Ο γγ του ΝΑΤΟ με τους Αμερικανούς υπουργούς Εξωτερικών και Αμυνας κατά τις πρόσφατες επαφές και διαβουλεύσεις στην έδρα της λυκοσυμμαχίας

Μετά από αρκετούς μήνες ύφεσης στη σύγκρουση στο Ντονμπάς, ανάμεσα στις ουκρανικές Ενοπλες Δυνάμεις και τους φιλορώσους αυτονομιστές, από τις αρχές του 2021 είναι ολοφάνερη και συντονισμένη η αναμόχλευση της έντασης. Ρωσία και Ουκρανία αλληλοκατηγορούνται για έξαρση εντάσεων στη γραμμή επαφής (Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ) και κλιμακούμενες παραβιάσεις της εκεχειρίας, ήδη από το Φλεβάρη. Ολες οι πλευρές εντείνουν τις στρατιωτικές προετοιμασίες: Η Ρωσία συγκεντρώνει μεγάλες δυνάμεις κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία, στην Κριμαία και στη Μαύρη Θάλασσα. Το ΝΑΤΟ αξιοποιεί γιγάντιες ασκήσεις, όπως η «Defender Europe», για την προώθηση ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων και μέσων στην περιοχή, ενώ το Κίεβο με τέτοιες «πλάτες» εντείνει τις «ασκήσεις ετοιμότητας».

Η κλιμάκωση της έντασης συμπίπτει χρονικά με την κυβερνητική εναλλαγή στις ΗΠΑ, τις κινήσεις για την περιβόητη «επανεκκίνηση» της ευρωατλαντικής συμμαχίας με αναζήτηση συντονισμού και συμβιβασμών για τη συγκέντρωση δυνάμεων απέναντι στις «προκλήσεις» της Κίνας και της Ρωσίας, αλλά και με την επανέναρξη των εργασιών κατασκευής του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου «Nord Stream 2», ο οποίος θα καταλήγει στη βόρεια Γερμανία και έχει ολοκληρωθεί κατά 95%.

Οι εξελίξεις στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς αναδεικνύουν την «αναποτελεσματικότητα» του λεγόμενου «σχήματος της Νορμανδίας» (Γερμανία, Γαλλία, Ρωσία, Ουκρανία), επιβεβαιώνουν τον εύθραυστο χαρακτήρα της Συμφωνίας του Μινσκ, μέσα από την οποία αναζητήθηκαν προσωρινοί συμβιβασμοί. Το Κίεβο, που από καιρό θέτει θέμα «αναθεώρησης» των παραπάνω, αξιοποιεί τη συγκυρία, προσδοκά πιο άμεση αμερικανοΝΑΤΟική παρέμβαση, θέτει ακόμα πιο επιτακτικά το αίτημα της ένταξης σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, οδηγώντας σε νέα όξυνση της αντιπαράθεσης...

Η παρουσία των Αμερικανών ΥΠΕΞ και Αμυνας, Αντονι Μπλίνκεν και Λόιντ Οστιν, αντίστοιχα, στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, καθώς και στη Γερμανία, για επαφές, όπου πέρα από το θέμα του Αφγανιστάν κυριάρχησαν η ανατολική Ουκρανία και η Κριμαία, σηματοδοτεί την ένταση της αμερικανοΝΑΤΟικής κινητικότητας για το ζήτημα. Η ανατολική Ουκρανία ήταν «ψηλά» στη ΝΑΤΟική ατζέντα την Τετάρτη, κατά την τηλεδιάσκεψη των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, ενώ είχε προηγηθεί συνάντηση του Ουκρανού ΥΠΕΞ, Ντμίτρο Κούλεμπα, με τον γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, για την «πρακτική υποστήριξη που μπορεί να εξασφαλίσει η Ουκρανία σε περίπτωση μεγάλης πολεμικής κλιμάκωσης». Ο Ουκρανός ΥΠΕΞ ζήτησε μέτρα κατά της Ρωσίας, «όπως ένας νέος γύρος κυρώσεων, αλλά και άμεση ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ουκρανίας».

Ακολούθησαν συντονισμένες δηλώσεις για «προκλητική και αδικαιολόγητη συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα της Ουκρανίας και στην κατεχόμενη Κριμαία», προειδοποιήσεις προς τη Ρωσία να αποσύρει τα στρατεύματα από την περιοχή και επιβεβαιώσεις «στήριξης στην εθνική κυριαρχία και στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας».

Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν η τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ της Γερμανίδας καγκελαρίου, Αγκελα Μέρκελ, και του Αμερικανού Προέδρου, Τζο Μπάιντεν, ενώ ο Ουκρανός Πρόεδρος, Β. Ζελένσκι, επισκέφτηκε την Παρασκευή το Παρίσι, όπου συναντήθηκε με τον Γάλλο ομόλογό του, Εμ. Μακρόν, και είχαν τηλεδιάσκεψη με την Γερμανίδα καγκελάριο.

Ακριβώς πριν από αυτές τις συναντήσεις, πατώντας στο γεγονός ότι η Ουκρανία έχει ήδη εταιρικές σχέσεις με το ΝΑΤΟ και εντάσσεται πολύμορφα στον σχεδιασμό του, ο Β. Ζελένσκι, ρίχνοντας κι άλλο «λάδι στη φωτιά» της αντιπαράθεσης, τόνισε ότι «δεν μπορούμε να μείνουμε επ' αόριστον στην αίθουσα αναμονής της ΕΕ και του ΝΑΤΟ» και ανέφερε ότι «έχει έρθει η ώρα να ανεβάσουμε ταχύτητα, να μας προσκαλέσουν να ενταχθούμε στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ».

Κι αυτό όταν έχουν ήδη προηγηθεί οι σχετικές προειδοποιήσεις της Μόσχας, με το ρωσικό ΥΠΕΞ να επισημαίνει ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα σήμαινε ουσιαστικά ανοιχτή σύγκρουση, «πιθανώς με μη αναστρέψιμες συνέπειες για την κρατική υπόσταση της Ουκρανίας». Επικαλούμενη τον ρωσόφωνο πληθυσμό στο Ντονμπάς, στον οποίο έχουν χορηγηθεί και χιλιάδες ρωσικά διαβατήρια, η Μόσχα ξεκαθαρίζει ότι δεν θα ανεχτεί ένταξη και της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, εξέλιξη που θα έσφιγγε ακόμα περισσότερο τη ΝΑΤΟική τανάλια γύρω από τα σύνορά της...

Πρόσθετο επεισόδιο στην κλιμάκωση της αντιπαράθεσης αποτέλεσαν οι νέες κυρώσεις που ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ κατά της Ρωσίας την περασμένη Πέμπτη, λίγες μέρες μάλιστα μετά την τηλεφωνική συνομιλία του Αμερικανού Προέδρου, Τζο Μπάιντεν, με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν.

Με βάση τις καταγγελίες των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας για κυβερνοεπιθέσεις, για ανάμειξη στις αμερικανικές εκλογές, για την υπόθεση δηλητηρίασης του Αλ. Ναβάλνι, για δωροδοκία Αμερικανών στρατιωτικών στο Αφγανιστάν και για εκφοβισμό της Ουκρανίας, οι νέες κυρώσεις μεταξύ άλλων βάζουν σε «μαύρη λίστα» ρωσικές εταιρείες, οντότητες και άτομα που συνδέονται με την Κριμαία, ενώ απελαύνονται δέκα μέλη της ρωσικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον.

Παρουσιάζοντας τις κυρώσεις, ο Τζο Μπάιντεν τις χαρακτήρισε «μετρημένες και αναλογικές», προκειμένου «να αποφευχθεί η κλιμάκωση», ενώ την ίδια ώρα, εξειδικεύοντας την πρόταση που έκανε στην τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν για συνάντηση των δύο ηγετών σε τρίτη χώρα, πρότεινε αυτή να γίνει στην Ευρώπη μέσα στο καλοκαίρι.

Την ώρα βέβαια που το ΝΑΤΟ και η ΕΕ έσπευσαν να χαιρετίσουν τις αμερικανικές κυρώσεις, συνδέοντάς τις άμεσα με την «αποσταθεροποιητική συμπεριφορά» της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Μόσχα απάντησε καλώντας στο υπουργείο Εξωτερικών τον Αμερικανό πρεσβευτή, προαναγγέλλοντας «ανταποδοτική απάντηση»...

Στο στρατιωτικό πεδίο, την περασμένη βδομάδα οι Ενοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας και η συνοριοφυλακή της πραγματοποίησαν διάφορες στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία και την Κριμαία, ενώ το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό ξεκίνησε στρατιωτικές ασκήσεις στη Μαύρη Θάλασσα με τη συμμετοχή μαχητικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων, για επίθεση κατά στόχων επιφανείας και αέρος.

Ο δε υπουργός Αμυνας της Ρωσίας, Σ. Σόιγκου, κατήγγειλε ότι το ΝΑΤΟ συγκεντρώνει 40.000 στρατιώτες και 15.000 είδη εξοπλισμού και στρατιωτικού υλικού, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών αεροσκαφών, κοντά στα ρωσικά σύνορα, κυρίως σε Πολωνία, Μαύρη Θάλασσα και Βαλτική.

Στο μεταξύ, η Ρωσία ανακοίνωσε την Παρασκευή την απαγόρευση της διέλευσης πολεμικών πλοίων και κρατικών σκαφών σε 3 ζώνες της Μαύρης Θάλασσας κοντά στην Κριμαία, από την επόμενη βδομάδα μέχρι τον Οκτώβρη, διευκρινίζοντας ότι η απαγόρευση αυτή δεν επηρεάζει τη ναυσιπλοΐα από τα Στενά του Κερτς, τα οποία ενώνουν τη Μαύρη Θάλασσα με την Αζοφική. Το Κίεβο χαρακτήρισε παράνομες τις ενέργειες της Μόσχας, ενώ το ουκρανικό Πολεμικό Ναυτικό κατηγόρησε τη ρωσική υπηρεσία ασφαλείας FSB ότι με τα σκάφη της προσπάθησε να παρεμποδίσει τα ουκρανικά πλοία στην Αζοφική Θάλασσα.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι την ίδια ώρα που ο ευρωατλαντικός άξονας ανεβάζει τους τόνους για τη «ρωσική επιθετικότητα», ο επικεφαλής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη, πτέραρχος Τοντ Γουόλτερς, μιλώντας σε επιτροπή του Κογκρέσου, εκτίμησε ότι ο κίνδυνος μιας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία εντός των επόμενων εβδομάδων είναι «χαμηλός έως μεσαίος». Πρόσθεσε ότι οι πιθανότητες εισβολής μετά τις επόμενες λίγες βδομάδες θα εξαρτηθούν από έναν αριθμό παραγόντων, όμως, με βάση την τρέχουσα πορεία και τη διάταξη των ρωσικών δυνάμεων, η πιθανότητα αυτή θα αρχίσει να μειώνεται.

Σε ένα τέτοιο φόντο, κλιμάκωσης της αντιπαράθεσης ΗΠΑ - Ρωσίας, και φυσικά με την επίδραση που ασκεί η κυρίαρχη ενδοϊμπεριαλιστική αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας, «τρέχουν» οι διεργασίες και σε ό,τι αφορά τις σχέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Γερμανία.

Πέρα από τις επιπτώσεις που έχει η κλιμακούμενη αντιπαράθεση γύρω από την Ουκρανία στο ρόλο που επιχείρησε να παίξει η Γερμανία μέσα και από το «σχήμα της Νορμανδίας» - στο οποίο δεν συμμετέχουν οι ΗΠΑ - στο επίκεντρο βρίσκεται, μεταξύ άλλων, ο αγωγός «Nord Stream 2». Ο εν λόγω αγωγός για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στη Γερμανία μέσα από την Βαλτική Θάλασσα αποτελεί σημαντική αντίθεση και μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα, καθώς θα διπλασιάσει σχεδόν τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ, θα υποβαθμίσει τη σημασία της Ουκρανίας ως χώρας διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αλλά και τα σχέδια των ΗΠΑ να προωθήσουν στην Ευρώπη το δικό τους υγροποιημένο φυσικό αέριο.

Κατά τη συνάντησή του στο Βερολίνο με την Γερμανίδα υπουργό Αμυνας, Ανεγκρετ Κραμπ - Καρενμπάουερ, ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Λ. Οστιν, ανακοίνωσε πως ακόμη 500 Αμερικανοί στρατιώτες θα προστεθούν στις 34.500 που σταθμεύουν στη Γερμανία, ως κίνηση υψηλού συμβολισμού για την «επανεκκίνηση της ευρωατλαντικής συμμαχίας».

Σε ό,τι αφορά τον αγωγό, οι τόνοι έπεσαν ασυνήθιστα, με τον Λόιντ να δηλώνει ότι οι ΗΠΑ διαφωνούν κάθετα, αλλά αυτό το ζήτημα δεν θα εμποδίσει τις «εξαιρετικές» σχέσεις Γερμανίας - ΗΠΑ. Από την πλευρά της, η Γερμανίδα υπουργός Αμυνας εμφανίστηκε ανοιχτή σε ένα μορατόριουμ, δηλαδή σε μια προσωρινή αναστολή της κατασκευής. Σε περίπτωση που ο αγωγός ολοκληρωθεί, υποστήριξε να εξαρτηθεί η λειτουργία του από τη συμπεριφορά της Ρωσίας.

Συναινετικός εμφανίστηκε και ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, απαντώντας σε σχετική ερώτηση: «O "Nord Stream 2" είναι ένα περίπλοκο ζήτημα, που επηρεάζει τους συμμάχους μας στην Ευρώπη», επεσήμανε. Πρόσθεσε ότι είναι «αντίθετος στον "Nord Stream 2" για μεγάλο χρονικό διάστημα, από την αρχή (...)Αλλά αυτό είναι ακόμα ένα ζήτημα που βρίσκεται στο τραπέζι».

Πάντως, ο Γερμανός ΥΠΕΞ, Χάικο Μάας, δήλωσε πως δεν βλέπει κανένα λόγο να σταματήσει η κατασκευή του αγωγού εξαιτίας της επιδείνωσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Αυτή η συζήτηση «δεν θα οδηγήσει απαραίτητα σε αλλαγή της ρωσικής συμπεριφοράς (προς το καλύτερο). Μάλλον το αντίθετο θα συνέβαινε, νομίζω», είπε.

akriviadis.gr

Διαβουλεύσεις όπου μπήκαν στο τραπέζι όλα τα θέματα - από τα χωρικά ύδατα και τον ελληνικό εναέριο χώρο, μέχρι τη μουσουλμανική μειονότητα και την αποστρατιωτικοποίηση ελληνικών νήσων. Αλλη μια απόδειξη ότι το παζάρι ανάμεσα στις δύο αστικές τάξεις με «διαμεσολαβητές» ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ κλιμακώνεται, αναβαθμίζεται και ετοιμάζονται επικίνδυνοι συμβιβασμοί, καθώς όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη, ο ανταγωνισμός και η οικονομική συνεργασία των αστικών τάξεων και των κυβερνήσεων Ελλάδας - Τουρκίας δεν έχουν καμία σχέση με τα συμφέροντα των δύο λαών.

Ενδεικτικά, στις δηλώσεις τους μπροστά στις κάμερες οι δύο ΥΠΕΞ μίλησαν για «εποικοδομητικό διάλογο» και ανάγκη για «θετική ατζέντα», δίνοντας ανοιχτά μια «γεύση» για το εφ' όλης της ύλης παζάρι που γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες καιρό τώρα, ήδη από τις πρώτες επαφές των συμβούλων Ερντογάν και Μητσοτάκη, στο Βερολίνο πέρυσι τον Αύγουστο.

Χαρακτηριστικά, ο Τσαβούσογλου σημείωσε ότι οι τουρκικές έρευνες και εξορύξεις στη Μεσόγειο ήταν «πλήρως νόμιμες», υπογραμμίζοντας πως η τουρκική ηγεσία «εμμένει στην αρχή του δίκαιου διαμοιρασμού». Χαρακτήρισε σημαντική την επανέναρξη των «συμβουλευτικών συνομιλιών» και θύμισε την πρόταση Ερντογάν για μια διευρυμένη Σύνοδο για τα «θέματα» της Μεσογείου, πρόταση που προωθεί και η ΕΕ, ζητώντας ταυτόχρονα «διάλογο άνευ όρων και προϋποθέσεων».

Αναφέρθηκε ξανά στις απαιτήσεις της Τουρκίας για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, όπως και για τον περιορισμό του εύρους του ελληνικού εναέριου χώρου, ενώ επανέλαβε τα περί «τουρκικής μειονότητας» που ζει στη Θράκη, με επικίνδυνες αναφορές σε «αυτοπροσδιορισμό».

Για το Κυπριακό, ενόψει και της άτυπης 5μερούς στα τέλη του μήνα στη Γενεύη, κάλεσε «όλες τις συμμετέχουσες πλευρές να λάβουν μέρος με τον πλέον θετικό και εποικοδομητικό τρόπο», «να σκεφτούν όλοι με τρόπο ευρύ και ελεύθερο».

Στις δικές του τοποθετήσεις ο Ν. Δένδιας χαρακτήρισε τη «διατήρηση διαύλων απαραίτητη» ώστε «να εδραιώσουμε την ειρηνική συνεύρεση στη βάση του Διεθνούς Δικαίου» όπως και «των θεμελιακών κανόνων και αξιών» του ΝΑΤΟ.

Αλλά και της ΕΕ, την οποία επικαλέστηκε κατ' επανάληψη ως «θεματοφύλακα» των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, με ύμνους για το αποκαλούμενο «κοινοτικό κεκτημένο», με το οποίο υποτίθεται πρέπει να συμμορφωθεί η Τουρκία. Οι ύμνοι αυτοί αποκρύπτουν τον πραγματικό ρόλο της ευρωένωσης, που διατηρεί στρατηγικές σχέσεις με την Τουρκία και παρεμβαίνει με στόχο την προώθηση των συμφερόντων των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, σε βάρος των λαών της περιοχής και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας.

Παραπέρα, ο Ν. Δένδιας χαιρέτισε την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών και των πολιτικών διαβουλεύσεων, όπως και των ΜΟΕ, διαδικασίας που - όπως αποκάλυψε - θα ακολουθήσει.

Για τις διμερείς σχέσεις είπε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν πως υπάρχει «πολύ σημαντικό περιθώριο για ανάπτυξη σε τομείς όπως η οικονομία και το εμπόριο», εξ ου και η ελληνική πλευρά κατέθεσε προτάσεις.

Για τα Ευρωτουρκικά, διαβεβαίωσε ότι η Αθήνα στηρίζει την πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ «εφόσον η Τουρκία το επιθυμεί», ενώ ως «ευρωτουρκικό ζήτημα» παρουσίασε και το Μεταναστευτικό, υπερασπιζόμενος την κατάπτυστη Συμφωνία εγκλωβισμού προσφύγων και μεταναστών.

Για το Κυπριακό, εξέφρασε την ελπίδα «όλες οι πλευρές να προσέλθουν με εποικοδομητικό πνεύμα» για να επανεκκινήσουν οι διαπραγματεύσεις προς δικοινοτική - διζωνική ομοσπονδία, θέση που επίσης παρουσίασε ως «ευρωπαϊκό κεκτημένο».

Μίλησε για το casus belli της Τουρκίας, το οποίο χαρακτήρισε «ζήτημα που δυστυχώς επηρεάζει αρνητικά τις διμερείς μας σχέσεις, αλλά και την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας» και το οποίο «δεν συνάδει ούτε με έναν ΝΑΤΟικό Σύμμαχο», κρύβοντας ότι το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει το Αιγαίο ως ενιαίο επιχειρησιακά χώρο.

Απηύθυνε, τέλος, δημόσια πρόσκληση στον Τσαβούσογλου να επισκεφτεί την Αθήνα, με απώτερο στόχο «να προετοιμάσουμε από τις συζητήσεις μας» μια συνάντηση Ερντογάν - Μητσοτάκη. Ενδειξη και αυτή ότι το παζάρι αναβαθμίζεται, προετοιμάζοντας συμβιβασμό για τη συνεκμετάλλευση σε Ανατ. Μεσόγειο και Αιγαίο, νέα διχοτομικά σχέδια στην Κύπρο, με μεσολαβητές ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, στο φόντο των επικίνδυνων ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στην περιοχή, όπου συμμετέχουν και οι δύο κυβερνήσεις.

Οι σχέσεις των αστικών τάξεων Ελλάδας - Τουρκίας, αναλόγως των καταστάσεων, διακρίνονται από τις επιδιώξεις συνεργασίας και του ανταγωνισμού, ωστόσο οι λαοί των δύο χωρών δεν έχουν σε τίποτα να επωφεληθούν από αυτές τις σχέσεις.

Στο διάστημα από το προηγούμενο Συνέδριο, η τουρκική επιθετικότητα κλιμακώθηκε με την αμφισβήτηση των συνόρων σε Αιγαίο και Εβρο, την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας δεκάδων νησιών του Αιγαίου, την επιδίωξη να αποκτήσει τμήμα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, που με βάση τη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας δεν της ανήκει. Σε αυτήν την κατεύθυνση το τουρκικό κράτος ανακήρυξε τη λεγόμενη "Γαλάζια Πατρίδα", υπέγραψε το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο με την εγκάθετη ηγεσία της Λιβύης, το οποίο καταπατά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Επίσης, ενίσχυσε τις υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά, στρατιωτικές ασκήσεις, έρευνες ή και γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και στις ΑΟΖ της Ελλάδας και της Κύπρου, ανακίνησε μειονοτικά ζητήματα, "εργαλειοποίησε" το Μεταναστευτικό και Προσφυγικό, αξιοποιώντας τη συμφωνία με την ΕΕ.

Στις συνθήκες αυτές, καιροφυλακτεί η αμερικανοΝΑΤΟική διαμεσολάβηση κι επιδιαιτησία και ήδη έχει επανέλθει η τουρκική θέση για συνεκμετάλλευση, συνδιαχείριση του Αιγαίου, για λύση win-win (αμοιβαίου οφέλους) που προβάλλουν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, ενώ εξετάζεται η συνεκμετάλλευση, συνδιαχείριση κυπριακών θαλάσσιων ζωνών με την Τουρκία. Αυτή η συνεκμετάλλευση δεν αφορά την ευημερία των λαών αλλά την κερδοφορία των μονοπωλίων και "ναρκοθετεί" το μέλλον των δύο λαών, όπως και του περιβάλλοντος.

Το Κόμμα μας υπερασπίζεται τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας από τη σκοπιά της εργατικής τάξης και των λαϊκών δυνάμεων, ως αναπόσπαστο στοιχείο της πάλης για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου. Εχει προειδοποιήσει τους εργαζόμενους πως στις σημερινές συνθήκες αυτά δεν μπορούν να τα εγγυηθούν οι αστικές κυβερνήσεις και οι ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, ενώ την ώρα που το Διεθνές Δίκαιο ξαναγράφεται από τις ιμπεριαλιστικές συμφωνίες και το Δικαστήριο της Χάγης λειτουργεί με σκοπιμότητες, η ειρήνη, η ασφάλεια των λαών δεν μπορεί να διασφαλιστεί σε αυτό το πλαίσιο. Η πάλη των δύο λαών είναι αναγκαίο να κατευθύνεται στην εξάλειψη της αιτίας που γεννά αντιθέσεις, συγκρούσεις, πολεμικές συρράξεις, στην ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και την αποδέσμευση από τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις.

Θέσεις της ΚΕ για το 21ο Συνέδριο, δεύτερο κείμενο, Θέση 16, σχετικά με τις «ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι κίνδυνοι πολεμικής αναμέτρησης και η "συνεκμετάλλευση"».

Ορμητήριο των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και στόχος των ανταγωνιστών τους γίνεται για μια ακόμα φορά η χώρα, στην αντιπαράθεση που κλιμακώνεται με επίκεντρο την Ουκρανία και τη Μαύρη Θάλασσα (βλέπε σχετικό θέμα), δείχνοντας πόσο επικίνδυνη για το λαό είναι η εμπλοκή της χώρας στα αμερικανοΝΑΤΟικά σχέδια.

Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών είναι αποκαλυπτικές:

Η βάση της Σούδας καλείται να υποστηρίξει όλες τις εξόδους πολεμικών πλοίων των Αμερικανών προς την επίμαχη ζώνη. Από εκεί απέπλευσαν την Τετάρτη τα αντιτορπιλικά του 6ου Στόλου (επιχειρεί σε Ευρώπη και Αφρική) «USS Donald Cook» και «USS Roosevelt» βάζοντας ρότα βορειοανατολικά, με αρχικό στόχο να περάσουν προς τη Μαύρη Θάλασσα, γεγονός που προκάλεσε την έξοδο αρμάδας ρωσικών πλοίων.

Θυμίζουμε πως από το 2016, οπότε με «πρόσκληση» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, η ΝΑΤΟική αρμάδα SNMG2 ξεκίνησε επιχειρήσεις στον «δίαυλο» του Αιγαίου, για να ελέγχει τη διέλευση των ρωσικών πλοίων, οι ελληνικές κυβερνήσεις πρωτοστατούν στην προσπάθεια αύξησης της ΝΑΤΟικής παρουσίας (και) στη Μαύρη Θάλασσα, ενώ το Πολεμικό Ναυτικό είναι από τα λίγα που σταθερά αυξάνει τις ώρες παρουσίας του στις αποστολές των δύο μόνιμων ναυτικών αρμάδων του ΝΑΤΟ (SNMG2 και SNMCMG2), οι οποίες τα τελευταία χρόνια περνάνε πάνω από 120 μέρες στη Μαύρη Θάλασσα, από «μόλις» 80 το 2017.

Ταυτόχρονα, η Πολεμική Αεροπορία αναλαμβάνει αυξημένους ρόλους στον ΝΑΤΟικό καταμερισμό, μεταξύ άλλων με την «επιτήρηση» του εναέριου χώρου Μαυροβουνίου, Αλβανίας, Βόρειας Μακεδονίας και Βουλγαρίας, που τη φέρνει στην «πρώτη γραμμή», στο ενδεχόμενο όξυνσης και γενίκευσης της στρατιωτικής αντιπαράθεσης ΝΑΤΟ - Ρωσίας.

Ενδεικτικό, άλλωστε, είναι ότι στις 7/4, με απόφαση της κυβέρνησης, αεροσκάφος EMB-145H της 380 Μοίρας Αερομεταφερόμενου Συστήματος Εγκαιρης Προειδοποίησης και Ελέγχου (ιπτάμενο ραντάρ) σηκώθηκε από τη Λήμνο, διέσχισε τη Βουλγαρία και πέταξε πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα στον κάθετο άξονα βόρεια της Βάρνας - νότια του Μπουργκάς, για να καλύψει, ως ομπρέλα επιτήρησης και προστασίας, την άφιξη στο βόρειο Αιγαίο δύο αμερικανικών στρατηγικών (μπορούν να φέρουν πυρηνικά) βομβαρδιστικών αεροσκαφών «B-1Β Lancer», τα οποία σηκώθηκαν από την έδρα τους στις ΗΠΑ και πραγματοποίησαν αποστολή υπέρπτησης στο Αιγαίο, «σε επίδειξη ισχύος και αποφασιστικότητας», κι ενός ιπτάμενου τάνκερ «KC-135T Stratotanker», που απογειώθηκε από τη Βρετανία για να τα ανεφοδιάσει.

Η ελληνική αεράμυνα κάλυψε και επόμενη επιχείρηση στρατηγικού βομβαρδιστικού των Αμερικανών στο Αιγαίο, τη 2η σε μόλις 6 μέρες, καθώς τη Δευτέρα στρατηγικό έτερο «B-1B Lancer» σηκώθηκε από τη Νορβηγία και πέταξε - σε αποστολή τύπου «Bomber Task Force» - «στο και γύρω από το Αιγαίο Πέλαγος».

Αυτή η ανάπτυξη στο FIR Αθηνών «συνέπεσε» με την έναρξη, τη Δευτέρα, της πολυεθνικής άσκησης που οργανώνει η ελληνική Πολεμική Αεροπορία, «Ηνίοχος 21», στο πλαίσιο της οποίας κινητοποιείται μια τεράστια δύναμη, συνολικά 25 Μοίρες και πληθώρα μαχητικών αεροσκαφών (από Ελλάδα, ΗΠΑ, Γαλλία, Ισραήλ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ισπανία, Κύπρο, Καναδά), φέρνοντας πρόσθετες ευρωατλαντικές μάχιμες μονάδες σε επιχειρήσεις μια ανάσα από τα Δαρδανέλια.

Την ίδια ώρα, ραγδαία είναι η αύξηση πτήσεων αμερικανοΝΑΤΟικών κατασκοπευτικών αεροσκαφών μέσα από το FIR Αθηνών προς τη Μαύρη Θάλασσα. Π.χ., σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, αεροσκάφος του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, τύπου «Lockheed EP-3E», ειδικευμένο σε ηλεκτρονικό πόλεμο και υποκλοπή σημάτων και επικοινωνιών, απογειώθηκε στις 14/4 από τη Σούδα και αναπτύχθηκε στα ανοιχτά της Δυτικής Κριμαίας σε αποστολή Πληροφοριών, Επιτήρησης και Αναγνώρισης (Intelligence, Surveillance and Reconnaissance - ISR). Ταυτόχρονα, καταγράφονται πτήσεις αμερικανικών «P-8A Poseidon», ειδικευμένα και στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο, όπως και Μη Επανδρωμένων «Grumman RQ-4D».

Πέρα από τη Σούδα, βασικό ρόλο παίζει πλέον και η Αλεξανδρούπολη, καθώς στα αμερικανοΝΑΤΟικά σχέδια αποτελεί κόμβο πρώτης γραμμής για την ταχεία μετακίνηση δυνάμεων σε Βαλκάνια και Ανατ. Ευρώπη, για τον «έλεγχο» της Μαύρης Θάλασσας και το «σφράγισμα» των Στενών του Βοσπόρου. Από εκεί άλλωστε πέρασαν πριν από λίγες βδομάδες χιλιάδες τόνοι πολεμικού υλικού των ΑμερικανοΝΑΤΟικών και στελέχη τους, που με τον «μανδύα» της άσκησης «Defender Europe 21» βρίσκονται αυτήν τη στιγμή «μια ανάσα» από την Ουκρανία.

Copyright 2021 The Associated

Επενδύοντας στην ιδιότητά της ως μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία παζαρεύει τους όρους παραπέρα εμπλοκής στους σχεδιασμούς του ευρωατλαντικού μπλοκ (φωτ. από τους ΥΠΕΞ Τουρκίας και ΗΠΑ)

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, όπου κάθε αστική τάξη της περιοχής επιχειρεί να ενισχύσει τη θέση της, με μεγαλύτερη εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και ανταγωνισμούς, η τουρκική αστική τάξη επιδιώκει να παζαρέψει από θέση ισχύος τη δική της γεωπολιτική αναβάθμιση. Επενδύοντας στην ιδιότητά της ως μέλους του ΝΑΤΟ, με μεγάλη στρατιωτική δύναμη και στρατηγική θέση για τα «καυτά» μέτωπα της Ουκρανίας, της Μαύρης Θάλασσας, της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, παζαρεύει ακόμα πιο έντονα στη σημερινή φάση τους όρους ενίσχυσης της συνεργασίας της με τους «εταίρους» της στο ευρωατλαντικό μπλοκ. Ταυτόχρονα, επενδύοντας ακριβώς στα ίδια αυτά στοιχεία, διατηρεί πολυσήμαντες σχέσεις συνεργασίας και ανταγωνισμού με τη Ρωσία αλλά και την Κίνα και διαμηνύει ότι «ως μια χώρα που βρίσκεται στην καρδιά της Αφρικής, της Ασίας και της Ευρώπης, δεν έχουμε την πολυτέλεια να στρέψουμε την πλάτη μας ούτε στην Ανατολή», όπως δήλωσε πρόσφατα ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν.

Η τουρκική κυβέρνηση σπεύδει να αξιοποιήσει την ανάφλεξη στη Μαύρη Θάλασσα.

Παρά τη συνεργασία της με τη Ρωσία, όλα τα τελευταία χρόνια η Αγκυρα αναπτύσσει συστηματικά πολύπλευρες σχέσεις με την Ουκρανία, καταγγέλλει την ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσία, εμφανίζεται σταθερά ως υπερασπιστής της εκεί μειονότητας των Τατάρων, προκαλώντας όλο και πιο συχνά την αντίδραση της Μόσχας.

Η πρόσφατη επίσκεψη του Ουκρανού Προέδρου Β. Ζελένσκι στην Τουρκία επιβεβαίωσε την προσπάθεια της Αγκυρας να αναλάβει ενεργότερο ρόλο. Χαρακτηριστικά είναι και τα όσα είχαν διαμειφθεί στην προηγούμενη συνάντηση Ζελένσκι - Ερντογάν τον περασμένο Οκτώβρη στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ουκρανός Πρόεδρος απένειμε τότε στον Τούρκο ομόλογό του μετάλλιο για «την εξαιρετική προσωπική συμβολή του στην ανάπτυξη της διμερούς συνεργασίας, αλλά και τη στήριξή του στην ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας». Ο δε Ερντογάν είχε επαναλάβει ότι η Αγκυρα «δεν θα αναγνωρίσει ποτέ την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας». Ηδη από τότε, Ρώσοι αξιωματούχοι σχολίαζαν ότι «η Τουρκία θα διαπράξει μεγάλο σφάλμα εάν ενταχθεί στην "Πλατφόρμα της Κριμαίας" (σ.σ. που στοχεύει στην επιστροφή της χερσονήσου στην Ουκρανία ) μετά από πρόταση της Ουκρανίας», αφού - συνέχιζαν - πρόκειται ουσιαστικά για «μια συμμαχία κατά του Κρεμλίνου» και θα γίνει «ένα σοβαρό στρατηγικό λάθος».

Μόλις δύο μήνες μετά, τον Δεκέμβρη του 2020, βρέθηκαν στο Κίεβο οι υπουργοί Αμυνας και Εξωτερικών της Τουρκίας, για να συζητήσουν ξανά την ανάπτυξη της διμερούς συνεργασίας ειδικά σε Ενέργεια και Αμυνα, η οποία και επικαιροποιήθηκε στην τελευταία τουρκο-ουκρανική συνάντηση. Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία τροφοδοτεί τον ουκρανικό στρατό με drones, ενώ είναι σε εξέλιξη κοινή τουρκο-ουκρανική παραγωγή «ιπτάμενων μηχανών» μεγαλύτερων δυνατοτήτων.

Καθόλου τυχαία επίσης, σήμερα, σε συνθήκες μεγάλης όξυνσης της αντιπαράθεσης ΗΠΑ - ΝΑΤΟ με τη Ρωσία γύρω από την Ουκρανία, η Αγκυρα αναζωπυρώνει τη συζήτηση για το ενδεχόμενο «αναθεώρησης» της Συνθήκης του Μοντρέ (1936), κάτι που θα διευκόλυνε τη ΝΑΤΟική ναυτική παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα, προκαλώντας - όπως ήταν αναμενόμενο - ξανά την αντίδραση της Μόσχας.

Ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, σε τηλεφωνική επαφή με τον Ερντογάν ξεκαθάρισε «τη σημασία της διατήρησης της Συνθήκης του Μοντρέ προκειμένου να διασφαλιστεί η περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια», ενώ η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ τόνισε ότι «κάθε προσπάθεια αναθεώρησης της Συνθήκης του Μοντρέ θα επηρέαζε τα συμφέροντα της χώρας μας».

Διάφοροι Ρώσοι αναλυτές εξηγούσαν μάλιστα τις τελευταίες μέρες σε ΜΜΕ ότι η κατασκευή και λειτουργία της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης (με την οποία συνδέεται η συζήτηση για αναθεώρηση της Συνθήκης του Μοντρέ, που καθορίζει τους όρους διέλευσης πολεμικών πλοίων από τα τουρκικά Στενά) «σε ένα βαθμό θα απειλήσει την εξωτερική πολιτική και τη στήριξη που η Ρωσία προσφέρει σε συμμάχους της στην περιοχή». Οπως υπενθύμισε στο πρακτορείο ITAR TASS ο συνεργάτης του Ινστιτούτου Ανατολικών Σπουδών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Μπ. Ντολγκόφ, η μεταφορά ρωσικών στρατευμάτων στη Συρία γίνεται μέσω του Βοσπόρου, ενώ παρατηρούσε: «Ο Τούρκος Πρόεδρος το είπε για πρώτη φορά από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ότι εμφανίζεται μια ευκαιρία για την Αγκυρα να ενισχύσει τον γεωπολιτικό της ρόλο».

Τη ρωσική δυσαρέσκεια για τη στήριξη της Τουρκίας στην ουκρανική κυβέρνηση έδειξαν και οι δηλώσεις Λαβρόφ στην αρχή της βδομάδας, όταν «προέτρεψε» «όλες τις υπεύθυνες χώρες με τις οποίες επικοινωνούμε - και η Τουρκία είναι μια από αυτές - να αναλύσουν (...) την κατάσταση και τις διαρκείς πολεμοχαρείς ανακοινώσεις του καθεστώτος στο Κίεβο και να αποθαρρύνουν τους μιλιταριστικούς του πόθους»...

Βέβαια, στις επιλογές της Τουρκίας βαραίνουν κι άλλα νέα δεδομένα. Για παράδειγμα, η ευρωπαϊκή «δεξαμενή σκέψης» «Modern Diplomacy» παρατηρεί ότι αφού η Κριμαία πέρασε σε ρωσικό έλεγχο «η Ρωσία αύξησε σημαντικά την ΑΟΖ και την ακτογραμμή της στη Μαύρη Θάλασσα, που πλέον είναι ίση με αυτήν της Τουρκίας. Επίσης, η Μόσχα ακύρωσε προηγούμενες συμφωνίες με την Ουκρανία, που περιόριζαν τον στόλο της στη Μαύρη Θάλασσα, και τώρα άρχισε να τον ισχυροποιεί με νέα πλοία επιφάνειας αλλά και υποβρύχια».

Την ίδια στιγμή, η Αγκυρα διαλαλεί επίμονα ότι «εργαζόμαστε ενεργά για να βρεθεί μόνιμη λύση σε κάθε κρίση στην περιοχή», ξεχωρίζοντας συστηματικά τον «αγώνα κατά της τρομοκρατίας» στη Συρία και τον ρόλο που μπορεί να παίξει η Τουρκία για τους αμερικανοΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς σε όλη την περιοχή.

Μεσοβδόμαδα, ο ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου ανακοίνωσε ότι η Αγκυρα υπέβαλε ένα «non paper» στην Ουάσιγκτον με συγκεκριμένες προτάσεις, ώστε οι δύο πλευρές να διαχειριστούν ακανθώδεις διαφωνίες τους, όπως η αγορά των ρωσικών πυραύλων «S-400», η «υποστήριξη των ΗΠΑ προς τρομοκρατικές οργανώσεις» (Κούρδους), αλλά και «σκέψεις και ενέργειες σχετικά με το Αφγανιστάν, τη Συρία, άλλα περιφερειακά θέματα».

Τη «βαρύτητα» του ρόλου της Τουρκίας στη Συρία «υπενθύμισε» χαρακτηριστικά και ο νέος Τούρκος πρέσβης στις ΗΠΑ, Χασάν Μουράτ Μερκάν, μιλώντας στο πρακτορείο «Αναντολού»: «Σε σύγκριση με άλλες χώρες της περιοχής, η Τουρκία είναι πολύ ισχυρότερη όσον αφορά τη στρατιωτική της δύναμη, την πολιτιστική της ιστορία (σ.σ. δεσμοί με αραβικές - μουσουλμανικές χώρες) και την ανθρώπινη υποδομή».

Αναφερόμενος δε στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας χαρακτήρισε «πολύ λογικό» να υπάρχουν «σκαμπανεβάσματα», αλλά «όταν κοιτάμε τις μακροπρόθεσμες σχέσεις, πρέπει να δούμε ποια είναι τα αμοιβαία συμφέροντα μεταξύ τους (...) Ας συνεχίσουμε να μιλάμε για τα προβλήματα που υπάρχουν μεταξύ μας, αλλά αυτά δεν πρέπει να δηλητηριάζουν τη συνεργασία μας σε άλλους τομείς». Πρόσθεσε ότι ΗΠΑ και Τουρκία αποτελούν «χώρες - κλειδιά» για τη «διατλαντική αλληλεγγύη» και επέμεινε ότι αν επικεντρωθούν σε κοινά συμφέροντα «θα εξαφανιστεί από μόνο του το πρόβλημα της εμπιστοσύνης».

Κατέληξε δε ότι αν οι ΗΠΑ θέλουν να διατηρήσουν σημαντική παρουσία σε Μέση Ανατολή και Ευρώπη, η Τουρκία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες γι' αυτό και «ο λόγος είναι απλός: Η γεωγραφική της θέση, οι ανθρώπινοι πόροι, ο πληθυσμός, οι απειλές που υπάρχουν στην περιοχή και οι παγκόσμιες επιπτώσεις. Αν οι ΗΠΑ εξακολουθούν να ενδιαφέρονται για αυτά τα θέματα, η Τουρκία αναδύεται ως αναντικατάστατη χώρα. Εξάλλου, εμφανίζονται νέες ισορροπίες μετά την πανδημία Covid-19. Η σημασία της Τουρκίας στην περιοχή είναι πολύ μεγαλύτερη από πριν».

Αλλά και η αμερικανική πλευρά αναγνωρίζει ότι χρειάζεται να μελετήσει καλύτερα πώς θα χειριστεί σοβαρές διαφωνίες με την Τουρκία. Στο «Αναντολού» έδωσε πρόσφατα συνέντευξη ο μέχρι πρότινος απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία Τζέιμς Τζέφρι (που στο διάστημα 2008 - 2010 διετέλεσε και πρέσβης στην Αγκυρα). Περιέγραψε ως «όχι πολύ στενή» τη σχέση που έχουν σήμερα ΗΠΑ και Τουρκία, ωστόσο δήλωσε «σίγουρος» ότι «θα βελτιωθεί μέσα σε 6 μήνες». Αναφερόμενος ειδικά στη Συρία και τη συνεργασία της Ουάσιγκτον με κουρδικές οργανώσεις όπως η YPG (που αποτελούν «κόκκινο πανί» για την Αγκυρα), τόνισε ότι η αμερικανική πλευρά δεν τους έδωσε «καμία» υπόσχεση ως προς τη δημιουργία κουρδικού κράτους. Ημασταν «πολύ προσεκτικοί» απέναντί τους, συνέχισε, προκρίνοντας τη στήριξη «δημοψηφίσματος, δημοκρατικών εκλογών» κ.λπ. Οσο για την τουρκική αγορά των ρωσικών «S-400», είπε ότι ο καλύτερος τρόπος να το λύσουν Ουάσιγκτον και Αγκυρα είναι «να περιορίσουν τη ζημιά».

Χαρακτηριστική εξάλλου της κινητικότητας της Αγκυρας είναι και η «νέα εποχή» που - σύμφωνα με τον Τσαβούσογλου - ξεκινά στις σχέσεις Τουρκίας - Αιγύπτου. Οπως ανακοίνωσε, τον Μάη θα μεταβεί στο Κάιρο αντιπροσωπεία του τουρκικού ΥΠΕΞ για να συζητηθεί η εξομάλυνση των διμερών σχέσεων.

Την ίδια ώρα, οι διήμερες επαφές και οι συμφωνίες που υπεγράφησαν στις αρχές της βδομάδας στην Αγκυρα ανάμεσα στην τουρκική κυβέρνηση, τον Λίβυο μεταβατικό πρωθυπουργό και άλλους 14 υπουργούς του, επιβεβαιώνουν τον ισχυρό ρόλο της Τουρκίας και στην «επόμενη μέρα» της Λιβύης.

Αν μη τι άλλο, όλα τα παραπάνω διαψεύδουν τα περί «απομόνωσης της Τουρκίας», που αναμασούν διάφορα επιτελεία με κάθε αφορμή... Η όξυνση της ενδοϊμπεριαλιστικής διαπάλης βέβαια, μαζί με τα «ατού» που δίνει στην τουρκική αστική τάξη για το παζάρι της με ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, θα οδηγεί και σε περιπλοκές. Την ώρα που η Αγκυρα διαπραγματεύεται την πιο ισχυρή στήριξη των αμερικανοΝΑΤΟικών σχεδιασμών, δεν θα είναι απλή υπόθεση η διατήρηση ισχυρών συνεργασιών με τη Ρωσία, όπως για παράδειγμα για την οικοδόμηση του πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού. Αντίστοιχα, σε μια περίοδο που εντείνεται η αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας και η Ουάσιγκτον αντιτίθεται σθεναρά σε κάθε προσπάθεια παραπέρα κινεζικής διείσδυσης στην Ευρώπη και αλλού, θα είναι δύσκολο για την Αγκυρα να προωθήσει συμπράξεις με το Πεκίνο που θα ενίσχυαν την τουρκική οικονομία, όπως αυτές που συζητήθηκαν κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Κινέζου ΥΠΕΞ στην Αγκυρα. Μεταξύ άλλων, συζητήθηκαν σχέδια διασύνδεσης των κινεζικών «Δρόμων του Μεταξιού» με τον τουρκικό «Μέσο Διάδρομο», ενώ κινεζικοί όμιλοι ενδιαφέρονται και για την κατασκευή της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης. Πάντως, λίγα 24ωρα αφού ο Κινέζος ΥΠΕΞ έφυγε από την Αγκυρα, ο Κινέζος πρέσβης κλήθηκε στο τουρκικό ΥΠΕΞ, όπου δέχτηκε διαμαρτυρίες επειδή επέκρινε σχόλια Τούρκων πολιτικών (της αντιπολίτευσης) κατά της «αντιμετώπισης των μουσουλμάνων Ουιγούρων» στην ημιαυτόνομη κινεζική επαρχία Σιντζιάνγκ...

Σημαντικό πεδίο ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών είναι τα Βαλκάνια, που έχουν ιδιαίτερη γεωστρατηγική σημασία, τόσο ως «δίοδος» μεταφορικών και ενεργειακών «αρτηριών» από και προς την ΕΕ όσο και ως «προγεφύρωμα» του ευρωατλαντικού ιμπεριαλισμού για την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική κατοχύρωση της επιρροής του στην περιοχή Ευρασίας, Μαύρης Θάλασσας, Καυκάσου, Κασπίας κ.ά. Σήμερα το σύνολο των χωρών έχουν ενταχθεί στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, ενώ τα τελευταία χρόνια εντάθηκαν οι προσπάθειες να ολοκληρωθεί η ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων σε αυτές τις ενώσεις. Οι αμερικανοΝΑΤΟικές στρατιωτικές δυνάμεις συνεχίζουν την ενίσχυσή τους στην περιοχή. Ηδη διαθέτουν μεγάλο αριθμό βάσεων, πραγματοποιούν μεγάλες στρατιωτικές ασκήσεις, οριοθετώντας ως αντιπάλους τη Ρωσία και την Κίνα, τα μονοπώλια των οποίων προωθούν τις δικές τους θέσεις στην περιοχή. Η πορεία ενσωμάτωσης των Δ. Βαλκανίων αναβαθμίστηκε παραπέρα με τη Συμφωνία των Πρεσπών που έκλεισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και υλοποιεί η κυβέρνηση της ΝΔ. Την ίδια ώρα, στη διαδικασία ενσωμάτωσης των Δ. Βαλκανίων στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ δεν ασκούν επίδραση μόνο οι «κακοφορμισμένες πληγές» των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και προτεκτοράτων του Κοσόβου και της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, αλλά και οι αντιθέσεις στο εσωτερικό της ΕΕ και του ΝΑΤΟ καθώς και άλλα ισχυρά μονοπωλιακά (ρωσικά και κινεζικά) συμφέροντα, εκτός αυτών των ενώσεων, τα οποία έχουν ενισχυθεί στην περιοχή. Για την αξιοποίηση εκείνων ή των άλλων σχεδιασμών οι αστικές πολιτικές δυνάμεις αξιοποιούν το «δηλητήριο» του εθνικισμού, των θρησκευτικών - πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων ή τον κοσμοπολιτισμό του κεφαλαίου, επιδιώκοντας να χειραγωγήσουν τους λαούς σε διάφορους σχεδιασμούς, ξένους προς τα λαϊκά συμφέροντα. Σε κάθε περίπτωση, ισοπεδώνουν τα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα των λαών της Βαλκανικής.

Θέσεις της ΚΕ για το 21ο Συνέδριο του ΚΚΕ, δεύτερο κείμενο

Από παλιότερη Σύνοδο του σχήματος «17+1»

Χαρακτηριστικές είναι οι επισημάνσεις που είχε κάνει το 2018 ο τότε επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ, Γιοχάνες Χαν, ότι η Κίνα μπορεί να εκμεταλλευτεί το «αναπτυξιακό κενό» της ΕΕ «για να μετατρέψει τις χώρες της περιοχής σε Δούρειους Ιππους, που μια μέρα θα γίνουν μέλη της ΕΕ».

Αποτυπώνοντας τις σχέσεις ανισότιμης αλληλεξάρτησης ανάμεσα στα δύο κέντρα και καθώς η Κίνα απειλεί την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στην παγκόσμια ιμπεριαλιστική πυραμίδα, η ΕΕ χαρακτηρίζει την Κίνα «εταίρο συνεργασίας, διαπραγματευτικό εταίρο, οικονομικό ανταγωνιστή και συστημικό αντίπαλο». Αυτή η αντιφατική σχέση εκφράζεται και στους συγκρουόμενους σχεδιασμούς στην περιοχή των Βαλκανίων, που εκθέτουν σε μόνιμο κίνδυνο τους λαούς.

Διαβλέποντας τον στρατηγικό ρόλο της Βαλκανικής για τα σχέδιά της, η Κίνα ίδρυσε το 2012 το «Φόρουμ Συνεργασίας Κίνας - Κεντρικής Ανατολικής Ευρώπης», γνωστό ως «σχήμα 17+1» μετά την προσθήκη και της Ελλάδας.

Στο πλαίσιο του σχεδίου BRI (Belt and Road Initiative - «Σύγχρονος Δρόμος του Μεταξιού») και του «17+1», «μνημόνια κατανόησης» με την Κίνα έχουν υπογράψει μεταξύ άλλων η Αλβανία, η Βοσνία - Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, η Βόρεια Μακεδονία, η Κροατία, η Σερβία, η Βουλγαρία και η Ελλάδα.

Το «17+1» περιγράφεται ως ένα «πολυμερές σχήμα» τα μέλη του οποίου υπογράφουν με την Κίνα διμερείς οικονομικές συμφωνίες, κυρίως για την ανάπτυξη υποδομών και τη δραστηριοποίηση κινεζικών μονοπωλίων στις βαλκανικές αγορές.

Με βασικό προσανατολισμό στους τομείς των οδικών και σιδηροδρομικών υποδομών, στα λιμάνια και την Ενέργεια, οι συμφωνίες χρηματοδοτούνται με ευνοϊκές πιστώσεις κυρίως από την Τράπεζα Εξαγωγών - Εισαγωγών της Κίνας (Exim), με χαμηλά επιτόκια και μεγάλες περιόδους αποπληρωμής.

Στα κράτη που δεν είναι ακόμα μέλη της ΕΕ, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι ανάδοχες κινεζικές εταιρείες αναλαμβάνουν απευθείας τα έργα, με την αξιοποίηση τοπικών υπεργολάβων και εργαζομένων.

Τα πιστωτικά όρια των 10 δισ. δολαρίων, που προσφέρθηκαν το 2012 από την Κίνα στις χώρες του τότε «16+1», προκειμένου να διευκολυνθεί η διείσδυση στη Βαλκανική, προσέκρουσαν στα εμπόδια που όρθωσε για τα κράτη - μέλη της η ΕΕ, με αποτέλεσμα σήμερα τα κινεζικά κεφάλαια να ρέουν στα πέντε μη μέλη της ΕΕ του «17+1», περισσότερο από οπουδήποτε αλλού κατά μήκος του BRI.

Από τα 15,4 δισ. δολάρια που επένδυσε η Κίνα στα κράτη της «17+1» μεταξύ 2012 και 2019, σχεδόν το 70% κατευθύνθηκε σε Αλβανία, Βοσνία, Β. Μακεδονία, Μαυροβούνιο και Σερβία, με την τελευταία να κατέχει τη μερίδα του λέοντος.

Τέσσερα από τα παραπάνω κράτη έχουν το καθεστώς της υποψήφιας χώρας για ένταξη στην ΕΕ και μέσω της εκτεταμένης δραστηριότητάς της σ' αυτές τις αγορές, η Κίνα και τα μονοπώλιά της αποκτούν «εμπειρία» από τα ευρωενωσιακά πρότυπα, με στόχο να την αξιοποιήσουν για παραπέρα επέκταση στην ΕΕ.

Για παράδειγμα, το 2019 η κινεζική κρατική εταιρεία «China Road and Bridge Corporation» (CRBC) έγινε η πρώτη κινεζική εταιρεία που ανέλαβε την κατασκευή ενός μεγάλου έργου υποδομής με χρηματοδότηση από την ΕΕ (357 εκατομμύρια ευρώ, περίπου το 85% του εκτιμώμενου κόστους), μιας γέφυρας μήκους 2,4 χιλιομέτρων και ύψους 55 μέτρων η οποία θα ενώσει την ηπειρωτική Κροατία με την περιοχή του Ντουμπρόβνικ.

Οι ανταγωνισμοί με ΗΠΑ και ΕΕ αποτυπώνονται και στην αποχώρηση ή στο πάγωμα της συνεργασίας με την Κίνα από ορισμένα κράτη - μέλη του «17+1». Τον περασμένο Φλεβάρη το λιθουανικό κοινοβούλιο αποφάσισε να αποχωρήσει από το σχήμα, με τον ΥΠΕΞ της χώρας να δηλώνει ότι η συνεργασία με την Κίνα δεν έχει αποφέρει «σχεδόν κανένα όφελος». Αντίστοιχα βήματα υποχώρησης στη συνεργασία έχουν γίνει από χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία, η Τσεχία και η Ρουμανία.

Αυτό δεν αλλάζει βέβαια τον σχεδιασμό της Κίνας να αποκτήσει «σημαντική επιρροή στις επιλογές πολιτικής, στις πολιτικές στάσεις και στις αφηγήσεις σε ορισμένα μέρη των Δυτικών Βαλκανίων», όπως σημειώνει έκθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR) που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Φλεβάρη, διαπιστώνοντας μάλιστα ότι «η Κίνα έχει γίνει ο πιο σημαντικός τρίτος παράγοντας» στις σχέσεις της ΕΕ με τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων.

Στην ίδια έκθεση σημειώνεται ότι η Κίνα κινείται «σε ένα νέο στάδιο συνεργασίας με τα Δυτικά Βαλκάνια, εφαρμόζοντας μια πολιτική αυξημένης αλληλεπίδρασης με διάφορα τμήματα της κοινωνίας σε πολλούς τομείς». Προς επιβεβαίωση, η Κίνα αξιοποιεί στοχευμένα τον Πολιτισμό ως «διπλωματικό εργαλείο», μέσω διαφόρων πολιτιστικών κέντρων που διατηρεί σε Τίρανα, Σόφια, Αθήνα και Βουκουρέστι, ενώ αναμένεται φέτος να ολοκληρωθεί άλλο ένα στο Βελιγράδι.

Σημαντική παρέμβαση κάνει η Κίνα και με τη «διπλωματία των εμβολίων», ενώ τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με την ίδια έκθεση, σημειώθηκε σημαντική αύξηση της προβολής της Κίνας στα Μέσα Ενημέρωσης των Δυτικών Βαλκανίων, μέσα από συμφωνίες συνεργασίας με κρατικά πρακτορεία ειδήσεων και μεμονωμένα δίκτυα των κρατών της περιοχής. Εξίσου αναπτυσσόμενοι είναι και δεσμοί μέσω ακαδημαϊκών ιδρυμάτων.

Συνολικά, η έκθεση καταγράφει τις προσπάθειες της Κίνας να εδραιωθεί σε βασικούς οικονομικούς τομείς και να αποκτήσει σταδιακά αναβαθμισμένη θέση στην περιοχή, για την οποία αναφέρεται ότι «κινδυνεύει όλο και περισσότερο να πέσει σε μια ατελείωτη σπείρα ανταγωνισμού μεταξύ διαφόρων ξένων δυνάμεων». Ο κίνδυνος αυτός βέβαια κάθε άλλο παρά ...μακρινός είναι, αφού τα Δυτικά Βαλκάνια είναι από τα πιο «παραδοσιακά» πεδία του ανταγωνισμού ανάμεσα στα ισχυρότερα ιμπεριαλιστικά κέντρα του πλανήτη, περνώντας σήμερα σε νέα φάση.

Το μερίδιο της Κίνας στο εμπόριο με τα Δυτικά Βαλκάνια κινήθηκε στα 5 δισ. ευρώ το 2019 (6,5% του συνολικού) και σχεδόν το μισό αφορούσε τη Σερβία. Το 2020, επίσης, η συνολική αξία των συμφωνιών της Κίνας για έργα υποδομών με τις χώρες του «17+1» αυξήθηκε κατά 34,6% και ανήλθε σε 5,41 δισ.

Από την άλλη, ο ετήσιος όγκος των εμπορικών συναλλαγών της ΕΕ με τα Δυτικά Βαλκάνια ξεπέρασε τα 53 δισ. ευρώ το 2019, ποσοστό 69% επί του συνόλου, χωρίς να αντιστρέφει βέβαια την τάση επέκτασης της κινεζικής δραστηριότητας στην περιοχή. Αυτό προκύπτει άλλωστε και από τα τελευταία στοιχεία για το εξωτερικό εμπόριο της Κίνας με τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (ΚΑΕ), το οποίο αυξήθηκε κατά 8,4% το 2020 και ξεπέρασε για πρώτη φορά το όριο των 100 δισ. δολαρίων, φτάνοντας τα 103,45 δισ. δολάρια.

Η άνοδος των εμπορικών συναλλαγών με τα κράτη της ΚΑΕ αυξάνεται από το 2012 με μέσο όρο 8% ετησίως. Σαν αποτέλεσμα, η Κίνα ξεπέρασε για πρώτη φορά το 2020 τις ΗΠΑ και είναι πλέον η σημαντικότερη εμπορική εταίρος της ΕΕ, με συνολικό όγκο εμπορικών συναλλαγών 709 δισ. δολάρια, έναντι 671 δισ. δολαρίων των ΗΠΑ.