Eurokinissi

Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Αύγουστο δείχνουν μεγάλες ανατιμήσεις σε προϊόντα διατροφής, καταναλωτικά προϊόντα και υπηρεσίες. Οι τιμές στα φρούτα αυξήθηκαν κατά 11,6%, στα κρέατα κατά 7,5%, στον καφέ κατά 18% και στις σοκολάτες κατά 23%. Ακόμα, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 10,9% και τα ασφάλιστρα Υγείας κατά 7%. Τα αεροπορικά εισιτήρια ακρίβυναν 18,1%, ενώ το πακέτο διακοπών 6,4%. Αυξήθηκαν επίσης οι τιμές σε πίτσες και πίτες κατά 5,1%, στα ψάρια κατά 4,9% και στα λαχανικά κατά 4,8%.

Την ίδια στιγμή όμως ο συνολικός τζίρος στους ομίλους των σούπερ μάρκετ έφτασε τα 10,445 δισεκατομμύρια ευρώ έως τα τέλη Αυγούστου και οι αλυσίδες του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων έβαλαν επιπλέον 757 εκατ. ευρώ στα ταμεία τους, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της NielsenIQ.

Ενώ τα σούπερ μάρκετ πρόσθεσαν επιπλέον 757 εκατ. ευρώ τζίρου μέχρι τέλος Αυγούστου, η αύξηση στο γενικό λιανικό εμπόριο (εκτός τροφίμων, οχημάτων και καυσίμων) ήταν μόλις 171,1 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΕΕ, το γενικό λιανικό εμπόριο παρουσίασε οριακή αύξηση 1,4% που όμως εξανεμίζεται μπροστά στον πληθωρισμό του 2,5%, οδηγώντας σε πραγματική μείωση 0,3%, ενώ οι μόνες κερδισμένες είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες σημείωσαν αύξηση 7,3%. Στον ίδιο δυσμενή κύκλο εντάσσεται και η εστίαση, που σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε πτώση 4,7% το πρώτο εξάμηνο του 2025, χάνοντας περίπου 226 εκατ. ευρώ τζίρο. Η υποχώρηση ήταν ιδιαίτερα έντονη το πρώτο τρίμηνο (-7,6%) και συνεχίστηκε το δεύτερο (-2,6%), δείχνοντας μια σταθερή αρνητική τάση.

Σε δυσθεώρητα ύψη φτάνουν και τα κέρδη των τεσσάρων συστημικών τραπεζών της χώρας, την ίδια στιγμή που χιλιάδες χρεωμένα λαϊκά νοικοκυριά χάνουν ή κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους σε πλειστηριασμούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα καθαρά τους κέρδη έφτασαν το πρώτο εξάμηνο του 2025 τα 2,48 δισ. ευρώ, ενώ οι τράπεζες συνεχίζουν να μην πληρώνουν ούτε ένα ευρώ φόρο από το 2012, με τον περιβόητο «αναβαλλόμενο φόρο»... Σκαρφίζονται δε τρόπους να ξεζουμίζουν τους πελάτες, με υπέρογκες χρεώσεις σε προμήθειες συναλλαγής στα ΑΤΜ. Να σημειωθεί ότι το 2024 οι τέσσερις συστημικές τράπεζες για το αντίστοιχο διάστημα είχαν συνολικά κέρδη 2,3 δισ., που μάλιστα ήταν αυξημένα κατά 25% σε σύγκριση με το 2023.

Σε ό,τι αφορά το 6μηνο Ιανουάριος - Ιούνιος του 2025:

- Τη μεγαλύτερη κερδοφορία κατέγραψε η Eurobank, με κέρδη 711 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,9%. Τα έσοδα από τόκους ανήλθαν σε 1,2 δισ. ευρώ (+12,2%) και από προμήθειες και αμοιβές σε 364 εκατ. ευρώ (+28,9%), ενώ τα συνολικά της έσοδα ανήλθαν σε 1,6 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 13,8% σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2024.

- Η Εθνική Τράπεζα κατέγραψε καθαρά κέρδη ύψους 700 εκατ. ευρώ για το πρώτο εξάμηνο, που αντιστοιχούν σε 1,43 ευρώ ανά μετοχή, υπερβαίνοντας τον στόχο του επιχειρηματικού πλάνου για κέρδη 1,3 ευρώ ανά μετοχή.

- Τα καθαρά κέρδη της Τράπεζας Πειραιώς ανήλθαν σε 559 εκατ. ευρώ από τα συνολικά έσοδα της τράπεζας, τα οποία ανήλθαν σε 1,3 δισ. ευρώ. Τα έσοδα από τις προμήθειες αποτελούσαν το 24% των εσόδων, κάτι που σημαίνει ότι ανέρχονται σε 312 εκατ. ευρώ.

- Η Alpha Bank αύξησε τα καθαρά κέρδη της στα 517 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας εντυπωσιακή άνοδο 60%. Τα έσοδα από τους τόκους ανήλθαν σε 399 εκατ. ευρώ (+1%) και από τις προμήθειες σε 121 εκατ. ευρώ (13%).

Τα ρεκόρ αυτά δεν είναι τα μόνα, αφού νέο ρεκόρ 15ετίας για το Χρηματιστήριο σημειώθηκε τη Δευτέρα, σε μια συνεδρίαση που ξεπέρασε το όριο των 2.000 μονάδων, για πρώτη φορά μετά τον Απρίλιο του 2010. Ο Γενικός Δείκτης διαμορφώθηκε στις 2.005,97 μονάδες, άνοδος 2,34% ή 45,91 μονάδες, συνοδεία ισχυρότατου τζίρου που έφτασε τα 339,81 εκατ. ευρώ, με σημαντικά πακέτα μετοχών της Alpha Bank να αλλάζουν χέρια.

Κι ενώ οι τράπεζες κάνουν «τρελό» πάρτι κερδών, ένας σφιχτός κλοιός έχει σχηματιστεί από κυβερνήσεις (σημερινή και προηγούμενες), τράπεζες, funds και servicers, που πνίγει τα χιλιάδες χρεωμένα λαϊκά νοικοκυριά που δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους. Σε συνθήκες μάλιστα που η ακρίβεια, οι πενιχροί μισθοί και η άγρια φορολόγηση εξανεμίζουν το εισόδημά τους, μετατρέπονται όλο και περισσότερο από ομήρους σε θύματα που χάνουν το σύνολο της περιουσίας τους με γρήγορους ρυθμούς, ενώ την ίδια ώρα το «τρελό» πάρτι κερδών για όλους τους ομίλους στήνεται πάνω στα αντεργατικά νομοσχέδια - εκτρώματα όπως αυτό για τη 13ωρη δουλειά που φέρνει η κυβέρνηση προς ψήφιση.

• ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ: Αυξάνουν τα τεράστια κέρδη τους την ώρα που τα λαϊκά νοικοκυριά προσπαθούν να επιβιώσουν
• ΕΕ - ΕΤΗΣΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ: Πολεμικό διάγγελμα από την πρόεδρο της Κομισιόν

2025 The Associated Press. All

H πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαίωσε την πορεία της πολεμικής προετοιμασίας και οικονομίας της Ευρωένωσης

Η «μάχη» του ιμπεριαλιστικού μπλοκ με άλλες παγκόσμιες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, η υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ σε σχέση με άλλες αγορές, η προετοιμασία για το ξαναμοίρασμα του «κόσμου» με όπλα, όλα αυτά απασχολούν την Κομισιόν και τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών, ενώ οι λαοί θα «ματώσουν» περισσότερο και κυριολεκτικά.

Η ομιλία της εστίασε στην ανάγκη η ΕΕ να αναδειχτεί σε παγκόσμιο γεωπολιτικό παίκτη και η εμπορική συμφωνία της ΕΕ με τις ΗΠΑ να μη «συνθλιβεί» στον ανταγωνισμό της με τις ΗΠΑ και την Κίνα, να «αυτονομηθεί» σε στρατηγικούς τομείς, από τις νέες τεχνολογίες, τις πρώτες ύλες, τα εμπορικά logistics, μέχρι την ενεργειακή μετάβαση και την «Αμυνα» και να προετοιμαστεί για μια ευρύτερη ιμπεριαλιστική σύγκρουση σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Βασική προϋπόθεση, τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν, η «ενότητα», ενώ ξεπροβάλλουν απροκάλυπτα τα αντικρουόμενα συμφέροντα και οι βαθύτερες αντιθέσεις.

«Ούτε που θυμάμαι πόσες φορές είπαν ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να κάνει το ένα και το άλλο. Κάθε φορά η Ευρώπη τα κατάφερνε. Το ερώτημα είναι απλό, έχει η Ευρώπη τα κότσια να παραμείνει ενωμένη;» επέμεινε.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κάλεσε την ΕΕ να «διεκδικήσει την ανεξαρτησία της» σε μια «νέα παγκόσμια τάξη που θα βασίζεται στην ισχύ». «Η νοσταλγία δεν αποτελεί πλέον επιλογή» και «είναι απλώς αδύνατο να περιμένουμε ήσυχα να περάσει η καταιγίδα».

Τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να αγωνιστεί για τη θέση της σε έναν κόσμο στον οποίο πολλές μεγάλες δυνάμεις είναι είτε αμφίσημες είτε ανοιχτά εχθρικές προς αυτήν. Γι' αυτό είπε ότι «θα πρέπει να αναδυθεί μια νέα Ευρώπη», που θα είναι σε θέση να:

• Αναλάβει την Αμυνα και την Ασφάλειά της.
• Να έχει τον έλεγχο των τεχνολογιών και της Ενέργειας που θα τροφοδοτήσουν τις οικονομίες της.
• Να επιλέγει συνεργασίες με «συμμάχους», παλιούς και νέους.

Στην ομιλία της, η φον ντερ Λάιεν μοίρασε δισεκατομμύρια ευρώ για τον πόλεμο ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ουκρανία, για την ενίσχυση παραγωγής όπλων στην Ουκρανία και τους πολέμους που «έρχονται».

Είπε ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να υποστηρίζει όλες τις «διπλωματικές προσπάθειες για τον τερματισμό αυτού του πολέμου», αλλά κατηγόρησε τη Ρωσία ότι δεν εννοεί σοβαρά τη «διπλωματία».

Σύμφωνα με την πρόεδρο της Επιτροπής, η ΕΕ πρέπει να πιέσει περισσότερο τη Ρωσία. «Χρειαζόμαστε περισσότερες κυρώσεις», είπε, προαναγγέλλοντας το 19ο πακέτο κυρώσεων που θα στοχεύει: Στα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, στον ρωσικό «σκιώδη στόλο», σε τρίτες χώρες που είναι σημαντικοί «εταίροι» της Ρωσίας, όπως π.χ. η Κίνα και η Ινδία.

«Με σχεδόν 170 δισ. ευρώ στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας μέχρι στιγμής κανείς δεν την έχει βοηθήσει όσο η Ευρώπη», αλλά «θα χρειαστούν περισσότερα».

Είπε ότι πρέπει να βρεθεί μια «νέα λύση» για τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας της Ουκρανίας και αυτή είναι μέσω των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.

Με τα κέρδη που σχετίζονται με αυτά τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, η ΕΕ σχεδιάζει να παρέχει στην Ουκρανία ένα Δάνειο Αποζημιώσεων, με την πρόεδρο της Κομισιόν να διευκρινίζει ότι «τα ίδια τα περιουσιακά στοιχεία δεν θα αγγιχτούν», υπό τον φόβο αντιποίνων και νομικών επιπτώσεων για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τράπεζες.

«Τα χρήματα θα βοηθήσουν την Ουκρανία ήδη από σήμερα. Αλλά θα είναι επίσης κρίσιμα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα για την ασφάλεια της Ουκρανίας. Για παράδειγμα, η χρηματοδότηση ισχυρών ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, που είναι η πρώτη γραμμή των εγγυήσεων ασφαλείας», μετά τη «λήξη» του πολέμου.

Η φον Ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ένα νέο πρόγραμμα για στρατιωτική ενίσχυση του Κιέβου: «Το ονομάζουμε Ποιοτικό Στρατιωτικό Πλεονέκτημα. Θα υποστηρίξει τις επενδύσεις στις δυνατότητες των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων».

Εδωσε το παράδειγμα των drones, με την Ουκρανία να έχει αναπτύξει την παραγωγή τους εν καιρώ πολέμου. «Σήμερα, η χρήση drones από την Ουκρανία ευθύνεται για πάνω από τα δύο τρίτα των απωλειών ρωσικού εξοπλισμού», ένα «πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης».

Η ΕΕ, είπε, μπορεί να χρησιμοποιήσει τη βιομηχανική της ισχύ «για να υποστηρίξουμε την Ουκρανία σε αυτό τον πόλεμο των drones. Μπορούμε να βοηθήσουμε στη μετατροπή της ουκρανικής εφευρετικότητας σε πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης - και σε κοινή εκβιομηχάνιση».

«Γι' αυτόν τον λόγο μπορώ επίσης να ανακοινώσω ότι η Ευρώπη θα προκαταβάλει 6 δισ. ευρώ από το δάνειο του ERA και θα συνάψει μια Συμμαχία για τα Drones με την Ουκρανία», συνέχισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ενώ οι αντιθέσεις μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα βγαίνουν στην επιφάνεια, η πρόεδρος της Κομισιόν είπε πως «φυσικά, το ΝΑΤΟ θα είναι πάντα απαραίτητο. Αλλά μόνο μια ισχυρή και αξιόπιστη ευρωπαϊκή Αμυνα θα είναι σε θέση να εγγυηθεί την ασφάλειά μας».

Ανακοίνωσε ότι στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παρουσιαστεί ένας «σαφής οδικός χάρτης για την έναρξη νέων κοινών αμυντικών έργων, για τον καθορισμό σαφών στόχων για το 2030».

Το ονόμασε χαρακτηριστικά «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο Αμυνας» (European Defence Semester), τονίζοντας πως το 2030 «είναι αύριο».

«Η πολεμική οικονομία του Πούτιν δεν θα σταματήσει - ακόμα κι αν ο πόλεμος σταματήσει. Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει την ευθύνη για την ασφάλειά της», δήλωσε η φον Ντερ Λάιεν.

Αναφέρθηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Ετοιμότητα 2030» («ReArm Europe»), το οποίο σχεδιάζεται να αποδεσμεύσει έως και 800 δισ. ευρώ σε στρατιωτικές δαπάνες και στο πρόγραμμα «SAFE», το οποίο είναι πλέον έτοιμο να παράσχει 150 δισ. ευρώ δάνεια για κοινές προμήθειες όπλων, στο οποίο 19 κράτη - μέλη έχουν ήδη υποβάλει αίτηση και έχουν εγκριθεί ποσά.

Μάλιστα η ΕΕ «εργάζεται» για να βρει έναν τρόπο να χορηγείται «ένα μπόνους σε όσα κράτη - μέλη υποστηρίζουν την Ουκρανία ή αγοράζουν ουκρανικό εξοπλισμό».

Για την πρώτη γραμμή του μετώπου με τη Ρωσία, «από τη Βαλτική Θάλασσα έως τη Μαύρη Θάλασσα» η ΕΕ θα επενδύσει σε στρατιωτικές δυνατότητες για την Επιτήρηση της Ανατολικής Πλευράς (Eastern Flank Watch).

«Αυτό σημαίνει ότι θα δοθούν στην Ευρώπη ανεξάρτητες στρατηγικές δυνατότητες. Πρέπει να επενδύσουμε στην επιτήρηση του Διαστήματος σε πραγματικό χρόνο, ώστε καμία κίνηση δυνάμεων να μην περνάει απαρατήρητη. Πρέπει να χτίσουμε ένα τείχος από drones» στην Ανατολική Ευρώπη και τη Βαλτική.

Η φον Ντερ Λάιεν υπερασπίστηκε την εμπορική συμφωνία της ΕΕ με τις ΗΠΑ, που επιβάλλει 15% δασμούς σε όλες τις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς την αμερικανική αγορά, λέγοντας πως έτσι «θα διατηρήσουμε την πρόσβαση στην αγορά για τις βιομηχανίες μας».

«Εχουμε θέσει τις εταιρείες μας σε σχετικό πλεονέκτημα. Επειδή ορισμένοι από τους άμεσους ανταγωνιστές μας αντιμετωπίζουν πολύ υψηλότερους δασμούς των ΗΠΑ», πρόσθεσε.

Εξάλλου «η εμπορική σχέση της ΕΕ με τις ΗΠΑ είναι η πιο σημαντική. Εξάγουμε αγαθά αξίας άνω των 500 δισ. ευρώ στις ΗΠΑ κάθε χρόνο» και «η συμφωνία παρέχει κρίσιμη σταθερότητα στις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ σε μια εποχή σοβαρής παγκόσμιας ανασφάλειας. Σκεφτείτε τις επιπτώσεις ενός ολοκληρωτικού εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ».

«Φανταστείτε το χάος», είπε η φον Ντερ Λάιεν και «μετά βάλτε αυτήν την εικόνα δίπλα σε αυτήν από την Κίνα μόλις την περασμένη εβδομάδα» κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης και της στρατιωτικής παρέλασης στο Πεκίνο:

«Η Κίνα πλαισιωμένη από τους ηγέτες της Ρωσίας και της Βόρειας Κορέας. Ο Πούτιν να καυχιέται για το πώς οι σχέσεις Ρωσίας - Κίνας βρίσκονται σε πρωτοφανές υψηλό επίπεδο».

«Τίποτα από αυτά δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη. Αλλά αντικατοπτρίζει το μεταβαλλόμενο τοπίο. Και δημιουργεί δύο επιταγές για την ώθηση της ανεξαρτησίας της Ευρώπης και τη θέση της στον κόσμο», συνέχισε η πρόεδρος της Κομισιόν.

«Το πρώτο είναι ότι πρέπει να διπλασιάσουμε τη διαφοροποίηση και τις συνεργασίες. Το 80% του εμπορίου μας γίνεται με χώρες εκτός των ΗΠΑ. Επομένως, πρέπει να αξιοποιήσουμε τις νέες ευκαιρίες», όπως με το Μεξικό ή τη Mercosur, ενώ αναμένεται και η εμπορική συμφωνία με την Ινδία μέχρι το τέλος του έτους.

Η δεύτερη επιτακτική ανάγκη είναι η έρευνα, «η Ευρώπη να προχωρήσει εκεί που άλλοι έχουν βγει μπροστά», τόνισε και αναφέρθηκε στο πακέτο «Επιλέξτε την Ευρώπη» ύψους 500 εκατ. ευρώ για την προσέλκυση και διατήρηση των καλύτερων επιστημόνων και ερευνητών.

Η ευρωομάδα της «Αριστεράς» κατέθεσε πρόταση μομφής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά της Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν, αλλά οι πιθανότητες να υπερψηφιστεί είναι σχεδόν μηδενικές. Η επικεφαλής της πολιτικής ομάδας, Μ. Ομπρί, ανακοίνωσε πως συγκέντρωσε τον απαραίτητο αριθμό υπογραφών (72) για να καταθέσει αυτή την πρόταση μομφής, η οποία αναμένεται να συζητηθεί μέσα σε μερικές εβδομάδες στο Στρασβούργο. Κατηγορεί την ΕΕ για «συνέργεια στη γενοκτονία» στη Γάζα και ότι «κλείνει τα μάτια» στην κατάσταση στη Μέση Ανατολή.

Οσα γίνονται στο Νεπάλ, είναι δύσκολο να παραβλέψει κανείς ότι σημειώνονται ενώ τα τελευταία χρόνια το ένα μετά το άλλο κράτη της Νότιας και Κεντρικής Ασίας «βυθίζονται» σε διεργασίες σοβαρών αναδιατάξεων και διεργασιών:

πριν έναν χρόνο, στο «διπλανό» Μπανγκλαντές, η πρωθυπουργός Σέιχ Χασίνα διέφευγε στην Ινδία, μετά από δεύτερο «κύμα» διαδηλώσεων και συγκρούσεις με πάνω από 650 νεκρούς, με τη θέση της να καταλαμβάνει ο τραπεζίτης Μουχάμαντ Γιουνούς. Η αποπομπή Χασίνα έγινε μόλις οκτώ μήνες μετά την επανεκλογή της, ενώ η αντιπολίτευση απείχε στο μεγαλύτερο μέρος της, ενώ ΗΠΑ - ΕΕ - Βρετανία εξέφραζαν «ανησυχία» για τη διεξαγωγή των εκλογών, αλλά και ενώ «φούντωναν» σενάρια για το πώς η Δύση θα αντιδράσει στα σχέδιά της να ανακοπεί η γεωπολιτική ισχυροποίηση της Κίνας. Για παράδειγμα, στην κυβέρνηση Χασίνα εκφράζονταν επιφυλάξεις π.χ. για την ένταξη του Μπανγκλαντές σε σχήματα όπως η QUAD ή για την «αξιοποίηση» στρατηγικών υποδομών όπως το λιμάνι στην Τσατογκράμ (ή Τσιταγκόνγκ), στα νοτιοανατολικά του Μπαγκλαντές, σε έναν από τους σημαντικότερους εμπορικούς κόμβους στον Κόλπο της Βεγγάζης...

Μόλις τον περασμένο Ιούλη (2025) στη μεθόριο Ταϊλάνδης - Καμπότζης σημειώθηκαν συγκρούσεις στρατιωτών, με δεκάδες νεκρούς και χιλιάδες εκτοπισμένους και στις δύο πλευρές, με κλείσιμο συνοριακών διαβάσεων και αναστολή εμπορικών συνεργασιών, περίπου δυο μήνες ύστερα από τα μεγαλύτερα γυμνάσια που έκανε ποτέ στη Ρεάμ της νοτιοανατολικής Καμπότζης, έχοντας ανακαινίσει πλήρως τη βάση που λειτουργεί τώρα ως Λιμενικό Κέντρο Υποστήριξης και Εκπαίδευσης Κίνας - Καμπότζης (China-Cambodia Ream Port Joint Support and Training Center).

Την άνοιξη του 2024, όλος ο πλανήτης παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις στο Κασμίρ, όπου οι ασιατικές πυρηνικές δυνάμεις Πακιστάν και Ινδία έφτασαν να «ανταλλάσσουν» μέχρι και πυραυλικές επιθέσεις, και ανεστάλη (για πρώτη φορά από την υπογραφή της τη δεκαετία του 1960) η Συμφωνία Υδάτων του Ινδού ποταμού...

2025 The Associated Press. All

Μεταξύ άλλων πυρπολήθηκε και η έδρα της κυβέρνησης

Ο 73χρονος πρωθυπουργός Κ. Π. Σάρμα Ολι, που είχε αναλάβει επικεφαλής κυβέρνησης συνασπισμού τον Ιούλη του 2024, υπέβαλε την παραίτησή του την Τρίτη, εν μέσω μαζικών διαδηλώσεων που άρχισαν το Σαββατοκύριακο. Σε μια χώρα στην οποία το ποσοστό της φτώχειας φτάνει σε κάποιες επαρχίες μέχρι και το 46%...

Αν και η πλειοψηφία των διεθνών ΜΜΕ προέβαλαν ως βασικά συνθήματα των κινητοποιήσεων αυτά που εναντιώνονται στην κρατική διαφθορά και επικρίνουν περιορισμούς στη λειτουργία ορισμένων Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (μέχρι πριν μερικές μέρες είχαν «πέσει» ΜΚΔ όπως τα «Χ» και Twitter), τα προβλήματα για τα 30 εκατομμύρια των κατοίκων της «κλειστής» αυτής χώρας της Κεντρικής Ασίας είναι πολύ περισσότερα και πολύ βαθύτερα. Το 2015 ο καταστροφικός σεισμός των 7,8 Ρίχτερ, με πάνω από 6.000 νεκρούς, είχε αποκαλύψει μια τραγική καθημερινότητα: Το ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα φτάνει μόλις τα 557 δολάρια. 3 στους 10 Νεπαλέζους πασχίζουν να επιβιώσουν με 14 δολάρια τον μήνα.

2025 The Associated Press. All

Στρατός στους δρόμους του Κατμαντού

Σε αυτό το πλαίσιο, τη βδομάδα που πέρασε έκαναν τον γύρο του κόσμου πλάνα από το Κατμαντού, με την έδρα της Βουλής (Pratinidhi Sabha) και άλλα κρατικά κτίρια να τυλίγονται στις φλόγες, στελέχη της κυβέρνησης να σέρνονται στους δρόμους και διαδηλωτές με όπλα να αποκλείουν πόλεις, ενώ το «παζλ» συμπλήρωναν αποδράσεις εκατοντάδων κρατουμένων από τις φυλακές κ.λπ.

Μέχρι και χτες τουλάχιστον 35 άτομα είχαν σκοτωθεί σε συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και δυνάμεων ασφαλείας, ενώ ο στρατός επέβαλε και απαγόρευση κυκλοφορίας, απευθύνοντας κατά τ' άλλα κάλεσμα «αυτοσυγκράτησης σε όλες τις πλευρές».

Καταγράφοντας την παραίτηση του Ολι, δημοσιεύματα παρατηρούσαν ότι ήταν ένας από τους ηγέτες κυβερνήσεων που στις 31 Αυγούστου βρίσκονταν στην πόλη Τιαντζίν της Κίνας συμμετέχοντας στη Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού για τη Συνεργασία της Σαγκάης (SCO), όπου επιβεβαιώθηκε κρυστάλλινα η γοργή ανάδυση του υπό διαμόρφωση ευρασιατικού άξονα: Η Ουάσιγκτον εξέφρασε ανοιχτά ανησυχία για «συνωμοσία» σε βάρος της, οι δε Βρυξέλλες αναφέρθηκαν σε «πρόκληση για τη διεθνή τάξη».

Ο Ολι παρευρέθηκε και στη στρατιωτική παρέλαση που οργάνωσε το Πεκίνο για τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ μετά από επίσημη συνάντησή του με τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ δήλωσε ότι το Κατμαντού «περιμένει η Κίνα να διαδραματίσει έναν ισχυρότερο ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις», συζητώντας μαζί του και πώς θα προχωρήσουν πιο γρήγορα μια σειρά επενδυτικά σχέδια της Κίνας στο Νεπάλ...

Σημειωτέον, το Νεπάλ αποτελεί μία από τις χώρες - τη δεύτερη διεθνώς, κατά πολλούς - με τον μεγαλύτερο υδάτινο πλούτο στον κόσμο, κατ' επέκταση με σοβαρά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη του τομέα της υδροηλεκτρικής ενέργειας, που ειδικά τα τελευταία χρόνια έχει μεγάλη ζήτηση, στο πλαίσιο και της στροφής μιας σειράς μεγάλων μονοπωλίων στις «εναλλακτικές» πηγές Ενέργειας (αλλά και εξαιτίας του μικρότερου κόστους).

Αν και οι αλλαγές στο κλίμα εκτιμάται ότι προκαλούν νέα δεδομένα, σήμερα οι τεράστιοι υδάτινοι όγκοι που συγκεντρώνονται στη χώρα δημιουργούν μια δυναμική για παραγωγή 80.000 ΜW τον χρόνο, μέγεθος που θεωρείται πολύ μεγάλο. Ωστόσο η «εγκατεστημένη ισχύς», δηλαδή το σύνολο της Ενέργειας που σήμερα μπορεί να παραχθεί στην επικράτεια, είναι μόλις 750 MW, δηλαδή κάτω από το 1/100.

Παλιότερο δημοσίευμα του «Bloomberg» κατέγραφε εκτιμήσεις επιστημόνων σύμφωνα με τις οποίες μόνο από τους παγετώνες του Νεπάλ θα μπορούσε να καλυφθεί πάνω από το 1/4 των ετήσιων ενεργειακών αναγκών ολόκληρης της Ινδίας...

Ενώ μέχρι πριν περίπου μια δεκαετία στο μεγαλύτερο μέρος του Νεπάλ οι διακοπές ρεύματος ήταν καθημερινές και πολύωρες, ο μεγάλος υδάτινος πλούτος της χώρας και οι επενδύσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας αντέστρεψαν την κατάσταση, με αποτέλεσμα μετά την περίοδο των μουσώνων η χώρα να φτάνει ακόμα και να εξάγει Ενέργεια.

Βασικός προορισμός τους είναι η Ινδία, που άλλωστε «κλείνει» το Νεπάλ από νότο, δύση και ανατολή. Μόνο στον βορρά συνορεύει το Νεπάλ με άλλη χώρα - την Κίνα. Δεν είναι τυχαίο ότι όπως καταγράφουν μια σειρά ρεπορτάζ, επικαλούμενα το ινδικό υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας, το εμπόριο με την Ινδία αντιπροσωπεύει για το Νεπάλ το 64,1% των συνολικών του εμπορικών συναλλαγών και μεγάλο του μέρος αφορά την Ενέργεια.

Στα μέσα Ιούλη 2023 η Ινδία αντιπροσώπευε περίπου το 35% των συνολικών άμεσων ξένων επενδύσεων του Νεπάλ, ενώ η κινεζική εφημερίδα «Global Times» κατέγραφε ότι η Ινδία κέρδισε 10 συμβάσεις για τη λειτουργία υδροηλεκτρικών σταθμών στη χώρα, ξεπερνώντας τις 5 της Κίνας...

Η «Κινεζική Ημερησία» κατέγραφε τον περασμένο Ιούνη σε δημοσίευμά της ότι «η υδροηλεκτρική ενέργεια του Νεπάλ μπορεί να αποτελέσει λύση στην κλιματική αλλαγή» και επιχειρηματολογούσε πως «η Κίνα, με την προηγμένη υδροηλεκτρική της τεχνολογία και την τεράστια εμπειρία της στην ανάπτυξη υποδομών (σ.σ. φράγματα), θα μπορούσε να παίξει κομβικό ρόλο στη βοήθεια προς το Νεπάλ ώστε να αναπτύξει όλη την υδροηλεκτρική του δυναμική».

Το σε τι είδους τέτοιες επιχειρηματικές «λύσεις» θα δοθεί προτεραιότητα για την εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου του Νεπάλ θα καθοριστεί σίγουρα και υπό τη σκιά των νέων εξελίξεων.

Την παραίτηση του Ολι ακολούθησε έναρξη διαβουλεύσεων για τη δημιουργία μεταβατικής κυβέρνησης. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, μεταξύ των επικρατέστερων πιθανών πρωθυπουργών εμφανιζόταν και ο τέως διευθύνων σύμβουλος της Αρχής Ηλεκτρισμού της χώρας (NEA), ινδο-σπουδαγμένος Κουλμούν Γκισίνγκ, τον οποίο η κυβέρνηση Ολι απέπεμψε τον Μάρτη από τη θέση του, προκαλώντας αντιδράσεις στην αντιπολίτευση.

Ινδικά ΜΜΕ προ ημερών έπλεκαν το εγκώμιο του Γκισίνγκ, χαρακτηρίζοντάς τον «ηγέτη επιδέξιο και προσανατολισμένο στην ανάγκη συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων», ο οποίος «έχει αποδείξει τις επιδόσεις του στην αντιμετώπιση σύνθετων προκλήσεων». Ο Γκισίνγκ έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ της επέκτασης των σχέσεων με την Ινδία, υποστηρίζοντας ότι «το Νεπάλ, διασφαλίζοντας ότι στην Ινδία υπάρχει ζήτηση για περισσότερη υδροηλεκτρική ενέργεια, μπορεί να προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις, να κλιμακώσει την παραγωγή Ενέργειας και να χτίσει υποδομές μεταφοράς».

Μεγαλύτερο ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις πιθανολογείται ότι μπορεί να αναλάβει και ο 35χρονος πρώην ράπερ και νυν δήμαρχος Κατμαντού Μπάλεν Σαχ, ο οποίος μετά την παραίτηση του Ολι συνεχάρη τους διαδηλωτές, συνιστώντας τους ταυτόχρονα «αυτοσυγκράτηση».

Ξεκαθάρισε πάντως ότι δεν αποκλείει συμμετοχή του και σε συνομιλίες με τον στρατό, θέτοντας ως προϋπόθεση τη «διάλυση της Βουλής». Ο Μπάλεν φέρεται να έχει συζητήσει με την αμερικανική πρεσβεία στο Κατμαντού «αμοιβαία ζητήματα», δηλώνοντας θετικός «στη συμμετοχή σε δημιουργικά προγράμματα εδώ και στη διευκόλυνση της αύξησης των σχέσεων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, εμπορικών, κοινωνικών και πολιτικών». Σημειωτέον, το 2023 ο Μπάλεν είχε αντιδράσει έντονα όταν κατά τα εγκαίνια της νέας έδρας της ινδικής Βουλής στο Νέο Δελχί εμφανίστηκε χάρτης της Ινδίας («Akhand Bharat») με την επικράτειά της να εκτείνεται και σε τμήματα άλλων ασιατικών κρατών, συμπεριλαμβανομένου του Νεπάλ.

Μέσα σε όλα αξίζει να καταγραφεί ότι πριν λίγο καιρό η Ουάσιγκτον «ξεπάγωσε» το πακέτο «Millennium Challenge Nepal Compact» (MCNC), μέσα από το οποίο αμερικανικά μονοπώλια διεκδικούν θέση σε έργα αναβάθμισης ενεργειακών και άλλων υποδομών.

Πρόκειται για τμήμα του προγράμματος «Millennium Challenge Compact», που μέχρι τον περασμένο χειμώνα το διαχειριζόταν το γνωστό παραμάγαζο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, USAID. Μετά το «λουκέτο» στην USAID που έβαλε η κυβέρνηση Τραμπ, τον Φλεβάρη «πάγωσε» και το MCNC, το οποίο ωστόσο πριν κάποιες βδομάδες ανακοινώθηκε ότι ξαναμπαίνει σε εφαρμογή.

Σημειωτέον, το «πακέτο» περιλαμβάνει και δάνεια μέχρι και 500 εκατ. δολαρίων για επενδύσεις στο Νεπάλ. Επίσης, αν και η διαπραγμάτευσή του είχε ξεκινήσει το 2012, η συμφωνία για το MCNC έκλεισε το 2017 και τελικά επικυρώθηκε στη Βουλή μόλις τον Φλεβάρη του 2022, εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων και διαδηλώσεων...