ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ 4ΣΕΛΙΔΟ «ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»:

ΕΥΡΩΖΩΝΗ: Μπαράζ αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων για αντιστροφή της επενδυτικής κατρακύλας.

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ: Αλλη μια νομοθέτηση ενίσχυσης των επιχειρηματικών ομίλων στο εμπόριο.

ΒΡΕΤΑΝΙΑ: Ενδοαστικές και μονοπωλιακές κόντρες σε Βρετανία και ΕΕ, ενόψει της έναρξης της διαπραγμάτευσης για το Brexit.

ΤΟΥΡΚΙΑ: Ανησυχίες από τα σημάδια επιβράδυνσης της οικονομίας.

Eurokinissi

Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζ. Κ. Γιούνκερ στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΣΕΒ, Ιούνης 2016

Την ίδια ώρα, παρά τη διοχέτευση πακτωλού κεφαλαίων μέσω των προγραμμάτων «νομισματικής χαλάρωσης» από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τις ενισχύσεις από το λεγόμενο «επενδυτικό πακέτο - Γιούνκερ» και τους άλλους μηχανισμούς ενίσχυσης των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, οι νέες επενδύσεις σε επίπεδο ΕΕ παραμένουν ακόμη και σήμερα σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά που εμφανίζονταν πριν από την εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης. Με βάση την επεξεργασία από την Τράπεζα της Ελλάδας, που δημοσιεύεται στην «ενδιάμεση έκθεση για τη νομισματική πολιτική»:

Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου στην ΕΕ, διαμορφώθηκαν το 2015 στο 19,2% του ΑΕΠ, σχεδόν 3 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα σε σχέση με το έτος 2007. Μάλιστα, σε ορισμένα κράτη η κατρακύλα των επενδύσεων ήταν ακόμη εντονότερη.

Στην ελληνική οικονομία, το 2015 υποχώρησαν στο 11,6% του ΑΕΠ, από 25% κατά μέσο όρο στην περίοδο 1999 - 2007. Εν προκειμένω, αυτός είναι ο λόγος, που ο ΣΕΒ εντοπίζει «επενδυτικό έλλειμμα», ύψους 100 δισ. ευρώ, προκειμένου να ανακάμψει η οικονομία, αφού θα επανέλθουν οι επενδύσεις, στα επίπεδα που υπήρχαν πριν από την εκδήλωση της κρίσης και πιο πάνω.

Ουσιαστικά, ενώ υπάρχει καταστροφή κεφαλαίων, οι ρυθμοί ανάκαμψης του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη και συνολικά στην ΕΕ παραμένουν ακόμη και σήμερα ισχνοί. Μάλιστα, όπως επισημαίνουν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Ελλάδας, «μακροπρόθεσμα η απουσία ή υποτονικότητα των παραγωγικών επενδύσεων, αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών επιπτώσεων στην παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, μέσω της απομείωσης του αποθέματος κεφαλαίου στην οικονομία».

Σύμφωνα με την «ενδιάμεση έκθεση» της ΤτΕ, στους παράγοντες που συνέβαλαν στην υποτονικότητα των επενδύσεων, αναφέρονται οι αρνητικές εξελίξεις σε κλάδους, όπου είχαν συσσωρευτεί «σημαντικές ανισορροπίες» (π.χ. κατασκευές σε Ισπανία, Ιρλανδία κ.ά.), στο τραπεζικό σύστημα, στα προγράμματα «δημοσιονομικής εξυγίανσης», που είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση των δημόσιων επενδύσεων, τον «κατακερματισμό της αγοράς κεφαλαίων», που δυσχεραίνει τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επιχειρήσεων, σε ορισμένα κράτη - μέλη, καθώς επίσης και το «υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας, σχετικά με την πορεία της οικονομίας και την οικονομική πολιτική».

Την ίδια ώρα, βεβαίως, υπάρχουν λιμνάζοντα κεφάλαια αλλά δεν επενδύονται. Και αυτό, γιατί αφενός κάποια κράτη έχουν μεγάλα κρατικά χρέη και αδυνατούν να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις (π.χ. Ιταλία, Γαλλία), άλλα κράτη ενώ μπορούν να το κάνουν (π.χ. Γερμανία) δεν προχωρούν λόγω επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας που επηρεάζει αρνητικά τις εξαγωγές.

«Η πολιτική αβεβαιότητα, η βραδεία ανάπτυξη εκτός ΕΕ και τα χαμηλά επίπεδα των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών επηρεάζουν αρνητικά τις προοπτικές ανάπτυξης. Εξακολουθεί, επίσης, να ελλοχεύει ο κίνδυνος οι χαμηλές επιδόσεις της οικονομίας κατά τα τελευταία έτη να επιβραδύνουν την ανάπτυξη».

Τα παραπάνω επισημαίνει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις «Φθινοπωρινές Προβλέψεις 2016», ενώ όπως χαρακτηριστικά τονίζεται, «κατά τα προσεχή έτη, η ευρωπαϊκή οικονομία δεν θα είναι πλέον σε θέση να υπολογίζει στην έκτακτη στήριξη την οποία είχε από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η πτώση των τιμών του πετρελαίου και η νομισματική υποτίμηση».

Μεταξύ άλλων, η έκθεση της Κομισιόν εστιάζει και στα παρακάτω:

-- Η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ μειώθηκε περαιτέρω κατά τους τελευταίους μήνες και αναμένεται στο 3% για το 2016, το οποίο αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο από το 2009.

-- Η «υποτονικότητα» στο διεθνές εμπόριο, εκτός ΕΕ, επηρεάζει τις εξαγωγές της Ευρωζώνης, παρά την «ανθεκτικότητα» των εμπορικών συναλλαγών στο εσωτερικό της Ευρωζώνης.

-- Το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ευρωζώνης (δοσοληψίες με άλλες αγορές) αναμένεται να μειωθεί στο πλαίσιο του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων.

Σε αυτό το φόντο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει στοχευμένες αντιλαϊκές παρεμβάσεις με άξονες την παραπέρα κατεδάφιση των εργατικών - λαϊκών δικαιωμάτων, σε συνδυασμό με αναδιαρθρώσεις διευκόλυνσης επενδύσεων, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, καθώς και την αναβάθμιση της θέσης της ΕΕ στο πλαίσιο των εντεινόμενων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών με άλλα ισχυρά καπιταλιστικά κέντρα.

Αποκαλυπτικές είναι οι προτεραιότητες της Κομισιόν για το 2017, μεταξύ των οποίων:

• «Για την ενίσχυση της απασχόλησης, της ανάπτυξης και των επενδύσεων, θα προτείνουμε πρωτοβουλία για τους νέους, σχέδιο δράσης για την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας και νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο».

Σύμφωνα με πρόσφατα έγγραφα της Κομισιόν, ως ενδεικτικές παρεμβάσεις αναφέρονται, μεταξύ άλλων, η μείωση του μη μισθολογικού κόστους εργασίας (βλ. εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές), «στοχοθετημένες και σωστά σχεδιασμένες επιδοτήσεις μισθών και προσλήψεων» («ζεστό» κρατικό χρήμα στους εργοδότες), οι οποίες θα συνδυάζονται με τα «προγράμματα πρακτικής άσκησης και μαθητείας», «μέτρα κινητικότητας για τη σύνδεση δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας» κ.ά.

• «Θα εκπονήσουμε ενδιάμεση επανεξέταση για την ψηφιακή ενιαία αγορά».

Η ψηφιακή ατζέντα είναι ενταγμένη στο λεγόμενο «επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ», που δίνει προτεραιότητα στην «άρση των φραγμών που εξακολουθούν να υπάρχουν σε όλους τους βασικούς τομείς υποδομών, όπως η Ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, τα ψηφιακά μέσα και οι μεταφορές, καθώς και των φραγμών στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών». Μάλιστα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, η ενιαία ψηφιακή αγορά θα μπορούσε να εισφέρει 415 δισ. ευρώ το χρόνο...

• «Θα υλοποιήσουμε τη στρατηγική για την ενεργειακή ένωση, συνεχίζοντας τις προσπάθειες για τα οχήματα με χαμηλές εκπομπές και την κινητικότητα».

Ουσιαστικά, πρόκειται για τη διασφάλιση φτηνής Ενέργειας για τα ευρωπαϊκά μονοπώλια, ζήτημα που με τη σειρά του συνδέεται με τις διελεύσεις των αγωγών, την «ενεργειακή ασφάλεια» της ΕΕ κ.ά. Η στρατηγική της Κομισιόν για την «ενεργειακή ένωση» βασίζεται στους τρεις μακροχρόνιους στόχους της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ και συγκεκριμένα στην ασφάλεια εφοδιασμού, στην ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα.

• «Θα οικοδομήσουμε βαθύτερη και δικαιότερη εσωτερική αγορά με την εφαρμογή της στρατηγικής για την ενιαία αγορά, της στρατηγικής της Ευρώπης για το διάστημα και του σχεδίου δράσης για την ένωση κεφαλαιαγορών, καθώς και την υποβολή προτάσεων για τη δικαιότερη φορολογία των εταιρειών».
• «Θα παρουσιάσουμε ιδέες για τη μεταρρύθμιση της ΕΕ των 27 και την ενίσχυση της ΟΝΕ και θα προτείνουμε ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων».

Σύμφωνα με προηγούμενη πρόταση της Κομισιόν (Μάρτης 2016), «είναι σαφές ότι η μελλοντική επιτυχία της ζώνης του ευρώ εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από την αποτελεσματικότητα των εθνικών αγορών εργασίας και των συστημάτων Κοινωνικής Πρόνοιας και από την ικανότητα της οικονομίας να απορροφά τους κλυδωνισμούς και να προσαρμόζεται».

Επιπλέον, τονίζεται χαρακτηριστικά ότι «η ταχύτητα και η έκταση των αλλαγών που συντελούνται επί του παρόντος στον κόσμο της εργασίας, σε συνδυασμό με τις δημογραφικές τάσεις, μεταβάλλουν περαιτέρω τους όρους εργασίας»...

• «Για την ενίσχυση του ρόλου της Ευρώπης ως παγκόσμιου παράγοντα, θα παρουσιάσουμε σχέδιο δράσης ευρωπαϊκής άμυνας, περιλαμβανομένου ενός ευρωπαϊκού ταμείου άμυνας, και η Επιτροπή και η Υπατη Εκπρόσωπος θα εγκρίνουν τη στρατηγική της ΕΕ για τη Συρία και θα εφαρμόσουν τη συνολική στρατηγική της ΕΕ και την εταιρική σχέση Αφρικής - ΕΕ».

Τα παραπάνω έρχονται να «κουμπώσουν» με τη λεγόμενη «έκθεση των 5 προέδρων» (Κομισιόν, ΕΚΤ, Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Γιούρογκρουπ), η οποία αφορά στην περαιτέρω εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης (ΟΝΕ) και σηματοδοτεί την ενίσχυση των μέτρων δημοσιονομικής εποπτείας και των μνημονίων διαρκείας που επιβάλλονται σε όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς, ανεξάρτητα από δανειακές συμβάσεις και μηχανισμούς στήριξης.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το σχετικό άρθρο του νομοσχεδίου, «με απόφαση του οικείου Αντιπεριφερειάρχη, μετά από γνώμη των εμπορικών συλλόγων και των επαγγελματικών οργανώσεων της Περιφερειακής Ενότητας καθορίζεται ο αριθμός των ημερών καθώς και τα χρονικά σημεία έναρξης και λήξης κάθε ενδιάμεσης εκπτωτικής περιόδου στους δήμους της οικείας Περιφερειακής Ενότητας. Στις παραπάνω ημέρες περιλαμβάνονται τουλάχιστον δύο Κυριακές». Αρα, λοιπόν, όπως ξεκάθαρα προκύπτει από την παραπάνω διατύπωση, ο νόμος δίνει τη δυνατότητα τα καταστήματα να παραμείνουν ανοιχτά όλες τις Κυριακές κατά τη διάρκεια των εκπτωτικών περιόδων.

Η δικαιολογία τόσο για την αύξηση των Κυριακών κατά τις οποίες τα μαγαζιά μπορούν να είναι ανοιχτά, όσο και για την αύξηση των ημερών των εκπτωτικών περιόδων, είναι οι δυνατότητες που προσφέρουν για αύξηση του τζίρου άρα και των κερδών και του εισοδήματος των αυτοαπασχολουμένων και των μικρών εμπόρων. Επομένως με το άρθρο 116 του πολυνομοσχεδίου, η κυβέρνηση κάνει ένα βήμα παραπέρα μειώνοντας τις Κυριακές - αργίες ως μέτρο συμβολής στην οικονομική ανάπτυξη του τομέα του εμπορίου και των επιχειρήσεών του.

Είναι αλήθεια ότι η κυβέρνηση νοιάζεται για όλους με αυτήν την τροποποίηση που κάνει αυξάνοντας τις Κυριακές που θα λειτουργούν τα μαγαζιά αλλά και τη χρονική διάρκεια των εκπτώσεων;

Με τη γενική τοποθέτηση - δικαιολογία της δυνατότητας αύξησης τζίρου και κερδών, η κυβέρνηση πάει να ρίξει «τυρί στη φάκα» για τους αυτοαπασχολούμενους και τους μικρούς εμπόρους, ενώ στην πραγματικότητα ενδιαφέρεται για την αύξηση του τζίρου και των κερδών, άρα και την ανάπτυξη των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων σε όλους τους κλάδους του εμπορίου, αξιοποιώντας και τις συνθήκες οικονομικής κρίσης.

Είναι γεγονός ότι οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι και στον τομέα του εμπορίου, έχουν τη δυνατότητα να αντλούν πελατεία και να αποκτούν έτσι συνεχώς μεγαλύτερα μερίδια στην αγορά συγκριτικά με τους αυτοαπασχολούμενους και τους μικρούς εμπόρους, προσφέροντας εμπορεύματα σε χαμηλότερες τιμές συγκριτικά με τους πολύ μικρούς. Εχουν, ταυτόχρονα, τη δυνατότητα να δημιουργούν μεγάλα καταστήματα με πολλά διαφορετικά είδη, γεγονός που επίσης προσελκύει πελατεία. Ας μην ξεχνάμε τη μάχη να μπορούν τα σούπερ μάρκετ να πουλούν μέχρι και «μη συνταγογραφούμενα φάρμακα».

Αυτά τα δύο στοιχεία από μόνα τους οξύνουν στο έπακρο τον ανταγωνισμό, εκτοπίζοντας τους αυτοαπασχολούμενους. Μια σύγκριση μπορεί να μας δώσει η εικόνα των σούπερ μάρκετ με τα μπακάλικα της γειτονιάς που έχουν σχεδόν εκλείψει.

Σ' αυτό επίσης επιδρά και η σχέση τζίρου - εξόδων λειτουργίας, που για τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους έχει μεγάλη διαφορά σε σύγκριση με τους αυτοαπασχολούμενους, που αυτή η διαφορά είναι ελάχιστη, ενώ σε συνθήκες κρίσης είτε εκμηδενίζεται είτε τα έξοδα είναι μεγαλύτερα από τα έσοδα, τον τζίρο.

Επομένως, η κυβέρνηση, αυξάνοντας τις Κυριακές που θα είναι ανοιχτά, αλλά και τη χρονική διάρκεια των εκπτώσεων, ενισχύουν ακόμη περισσότερο τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, αφού έχουν τη δυνατότητα να κάνουν μεγαλύτερες εκπτωτικές προσφορές με ακόμη μικρότερες τιμές, συγκριτικά με τους μικρούς, οι οποίοι τις Κυριακές έχουν επιπλέον έξοδα λειτουργίας που ο τζίρος τους δεν καλύπτει, άρα έχουν ζημιά.

Ακόμη πιο δραματική θα είναι η κατάσταση για χιλιάδες γυναίκες μικρεμπόρους, οι οποίες είναι επιφορτισμένες με την ανατροφή των παιδιών, με το νοικοκυριό.

Η κυβέρνηση, επομένως, δεν νοιάζεται για όλους, αλλά για τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους. Νομοθετεί επί το αντιδραστικότερο για αυτοαπασχολούμενους και μικρούς εμπόρους. Με την παραπάνω ρύθμιση ενισχύει τη διαδικασία κλεισίματος χιλιάδων μικροεπιχειρήσεων.

Στην πραγματικότητα, προσθέτει ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ των εξοντωτικών μέτρων που έχουν παρθεί τα τελευταία χρόνια όπως τα συνεχή χαράτσια, τα άδικα φορολογικά μέτρα, οι αντιασφαλιστικές ρυθμίσεις, κ.ά. Ειδικά, αν αναλογιστεί κανείς ότι μεγάλο μέρος αυτών των καταστημάτων είναι ατομικές επιχειρήσεις, όπου απασχολούνται και μέλη της οικογένειας του ιδιοκτήτη, εύκολα γίνεται κατανοητό το βάρος που έρχεται να προστεθεί, από τα εξαντλητικά ωράρια με τα οποία καλείται να εργαστεί.

Η συντριβή που έχουν υποστεί οι μικρέμποροι τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται χαρακτηριστικά από τα επίσημα στοιχεία έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδας του περασμένου Σεπτέμβρη, σύμφωνα με τα οποία το λιανικό εμπόριο στην Ελλάδα σε όρους όγκου συρρικνώνεται κατά 5% ετησίως την τελευταία επταετία (έναντι ανόδου κατά 1% ετησίως κ.μ.ο. στην ΕΕ). Παράλληλα, όπως αναφέρει η έκθεση, ο αριθμός των επιχειρήσεων του κλάδου περιορίστηκε σωρευτικά στο διάστημα 2008 - 2013 κατά περίπου 30.000 καταστήματα αντιστοίχως σε συνολική πτώση της τάξης του 16% (με την πτώση στην Αττική να φθάνει το 28%). Αρκετές χιλιάδες έκλεισαν ακόμη την επόμενη διετία, ενώ δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι τα μικρά καταστήματα λειτουργούν κι ως μέσο απορρόφησης της ανεργίας, άσχετα από το γεγονός ότι πολλά από αυτά δεν προλαβαίνουν να συμπληρώσουν χρόνο από τη μέρα έναρξης λειτουργίας.

Αποκαλύπτεται σταδιακά η προσπάθεια που γίνεται μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών για την πλήρη κατάργηση της Κυριακάτικης αργίας, για την «απελευθέρωση» της αγοράς και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και του ανταγωνισμού υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων. Ως πρώτο βήμα σε αυτήν την κατεύθυνση είναι η αύξηση των ημερών της εκπτωτικής περιόδου την ίδια στιγμή που η νομοθετική ρύθμιση δίνει τη δυνατότητα στους εργοδότες για λειτουργία των καταστημάτων επιπλέον Κυριακές απ' όσες ίσχυαν μέχρι σήμερα. Φαίνεται ότι η κυβέρνηση με αυτόν το νόμο κάνει ένα βήμα προς την πλήρη, σταδιακά, απελευθέρωση ώστε να λειτουργούν όλες τις Κυριακές του χρόνου, δηλαδή την οριστική κατάργηση της Κυριακής - αργίας. Αυτή είναι και μια πάγια πρόταση - απαίτηση του ΔΝΤ προς την κυβέρνηση.

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται στην αιτιολογική έκθεση ότι μία πλήρης απελευθέρωση του καθεστώτος των εκπτώσεων θα μπορούσε να δημιουργήσει αθέμιτο ανταγωνισμό στην αγορά», αλλά αυτό δεν μπορεί να κρύψει ότι είναι απαίτηση όλων των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, όπως και τη δημιουργία ζημιογόνων επιχειρήσεων δεν την αποτρέπει καμιά νομοθεσία. Αυτά είναι συνέπειες των νομοτελειών του καπιταλισμού. Αλλωστε, σύμφωνα με την υπάρχουσα νομοθεσία στις χαρακτηρισμένες ως τουριστικές περιοχές, τα μαγαζιά λειτουργούν όλες τις Κυριακές του χρόνου.

Αυτή η νομοθετική ρύθμιση της κυβέρνησης, επιδεινώνει την κατάσταση και για τους εργαζόμενους στον κλάδο του εμπορίου, των οποίων οι εργασιακές σχέσεις κατά τα τελευταία χρόνια χειροτερεύουν ολοένα, καθώς καλούνται να δουλεύουν εξαντλητικά ωράρια, 10ωρα και 12ωρα, χωρίς ρεπό, σε πολλές περιπτώσεις με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και μερικής απασχόλησης, με εντατικοποίηση της δουλειάς, με εργαζόμενες γυναίκες σε βαριές δουλειές (π.χ. να βρίσκονται πολλές ώρες σε ψυγεία ή να σηκώνουν μεγάλα βάρη), με κινδύνους για την υγεία τους και ιδιαίτερα την αναπαραγωγική τους λειτουργία, όπως καταγγέλλουν τα ταξικά σωματεία τους. Τα τελευταία χρόνια, έχουν εισαχθεί νέες μορφές αύξησης των ωραρίων εργασίας με τις λεγόμενες «Λευκές» ή «Κόκκινες» νύχτες, πιο πρόσφατα την «BLACKFRIDAY» ενώ σταθερά επιβουλεύονται την κατάργηση των αργιών της «Καθαρής Δευτέρας» και της 2 Γενάρη που έχει καθιερωθεί εθιμικά.

Με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις, ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας έχει εκδώσει ανακοίνωση στο πλαίσιο της μεγάλης προσπάθειας ενημέρωσης των εργαζομένων που καταβάλλει στην οποία σημειώνεται η προσπάθεια μεγαλοεργοδοσίας και πολυεθνικών του κλάδου που με μοναδικό κριτήριο την αύξηση των κερδών τους επιχειρούν να σμπαραλιάζουν κάθε εργασιακό δικαίωμα. Σε αυτήν τους την προσπάθεια, όπως σημειώνει ο Σύλλογος, έχουν αξιοποιήσει όλο το αντεργατικό οπλοστάσιο που τους έχουν εξασφαλίσει οι προηγούμενες και η σημερινή κυβέρνηση με επιστέγασμα την απουσία Κλαδικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, που τους έχει «λύσει τα χέρια» για την ένταση της εκμετάλλευσης χιλιάδων εμποροϋπαλλήλων.

Απ' όλα αυτά προκύπτει ότι το συμφέρον των αυτοαπασχολουμένων, μικρών εμπόρων είναι να αγωνιστούν από κοινού με τους εμποροϋπάλληλους και τους άλλους κλάδους που σήμερα διεκδικούν και παλεύουν για κατοχύρωση της Κυριακής - αργίας, για την κατάργηση όλων των νόμων που απελευθερώνουν το ωράριο, για σταθερό ημερήσιο εργάσιμο χρόνο, συνθήκες δουλειάς που να προστατεύουν την υγεία, σε συνδυασμό με τα ιδιαίτερα ζητήματα των εργαζομένων γυναικών που πλειοψηφούν στο εμπόριο, για Συλλογικές Συμβάσεις με μισθούς και άλλα δικαιώματα, που να καλύπτουν τις απώλειες της περιόδου της κρίσης, με κατάργηση όλων των αντεργατικών νόμων, διεκδικώντας κάλυψη όλων των σύγχρονων αναγκών τους, σε ρότα εναντίωσης στο κεφάλαιο, στην εξουσία του.

Οι ενδοκυβερνητικές, ενδοαστικές κόντρες «εγκλωβίζουν» μέρος του βρετανικού λαού στα διλήμματα της αστικής τάξης περί παραμονής ή αποχώρησης από την ΕΕ

Οι κόντρες που έχουν ξεσπάσει στο εσωτερικό της κυβέρνησης και οι ενδοαστικές αντιθέσεις με επίδραση και σε άλλα πολιτικά αστικά κόμματα, όχι μόνο δεν έχουν καταλαγιάσει, αλλά εντείνονται όσο περνά ο καιρός και ιδιαίτερα όσο γίνονται πιο καθαρές οι ενδεχόμενα μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις για ένα μέρος από τα βρετανικά μονοπώλια, ιδιαίτερα γι' αυτά που έχουν ρίξει το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους στις συναλλαγές με τις άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ (τραπεζικό κεφάλαιο, εξαγωγικές επιχειρήσεις υπηρεσιών και προϊόντων μεταποίησης κ.ά.). Αντιθέσεις καταγράφονται την ίδια ώρα και εντός ΕΕ, με τη Γερμανία και τη Γαλλία να έχουν ξεκαθαρίσει από νωρίς στο Λονδίνο πως δεν πρόκειται να του επιτρέψουν να έχει «και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο». Εχουν έτσι εγκαίρως διαμηνύσει πως δεν θα επιτρέψουν στο Ηνωμένο Βασίλειο μία «αλά καρτ» πρόσβαση σε υπηρεσίες και οργανισμούς της ΕΕ, σημειώνοντας πως είναι αποφασισμένοι να προασπίσουν την τήρηση των βασικών γραμμών της ΕΕ, με κυριότερη την άμεση συνάρτηση διατήρησης της πρόσβασης της Βρετανίας στην ενιαία αγορά της ΕΕ με την ελεύθερη κίνηση πολιτών από τις άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ προς τη «Γηραιά Αλβιώνα»... Είναι φανερό πως για την ώρα τουλάχιστον δεν θέλουν να βρει γρήγορα μιμητές το φαινόμενο της Βρετανίας και να λειτουργήσει περισσότερο ως παράδειγμα προς αποφυγήν...

Χαρακτηριστικό των έντονων αντιθέσεων στους κόλπους της κυβέρνησης Μέι είναι οι διαφορές προσέγγισης του ενδεχόμενου Brexit από βασικούς υπουργούς που συμμετέχουν άμεσα στο χειρισμό της υπόθεσης. Χαρακτηριστικότερες όλων είναι οι κόντρες ανάμεσα αφενός στον αρμόδιο υπουργό για το Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις, και τον υπουργό Εμπορίου, Λίαμ Φοξ, που φαίνονται διατεθειμένοι για γενικότερη ρήξη στη διαπραγμάτευση με την ΕΕ, και αφετέρου με τον υπουργό Οικονομικών, Φίλιπ Χάμοντ, που προτιμά εμφανώς μία ηπιότερη και πιο χρονοβόρα διαδικασία αποχώρησης από την ΕΕ.

Οι διαφορές ανάμεσα στον Ντέιβις και τον Χάμοντ διαπιστώθηκαν για μία ακόμη φορά και στις αρχές της βδομάδας.

Την περασμένη Τρίτη, ο υπουργός Οικονομικών τάχθηκε υπέρ μίας προσεκτικής διαδικασίας «ήπιας» αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ (Brexit), αντιδρώντας στα σχέδια άλλων υπουργών της κυβέρνησης, όπως ο υπουργός Εμπορίου, Λίαμ Φοξ, και ο υπουργός Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις, για «σκληρή» και πλήρη αποχώρηση από την ΕΕ έως το 2019. Πρότεινε έτσι μία «ηπιότερη μετάβαση», επικαλούμενος τη στάση «σκεπτικιστών πολιτικών, που τώρα ταλαντεύονται πίσω από μία προσωρινή εμπορική συμφωνία για να απορροφηθούν οι κραδασμοί των επιπτώσεων». Υποστήριξε τη διατήρηση της πρόσβασης της Βρετανίας στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ, εκτιμώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση θα χρειαστεί σημαντικά παραπάνω προσωπικό σε τελωνειακούς υπαλλήλους και ειδικό εξοπλισμό, ενώ θα πενταπλασιαστούν οι έλεγχοι σε εισαγόμενα προϊόντα από τις άλλες χώρες της ΕΕ, μια διαδικασία χρονοβόρα, που δυσκολεύει το εμπόριο και με ανάλογο, δηλαδή μεγάλο, κόστος... Εκτίμησε, δε, πως το ετήσιο κόστος για διατήρηση πρόσβασης της Βρετανίας στην τελωνειακή ένωση θα ανέρχεται στα 4 δισ. στερλίνες...

Οι δηλώσεις Χάμοντ έγιναν αφότου η εκπρόσωπος της πρωθυπουργού της Βρετανίας, Τερέζα Μέι, διέψευσε πως διερευνάται το ενδεχόμενο μεταβατικής συμφωνίας με την ΕΕ, που είχε προτείνει λίγες ώρες νωρίτερα επιτροπή της Βουλής των Λόρδων.

Την Τετάρτη ακολούθησαν οι δηλώσεις του υπουργού αρμόδιου για το Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις, που προειδοποίησε ότι η κυβέρνηση δεν θα έχει έτοιμο ένα συνολικό πακέτο προτάσεων για τη διαπραγμάτευση της διαδικασίας αποχώρησης από την ΕΕ πριν το τέλος Φλεβάρη. Ισχυρίστηκε, παρόλα αυτά, ότι είναι εφικτός ο στόχος για ολοκλήρωση των παζαριών μέσα σε ενάμιση χρόνο από την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας (πρόβλεψη που αμφισβήτησε χτες ως «αφελή» εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών...). Υπογράμμισε πως θα πρέπει να αποφασιστούν «μερικά πράγματα σε σχέση με τον τρόπο αποχώρησης της χώρας από την ΕΕ, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις σε συγκεκριμένους επιχειρηματικούς κλάδους, τη Δικαιοσύνη και τη συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες ασφαλείας της ΕΕ» (όπως π.χ. η Γιουροπόλ ή τα φόρα αντιτρομοκρατικής συνεργασίας, η Ζώνη των χωρών της Συνθήκης Σένγκεν). Σημείωσε πως η κυβέρνηση δεν αντιτίθεται στην προοπτική μίας σταδιακής αποχώρησης από την ΕΕ ώστε να γίνουν πιο ήπιες οι επιπτώσεις του Βrexit, όπως απαιτούν τα θιγόμενα μονοπώλια, «μόνο όμως εφόσον κριθεί πως κάτι τέτοιο είναι πραγματικά απαραίτητο».

Οι κόντρες εντός της κυβέρνησης αντανακλώνται και σε άλλα αστικά κόμματα του Ηνωμένου Βασιλείου, που δεν έχουν καταφέρει να υιοθετήσουν μία «κοινή γραμμή», ενόψει των παζαριών που θα αρχίσουν επισήμως (πλην απροόπτου) την ερχόμενη άνοιξη.

Οι Εργατικοί της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Τζέρεμι Κόρμπιν επιχειρούν να εμφανιστούν ως καλύτεροι διαχειριστές της διαπραγμάτευσης για το μεγάλο κεφάλαιο και τα μονοπώλια, υποστηρίζοντας, ως επί το πλείστον, την τακτική για μία «ήπια» αποχώρηση από την ΕΕ. Προσπαθούν να προβληθούν ως η καλύτερη «εναλλακτική» λύση εξουσίας, κατηγορώντας τη Συντηρητική πρωθυπουργό Τ. Μέι ότι βαδίζει στα «τυφλά», δίχως σχέδιο. Ωστόσο, έως τώρα δεν έχουν καταφέρει να «κεφαλαιοποιήσουν» πολιτικά τα λάθη της κυβέρνησης, αφού βρίσκονται πίσω από τους Συντηρητικούς τουλάχιστον 14 ποσοστιαίες μονάδες στις τελευταίες δημοσκοπήσεις.

Ο πρώην αρχηγός του Κόμματος Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP), Νάιτζελ Φάρατζ, που είναι από τους πιο θερμούς υπέρμαχους ενός σκληρού Brexit, κατηγορεί την κυβέρνηση πως επίσης είναι ανέτοιμη για διαπραγματεύσεις και πως επιχειρεί να «σαμποτάρει» ή να καθυστερήσει το παζάρι της διαπραγμάτευσης για αποχώρηση από την ΕΕ. Κατηγορεί, επίσης, την Μέι πως προσανατολίζεται στο «νορβηγικό μοντέλο» σχέσεων με την ΕΕ, με καταβολή συνδρομής ώστε να διατηρήσει το Λονδίνο πρόσβαση στην ενιαία αγορά της ΕΕ, αποδεχόμενο βασικές αρχές όπως εκείνη της ελεύθερης κίνησης εργαζομένων από τις άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ.

Ο αρχηγός των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, Τιμ Φάροου, που είχε συμμαχήσει με τις προηγούμενες συντηρητικές κυβερνήσεις, μιλά για «σύγχυση στους κόλπους της κυβέρνησης», λόγω αντιφατικών μηνυμάτων που εκπέμπουν βασικοί υπουργοί όπως οι υπουργοί Ντέιβιντ Ντέιβις και Φίλιπ Χάμοντ.

Το ίδιο διάστημα, ηγέτες και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ΕΕ προσπαθούν να αμβλύνουν τις διαφορές τους, σε μία προσπάθεια να αποσπάσουν μεγαλύτερα κέρδη για τα μονοπώλια που εκπροσωπούν όταν θα αρχίσουν και επίσημα τα παζάρια για το Brexit, ή από τις ενδεχόμενες αποχωρήσεις επιχειρηματικών ομίλων από το Λονδίνο, ιδιαίτερα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και άλλων. Ωστόσο, επί του παρόντος, το ζήτημα της ενδεχόμενης αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ δεν φάνηκε να τους απασχολεί έντονα μπροστά σε άλλα μεγαλύτερα, ενδεχομένως, προβλήματα, όπως η αναιμική ανάκαμψη της οικονομίας με τάσεις οπισθοχώρησης, η συνεχιζόμενη προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, η κόντρα με την Τουρκία και τη Ρωσία, ο πόλεμος στη Συρία κ.λπ.

Βρετανικές εφημερίδες αποκάλυψαν χαρακτηριστικά πως αργά το βράδυ της Πέμπτης, στο δείπνο εργασίας των 27 ηγετών της ΕΕ, αναλώθηκαν μόλις 20 λεπτά για το θέμα του Brexit. Προς το παρόν οι κόντρες που υπήρχαν ανάμεσα σε Ευρωκοινοβούλιο και Κομισιόν σε σχέση με το ποιος θα έχει το «πάνω χέρι» στις διαπραγματεύσεις με τους Βρετανούς, φάνηκαν να εκτονώνονται, αφού αποφασίστηκε πως στη διαπραγματευτική ομάδα θα συμμετέχουν εκτός από τον Γάλλο πρώην επίτροπο Μισέλ Μπαρνιέ (που θα είναι ο επικεφαλής των παζαριών από μέρους της ΕΕ) ένας εκπρόσωπος της εκ περιτροπής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, εκπρόσωποι του προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου και εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επισημάνθηκε, ακόμη, ότι για ευνόητους λόγους η Βρετανία δεν θα συμμετέχει σε φόρα της ΕΕ που σχετίζονται με τις ευρωενωσιακές διεργασίες για την αποχώρηση της χώρας από την ΕΕ και ότι σε καμία περίπτωση δεν θα ξεκινήσουν τα παζάρια πριν την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας από τη Βρετανία. Επίσης, ξεκαθαρίστηκε πως σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να τηρηθούν οι βασικές αρχές της ΕΕ, με πρώτη εκείνη της διατήρησης της πρόσβασης στην ενιαία αγορά με την ελευθερία κίνησης προσώπων...

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, σε δηλώσεις που έκανε τα ξημερώματα της Παρασκευής μετά το πέρας της μαραθώνιας Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, τόνισε πως οι 27 ηγέτες της ΕΕ συζήτησαν και αποδέχτηκαν το αίτημα του Ευρωκοινοβουλίου να παίξει μεγαλύτερο ρόλο στις διαπραγματεύσεις για την αποχώρηση της Βρετανίας (Brexit), εκτιμώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση η Ευρωβουλή θα μπορούσε αργότερα να εμποδίσει την εφαρμογή μίας συμφωνίας Λονδίνου - Βρυξελλών, καθώς αντικειμενικά θα κληθεί αργότερα να ψηφίσει ή να απορρίψει την τελική συμφωνία διαπραγμάτευσης.

Σε κάθε περίπτωση, τα «μεγάλα μαχαίρια» και οι διαγκωνισμοί μεταξύ αντικρουόμενων συμφερόντων ανάμεσα σε μονοπώλια και τμήματα της αστικής τάξης, εντός και εκτός Βρετανίας, βγαίνουν στη φόρα...

Οι λαοί είναι ανάγκη να μη στοιχηθούν με τη μια ή την άλλη αστική επιδίωξη. Η περίπτωση της Βρετανίας και του δημοψηφίσματος του φετινού Ιούνη για το Βrexit δείχνει ανάγλυφα πως η λαϊκή οργή και αγανάκτηση μπορεί να καναλιζαριστεί σε ανώδυνα για το σύστημα μονοπάτια. Επομένως, κρίσιμο ζήτημα είναι τα λαϊκά κινήματα με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές να μπορούν να αξιοποιήσουν αυτές τις ενδοϊμπεριαλιστικές, ενδοαστικές αντιθέσεις, για να δυναμώνει η αντεπίθεση συνολικά ενάντια στα μονοπώλια και την εξουσία τους σε κάθε χώρα, ανεξάρτητα αν αυτή είναι ψηλά ή χαμηλά στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, αν έχει δικό της νόμισμα (όπως η Βρετανία) ή συμμετέχει στο ευρώ ή σε άλλη συμμαχία.

Στο βαθμό που αυτή η τάση ισχυροποιείται, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να βάζουν εμπόδια, να αποσπούν κάποιες κατακτήσεις, θα κερδίζει έδαφος η αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή πάλη, που είναι μονόδρομος για να πάρουν οι εργαζόμενοι τα κλειδιά της οικονομίας και να ικανοποιηθούν οι σύγχρονες και διευρυμένες λαϊκές ανάγκες σε κάθε χώρα.

Από περσινή απεργιακή κινητοποίηση των μεταλλεργατών στην Τουρκία

Οι «Financial Times» έγραψαν προχτές ότι «η τρομοκρατία και η οικονομική αδυναμία ενισχύουν η μια την καταστροφική ισχύ της άλλης. Η τουρκική λίρα έχει χάσει 9% της αξίας της έναντι του δολαρίου μετά την εκλογή του Ντ. Τραμπ και 15% από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Ο Ερντογάν κατηγορεί για την πτώση την κερδοσκοπία καλώντας τους Τούρκους να επαναπατρίσουν το ξένο συνάλλαγμα που κατέχουν».

Φαίνεται εδώ να υπάρχει στην εκτίμηση της εφημερίδας μια άμεση συσχέτιση των βομβιστικών επιθέσεων με την αρνητική πορεία της τουρκικής οικονομίας. Βεβαίως και υπάρχει αρνητική επίδραση και μάλιστα είναι πολύς καιρός που διάφορα αστικά οικονομικά επιτελεία εκτιμούν ότι αυτές οι επιθέσεις έχουν επιφέρει μεγάλο χτύπημα στην οικονομία και κυρίως στον τουρισμό. Επιθέσεις, στην ουσία μέρος ενός ανορθόδοξου πολέμου και το λέμε έτσι γιατί και η τουρκική κυβέρνηση κάνει πόλεμο εντός συνόρων χτυπώντας τους Κούρδους, και εκτός συνόρων με την εισβολή σε Συρία - Ιράκ.

Σύμφωνα με διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, «τα τουρκικά ξενοδοχεία έχουν μειώσει το προσωπικό τους κατά 40%, ορισμένα έκλεισαν για τον χειμώνα ενώ άλλα δυσκολεύονται να συνεχίσουν την καταβολή των δόσεων δανείων που έχουν λάβει, έπειτα από μια πολύ δύσκολη χρονιά, κατά την οποία το ποσοστό της πληρότητάς τους υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο στην Ευρώπη».

Ο τομέας του τουρισμού, που «σε μια φυσιολογική χρονιά συνεισφέρει περίπου 30 δισεκατομμύρια δολάρια στο ΑΕΠ, δέχθηκε βαρύ πλήγμα από μια σειρά τρομοκρατικών ενεργειών οι οποίες διαπράχθηκαν φέτος, ιδίως από την επίθεση στο κυριότερο διεθνές αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, αλλά και από το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του Ιουλίου (...) Η Τουρκία είδε το μέσο ποσοστό πληρότητας στα ξενοδοχεία της να υποχωρεί στο 50,4% τους πρώτους δέκα μήνες του 2016, σύμφωνα με την Ενωση Ξενοδόχων της Τουρκίας (TUROB).

Τα μέσα έσοδα ανά δωμάτιο υποχώρησαν κατά 42% την ίδια περίοδο (...) Ορισμένες μονάδες είδαν το ποσοστό πληρότητάς τους να υποχωρεί σε μόλις 30%, κάτι που σημαίνει ότι λειτουργούσαν με ζημία, σύμφωνα με την TUROB».

Η αρνητική κατάσταση δεν καταγράφεται μόνο στον τομέα του τουρισμού. Στις 5/12/2016, στην «Καθημερινή» και άλλα αστικά ΜΜΕ υπήρχαν ρεπορτάζ που έγραφαν: «Σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης έχει τεθεί πλέον και επίσημα η τουρκική οικονομία. Ο Τ. Ερντογάν ζητά από την τουρκική κοινωνία να λάβει πρωτοβουλίες στο οικονομικό πεδίο για να αντιμετωπιστεί η νέα οικονομική κρίση (...) Τις τελευταίες ημέρες, στην Τουρκία παρατηρούνται αυξήσεις στις τιμές βασικών ειδών πρώτης ανάγκης. Επίσης, οι τομείς του τουρισμού και των οικοδομών που στο παρελθόν συνέβαλαν στην οικονομική άνθηση της τουρκικής οικονομίας παρουσιάζουν όλο και περισσότερο σημάδια κόπωσης. Από την μεγάλη κρίση έχει επηρεαστεί και ο δημόσιος αερομεταφορέας της Τουρκίας, ο οποίος προχωρά στην αναστολή κάποιων εκ των υπηρεσιών του».

«Σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της Τουρκίας η παραγωγή του αγροτικού τομέα συρρικνώθηκε κατά 7,7%, η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 1,4% και ο κλάδος των υπηρεσιών κατά 8,4%, σύμφωνα με τα στοιχεία της τουρκικής στατιστικής υπηρεσίας. Η τουρκική λίρα, που έχει υποχωρήσει κατά περίπου 17% στη διάρκεια του 2016, κατέγραψε νέα πτώση κατά 1,5%» («Καθημερινή», 13/12/2016).

Οι ιδιωτικοί επιχειρηματικοί όμιλοι (χωρίς τις τράπεζες) έχουν 210 δισεκατομμύρια δολάρια χρέη σε ξένο νόμισμα. Η πτώση της λίρας και τα αυξανόμενα επιτόκια μεγαλώνουν το μέγεθος του χρέους των επιχειρήσεων και τις δυσκολίες αποπληρωμής του.

Διάφορα επιτελεία εκτιμούν ότι η σταθερότητα του νομίσματος και της οικονομίας συνολικά εξαρτάται από τη μαζική εισροή κεφαλαίων. «Η Τουρκία χρειάζεται επίσης μια τεράστια εισροή κεφαλαίου μόνο για να χρηματοδοτήσει επενδύσεις. Χωρίς εισροές κεφαλαίων η Τουρκία θα υποφέρει όχι μόνο από νομισματική κρίση αλλά και από κατάρρευση της ανάπτυξης», γράφουν οι «Financial Times».

Δεν είναι τυχαίο ότι ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης, Μεχμέτ Σιμσέκ, εκτιμά ότι «οι γεωπολιτικές εντάσεις, η αποδυνάμωση του παγκόσμιου εμπορίου και η πτώση των εισροών κεφαλαίων στις αναδυόμενες οικονομίες έπληξαν την ανάπτυξη».

Μετά απ' όλα αυτά η τουρκική κυβέρνηση πριν από δύο βδομάδες ανακοίνωσε έκτακτα μέτρα τόνωσης της οικονομίας, όπως τη δημιουργία ειδικού ταμείου στήριξης του ιδιωτικού τομέα με κεφάλαια 73 δισ. δολαρίων, που θα χορηγεί πιστώσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, θα έχει εγγυήσεις του υπουργείου Οικονομικών και θα βοηθήσει το τραπεζικό σύστημα να αυξήσει την πιστωτική επέκταση. Ο Τούρκος πρωθυπουργός, Μπιναλί Γιλντιρίμ, υποσχέθηκε, άλλωστε, για το 2017 αύξηση δαπανών κατά 15% για επενδύσεις στο μεταποιητικό τομέα, για προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης για 500.000 εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα και για τη διατήρηση 100.000 θέσεων εργασίας σε κοινωνικά προγράμματα, ενώ μίλησε για δημιουργία 600.000 νέων θέσεων εργασίας.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός εξήγγειλε παροχές από το υπουργείο Οικονομικών σε επενδυτικά σχέδια, για να ενθαρρύνει επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα. Ενώ τα δάνεια των εξαγωγικών επιχειρήσεων, ύψους 3,7 δισ. δολαρίων, θα καλύπτονται κατά 100% από εγγυήσεις του κράτους.

Τι φαίνεται από τα παραπάνω; Οτι πράγματι η καπιταλιστική οικονομία της Τουρκίας έχει αρνητική πορεία. Οι πτωτικοί δείκτες στην παραγωγή και στη βιομηχανία και στον αγροτικό τομέα καθώς και στις υπηρεσίες αυτό δείχνουν. Η φυγή κεφαλαίων, σε συνδυασμό με την πτώση της αξίας του νομίσματος, οξύνει αυτή την κατάσταση.

Στις αρχές Νοέμβρη του 2016 το ΔΝΤ σε ανακοίνωσή του για την οικονομία της Τουρκίας ανέφερε: «Η τουρκική οικονομία έχει αντέξει σε πολλά σοκ. Ωστόσο, η εντεινόμενη πολιτική αβεβαιότητα, η κατακόρυφη πτώση των εσόδων από τον τουρισμό και το υψηλό επίπεδο χρέους των εταιρειών έχουν επιπτώσεις». Εκτιμώντας ότι η οικονομία επιβραδύνεται αφού η ανάπτυξη θα μειωθεί στο 2,9% το 2016 από 4%, λόγω «χαμηλής επιχειρηματικής εμπιστοσύνης και των αρνητικών σοκ, εγχώριων και προερχόμενων από το εξωτερικό». Περιγράφει επίσης την ανεργία ως «υψηλή και αυξανόμενη». Για να υπάρχει έστω μια σχετική σύγκριση αρκεί να πούμε ότι το 2010 η ανάπτυξη ήταν 8,2% και το 2011 ήταν 8,8%. Το 2013 έπεσε στο 4,1%.

Το Δεκέμβρη του 2013, το ΔΝΤ είχε μιλήσει για κινδύνους στην τουρκική οικονομία προειδοποιώντας ότι η χώρα παραμένει ευάλωτη απέναντι στο ενδεχόμενο απότομης επιβράδυνσης. «Δεδομένου του μεγέθους του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας, μια απότομη διακοπή στις εισροές κεφαλαίων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αρνητική ανάπτυξη του ΑΕΠ», είχε πει.

Η εξελισσόμενη πολιτική πραγματικότητα στην Τουρκία έχει σημαντική επίδραση στην αρνητική πορεία της οικονομίας, αν και φαίνεται επίσης ότι η διευρυμένη αναπαραγωγή κινείται καθοδικά.

Η καπιταλιστική οικονομία της Τουρκίας πέρασε μεγάλη καπιταλιστική κρίση το 1998-'99, όπως και η Ρωσία, η Βραζιλία, κράτη της Νοτιοανατολικής Ασίας το 1997 (Ινδονησία, Νότια Κορέα, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη κ.ά.), οι λεγόμενες ασιατικές «τίγρεις». Η τότε κυβέρνηση της Τουρκίας προκειμένου να ανακάμψει η καπιταλιστική οικονομία της, πήρε δάνειο 20,5 δισ. δολαρίων από το ΔΝΤ (σύμφωνα με άλλα στοιχεία 24,5 δισ.), και άλλα 10 δισ. δολάρια το 2004, που πλήρωσε ο τουρκικός λαός, ενώ το ΔΝΤ επεξεργάστηκε πρόγραμμα εξόδου από την κρίση που εφάρμοσε η τουρκική κυβέρνηση. Η οικονομία, δηλαδή το κεφάλαιο, ανέκαμψε ματώνοντας την εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα.

Το ΔΝΤ επέβαλε ένα πρόγραμμα αυστηρής δημοσιονομικής εξυγίανσης και λιτότητας. Πάγωσαν και μειώθηκαν οι μισθοί στο δημόσιο τομέα. Μειώθηκαν δραστικά οι δαπάνες του προϋπολογισμού για λαϊκές ανάγκες, μειώθηκε η χρηματοδότηση των δήμων. Ετσι μειώθηκαν τα ελλείμματα του προϋπολογισμού και επιτεύχθηκαν πλεονάσματα. Εγιναν αθρόες ιδιωτικοποιήσεις. Αυξήθηκαν οι φόροι στο λαό και η φορολογική βάση, δηλαδή φορολογήθηκαν και λαϊκά στρώματα με πενιχρό εισόδημα, μειώθηκαν οι φόροι των επιχειρηματικών ομίλων. Δηλαδή, επιβλήθηκε αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία με σκοπό να πειστούν οι αγορές να εμπιστευθούν και πάλι τη χώρα και να επενδύσουν σε αυτή, με παράλληλη μείωση των επιτοκίων δανεισμού των επιχειρήσεων. Εφαρμόστηκαν οι ελαστικές σχέσεις εργασίας και οι μαζικές απολύσεις. Η λίρα υποτιμήθηκε και επέφερε, μαζί με το «πάγωμα» ή τη μείωση των μισθών και στον ιδιωτικό τομέα, τεράστια πτώση του εργατικού - λαϊκού εισοδήματος, που μαζί με την εκρηκτική αύξηση των τιμών, αύξησε πολλαπλά τη φτώχεια. Υπήρξε επίσης τεράστια αύξηση της ανεργίας, η οποία επισήμως κυμαίνεται από 10,2% μέχρι 11% μέσα στο 2016, ενώ η πραγματική ανεργία ανέρχεται περίπου στο 18%, σύμφωνα με κάποια αστικά ΜΜΕ. Ο,τι μέτρα εφαρμόζονται σήμερα και στην Ελλάδα με τον ίδιο στόχο. Είναι και αυτό το παράδειγμα πολύτιμη πείρα για τους εργαζόμενους στη χώρα μας.

Η τουρκική κυβέρνηση, όπως αναφέρεται πιο πάνω, παίρνει μέτρα τόνωσης της καπιταλιστικής οικονομίας. Αλλά, όπως πάντα, τα σπασμένα θα πληρώσουν η εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα. Ηδη, ο δείκτης της ανεργίας που δίνει το ΔΝΤ ως «υψηλή και αυξανόμενη» αυτό δείχνει.