τουρκικές ανακοινώσεις» («Καθημερινή»), για την «ομόθυμη διεθνή καταδίκη της Τουρκίας» (ΕΦΣΥΝ), ή για το «όχι στα δύο κράτη» που τάχα «διαμηνύουν οι ΗΠΑ» («Αυγή») κ.ο.κ.

Ολοι με μια φωνή δηλαδή αναγορεύουν σε «εγγυητές» και «προστάτες» του κυπριακού λαού τους θύτες, τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που έχουν βάλει το χέρι τους για τη διχοτόμηση, που δίνουν αέρα στα πανιά των απαράδεκτων τουρκικών διεκδικήσεων, στο όνομα της ΝΑΤΟικής συνοχής και του «κρίσιμου ρόλου» που παίζει η Τουρκία στην περιοχή.

Θυμίζουμε ότι, εκτός από τα σχέδια για την Αμμόχωστο, ο Ερντογάν επανέλαβε τις τουρκικές προτάσεις για περιφερειακή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο αλλά και για να προχωρήσει η συνεργασία για τους υδρογονάνθρακες (χωρίς λύση του Κυπριακού), επικρίνοντας ως «μονομερείς ενέργειες» τις γεωτρήσεις που σχεδιάζεται να συνεχιστούν το φθινόπωρο στην κυπριακή ΑΟΖ. Οσον αφορά το Κυπριακό και τις σχετικές συνομιλίες η Αγκυρα επανέλαβε ότι «μόνη ρεαλιστική λύση είναι τα δύο κράτη», δηλαδή η ανοιχτή διχοτόμηση, ότι «θα υπερασπιστούμε μέχρι το τέλος το δίκιο μας» και ότι «δεν έχουμε άλλα 50 χρόνια να χάσουμε σε μοντέλα (σ.σ. για λύση του Κυπριακού) που αποδείχθηκε ότι είναι άκυρα».

Σημειωτέον ότι λίγα 24ωρα πριν τις νέες προκλήσεις στα Κατεχόμενα, ο διευθυντής Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν είχε συστήσει και στην Αθήνα να μην επιμένει «στους μαξιμαλιστικούς ισχυρισμούς της και να σκεφτεί τρόπους εκμετάλλευσης του πλούτου της περιοχής από κοινού».

Ως «πλήγμα που δεν πρέπει να αποθαρρύνει» τις προσπάθειες της επίλυσης - ιμπεριαλιστικής διευθέτησης του Κυπριακού χαρακτήρισε τις εξελίξεις στα Βαρώσια η καγκελάριος της Γερμανίας, Αγκελα Μέρκελ. Εκτίμησε μάλιστα ότι «το πρόβλημα» πρέπει να λυθεί μέσω των συνομιλιών, αλλά «θα χρειαστεί πολύ χρόνο» και έκρινε τη στιγμή κατάλληλη να επαναλάβει ότι στηρίζει την «αποκατάσταση των καλών σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας», εστιάζοντας μάλιστα στην ανάγκη να βελτιωθεί η διμερής συμφωνία για το Μεταναστευτικό αλλά και να αναβαθμιστεί η Τελωνειακή Ενωση. Μια ακόμα τοποθέτηση που αποκαλύπτει ποια είναι η άλλη όψη της ένταξης των Ελληνοτουρκικών και του Κυπριακού στα ευρωτουρκικά παζάρια, για την οποία καμαρώνουν όλα τα αστικά κόμματα στην Ελλάδα, αφού η Τουρκία αξιοποιεί τις απαράδεκτες διεκδικήσεις και προκλήσεις της ως «μοχλό» για τις διαπραγματεύσεις που κάνει συνολικά με την ΕΕ και τα κράτη - μέλη.

Ακόμα και η «έντονη λύπη» που εξέφρασε η Γαλλία για τις κινήσεις Ερντογάν, τη «μονομερή και μη συγκροτημένη δράση», όπως τη χαρακτήρισε, εκφράζεται από τη σκοπιά της «αναγκαίας εμπιστοσύνης για επείγουσα επανέναρξη διαπραγματεύσεων για μια δίκαιη και διαρκή διευθέτηση του Κυπριακού».

Ανησυχία για τους όρους της συνεργασίας με την Τουρκία εξέφρασε και η ΕΕ, με τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ να εντοπίζει κινδύνους για τη «συμβιβαστική επιστροφή στις συνομιλίες» ζητώντας «την ανάγκη να αποφεύγονται μονομερείς ενέργειες».

Χαρακτηριστική ήταν εξάλλου η αντίδραση της Κομισιόν στην ανοιχτή παρενόχληση που δέχτηκε κυπριακό λιμενικό σκάφος από τουρκική ακταιωρό, όταν η εκπρόσωπός της χαρακτήρισε «λυπηρή» «κάθε ενέργεια βίας από οποιουσδήποτε παράγοντες στη Μεσόγειο». Ξεκαθάρισε ότι «η ΕΕ έχει στρατηγικό ενδιαφέρον (...) στην ανάπτυξη μιας σχέσης συνεργασίας και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία».

Το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ χαρακτήρισε τις τουρκικές ενέργειες «προκλητικές, απαράδεκτες και ασυμβίβαστες με τις προηγούμενες δεσμεύσεις τους να συμμετάσχουν εποικοδομητικά σε συνομιλίες για διευθέτηση», με την υφυπουργό Εξωτερικών (βλέπε και διπλανό θέμα) να εξηγεί αποκαλυπτικά την ουσία του παζαριού με την Τουρκία και να δίνει το «πανόραμα» της υποδαύλισης των τουρκικών προκλήσεων και διεκδικήσεων.

«Βαθιά ανησυχία» εξέφρασε και η Βρετανία, κρατώντας βέβαια ίσες αποστάσεις, αφού κάλεσε «όλες τις πλευρές» να μην προχωρούν σε «οποιεσδήποτε ενέργειες υπονομεύουν τη διαδικασία λύσης του Κυπριακού ή αυξάνουν τις εντάσεις στο νησί». Σημειωτέον ότι ξανά ήταν άφθονα τα δημοσιεύματα για το παρασκήνιο στο οποίο το Λονδίνο πρωτοστάτησε, ακόμα και για μια «δήλωση της προεδρίας» του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ) του ΟΗΕ (ούτε καν του ίδιου του ΣΑ) που αναμενόταν μετά από τη συνεδρίαση της Τετάρτης να συνταχθεί με όσο το δυνατόν πιο «ανώδυνη» φρασεολογία. Επίσης, χαρακτηριστικές ήταν και οι πληροφορίες για το περιεχόμενο της συζήτησης στο ΣΑ, όπου κυριάρχησαν συστάσεις για να αντιμετωπιστούν «με ανοιχτό μυαλό» τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για την Κύπρο, ώστε να μην «μπαίνουν περιορισμοί» στις «καλές υπηρεσίες του γγ του ΟΗΕ».

Από τη μεριά της, η ελληνική κυβέρνηση έσπευσε να καλλιεργήσει νέες αυταπάτες για τον ρόλο των «συμμάχων», όταν οι ίδιες οι εξελίξεις βεβαιώνουν ότι η στάση τους όχι απλά δεν συγκρατεί, αλλά αποθρασύνει την Τουρκία. Οπως είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, «βασιζόμαστε στους φίλους και τους στρατηγικούς εταίρους μας, όπως οι ΗΠΑ και τα κράτη - μέλη της ΕΕ, να βρίσκονται στο πλευρό μας για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων μας και των κοινών αξιών μας». Και επικαλέστηκε όλες εκείνες τις κινήσεις της κυβέρνησης που φέρνουν στο προσκήνιο τις νέες διευθετήσεις σε βάρος των λαών της περιοχής: «Στην Ανατολική Μεσόγειο η Ελλάδα, σε στενή συνεργασία και συντονισμό με την Κύπρο, αλλά και χάρη στην ουσιαστική και αποτελεσματική στήριξη των ΗΠΑ, έχει αναλάβει την πρωτοβουλία και συμμετέχει ενεργά στην περαιτέρω εμβάθυνση και διεύρυνση των πολυμερών σχημάτων συνεργασίας», για των οποίων τη διεύρυνση (και με την Τουρκία) εκφράζουν σταθερά προσδοκίες όλες οι πλευρές.

Από την πλευρά της, η κυπριακή κυβέρνηση συγκάλεσε Εθνικό Συμβούλιο, που σε ανακοίνωσή του εκτίμησε ότι «στόχος της Τουρκίας με τις νέες εξαγγελίες είναι η περαιτέρω προώθηση των σχεδιασμών της για οριστικοποίηση της διχοτόμησης». Μεταξύ άλλων η ανακοίνωση που εκδόθηκε ανέφερε και ότι «χωρίς να παραγνωρίζεται η αρχή ότι ο σεβασμός στο ατομικό δικαίωμα στην περιουσία είναι δεδομένος και ουδείς δύναται να εμποδίσει την ενάσκηση του δικαιώματος αυτού, το Εθνικό Συμβούλιο σημειώνει ότι στο ενδεχόμενο προσφυγής στη λεγόμενη Επιτροπή (σ.σ. περιουσίας, που συγκρότησαν οι κατοχικές αρχές για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας στα Κατεχόμενα) εγκυμονούν σοβαροί κίνδυνοι σε σχέση με τις στοχεύσεις της Τουρκίας». Στο μεταξύ, το κυπριακό ΥΠΕΞ ξεκίνησε πυρετώδεις επαφές με πολλές χώρες, με τον ΥΠΕΞ Νίκο Χριστοδουλίδη να καλεί σε αντίδραση της διεθνούς κοινότητας, καθώς «ο αποσταθεροποιητικός ρόλος της Τουρκίας επεκτείνεται κατά τρόπο που επίσης υπονομεύει τα αμερικανικά συμφέροντα».