Με τη συγκεκριμένη σύμβαση, ανανεώνεται και τροποποιείται η προϋπάρχουσα, του 2004, και δίνονται επιπλέον δωράκια και διευκολύνσεις στην πολυεθνική «Eldorado», θυγατρική της οποίας είναι η «Ελληνικός Χρυσός», που χρόνια τώρα εκμεταλλεύεται τον ορυκτό πλούτο της Χαλκιδικής.

Οι «διαπραγματεύσεις» για τη Σύμβαση προχώρησαν «εν κρυπτώ», χωρίς την ενημέρωση του λαού της Χαλκιδικής, ενώ και η αντίστοιχη συζήτηση στη Βουλή έγινε μετά την υπογραφή της, στις αρχές Φλεβάρη, με «επιτηρητή» τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα Τζ. Πάιατ και χωρίς τη δυνατότητα αλλαγών.

Το ΚΚΕ - ζητώντας και ονομαστική ψηφοφορία - καταψήφισε τη σύμβαση, την οποία κατήγγειλε ως ληστρική και λεόντειο, αναδεικνύοντας ότι συνεχίζει την εκχώρηση του ορυκτού πλούτου, οδηγεί σε επιδείνωση των όρων της συμφωνίας πιάνοντας το «νήμα» από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, δίνει ελευθέρας στη συνέχιση της καταστροφής του περιβάλλοντος, του υπόγειου υδροφορέα, συνολικά έρχεται να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της πολυεθνικής και να άρει κάθε εμπόδιο στη δραστηριότητά της, απαλλάσσοντάς την ταυτόχρονα από κάθε πιθανή ευθύνη. Είναι συνολικά σε βάρος των εργαζομένων και της ικανοποίησης των λαϊκών αναγκών.

Θυμίζουμε ότι με την παλιά και την επικαιροποιημένη σύμβαση, η «Ελληνικός Χρυσός», με 11 εκατ. ευρώ, εξασφάλισε τα μεταλλευτικά δικαιώματα στο πλουσιότατο πεδίο της Χαλκιδικής, το οποίο διαθέτει σημαντικά αποθέματα χρυσού (επιστημονικές εκτιμήσεις τα υπολογίζουν σε περίπου εκατόν εξήντα τόνους), αλλά και άλλων πολύτιμων μετάλλων όπως χαλκό, άργυρο, μόλυβδο, ψευδάργυρο κ.ά.

Οι νέες προβλέψεις επί της ουσίας επικυρώνουν το νέο επιχειρησιακό σχέδιο των μετόχων, το οποίο συντάχθηκε με αποκλειστικό κριτήριο το μέγιστο επιχειρηματικό κέρδος. Ετσι η εταιρεία απαλλάσσεται από κοστοβόρα τμήματα του αρχικού επενδυτικού σχεδίου (όπως το εργοστάσιο μεταλλουργίας), με πρόσχημα ότι η μέθοδος της ακαριαίας τήξης (flash melting) πλέον είναι «οικονομικά μη βιώσιμη», ενώ διασφαλίζεται νομικά για την απρόσκοπτη εξέλιξη της επένδυσης. Απαλλάσσεται και από τον υποτυπώδη έλεγχο των περιβαλλοντικών όρων της επένδυσης από τις υποστελεχωμένες κρατικές υπηρεσίες, αφού θα ελέγχεται από «ανεξάρτητο» ελεγκτή που θα επιλέγει και θα πληρώνει η ίδια η εταιρεία...

Ακόμη η σύμβαση, μεταξύ άλλων, προβλέπει: Αυτόματη ρήτρα αποζημίωσης σε περίπτωση που υπάρχει ευθύνη για απώλεια εσόδων από το Δημόσιο στην εταιρεία, ενώ δεν προβλέπεται το αντίθετο, εάν η εταιρεία δηλαδή δεν τηρεί τις συμβάσεις και τις υποχρεώσεις που απορρέουν απ' αυτήν. Η επένδυση αυτή έχει προτεραιότητα απέναντι σε κάθε άλλη οικονομική δραστηριότητα και στο πλαίσιο αυτό δεσμεύονται για τα επόμενα έως 50 χρόνια (25 + 25), προς όφελος της εταιρείας, το λιμάνι του Στρατωνίου, ο αιγιαλός, το σύνολο των παραγωγικών δυνατοτήτων της περιοχής. Αποκτά την απόλυτη προτεραιότητα στη χρήση του νερού και τον έλεγχο όλου του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής, αλλά και το δικαίωμα απεριόριστης χρήσης όλων των δομικών υλικών της περιοχής.

Ακόμα προβλέπονται και νέα «κίνητρα» οικονομικού χαρακτήρα, καθώς με τη δυνατότητα που της δίνεται να μην κατασκευάσει το εργοστάσιο μεταλλουργίας (επεξεργασίας χρυσού), διευκολύνεται να εξάγει το σύμμεικτο μετάλλευμα, αποκρύπτοντας τις ποσότητες που εμπορεύεται σε χρυσό, ενώ η πώλησή του θα γίνεται σε θυγατρικές εταιρείες στην Ολλανδία, που αποτελεί και επίσημο «φορολογικό παράδεισο» της ΕΕ.

Η κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει τον λαό ότι τάχα θα προκύψουν «τεράστια οφέλη» για το Δημόσιο, τους κατοίκους της περιοχής και τους εργαζόμενους.

Από τα τεράστια ετήσια κέρδη από την εκμετάλλευση των μεταλλευμάτων, τα οφέλη για το Δημόσιο, από τα μεταλλευτικά τέλη, που διαφημίζουν κυβέρνηση και εταιρεία, υπολογίζονται σε μόλις 2 εκατ. ευρώ το χρόνο, που με το πρόσθετο τέλος του 10% εκτιμάται ότι θα φτάσουν στα 2.200.000 ευρώ. Αλλά ούτε και αυτά τα έσοδα, τα οποία άλλωστε σε κάθε περίπτωση δεν θα πάνε για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών, θα είναι σίγουρα, αφού με βάση τη σύμβαση η εταιρεία είναι αυτή που θα βεβαιώνει την αξία των εξαγόμενων μεταλλευμάτων.

Σε ό,τι αφορά τις 1.400 θέσεις εργασίας που τάζουν, οι εργαζόμενοι γνωρίζουν καλά τι θέσεις εργασίας θα είναι, όσες από αυτές δημιουργηθούν. Αλλωστε, η παραμικρή δέσμευση της εταιρείας δεν υπάρχει στη σύμβαση, όχι μόνο για αύξηση θέσεων εργασίας αλλά ούτε καν κάποια εγγύηση για τη διατήρηση των υφιστάμενων, που στην πλειοψηφία τους είναι μέσω εργολάβων και ορισμένου χρόνου, με μισθούς πείνας, χωρίς ΣΣΕ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των εργαζομένων της εταιρείας «EDILMAC» στο μεταλλείο Ολυμπιάδας της «Ελληνικός Χρυσός», που για άλλη μια φορά χτες πραγματοποίησαν τρίωρη στάση εργασίας διεκδικώντας ασφαλείς συνθήκες δουλειάς, καθώς πριν λίγες μέρες από τύχη δεν θρήνησαν θύματα, όταν έπεσε ένα κομμάτι από την οροφή της στοάς όπου εργάζονταν, αλλά και ανάκληση της απόλυσης συναδέλφου τους.

Ενώ αδιάψευστο μάρτυρα των επικίνδυνων συνθηκών εργασίας αποτελούν και τα τρία θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα που σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια στην «Ελληνικός Χρυσός».

Η επένδυση αυτή παραμένει επικίνδυνη για τον λαό της περιοχής και για άλλους λόγους:

-- Γιατί προβλέπει τη λειτουργία χώρου υγειονομικής ταφής επικίνδυνων και τοξικών αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) στο φράγμα του Κοκκινόλακα, πάνω στο ενεργό σεισμικό ρήγμα της Ιερισσού, που το 1932 είχε δώσει σεισμό μεγέθους 7,2 Ρίχτερ.

-- Γιατί συνεχίζεται η ρύπανση των υδάτων με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση του ρέματος Μπασδέκη, που περνάει από τα μεταλλεία και πλημμύρισε δύο φορές την Ολυμπιάδα το 2019. Σύμφωνα με στοιχεία η παρουσία του αρσενικού και του μολύβδου είναι σημαντική, με υπερβάσεις σε όλο το τμήμα της κοίτης.

-- Γιατί οι κάτοικοι της Στρατονίκης θα συνεχίσουν να ζουν με την αγωνία των ρηγματώσεων στα σπίτια τους, εξαιτίας των εργασιών στις υπόγειες στοές.

-- Γιατί η ενδεχόμενη επιφανειακή εξόρυξη στις Σκουριές, που πλέον εμφανίζεται ως το πιθανότερο σενάριο για την εξόρυξη του χρυσού, θα προκαλέσει ανεπανόρθωτες επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία του λαού της ευρύτερης περιοχής.

Αποκαλυπτική στο μεταξύ για τη στρατηγική σύμπλευση όλων των αστικών κομμάτων είναι και η βολική κριτική που κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση για την εν λόγω σύμβαση, «ξιφουλκώντας» με τα περί «αποικιοκρατικής σύμβασης», «Ελλάδας - μπανανίας» κ.ά., για να κρύψει και τη συμφωνία του με την παράδοση του ορυκτού πλούτου στο κεφάλαιο και τους «επενδυτές» και ότι στα χρόνια της διακυβέρνησής του εφάρμοσε κανονικά τη σύμβαση με την πολυεθνική.

Παράλληλα, προσπαθεί να κουκουλώσει ότι το καθεστώς της επένδυσης και της σύμβασης βασίζεται στο άρθρο 107 του Συντάγματος, που παρέχει προκλητικά προνόμια στις ξένες επενδύσεις που γίνονται στη χώρα μας και απαγορεύει κάθε προσπάθεια αναγκαστικής απαλλοτρίωσης τέτοιου είδους επενδύσεων.

Αρθρο με το οποίο συμφωνούν τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το Κίνημα Αλλαγής, όπως αποκάλυψε άλλωστε και η άρνησή τους - μαζί και της ΝΔ - κατά την πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση να δεχτούν την κατάργησή του, όπως πρότεινε το ΚΚΕ.

Και από την περίπτωση της νέας σύμβασης, εκείνο που προκύπτει είναι πως το βασικό ερώτημα είναι ποιος κατέχει τον ορυκτό πλούτο, ποιος και με τι κριτήριο οργανώνει και διευθύνει την παραγωγή και τελικά ποιος απολαμβάνει τον πλούτο που παράγεται. Οσο ο ορυκτός πλούτος της χώρας μας αξιοποιείται για την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, στο βωμό της θα θυσιάζονται οι ανάγκες και τα δικαιώματα του λαού, η υγεία του, το περιβάλλον.

Αυτό αναδεικνύει με ανακοίνωσή της η Κομματική Οργάνωση Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ. Και σημειώνει: «Τα όσα προκλητικά ισχυρίζονται κυβέρνηση, εταιρεία, αλλά και πρεσβείες "συμμάχων" που πανηγυρίζουν για τη σύμβαση, όσον αφορά τα "ανταποδοτικά οφέλη" και το "δημόσιο όφελος", αποτελούν ψίχουλα μπροστά στην προβλεπόμενη τεράστια κερδοφορία της επένδυσης.

Οσον αφορά τις θέσεις εργασίας που "διαφημίζονται", θα εξαρτώνται σε κάθε φάση από το σχεδιασμό και την κερδοφορία της εταιρείας, η οποία επί της ουσίας δεν δεσμεύεται σε κάτι. Ταυτόχρονα, η κερδοφορία θα έχει ως εγγύηση την ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων, αλλά και ένα πλαίσιο προστασίας του περιβάλλοντος "κομμένο και ραμμένο" στα μέτρα των μεγάλων επιχειρήσεων. Αλλωστε τα παραπάνω αποδεικνύονται από τη μέχρι σήμερα εξέλιξη του έργου, από τη συνεχή γενίκευση των εργολαβικών εργαζομένων με τα τσακισμένα δικαιώματα, τη συνειδητή υποτίμηση των μέτρων ασφαλείας στις υπόγειες στοές και στην επιφάνεια, αλλά και τα ελλιπή μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος».

Παράλληλα, τονίζει πως «ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ επί διακυβέρνησής του προχώρησε κανονικά την επένδυση, προσπαθώντας να διατηρήσει ορισμένα προσχήματα, υποκριτικά διαμαρτύρεται και επί της ουσίας υπόσχεται επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης, η οποία δήθεν θα διασφαλίσει το "δημόσιο συμφέρον". Η νέα σύμβαση δεν αποτελεί "κεραυνό εν αιθρία". Εδώ και χρόνια αλλά και επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ήταν σαφές ότι το επενδυτικό πλάνο έχει τροποποιηθεί μονομερώς από την εταιρεία, αφού εκτός των άλλων ήταν αδύνατο να εφαρμοστεί η προτεινόμενη μέθοδος επεξεργασίας στην υποτιθέμενη μεταλλουργία. Τα όσα λέει ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν τόση αξία όση οι υποσχέσεις του περί "κατάργησης των μνημονίων με ένα νόμο και ένα άρθρο", αλλά και οι "δεσμεύσεις" του ενάντια στη ληστρική σύμβαση με την "Ελληνικός Χρυσός" πριν αναλάβει τη διακυβέρνηση».

«Αποδεικνύεται ακόμα μια φορά ότι καπιταλιστική ανάπτυξη σημαίνει ανάπτυξη για τους λίγους, τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, ενώ η κοινωνία πληρώνει άμεσα και έμμεσα την κερδοφορία τους», υπογραμμίζει η Οργάνωση του Κόμματος.

Και σημειώνοντας πως στηρίζει «τα δίκαια αιτήματα του λαού της περιοχής, των εργαζομένων στην εξόρυξη, για προστασία του περιβάλλοντος και μέτρα υγιεινής και ασφάλειας, αναβαθμισμένα εργασιακά δικαιώματα για όλους, αναβάθμιση των υποδομών πολιτικής προστασίας, των μεταφορικών υποδομών κ.ά.», σημειώνει ότι σε κάθε περίπτωση, «η αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας και του χρυσού προς όφελος του λαού, με εξασφαλισμένα σύγχρονα δικαιώματα για τους εργαζόμενους του κλάδου και ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος, έχει ως προϋπόθεση ριζικές αλλαγές σε επίπεδο εξουσίας και οικονομίας, που θα διασφαλίσουν μια ανάπτυξη με κριτήριο τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και όχι την κερδοφορία των λίγων.

Η εργατική εξουσία, με την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και του ορυκτού πλούτου, τον κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό της οικονομίας, θα απαλλάξει οριστικά την κοινωνία από τα εκβιαστικά διλήμματα του τύπου "τη δουλειά σου ή τη ζωή σου, το μέλλον σου...", θα κατοχυρώσει εργασία για όλους με σύγχρονα δικαιώματα στο πλαίσιο μιας ισόρροπης ανάπτυξης μεταξύ κλάδων και περιοχών.

Ο φυσικός - ορυκτός πλούτος της χώρας μας, οι υποδομές της εξορυκτικής δραστηριότητας και ιδιαίτερα το εξειδικευμένο εργατικό - επιστημονικό δυναμικό που απασχολείται στον τομέα της εξόρυξης, μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη της κοινωνικοποιημένης βιομηχανίας και στο πλαίσιο του σοσιαλιστικού - κομμουνιστικού τρόπου οργάνωσης της παραγωγής».

Στο δεύτερο κείμενο των Θέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ για το 21ο Συνέδριο επισημαίνεται ότι στο διάστημα των τελευταίων χρόνων οξύνθηκε η βασική αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας, «διευρύνεται αντικειμενικά το χάσμα ανάμεσα στον πλούτο που συγκεντρώνεται σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους και τη σχετική και απόλυτη φτώχεια την οποία βιώνει η πλειοψηφία των εργαζομένων. Οι νέες τεχνολογικές δυνατότητες, που παρουσιάζονται ως "4η βιομηχανική επανάσταση", αντί να απελευθερώνουν τους εργαζόμενους, αντί να αξιοποιούνται για τη διευρυνόμενη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, γίνονται στα χέρια του κεφαλαίου εργαλείο για ένταση της εκμετάλλευσης».

Η δραματική αυτή πραγματικότητα για τους λαούς, όπως και η μεγάλη επιδείνωσή της με τη νέα διεθνή οικονομική κρίση, την πανδημία που την επιτάχυνε και τη διαχείρισή της από τις αστικές κυβερνήσεις αποτυπώνονται ακόμα και στις ισχυρότερες καπιταλιστικές οικονομίες της ΕΕ. Αναδεικνύοντας και αυτήν την πλευρά, η οποία επιβεβαιώνει το συνολικό σάπισμα του καπιταλισμού, ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα ορισμένα χαρακτηριστικά στοιχεία για τη φτώχεια στη Γερμανία και την Ιταλία.

Από διαμαρτυρία τον περασμένο Νοέμβρη έξω από το υπουργείο Οικονομικών, στη Ρώμη

Εκτός από τους 103.000 επίσημα καταγεγραμμένους νεκρούς από την πανδημία, η αντιλαϊκή διαχείρισή της οδήγησε και σε βαθύτερη φτώχεια για τον λαό. Πάνω από 1 εκατ. άνθρωποι «προστέθηκαν» τον τελευταίο χρόνο στους ήδη εξαθλιωμένους.

Συνολικά, τουλάχιστον 5,6 εκατ. άνθρωποι ζουν σε απόλυτη φτώχεια (το 9,4% του πληθυσμού), από τους οποίους 1,3 εκατ. είναι παιδιά. Τα μεγαλύτερα ποσοστά όσων ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης είναι μεταξύ των εργαζομένων στις ηλικίες 35 - 44 και στις πολύτεκνες οικογένειες.

Στον Βορρά, το βιομηχανικό και χρηματοπιστωτικό κέντρο της Ιταλίας, η αύξηση της απόλυτης φτώχειας είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τις άλλες περιοχές, αν και σε απόλυτα νούμερα, στον Νότο οι «απόλυτα φτωχοί» είναι περισσότεροι. Συγκεκριμένα, το 2020 στη Βόρεια Ιταλία, οι οικογένειες που ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας αυξήθηκαν κατά 218.000, δηλαδή στους ήδη φτωχούς προστέθηκαν άλλοι 720.000 άνθρωποι.

Ετσι το ποσοστό του συνολικού πληθυσμού στην Βόρεια Ιταλία σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας φτάνει το 7,6% (από 5,8% το 2019), ενώ στη Νότια Ιταλία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 9,5% και στην Κεντρική 5,5%.

Σχεδόν οι μισοί από τους απόλυτα φτωχούς - πάνω από 2,5 εκατ. άνθρωποι - δεν έχουν εξασφαλισμένη ούτε την τροφή και κινδυνεύουν από πείνα, σύμφωνα με μελέτη της συνομοσπονδίας της αγροτικής παραγωγής της Ιταλίας (Coldiretti). Οι περισσότεροι εντοπίζονται στον Νότο (πάνω από 530.000 στην Καμπανία, 364.000 στη Σικελία, σχεδόν 283.000 στην Καλαβρία), αλλά και στο Λάτσιο, την ευρύτερη περιοχή της Ρώμης (πάνω από 263.000) και στη Λομβαρδία (235.000), την οποία έχει σαρώσει η επιδημία.

Τα παραπάνω στοιχεία αφορούν στην απόλυτη φτώχεια, δηλαδή αναφέρονται σε ανθρώπους που παλεύουν ακόμη και για την επιβίωση, υποσιτίζονται, δεν έχουν στέγη, Ενέργεια κ.λπ. Στην πραγματικότητα, η σχετική φτώχεια, η δυσκολία να εξασφαλίζουν στέγη, τροφή, Ενέργεια, η μη κάλυψη άλλων βασικών ή σύγχρονων αναγκών, αγγίζει πολλά παραπάνω εκατομμύρια Ιταλούς.

Ενδεικτικά, υπολογίζεται ότι το 26,7% του πληθυσμού (16,4 εκατ.) βρίσκεται στα όρια του κοινωνικού αποκλεισμού για οικονομικούς λόγους, ενώ περισσότεροι από 12 εκατ. άνθρωποι δεν λαμβάνουν την αναγκαία ιατρική θεραπεία και περίθαλψη για οικονομικούς λόγους.

Η πτώση του βιοτικού επιπέδου αγγίζει την πλειοψηφία των Ιταλών εργαζομένων, συνταξιούχων κ.λπ. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η οικονομική κατάσταση του 32% του πληθυσμού μεταξύ 18 και 69 χρόνων χειροτέρευσε το 2020, ενώ μειώθηκε το εισόδημα στο 33% των εργαζομένων. Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown υπολογίζεται ότι το 37% των εργαζομένων συνέχιζε να δουλεύει κανονικά στην ίδια δουλειά, το 33% με τηλεργασία, το 29% σταμάτησε να δουλεύει.

Εξάλλου, μόνο τον Δεκέμβρη του 2020 προστέθηκαν 101.000 άνεργοι και το ποσοστό της επίσημης ανεργίας ανέβηκε στο 9%. Συνολικά τον περασμένο χρόνο ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 444.000 (από τους οποίους 312.000 ήταν γυναίκες).

Στη Γερμανία, την ισχυρότερη οικονομία της ΕΕ και ένα από τα ισχυρότερα καπιταλιστικά κράτη του κόσμου, η φτώχεια βαθαίνει και «μονιμοποιείται» εδώ και δεκαετίες, με τη νέα οικονομική κρίση να αυξάνει τις ταξικές αντιθέσεις.

Παράλληλα με τις «καλές επιδόσεις» της καπιταλιστικής οικονομίας, τα μεγάλα πλεονάσματα σε προϋπολογισμό και εμπόριο και τα σχετικά μικρά ποσοστά ανεργίας, η Γερμανία «ξεχωρίζει» στις πρώτες θέσεις του κόσμου και της Ευρώπης για το μεγάλο χάσμα μεταξύ πλούτου - φτώχειας, για τον μεγάλο αριθμό χαμηλόμισθων, για τις «στρατιές» των φτωχών εργαζομένων και των φτωχών συνταξιούχων.

Ολα αυτά αποτυπώνονται και στην τελευταία «Κοινωνική Εκθεση 2021» της Στατιστικής Υπηρεσίας, του Κέντρου Επιστημών Κοινωνικής Ερευνας του Βερολίνου (WZB) και του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Ερευνας για τον Πληθυσμό (BiB), που δημοσιεύεται κάθε δυο χρόνια.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και την ανατροπή του σοσιαλισμού στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία, το χάσμα μεταξύ «πλουσίων» και «φτωχών» διευρύνεται διαρκώς στη Γερμανία. Είναι η περίοδος που πάρθηκαν μαζικά αντεργατικά και αντιασφαλιστικά μέτρα για τη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, πάνω στα οποία στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό η ανάδειξή της σε «ατμομηχανή της Ευρώπης». Ενδεικτικά, το 2018, περίπου το 16% του πληθυσμού ήταν κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας, ενώ στα τέλη της δεκαετίας '90 ήταν σχεδόν το 11%.

Ως επίσημο όριο της φτώχειας θεωρείται το 60% του μέσου εισοδήματος της χώρας και ενδεικτικά στη Γερμανία το 2018 το κατώτατο όριο φτώχειας οριζόταν στα περίπου 1.040 ευρώ το μήνα για ένα άτομο και 1.352 ευρώ για μονογονεϊκή οικογένεια με ένα παιδί. Πρόκειται για ποσά που στην Ελλάδα μπορεί να φαντάζουν «μεγάλα», ωστόσο μετά βίας επαρκούν για ενοίκιο και ορισμένα βασικά έξοδα. Στην πραγματικότητα, σε συνθήκες φτώχειας και διαρκούς πάλης «να τα φέρουν βόλτα» ζουν πολλά παραπάνω εκατομμύρια νοικοκυριά.

Ενα χαρακτηριστικό που τονίζεται και στη φετινή έκθεση είναι η μονιμοποίηση της φτώχειας και η έλλειψη προοπτικής για καλύτερη ζωή.

«Τα νοικοκυριά που κάποια στιγμή έπεσαν κάτω από το όριο της φτώχειας παραμένουν εκεί, όλο και πιο συχνά και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα», σύμφωνα με τον Φίλιπ Βότσακ, ερευνητή στο WZB και έναν από τους συγγραφείς της έκθεσης. Σήμερα το 44% των φτωχών διατρέχει κίνδυνο μόνιμης φτώχειας, ποσοστό διπλάσιο σε σχέση με το 1998.

Από αυτούς που έπεσαν κάτω από το όριο της φτώχειας το 2018, το 88% ήταν τουλάχιστον μία φορά σε κίνδυνο φτώχειας τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια.

Φυσικά η φτώχεια απειλεί περισσότερο όσους αμείβονται με χαμηλούς μισθούς και συντάξεις, αλλά και τις μονογονεϊκές οικογένειες (41%), όσους έχουν μεταναστευτικό υπόβαθρο (29%), τους αυτοαπασχολούμενους και εργαζόμενους με «μπλοκάκι» (20%).

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας - με στοιχεία από το πρώτο εξάμηνο του 2020 - επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο η θέση των ανθρώπων με χαμηλά εισοδήματα. Περίπου 1 στους 5 ανειδίκευτους εργαζόμενους, απλούς υπαλλήλους και χαμηλού εισοδήματος, αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες ή αναμένουν αυτό να συμβεί μέσα στον επόμενο χρόνο.

«Αυτό σημαίνει ότι δυσκολεύονται να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, ή χρειάστηκε να δανειστούν, υπέβαλαν αίτηση για κοινωνικά επιδόματα ή μειώθηκε δραστικά το βιοτικό τους επίπεδο», εξηγεί ο ερευνητής του WZΒ.

Παράλληλα, έχει αυξηθεί το αίσθημα αδικίας για το «εισοδηματικό χάσμα», όπως αναφέρεται, και μόνο «ο μισός πληθυσμός θεωρεί το μεικτό εισόδημά του δίκαιο».

Σχεδόν το 75% των Γερμανών που ζουν στα δυτικά κρατίδια τάσσεται «υπέρ ενός κράτους που εργάζεται για τη μείωση των εισοδηματικών ανισοτήτων». Το αντίστοιχο ποσοστό το 2002 ήταν κάτω από 50%, επισημαίνει η έκθεση. Στην ανατολική Γερμανία είναι περίπου 80% όσοι δίνουν τέτοια απάντηση.

Σύμφωνα με τους ειδικούς που συμμετείχαν στην έρευνα, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών στη Γερμανία, το οποίο αυξάνεται εδώ και πολύ καιρό, έχει φτάσει τώρα στο υψηλότερο επίπεδο.

Παράλληλα, μεγαλώνουν οι ταξικές ανισότητες στην Εκπαίδευση. Η τηλεκπαίδευση επιδείνωσε τις ανισότητες σε τέτοιο βαθμό που ορισμένα κρατίδια αποφάσισαν να επαναληφθεί η σχολική χρονιά για όσους μαθητές «το επιθυμούν».

«Στις οικογένειες με χαμηλότερο εισόδημα, υπάρχει συχνά έλλειψη επαρκούς τεχνικού εξοπλισμού για τηλεκπαίδευση. Οι αριθμοί είναι καταθλιπτικοί», δήλωσε ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πολιτικής της Εκπαίδευσης, παρουσιάζοντας την έκθεση.

Οι οικογένειες με υψηλό μηνιαίο καθαρό εισόδημα (5.000 - 18.000 ευρώ) είχαν κατά μέσο όρο 4 συσκευές (υπολογιστές, τάμπλετ, κινητά) στη διάθεσή τους στις αρχές του 2020. Στις οικογένειες χαμηλότερου εισοδήματος (κάτω από 2.000 ευρώ) υπήρχαν κατά μέσο όρο 2 συσκευές.

Για τα παιδιά, «η κοινωνία όχι μόνο έχει γίνει πιο άνιση συνολικά, αλλά γίνεται και πιο άνιση σε προοπτική», επισήμανε ο ίδιος.