Το ΚΚΕ, από τα πρώτα ακόμη σημάδια της οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού, τόνιζε ότι φιλολαϊκή διέξοδος απ' αυτήν στον καπιταλισμό δεν υπάρχει. Ηταν τότε που αστικά και οπορτουνιστικά επιτελεία μιλούσαν για «χρηματοπιστωτική κρίση», αναζητούσαν πολιτικές διαχείρισής της, εστίαζαν στα δημοσιονομικά ελλείμματα την αιτία της, ώσπου κατέληξαν ότι πρόκειται για «κρίση χρέους». Ετσι, με πρόσχημα τα κρατικά χρέη, εφαρμόζουν βαθιά αντεργατική αντιλαϊκή πολιτική. Που δεν έχει καμιά σχέση με τα ελλείμματα και το κρατικό χρέος. Απ' αυτήν την πολιτική, δε γεμίζουν τα κρατικά ταμεία. Μέτρα όπως η επέκταση των ελαστικών σχέσεων εργασίας, η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων και του κατώτατου μισθού για να μειωθεί ακόμη πιο δραστικά η τιμή της εργατικής δύναμης, η κατάργηση 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, της επικουρικής και της κύριας σύνταξης, αλλά και η δραστική μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, των εργοδοτικών εισφορών σε Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας, Εργατική Εστία, ΟΑΕΔ, αυτά περιλαμβάνονται στο λεγόμενο μη μισθολογικό κόστος που θέλουν να μειώσουν, το τσεκούρωμα των βαρέων και ανθυγιεινών, άλλο στόχο έχουν. Οπως και οι περικοπές στους κρατικούς προϋπολογισμούς που θα τσακίζουν την Κοινωνική Ασφάλιση, την Υγεία, την Παιδεία, τα κοινωνικά επιδόματα για ανέργους, ΑμΕΑ, στις όποιες παροχές απέμειναν για την τρίτη ηλικία, για παιδικούς σταθμούς κ.λπ. αλλά και η αντιλαϊκή φοροληστεία, σε συνδυασμό με τη δραστική μείωση της φορολογίας κεφαλαίου. Ολ' αυτά κάνουν πιο φτηνούς τους εργαζόμενους για το κεφάλαιο, ώστε να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση σε όφελός του. Είναι μέτρα που αυξάνουν την εκμετάλλευση και επιδιώκουν να συμβάλουν σε αντιστάθμισμα των απωλειών κερδών από την πτώση του ποσοστού κέρδους στην κρίση, αλλά κυρίως να ετοιμάσουν συνθήκες άκρατης κερδοφορίας όταν έλθει ανάκαμψη. Το ίδιο και τα φορολογικά. Φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση θα υπάρξει μόνο με την εξάλειψη της πραγματικής της αιτίας, που είναι η κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, δηλαδή το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Γι' αυτό το ΚΚΕ προβάλλει και παλεύει για την ταξική ενότητα της εργατικής τάξης για την οργάνωση της λαϊκής κοινωνικής συμμαχίας εργατών, αυτοαπασχολουμένων, φτωχών αγροτών, για ένα πανεργατικό - παλλαϊκό μέτωπο παρεμπόδισης τώρα των αντεργατικών αντιλαϊκών μέτρων και αντεπίθεσης. Συμπόρευση με το ΚΚΕ, για εργατική λαϊκή εξουσία και οικονομία, κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, αποδέσμευση από την ΕΕ και μονομερή διαγραφή του χρέους.

Σήμερα, στο «Ριζοσπάστη», στο ένθετο «Ιστορία» παρουσιάζουμε αποσπάσματα από δύο ντοκουμέντα του ΚΚΕ για τη δράση του στις συνθήκες της οικονομικής κρίσης 1929 - 1933. Το ένα είναι άρθρο που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 4 (Φλεβάρης) της ΚΟΜΕΠ του 1932 και το αναδημοσιεύουμε από την ΚΟΜΕΠ, τ. 1/2011. Το δεύτερο είναι Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ το Μάρτη του 1932 και αναδημοσιεύεται από τα «Επίσημα Κείμενα», τ. 3ος 1929 - 1933. Μπορεί οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα να μην είναι ακριβώς οι ίδιες, αλλά από την άποψη της ταξικής ουσίας, με εξαίρεση την ύπαρξη της ΕΣΣΔ, τίποτε δεν είναι διαφορετικό. Και τότε οι αστικές αναλύσεις για την κρίση και τις αιτίες της ήταν σαν τις σημερινές. Ετσι, ο αναγνώστης μπορεί να παρακολουθήσει την ταξική ανάλυση του ΚΚΕ για την κρίση και τα καθήκοντα του εργατικού κινήματος τότε, λίγα χρόνια πριν από τον πόλεμο και με δεδομένη την άνοδο του φασισμού σε Ιταλία - Γερμανία, αλλά και την έναρξη του πολέμου από την Ιαπωνία. Και τότε, όπως και τώρα, το Κόμμα μας σωστά ταξικά προσανατολισμένο πάλευε για τη φιλολαϊκή διέξοδο από την κρίση.

Ο σ. Στάλιν, μιλώντας στο 15ο Συνέδριο του Κομ. Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης το Δεκέμβρη του 1927, για τη μερική «σταθεροποίηση» του καπιταλισμού διεπίστωσε: «Απ' αυτήν την σταθεροποίηση, απ' το ότι η παραγωγή αυξάνει, απ' τ' ότι ...το εμπόριο αυξάνει, απ' τ' ότι η τεχνική πρόοδος και οι παραγωγικές δυνατότητες αναπτύσσονται, ενώ η παγκόσμια αγορά, οι διαστάσεις της αγοράς αυτής και οι σφαίρες επιρροής των ξεχωριστών ιμπεριαλιστικών ομάδων παραμένουν πολύ είτε λίγο σταθερές, ακριβώς απ' αυτό ξεφυτρώνει η πιο βαθιά και η πιο οξεία κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού φορτωμένη με καινούργιους πολέμους και απειλούσα την ύπαρξη οποιασδήποτε σταθεροποίησης».

Υστερα από δυόμισι χρόνια τον Ιούνη του 1930 ο σ. Στάλιν πάλι, στο 16ο Συνέδριο του ΚΚ της Σοβ. Ενωσης στην έκθεσή του, έλεγε: «Πρέπει να παραδεχθούμε ότι η σημερινή οικονομική κρίση είναι η πιο σοβαρή και η πιο βαθιά κρίση απ' όλες τις παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις που υπήρξαν ως τα σήμερα».

Ολη η πορεία των γεγονότων και η εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης αποτελούν περίλαμπρη δικαίωση των διαπιστώσεων του σ. Στάλιν. Η μαρξιστική - λενινιστική σκέψη απέδειξε περίτρανα ότι είναι η μόνη επιστημονική σκέψη που προέβλεψε και ανέλυσε την κρίση σ' όλες τις λεπτομέρειες και σ' όλα τα στάδια της εξέλιξής της.

Μα ταυτόχρονα αποδείχτηκε περίτρανα η χρεοκοπία και ο κομπογιαννιτισμός των διάφορων αστών και σοσιαλιστών, θεωρητικών και οικονομολόγων, που μπερδεμένοι μέσα στις αντιθέσεις της κρίσης στάθηκαν ανίκανοι να δώσουν μια σωστή διάγνωση.

Η χρεοκοπία αυτή της αστικής και σοσιαλφασιστικής¹ θεωρητικής σκέψης εκδηλώθηκε ξεκάθαρα και στη χώρα μας, σ' όλο το διάστημα απ' την αρχή της κρίσης, απογυμνώθηκε όμως πέρα για πέρα τελευταία με την όξυνση της οικονομικής κρίσης και το πέρασμά της στην καινούργια της φάση την πιστωτική - νομισματική κρίση, καθώς και την κρίση των δημόσιων οικονομικών. Απ' την πιο πάνω παρέα δεν ξεφεύγει και ο τρικέφαλος ελληνικός τροτσκισμός, με επικεφαλής τον χειροτονηθέντα επίσημα απ' τον Τρότσκι αρχειοφασισμό², που μια αρνιότανε πέρα για πέρα την κρίση και μια διεκήρυττε ότι πάει πια ο καπιταλισμός καταστράφηκε(!), υπέγραψε μόνος του την καταδίκη (!) κτλ. κτρ.

Πρέπει εδώ ακόμα μια φορά να τονισθεί ότι η πρώην διοίκηση του κόμματος όπως και σε ολόκληρη άλλη σειρά ζητημάτων, έτσι και στο ζήτημα της βαθιάς οικονομικής κρίσης, που τραντάζει τα θεμέλια του ελληνικού καπιταλισμού, ιδεολογικά συνθηκολογούσε μπροστά στις διάφορες αντεπαναστατικές τροτσκιστικές θεωρίες.

Ο τελευταίος μήνας μας έφερε ολόκληρη σειρά από καινούργια γεγονότα που δείχνουν το παραπέρα βάθεμα κι όξυνση της κρίσης. Η οικονομική κρίση στην καινούργια της φάση κλονίζει βασικά ολόκληρο το πιστωτικό, νομισματικό και δημοσιονομικό σύστημα του ελληνικού καπιταλισμού. Η όξυνση και ο αντίχτυπος της παγκόσμιας κρίσης κάνουν τον κλονισμό αυτό πιο συνταραχτικό.

Στο επίσημο ανακοινωθέν που εκδόθηκε το βράδυ της 5 Δεκεμβρίου 1931, ύστερα απ' τη συνομιλία Βενιζέλου - Μαξίμου, ανάμεσα στ' άλλα λεγότανε: «Ο κ. Βενιζέλος, χωρίς να παραγνωρίζει την σοβαρότητα της διεθνούς οικονομικής καταστάσεως, νομίζει ότι υπάρχουν ακόμη ελπίδες επιτυχίας συνεννοήσεως μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, η οποία θα επιτρέψει την συνέχισιν της δι' εξωτερικών δανείων χρηματοδοτήσεως των παραγωγικών έργων τοιουτοτρόπως δε και το κάλυμμα θα διατηρηθή ακλόνητον εν συνδυασμώ μάλιστα, προς τα ληφθέντα περιοριστικά μέτρα και το εθνικόν εισόδημα, μετά την συμπλήρωσιν των παραγωγικών έργων θ' αυξήση εις τρόπον ώστε να μη υπάρχει του λοιπού ουδείς κίνδυνος διά το ισοζύγιον των οικονομικών μετά της αλλοδαπής λογαριασμών μας».

Τι μας είπε ο ίδιος ο Βενιζέλος φεύγοντας στις 20 του Γενάρη για τη Λωζάννη; «...Οπωσδήποτε και αν συνέλθη η εν λόγω συνδιάσκεψις δεν φαίνεται πιθανόν ότι θα δυνηθή να φθάση εις οριστικήν λύσιν είναι δε πιθανόν να ληφθούν προσωρινά μέτρα, αναβαλλόμενης επί τινας μήνας της οριστικής διευθετήσεως».

Οπως είναι γνωστό, όχι μονάχα δεν πάρθηκαν «προσωρινά μέτρα» μα η συνδιάσκεψη της Λωζάννης ούτε καν συνήλθε, ναυάγησε πέρα για πέρα. Τι είναι εκείνο που ανάγκασε τον Βενιζέλο ν' αλλάξει τόσο μέσα σ' ενάμιση μήνα ώστε να γίνει «αγνώριστος»; Η αιτία βρίσκεται στα καινούργια στοιχεία που μας έφερε ο τελευταίος αυτός ενάμισης μήνας που δείχνουν όλο το βάθος της καινούργιας φάσης της οικονομικής κρίσης και δικαιώνουν πέρα για πέρα την προοπτική του ΚΚΕ που απ' τον «Ριζοσπάστη» της 3 Νοέμβρη 1931 διακήρυττε: «Τι έχουμε σήμερα στην Ελλάδα; Εχουμε μια βαθιά οικονομική κρίση που ολοένα οξύνεται, που πέρασε πια σε καινούργια φάση της εξέλιξής της, στην πιστωτική - χρηματική κρίση και που προχωρεί γοργά και υποσκάφτει τα θεμέλια της δραχμής. Τα δημόσια οικονομικά κλονίζονται και βαδίζουν προς τη χρεοκοπία».

Ποια είναι τα τελευταία αυτά γεγονότα;

Παρ' όλα τα περιοριστικά μέτρα η διαρροή συναλλάγματος στο εξωτερικό εξακολούθησε ακράτητη, πράγμα που επέφερε καινούργια πτώση των καλυμμάτων³ της δραχμής. Παρ' όλη την πολιτική του περιορισμού των κυκλοφοριακών μέσων (στις 15/10/31, δηλαδή την επομένη του αγγλικού κραχ κυκλοφορούσαν 4.309,8 εκατ. δρχ. σε τραπεζογραμμάτια στις δε 23/1/32 3.780,8, έχουμε δηλ. διαφορά 529 εκατ. δρχ. είτε 13%) που απέβλεπε στην εξασφάλιση του ποσοστού του καλύμματος πάνω απ' τα 40%, η διαρροή των καλυμμάτων εξακολούθησε, πράγμα που ανάγκασε την κυβέρνηση και την Τράπεζα της Ελλάδος να μειώσουν το ποσοστό του καλύμματος κάτω απ' τα 40%. Ετσι ουσιαστικά η δραχμή έχασε τη χρυσή της βάση. Αυτό εκδηλώνεται και στην ελεύθερη αγορά όπου το δολάριο έφτασε τις 98 δραχμές. Το γεγονός αυτό αποδείχνει όλη τη χρεοκοπία των κυβερνητικών μέτρων για τη «σωτηρία» της δραχμής. Πάντως απ' το γεγονός αυτό δεν θα πρέπει να βγάλουμε εσφαλμένα συμπεράσματα. Ο Βενιζέλος, μιλώντας στο γεύμα της Πλάκας στις 8 του Γενάρη, είπε: «Τα πράγματα εξηλίσσοντο ομαλώς, μέχρις ότου η κατά Ιούνιον επίτασις της κρίσεως εν Γερμανία και η κατά Σεπτέμβριον απομάκρυνσις της λίρας από της χρυσής βάσεως, επέτειναν την παγκόσμιον οικονομικήν κρίσιν. Ητο φυσικόν η επίτασις της κρίσεως ταύτης να έχη ισχυρότατον και παρ' ημίν αντίκτυπον».

Είναι ολοφάνερη η προσπάθεια που κάνει ο Βενιζέλος να ερμηνεύσει την κρίση στην Ελλάδα αποκλειστικά και μόνο με την πτώση της στερλίνας. Ετσι την κρίση δεν την βλέπει παρά μόνο στην ελάττωση των καλυμμάτων. Αν κατορθώσουμε να σταματήσουμε την ελάττωση των καλυμμάτων πάει την φάγαμε την κρίση! Ετσι το άπαντο της κρίσης περιορίζεται μέσα στα πλαίσια της πιστωτικής - χρηματικής κρίσης που οφείλεται βασικά σε εξωτερικά αίτια!

Μια πρόχειρη ανάλυση μερικών αριθμών θα μας πείσει πόσο εσφαλμένος και κομπογιαννίτικος είναι ο ισχυρισμός αυτός. Οταν άρχισε να δουλεύει η Τράπεζα της Ελλάδος τα καλύμματα ήσαν 3.963,9 εκατ. δραχμές (κατάσταση 14/5/28). Η κατάσταση της 7/10/31 δηλ. της παραμονής του κραχ της στερλίνας παρουσιάζει καλύμματα 2.379,7 εκατ. δρχ. έχουμε δηλ. σ' όλο αυτό το διάστημα πτώση κατά 1.584,2 εκατ. δρχ. δηλαδή 40%. Μετά την πτώση της στερλίνας η κατάσταση της 15/10/31 παρουσιάζει καλύμματα 2.381,4 εκατ. δρχ. (αυτό μετά την ταχυδακτυλουργία με τα 5 εκατ. δολάρια της Εθνικής) η δε κατάσταση της 23/1/32 1.737,3. Εχουμε έτσι διαφορά μέσα στους τρεις τελευταίους μήνες κατά 645,1 εκατ. δραχ. είτε πτώση κατά 28%. Η πτώση απ' τις 14/5/28 ως τις 23/1/32 ανέρχεται σε 2.227,6 εκατ. δρχ. είτε 56%!

Οι αριθμοί λοιπόν αυτοί μας δείχνουν ότι η πτώση των καλυμμάτων, δηλ. των αποθεμάτων σε συνάλλαγμα της χώρας, δεν οφείλεται στο κραχ της στερλίνας, μα οφείλεται στην οξεία βιομηχανική και αγροτική κρίση που άρχισε στη χώρα μας απ' το 1929 και κατά δεύτερο λόγο στην επίδραση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Το αγγλικό κραχ δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να επιταχύνει το ρυθμό της όξυνσης της κρίσης στη χώρα μας και του περάσματός της στην καινούργια της φάση την πιστωτική - χρηματική και νομισματική κρίση.

Η διαρροή συναλλάγματος στο εξωτερικό είναι γεγονός που συνόδευε πάντα την καπιταλιστική οικονομία της Ελλάδας στην εξέλιξή της και οφείλεται στο ότι η οικονομία αυτή ούτε ήταν πάντα ελλειμματική, το ισοζύγιον των πληρωμών της καπιταλιστικής Ελλάδος πάντα ήταν παθητικό. Τα κέρδη της ναυτιλίας, τα εμβάσματα των μεταναστών κλπ. και κυρίως ο ακράτητος δανεισμός απ' το εξωτερικό καλύπτουν έτσι είτε αλλιώς τα ελλείμματα αυτά. Μα ο δανεισμός αυτός με τις αυξανόμενες πάντα υποχρεώσεις που δημιουργεί για την πληρωμή των τοκοχρεολυσίων αυτών, στους ξένους κατόχους των τίτλων των δανείων μας, σε ξένο συνάλλαγμα εις χρυσόν, αναπαρήγαγε ολοένα και πιο βαθιά τη βασική αυτή αντίθεση της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας.

Η οικονομική κρίση με το χτύπημα των εξαγωγών μας που σχετικά με τις εισαγωγές πέφτουν πιο γρήγορα, αν και σε απόλυτους αριθμούς οι εισαγωγές ελαττώθηκαν περισσότερο, με την ακινητοποίηση μεγάλου μέρους του εμπορικού μας στόλου, με την τεράστια ελάττωση των εμβασμάτων μεταναστών κτρ. κτρ., όξυνε στο ακρότατο όριο την παραπάνω αντίθεση και κατάφερε έτσι αποφασιστικό χτύπημα ενάντια στη δραχμή. Σύμφωνα με την κατάσταση της 23/1/32 της Τραπέζης της Ελλάδος, η αναλογία των καλυμμάτων προς την κυκλοφορία, παρ' όλη τη σοβαρή ελάττωση της τελευταίας, όπως δείξαμε πιο πάνω, έφτασε τα 38,42%. Αυτά λέγει η επίσημη κατάσταση. Η ανεπίσημη, δηλ. αυτή που περνά στην ελεύθερη αγορά λέγει άλλα που 'ναι κατά πολύ χειρότερα. Η μείωση αυτή των καλυμμάτων ανάγκασαν την κυβέρνηση και την Τράπεζα της Ελλάδος να περιορίσουν ακόμα πιο πολύ την παροχή συναλλάγματος για το εμπόριο. Τα μέτρα αυτά θα συντείνουν στην ακόμα πιο μεγάλη ένταση της κρίσης.

Αυτός είναι ένας απ' τους λόγους που έκαναν «αγνώριστο» το Βενιζέλο μέσα σε ενάμιση μήνα.

Η κατάσταση του εξωτερικού εμπορίου χειροτερεύει, η εύρυνση του ελλείμματος διαρκώς αυξάνει. Ο Αλ. Διομήδης, μιλώντας στο λόγο του στο τεχνικό επιμελητήριο για το εξωτερικό εμπόριο, είπε: «Ευτυχώς ότι η εισαγωγή δεικνύει μείζονα ακόμα ελάττωση». Στο περασμένο φύλλο της «Κομ. Επιθ.» (αρ. 3 Γενάρης 1932) αποδείχτηκε πόσο κομπογιαννίτικος είναι ο ισχυρισμός αυτός. Βέβαια μια και εξαιτίας της κρίσης πέφτει το σύνολο του εξωτερικού εμπορίου, πέφτει σε απόλυτους αριθμούς και το έλλειμμά του. Μα σε σχετικούς αριθμούς το έλλειμμα αυτό αυξάνει γιατί η πτώση των εξαγωγών είναι μεγαλύτερη απ' την πτώση των εισαγωγών. Ετσι η εξαγωγή στους 11 πρώτους μήνες του 1931 ελαττώθη κατ' αξίαν κατά 27%, ενώ η εισαγωγή μονάχα κατά 18%. Οι αριθμοί αυτοί είναι πολύ πιο πειστικοί απ' τις σοφιστείες του Διομήδη.(...)

Αλλη πλευρά της νέας φάσης της κρίσης μας παρουσιάζει η συνεχιζόμενη διαρροή των καλυμμάτων που άρχισε αμέσως μετά τη σταθεροποίηση, μα που τελευταία επιταχύνθηκε πολύ. Παίρνονται απελπιστικά μέτρα και μέσα σ' αυτά είναι και η από μέρους της Τραπέζης της Ελλάδος αύξηση του προεξοφλητικού τόκου από 11 σε 12%.

Αυτό, παράλληλα με την ένταση των απαγορευτικών για το συνάλλαγμα μέτρων, καταφέρει καίρια χτυπήματα ενάντια στη βιομηχανία και το εσωτερικό και εξωτερικό εμπόριο. Η βιομηχανική παραγωγή θα πέσει ακόμα πιο κάτω γιατί δε θα μπορεί να βρει φτηνές και μπόλικες πιστώσεις, το εμπόριο για τους ίδιους λόγους θα νεκρώσει περισσότερο, υπάρχει και ολόκληρη σειρά άλλων λόγων. Ολοι αυτοί αποτελούν διάφορες πλευρές ενός και του αυτού φαινομένου, που η κάθε μια επιδρά πάνω στην άλλη και υφίσταται την επίδρασή της, την οξύνει και οξύνεται απ' αυτή.

Ο Βενιζέλος, λοιπόν, ξαναγλείφοντας αυτού που 'φτυνε, αφού έστειλε πρώτα το τσιράκι τον Τσουδερό τσάρκα στην Ευρώπη, έφυγε κι αυτός. Πάει για δάνειο. Το παλιό μας βιολί. Η αποτυχία του όμως είναι παραπάνω από βεβαία. Η αγγλική αγορά είναι κλειστή, δεν μπορεί ούτε τον εαυτό της να σώσει. Η Γαλλία δεν θα δώσει δάνειο παρά μόνο αν ο Βενιζέλος δηλώσει πλέρια υποταγή στην πολιτική του γαλλικού ιμπεριαλισμού στη Μεσόγειο, στα Βαλκάνια, ενάντια στη Σοβ. Ενωση. Παράλληλα ο Νιμάγιερ καταπλέει στην Ελλάδα για να εξετάσει όλη την οικονομική της κατάσταση. Απ' αυτόν θα εξαρτηθεί αν θα της παραχωρηθεί προσωρινό χρεοστάσιο, είτε ορισμένες «διευκολύνσεις» για την πληρωμή των προς το εξωτερικό χρεών της.

Το βέβαιο είναι ότι «το μαχαίρι έχει φτάσει στο κόκαλο». Ο κίνδυνος οικονομικής χρεοκοπίας της Ελλάδος είναι άμεσος και ξεπροβάλλει από κάθε γωνιά. Οποια πέτρα σηκώσεις θα τον βρεις από κάτω. Μπαίνει τότε το ερώτημα γιατί δεν κηρύττει χρεοστάσιο μόνη της η ελληνική μπουρζουαζία, όπως έκανε τελευταία η Ουγγαρία και όπως έκαναν πριν πολλές χώρες; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη. Το ζήτημα είναι ότι και με το χρεοστάσιο ακόμα χωρίς μια άμεση ενίσχυση απ' το εξωτερικό πάλι δεν επέρχεται καμιά ουσιαστική μεταβολή. Γι' αυτό η καπιταλιστική Ελλάδα δεν μπορεί να δράσει «αποφασιστικά». Μόνο να ζητιανέψει μπορεί. Και αυτό που της επιτρέπουν αυτό κάνει. Ενας άλλος λόγος που εξηγεί γιατί ένα μέρος της ελληνικής μπουρζουαζίας (γύρω απ' τη Δημ. Ενωση κλπ.) είναι υπέρ της άμεσης κήρυξης χρεοστασίου, ενώ οι μεγάλοι καρχαρίες αντιστέκονται, είναι ότι οι τελευταίοι αυτοί κρατούν στα χέρια των τοποθετημένο στο εξωτερικό μεγάλο ποσό ελληνικών χρεογράφων. Κάθε λοιπόν κήρυξη χρεοστασίου θα τους έπληττε σοβαρά.

Γενικά μπορούμε να πούμε ότι τα χτυπήματα που καταφέρνει η οικονομική κρίση είναι τόσο πολυάριθμα και πολυποίκιλα που η σύγχυση μέσα στο στρατόπεδο της κεφαλαιοκρατίας ολοένα και αυξάνει. Μόλις άρχισε στο εξωτερικό να ψιθυρίζεται η μεγάλη χειροτέρευση της οικονομικής κατάστασης της Ελλάδος, η Αμερική διέκοψε τις διαπραγματεύσεις για την παροχή σταριού με πίστωση. Οι καταθέσεις των τραπεζών στο 1931 ελαττώθηκαν κατά 1.700 εκατ. δρχ. Αν σ' αυτό προσθέσουμε και τις παγιωμένες πιστώσεις των που οι διάφοροι έμποροι και βιομήχανοι αδυνατούν να τις επιστρέψουν εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, θα καταλάβουμε τα αίτια της πιστωτικής κρίσης και τις δυσκολίες που τραβάν οι τράπεζες. Στο 1931 τα διαθέσιμα της Τραπέζης της Ελλάδος ελαττώθηκαν κατά 5 σχεδόν φορές και έφτασαν τα 213.000.000 δρχ. Κατώτερο ποσό δεν είχε σημειωθεί ποτέ. Δεν θα 'χουμε άδικο λοιπόν αν μιλήσουμε για σοβαρότατες δυσκολίες της Τραπέζης της Ελλάδος. Οι εισπράξεις των σιδηροδρόμων πέφτουν συνεχώς και είναι γνωστές οι προσπάθειες του κράτους για να τους σώσει. Μετά το σταμάτημα των παραγωγικών έργων και των έργων οδοποιίας, τελευταία το υπουργείο Συγκοινωνίας διέταξε τους νομομηχανικούς να σταματήσουν κάθε δημόσιο έργο που δεν έχει σχετική πίστωση. Η Αγροτική Τράπεζα περνά πολύ δύσκολες μέρες και κρατιέται μονάχα χάρις στην καταλήστευση των αγροτών απ' τους οποίους αρπάζει και την τελευταία μπουκιά των. Η κατανάλωση καπνού σύμφωνα με ανακοινώσεις του υπουργείου των Οικονομικών πέφτει. Η κλωστοϋφαντουργία περνά σήμερα τις πιο δύσκολες μέρες... Μα δεν υπάρχει σωσμός.

Πώς αναλύουν την οικονομική κρίση, πώς την εξηγούν και τι μέτρα προτείνουν οι αστοί θεωρητικοί και οικονομολόγοι;

Πρέπει να ξανατονίσουμε εδώ ότι, κατά πρώτον, πριν το κραχ της στερλίνας δεν έβλεπαν ούτε και ανέφεραν πουθενά για κρίση και δεύτερον, όταν άρχισαν να μιλούν για κρίση την απέδιδαν ολοκληρωτικά στην επίδραση της παγκόσμιας κρίσης. Ολοι τους συμφωνούσαν σ' αυτό έχοντας επικεφαλής τον Βενιζέλο.

Να, λόγου χάρη, τι μας λέγει ο Α. Διομήδης:

«Η κυριωτέρα αιτία της κρίσεως πρέπει ν' αναζητηθή εις την μεταπολεμικήν ιδίως πληθωρικήν χρήσιν και κατάχρησιν της πίστεως» (διάλεξη του Α. Διομήδη στο τεχνικό επιμελητήριο «Ελ. Βήμα» 17/1/1932).

Με το αγγλικό κραχ έκλεισε για τη χώρα μας και η τελευταία πόρτα για δάνεια και πιστώσεις, για τα παραγωγικά έργα κλπ. Κατά τον Διομήδη λοιπόν, οι βιομηχανικές, εμπορικές και τραπεζιτικές επιχειρήσεις που ιδρύθηκαν χάρη στην «κατάχρηση της πίστεως» και όχι πάνω σε «υγιείς βάσεις», μόλις ύστερα απ' το αγγλικό κραχ άρχισαν να δυσκολεύονται στο να βρουν πιστώσεις για τη συνέχιση των εργασιών, βρέθηκαν σε κατάσταση κρίσης! Αυτό βέβαια είναι πολύ απλή και πολύ εύκολη λύση που σκεπάζει όμως πολύ άτεχνα τους βαθύτερους λόγους που έχει ο Διομήδης να διαλαλεί την πολιτική του της με κάθε θυσία διατήρησης της πίστης μας στο εξωτερικό, της αντιπληθωρικής πολιτικής, του περιορισμού των πιστώσεων κλπ. Είναι η πολιτική που ακολουθεί η Τράπεζα της Ελλάδος, η κυβέρνηση, το τραπεζικό κεφάλαιο γενικά. Η με κάθε θυσία διατήρηση της πίστης μας στο εξωτερικό, η μη δηλαδή κήρυξη χρεοστασίου οφείλεται στους λόγους που αναφέραμε πιο πάνω. Οι τράπεζες κρατούν τεράστια ποσά των ομολογιών των εθνικών δανείων και πληρώνονται σε χρυσό. Λόγου χάρη η Εθνική Τράπεζα έχει ομολογίες εθνικών δανείων αξίας 1.662.596.819 δραχμ. Κάθε λοιπόν κήρυξη χρεοστασίου θα τις χτυπούσε σοβαρά. Αντιπληθωρική επίσης πολιτική ακολουθεί το τραπεζικό κεφάλαιο και η κυβέρνηση γιατί α) εφόσον το χρέος μας στο εξωτερικό είναι σε χρυσό ο πληθωρισμός απ' την άποψη αυτή δεν θα ωφελούσε διόλου, β) οι τράπεζες είναι επίσης κατά της εγκατάλειψης της χρυσής βάσης, γιατί τότε κινδυνεύουν να χάσουν τις τεράστιες πιστώσεις που έχουν δώσει στο εμπόριο και τη βιομηχανία. Το «Ελεύθερο Βήμα», εκπροσωπούν κυρίως τους πιο πάνω κύκλους, γράφει στο άρθρο του της 7/1/32: «Εκείνοι οι οποίοι διά νέου πληθωρισμού ζητούν να θεραπεύσουν την κατάστασιν ευρίσκονται εις πλάνην. Θα θεραπεύσουν μόνον διά του μέσου τούτου ολίγους ιδιώτας και ιδρύματα». Απεναντίας η βιομηχανία και το εμπόριον κερδίζουν σοβαρά μια και ο πληθωρισμός τούς δίνει τη δυνατότητα να απαλλαγούν από ένα μέρος του χρέους τους προς τις τράπεζες. Γι' αυτό και ο Χαρίλαος με τον Ευλαμπίου, ως πρόεδρος και αντιπρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών, κάτω από διάφορα προσχήματα κηρύσσονται υπέρ του πληθωρισμού. Ετσι ο Ευλαμπίου, διαπιστώνων ότι η περιστολή παροχής πιστώσεων προς τη βιομηχανία και το εμπόριο εσταμάτησε επί εν τρίμηνον την ζωήν της χώρας, κηρύσσεται ανοιχτά υπέρ της αυξήσεως της κυκλοφορίας πράγμα που θα επιτρέψει την αύξηση των πιστώσεων και υπέρ του πληθωρισμού: «Εκ των άνω σκέψεων ορμώμενος άγομαι εις το συμπέρασμα ότι εν Ελλάδι εις τας στιγμάς τας οποίας διερχόμεθα, η συνέχισις της σμικρύνσεως της κυκλοφορίας εσταμάτησε την κανονικήν λειτουργίαν των πιστωτικών μας ιδρυμάτων. Θα μας αντείπει τις: "Εάν προσετίθεντο 500 εκατομμύρια εις την κυκλοφορίαν, δεν θα κατήρχετο το κάλυμμα κάτω των 40%;". Εις απάντηση λέγω ότι εις τοιαύτας στιγμάς πρωτοφανούς κρίσεως... δεν προσέχει τις εις τους τύπους, αλλά αγωνίζεται διά την ουσίαν». Και παραπάνω: «Δεν ήμην ποτέ θιασώτης της πληθωρικής κυκλοφορίας... Διανύομεν τότε περίοδον, καθ' ην αι τράπεζαι αντηγονίζοντο αλλήλας εις την χορήγησιν πιστώσεων. Αυτήν την στιγμήν εξ άλλου βαδίζομεν επί αντιθέτου πορείας». (Ε. Σ. Ευλαμπίου, «Εστία» 28/12/1931).

Τα πράγματα είναι ολοφάνερα: Οι τράπεζες που έχουν τεράστια ποσά και παγιωμένα (ακινητοποιημένα) στις πιστώσεις τους προς το εμπόριο και τη βιομηχανία διέρχονται σήμερα δύσκολες στιγμές. Η πιστωτική κρίση πλήττει κυρίως αυτές. Γι' αυτό περιορίζουν τις πιστώσεις και αυξάνουν τον προεξοφλητικό τόκο. Ο περιορισμός των πιστώσεων ελαττώνει το ποσό του λειτουργούντος βιομηχανικού και εμπορικού κεφαλαίου, χτυπά σοβαρά την παραγωγή και το εμπόριο. Ετσι η πιστωτική κρίση οξύνει τη βιομηχανική και εμπορική κρίση. Για να μη χάσουν τα χορηγηθέντα σε πιστώσεις ποσά οι τράπεζες είναι κατά του πληθωρισμού. Παράλληλα η προσπάθεια για τη διατήρηση της χρυσής βάσης επιβάλλει, με τη συνεχή πτώση των καλυμμάτων, τον περιορισμό των κυκλοφοριακών μέσων. Απεναντίας βιομήχανοι και έμποροι στον πληθωρισμό βλέπουν πολύ όφελος: Απαλλαγή των από μέρος των χρεών των, αύξηση των κυκλοφοριακών μέσων και κατά συνέπεια των πιστώσεων, πτώση του προεξοφλητικού τόκου που έφτασε, όπως λέει ο Χαρίλαος, ο επίσημος τα 15% και ο ανεπίσημος τα 25% και έτσι διευκόλυνσή των, φτήνεμα των εργατικών χεριών και αύξηση των συναγωνιστικών ικανοτήτων κλπ.

Βέβαια αυτού θα πρέπει να αποφύγουμε κάθε μηχανικό χειρισμό και αντιπαράθεση τραπεζικού και βιομηχανικού κεφαλαίου όπως κάνουν οι λικβινταριστές και αρχειοφασίστες. Πρέπει να δώσουμε μια σωστή ανάλυση των φαινομένων. Το βέβαιο είναι, όπως λέει και ο Μαρξ, ότι στην περίοδο των κρίσεων οι αλληλοσυναγωνιζόμενοι «αδελφοί» καπιταλιστές προσπαθούν να φορτώσουν ο ένας στον άλλο τις ζημιές. Αυτή η πάλη για το αλληλοφόρτωμα των ζημιών της κρίσης σήμερα στην εποχή της σημερινής οικονομικής κρίσης παίρνει εξαιρετικές μορφές. Βέβαια, είναι βασικά εσφαλμένος ο ισχυρισμός ότι απ' την κρίση το ίδιο με το προλεταριάτο πάσχει και η μπουρζουαζία. Αυτό το πράγμα είναι εσφαλμένο γιατί κρύβει τα προτσές εκείνα που στην πραγματικότητα λαβαίνουν χώρα μέσα στην μπουρζουαζία και δεύτερο σκεπάζει το γεγονός ότι η κεφαλαιοκρατία με όλες της τις δυνάμεις προσπαθεί τα βάρη της κρίσης να τα φορτώσει στο προλεταριάτο και στις εργαζόμενες μάζες. Πάντως είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η κρίση σημαίνει και δεν μπορεί να μη σημαίνει ελάττωση του όγκου της υπεραξίας που η κεφαλαιοκρατία βγάζει απ' την εργατιά. Αυτό εκδηλώνεται στη μεγάλη πτώση του όγκου και της νόρμας του κέρδους.

Πάντως και η πάλη αυτή των διαφόρων καπιταλιστικών ομάδων είναι σχετική. Στην περίοδο του ιμπεριαλισμού οι τράπεζες παίζουν ολότελα καινούργιο ρόλο. Διαθέτουν αυτές όλο το κεφάλαιο της τάξης των καπιταλιστών και τα κυριότερα μέσα παραγωγής. Πολλές φορές οι καταθέσεις των τραπεζών κατά πολλές φορές ξεπερνούν το κεφάλαιό τους. Λόγου χάρη, η Εθνική Τράπεζα έχει κεφάλαιο 1.205 εκατ. δρ. και καταθέσεις 7.305 εκ. δρ. Δηλαδή, ξεπερνούν οι καταθέσεις το κεφάλαιο σχεδόν 7 φορές! Αν βάλουμε και το κεφάλαιο των βιομηχανικών και λοιπών επιχειρήσεων που ελέγχει τότε θα ξεπεράσουν τις 20 και 30 φορές. Αυτό δημιουργεί στην Εθνική Τράπεζα, όπως και στις άλλες, την υποχρέωση να «σώζουν» τις βιομηχανικές και άλλες επιχειρήσεις απ' τις δυσκολίες και τις χρεοκοπίες σε περιόδους κρίσης σαν τη σημερινή, δίνοντας καινούργιες πιστώσεις για να «σώσουν» έτσι και τις προηγούμενες. Ετσι αυξαίνουν τα «παγιωμένα» κεφάλαιά τους και τους κινδύνους που διατρέχουν οι ίδιες. Ετσι μπορούμε να εξηγήσουμε και το γεγονός ότι ενώ όλες οι άλλες τράπεζες στο 1931 ελάττωσαν κατά πολύ την παροχή πιστώσεων, η Εθνική Τράπεζα τις αύξησε. Αυτό δείχνει όχι τη δύναμη μα την αδυναμία της Εθνικής. Εδώ πρέπει να προσθέσουμε ακόμα ότι πολλές τράπεζες στηρίζονται κυρίως στην κερδοσκοπία είναι κι αυτές υπέρ του πληθωρισμού που τις ευκολύνει στις δουλειές τους. Πάντως, το συμπέρασμα που θα πρέπει να βγάλουμε απ' τα αμέσως πιο πάνω είναι ότι σειρά ολόκληρη αστών πολιτικών και οικονομολόγων βλέπουν και προσπαθούν να λύσουν τα προβλήματα της κρίσης απ' την πλευρά του χρηματικού και πιστωτικού συστήματος και ξεπροβάλλουν ολόκληρη σειρά σχεδίων και κόντρα σχεδίων. Ετσι άλλοι προτείνουν τον πληθωρισμό που θάχει για συνέπεια την ελάττωση των χρεών τους, την ύψωση των ονομαστικών τιμών κ.τ.λ. Παράλληλα, είτε ξεχωριστά προτείνουν τον πιστωτικό πληθωρισμό για την παροχή μέσων στη βιομηχανία και το εμπόριο για να ξανακινηθούν. Αλλοι προτείνουν τον αντιπληθωρισμό, τον περιορισμό των πιστώσεων, γιατί όπως λέει το «Ελ. Βήμα» της 7/1/32: «Ο υπερδανεισμός κρατών και ιδιωτών έφθασεν εις το απροχώρητον και εγέννησεν αδυναμίαν προς κανονικήν εξόφλησιν των χρεών τούτων». Αυτό εννοείται αφορά μόνο τους ιδιώτας, γιατί το «Ελ. Βήμα» υποστηρίζει και υπερθεματίζει το Βενιζέλο στις προσπάθειές του να βρει δάνειο.

Ετσι, κατά τους αστούς αυτούς οικονομολόγους και πολιτικούς, το άπαν της κρίσης είναι η χρηματική - πιστωτική κρίση.

Για το Μαρξ, η πιστωτική κρίση δεν είναι παρά μονάχα «μια στιγμή των βιομηχανικών και εμπορικών κρίσεων» («Κεφάλαιο», τόμος I).

Σε άλλο μέρος, έτσι ο Μαρξ ορίζει την πιστωτική κρίση:

«Εφ' όσον το προτσές της αναπαραγωγής διεξάγεται ομαλά, και έτσι η επιστροφική ροή του κεφαλαίου είναι εξησφαλισμένη, η πίστωση αυτή στέκεται στέρεα και ευρύνεται, όμως η εύρυνσή της στηρίζεται πάνω στην εύρυνση του ίδιου του προτσές της αναπαραγωγής.

Μόλις όμως πιάσει απραξία, τότε σαν συνέπεια της επιβραδυνθείσης επιστροφικής ροής του κεφαλαίου, των παραγιομάτων αγορών, των ελαττωθεισών τιμών, αποκαλύπτεται περίσσια βιομηχανικού κεφαλαίου, μα σε τέτοια μορφή στην οποία το κεφάλαιο αυτό δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει τις λειτουργίες του. Υπάρχει μάζα εμπορευματικού κεφαλαίου, μα δεν υπάρχουν αγοραστές γι' αυτό. Μάζα βασικού κεφαλαίου, μα χάρι στην απραξία της αναπαραγωγής αυτό κατά το μεγαλύτερο μέρος βρίσκεται χωρίς δουλιά. Η πίστωσις ελαττώνεται: 1) γιατί το κεφάλαιο αυτό δεν είναι απασχολημένο, δηλαδή σταμάτησε σε μια απ' τις φάσεις της αναπαραγωγής του γιατί δεν μπορεί να εχτελέσει τις μεταμορφώσεις του, 2) γιατί υποσκάφθηκε η εμπιστοσύνη στη διαρκή ροή του προτσές της αναπαραγωγής, 3) γιατί ελαττώνεται η ζήτηση εμπορικής πίστωσης» («Κεφάλαιο», III τόμος, 2 μέρος). Η κανονικότητα του προτσές της παραγωγής διαταράχθηκε απ' τη βιομηχανική και αγροτική κρίση που μπήκε στον τρίτο της χρόνο. Ετσι διαταράχτηκε και η ομαλή πορεία της επιστροφικής ροής του κεφαλαίου. Οι αποθήκες και τα μαγαζιά είναι γιομάτα από εμπορεύματα. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει όγκος πολύς, κεφαλαίου σε εμπορεύματα, μα αγοραστές γι' αυτό δεν υπάρχουν. Ετσι έχουμε τη μόνη σωστή εξήγηση και ανάλυση της χρηματικής πιστωτικής κρίσης που δεν είναι παρά «μια στιγμή των βιομηχανικών και εμπορικών κρίσεων». Ετσι η πιστωτική κρίση δεν είναι κάτι το αυτοτελές μα κάτι το παράγωγο. «Η επιπολαιότητα της πολιτικής οικονομίας αποκαλύπτεται ανάμεσα στα άλλα και στο ότι την εύρυνση είτε την ελάττωση των πιστώσεων, που είναι απλά συμπτώματα των εναλλασσομένων περιόδων του βιομηχανικού κύκλου, τις παραδέχεται σαν αιτίες (των περιόδων)» («Κεφάλαιο» I τόμος). Ετσι ξεσκεπάζεται και όλη η ανικανότητα των μέτρων που προτείνουν οι αστοί οικονομολόγοι και πολιτικοί της χώρας μας για τη λύση των προβλημάτων της οικονομικής κρίσης.

Υπάρχουν όμως και άλλες συνταγές για την «αντιμετώπιση» της κρίσης. Λόγου χάρη ο Λ. Μακκάς και ο Δημ. Φουντούλης («Εστία» 24 και 16/1/1932) προτείνουν τον καταρτισμό μακρόχρονων οικονομικών σχεδίων, την πραγματοποίηση, αν και δεν το λεν ανοιχτά, του κρατικού καπιταλισμού. Το Σοσιαλιστικό «πεντάχρονο» της Σοβ. Ενωσης δεν τους αφήνει σε ησυχία. Η ιδέα άλλως τε δεν είναι δική τους. Στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ιαπωνία και άλλοι έκαναν παρόμοιες προτάσεις.

Η ουτοπία των προτάσεων αυτών είναι ολοφάνερη. Στη Σοβιετική Ενωση η πραγματοποίηση μιας οικονομίας που βασίζεται πάνω σε σχέδια είναι δυνατή γιατί το προλεταριάτο ανέτρεψε την κεφαλαιοκρατία, εγκαθίδρυσε τη διχτατορία του, συγκέντρωσε στα χέρια του κράτους όλα τα διευθυντικά οικονομικά πόστα της χώρας (βιομηχανία, τράπεζες, μεταφορές, γη κ.τ.λ.) και παράλληλα κατάργησε κάθε είδος εκμετάλλευσης.

Είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν αυτά στην καπιταλιστική Ελλάδα της ατομικής ιδιοκτησίας, της παραγωγής για το κέρδος κ.τ.λ.;

Στη Σοβ. Ενωση, η επιτυχία της σχεδιοποίησης και η διαρκής, τεράστια, άγνωστη για τον καπιταλισμό, αύξηση της παραγωγής στηρίζεται πάνω στην διαρκή καλυτέρευση των υλικών και πνευματικών συνθηκών ζωής των εργαζομένων κατοίκων.

Η πραγματοποίηση μιας οικονομίας σχεδίου στην Ελλάδα προϋποθέτει κατάργηση των θεμελίων του καπιταλισμού, κατάργηση του ίδιου. Μια τέτοια οικονομία μονάχα το προλεταριάτο μπορεί να την πραγματοποιήσει, ανατρέποντας με την επανάσταση τους εκμεταλλευτές του.

Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι το κράτος στην καπιταλιστική Ελλάδα συγκεντρώνει στα χέρια του σύμφωνα με την πρόταση του Λ. Μακκά όλη την παραγωγή, κίνηση κ.τ.λ. αυτό θα σήμαινε στην ουσία ακόμα μεγαλύτερη κυριαρχία των μονοπωλίων, των τραπεζών, και του χρηματιστικού κεφαλαίου, τελειωτική υποδούλωση και υπερεκμετάλλευση του εργαζόμενου λαού. Η «πραγματοποίηση» του σχεδίου αυτού μέσα στο πλαίσιο της καπιταλιστικής Ελλάδος όχι μονάχα δεν θα οδηγούσε στην υπερνίκηση της κρίσης, μα απεναντίας θα την όξυνε ακόμα περισσότερο, γιατί η υπερεκμετάλλευση του λαού θα στένευε περισσότερο ακόμα την αγοραστική του δύναμη, θα βάθαινε τη βιομηχανική και αγροτική κρίση, θα αύξαινε πιο πολύ την ανεργία κ.τ.λ.

Μα και η πιο πάνω πρόταση μας δείχνει το αδιέξοδο, τη στειρότητα και τη χρεοκοπία της αστικής θεωρητικής σκέψης που θέλει να δανειστεί απ' τη Σοβιετική Ενωση τα μέσα της «σωτηρίας» του καπιταλισμού.

Εκεί όμως που φανερώνεται η χρεοκοπία αυτή σ' όλη της τη λαμπρότητα είναι στην πρόταση που κάνει η αρτηριοσκληρωτική «Εστία» της 26/1/1932: «Και έχουν απολύτως δίκαιο οι Αγγλοι εκείνοι, οι οποίοι εξανίστανται κατά της ιδέας της ιδρύσεως νέων ρασιοναλιστικών εργοστασίων και οι οποίοι ήγειραν το μέγα ζήτημα της αμύνης του ανθρώπου κατά της μηχανής. Είναι καιρός, επί τέλους, να επαναστατήσει ο άνθρωπος κατά του τυράννου αυτού, όπως εξελίχθη επ' εσχάτων η μηχανή!!».

Ποτέ ακόμα πιο ολοφάνερα δεν αποκαλύφθηκε η αντίθεση ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και τον ιδιωτικό χαρακτήρα της ιδιοποίησης. Ποτέ στην ιστορία της ανάπτυξης του καπιταλισμού οι παραγωγικές δυνάμεις και η ανάπτυξή τους δεν ήρθαν σε τόσο οξεία σύγκρουση με την καπιταλιστική ατομική ιδιοκτησία. Στη Σοβιετική Ενωση όπου η εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου έθεσε τέρμα στην αντίθεση αυτή και άνοιξε απεριόριστο πεδίο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, δεν υπάρχει κρίση και ανεργία, η παραγωγή έφτασε το τριπλάσιο της παραγωγής του 1913, ενώ στις καπιταλιστικές χώρες κυλά πίσω και έφτασε είτε φτάνει το επίπεδο του 1890. Οι μηχανές στη Σοβιετική Ενωση δεν είναι τύραννοι των εργατών, μα τους επιτρέπουν να δουλεύουν 7ωρο και 6ωρο και να καλυτερεύουν διαρκώς την υλική και πνευματική τους ζωή. Δεν φταιν οι μηχανές μα το καπιταλιστικό σύστημα που τις μετατρέπει σε τυράννους της εργατιάς.

Αναφέραμε πιο πάνω μερικά παραδείγματα της χρεοκοπίας της αστικής σκέψης στο ζήτημα της διάγνωσης και της θεραπείας της κρίσης.

Μα θάταν λάθος μεγάλο αν πιστεύαμε ότι τα μέτρα των αρχουσών τάξεων περιορίζονται στα πιο πάνω. Δεν θα αναπτύξουμε εδώ τα μέτρα που παίρνει η κεφαλαιοκρατία και το κράτος της με τη βοήθεια των οργάνων τους σοσιαλφασιστών, αντεπαναστατών τροτσκιστών και αγροτοφασιστών για το φόρτωμα των βαρών της κρίσης στις πλάτες των εργαζόμενων μαζών. Η ένταση της επίθεσης κεφαλαίου και κράτους και το δυνάμωμα των φασιστικών μεθόδων καταπίεσης και κατάπνιξης του κινήματος των μαζών πήραν τελευταία αφάνταστες διαστάσεις.

Θα αναλύσουμε εδώ κάτι άλλο, επίσης καινούργιο, για την ανάπτυξη της κρίσης.

Ο Α. Διομήδης στο λόγο του στο τεχνικό επιμελητήριο τελειώνοντας έτσι χαράσσει τη γραμμή που θα πρέπει ν' ακολουθήσει η ελληνική κεφαλαιοκρατία για να ξεπεράσει την κρίση.

«Προσπάθεια ανοίγματος και νέων αγορών... περιορισμός της εισαγωγής...».

Ο Χαρίλαος στο λόγο του στο εμπορικό και βιομηχανικό επιμελητήριο στις 20/1/1932 προτείνει:

«Μείωσις της εισαγωγής εις τα τρόφιμα κατά 30% και εις τα λοιπά 50-70%...» «αύξησις της εξαγωγής».

Ο Μ. Ευλάμπιος («Εργασία» 23/1/1931):

«... η εισαγωγή πρέπει να κατέλθη εις επίπεδον περί τα 10 εκ. λιρών χρυσών. Που θα επιτευχθή εάν εις μεν τα τρόφιμα φθάσωμεν εις τα 70%, εις δε τα λοιπά είδη εις τα 30%... διά τα είδη διατροφής θα έφθανα μέχρι δελτίου».

Ο Βουρλούμης (δηλώσεις του 24/1/1932):

«Η πολιτική μας είναι σαφής. Επιδιώκομεν την αύξησιν των εξαγωγών μας...».

Οπως μπορεί να δει ο καθένας, όλοι τους είναι σύμφωνοι. Και πρέπει να παραδεχτούμε ότι πιο ειλικρινής απ' όλους τους είναι ο Α. Διομήδης. Το λέει καθαρά: «Προσπάθεια ανοίγματος και νέων αγορών». Αυτό είναι το καινούργιο. Αυτό γίνεται σήμερα η βασική, η αποκλειστική κατεύθυνση της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας. Δηλαδή, η ελληνική μπουρζουαζία ετοιμάζεται στο επίπεδο αυτό να περάσει στην άμεση δράση.

Είναι γνωστό ότι κατά τα τελευταία χρόνια, ο στρατηγικός σκοπός της ελληνικής μπουρζουαζίας ήταν το ζήτημα της εξασφάλισης της αυταρκείας της χώρας. Το σύνθημα της αυταρκείας αποτελούσε όμως μονάχα τη μια πλευρά, την εσωτερική, του σκοπού αυτού, που έκρυβε πίσω της, κάλυπτε την άλλη πλευρά την εξωτερική, την επιθετική, της εδαφικής επέκτασης για την οποία η ελληνική κεφαλαιοκρατία ετοιμαζότανε και ετοιμάζεται πυρετώδικα. Αλλως τε το ζήτημα της αυταρκείας έχει και αυτό για τον ελληνικό καπιταλισμό τεράστια στρατηγική σημασία μια και η Ελλάδα ένα πολύ μεγάλο μέρος των ειδών διατροφής τα εισάγει απ' το εξωτερικό. Αυτό σε περίπτωση πολέμου τη βάζει σε πολύ μειονεχτική και δύσκολη θέση.

Η τεράστια όμως οικονομική κρίση έθεσε τέρμα στην ουτοπία της αυτάρκειας, σταμάτησε την εκτέλεση των παραγωγικών έργων που θα εξασφάλιζαν την αυτάρκεια και ξεσκεπάζει, προβάλλει στην πρώτη γραμμή, στο εξωτερικό μέτωπο, την επιθετική πλευρά.

Η οξυνόμενη οικονομική κρίση που υποσκάφτει και γκρεμίζει σήμερα αυτά τα θεμέλια του ελληνικού καπιταλισμού, το πιστωτικό, νομισματικό και δημοσιονομικό του σύστημα, βάζει μπροστά με οξύτητα και επιταχτικότητα την ανάγκη της εύρυνσης στο έπακρο της εξαγωγής και του περιορισμού της εισαγωγής. Η πάλη για την κατάχτηση των αγορών κατανάλωσης παίρνει κολοσσιαίες διαστάσεις σ' όλον τον κόσμο. Αυτό επιβάλλεται όχι μονάχα απ' την ανάγκη της διάθεσης των εμπορευμάτων μα και απ' το γεγονός της μη εξεύρεσης δανείων στο εξωτερικό και της τεράστιας πτώσης των αδήλων πόρων που καθιστά ακόμα πιο επιταχτική την εύρυνση της εξαγωγής και την ελάττωση των εισαγωγών για την εξασφάλιση του ισοζυγίου των πληρωμών. Αυτή η πολιτική των υψηλών δασμών και της ενίσχυσης των εξαγωγών που εφαρμόζεται σήμερα απ' όλα τα καπιταλιστικά κράτη οξύνει τους ανταγωνισμούς τους και την κρίση. Οι πόλεμοι και ειδικότερα η επέμβαση ενάντια στην ΕΣΣΔ για τη λύση της κρίσης καταχτά ολοένα έδαφος. Ηδη στη Μαντζουρία και στη Σαγκάη ο γιαπωνέζικος ιμπεριαλισμός, με την ενίσχυση της ΚΤΕ⁴ εφαρμόζει αυτόν τον τρόπο της λύσης της κρίσης. Ο διεθνής ιμπεριαλισμός, μαζί με τον γιαπωνέζικο, προσπαθεί, με το διαμελισμό της Κίνας, το τσάκισμα του επαναστατικού κινήματος των Κινέζων εργατοαγροτών και με τη στρατιωτική επέμβαση ενάντια στην ΕΣΣΔ, να πετύχει δύο σκοπούς: να ρίξει πίσω για πολλά χρόνια το επαναστατικό κίνημα συντρίβοντας την ΕΣΣΔ και να βγει απ' την κρίση με την κατάχτηση των απέραντων αγορών της Κίνας και της Σοβ. Ενωσης.

Την ίδια κατεύθυνση ακολουθούν και οι προσπάθειες του ελληνικού ιμπεριαλισμού, στη συμμετοχή, κυρίως και πρώτιστα, στην επέμβαση ενάντια στη Σοβ. Ενωση.

Ο αστικός Τύπος της χώρας μας συνεχίζει και δυναμώνει καθημερινά τη συκοφαντική του εκστρατεία ενάντια στη Σοβ. Ενωση, το «Ελ. Βήμα» παρουσιάζει τη Σοβ. Ενωση και τον Κόκκινο Στρατό σαν το κυριότερο και μοναδικό εμπόδιο στην πραγματοποίηση του αφοπλισμού, ο Βενιζέλος πρόσφερε επίσημα απ' τη Βουλή τις στρατιωτικές υπηρεσίες της Ελλάδος στην Αγγλία, προτείνοντας για αντάλλαγμα το μοίρασμα της Κύπρου. Τις ίδιες μηχανορραφίες εξακολουθεί και τώρα στο Λονδίνο και στην Ευρώπη. Στη Βαρσοβία, το εχθρικότερα διακείμενο κατά της ΕΣΣΔ καπιταλιστικό κέντρο, στάλθηκαν οι αξιωματικοί του επιτελείου συνταγματάρχης Χ. Σαμαράς και οι λοχαγοί Α. Δασκαρόλης και Ε. Καρλύρας «επί ειδική αποστολή», ο Βουρλούμης απ' την «Εργασία» της 16/1/32, απειλεί έμμεσα την καταγγελία της εμπορικής σύμβασης με την ΕΣΣΔ κτλ. κτρ.

Τα γεγονότα αυτά μιλούν καθαρά. Στις εσωτερικές μεθόδους ξεπεράσματος της κρίσης σε βάρος των εργαζόμενων μαζών με την αγρία επίθεση του κεφαλαίου κατά των μαζών αυτών και την ένταση της φασιστικοποίησης (χαρακτηριστική, απ' την άποψη αυτή, είναι και η πρόταση που κάνει το Γενικό Επιτελείο Στρατού για την οργάνωση της φυσικής εξόντωσης με δολοφονίες κλπ. των κομμουνιστών ηγετών) ανταποκρίνεται η αύξουσα επιθετικότητα του ελληνικού ιμπεριαλισμού στο εξωτερικό μέτωπο και κυρίως ενάντια στη Σοβ. Ενωση.

Ενα μονάχα πρέπει να προστεθεί: Φτάνουν πια οι «υψηλές διατυπώσεις» και «ακαδημαϊκές συζητήσεις» για το ότι έχουμε άνοδο του επαναστατικού κινήματος και οξεία κρίση του καπιταλισμού. Τις διαπιστώσεις αυτές πρέπει να τις συνοδεύει η πιο έντονη, ακούραστη, καθημερινή, συστηματική δουλειά για την οργάνωση και καθοδήγηση των μαζών, για την οργάνωση της ανατροπής του καπιταλισμού, της επαναστατικής εξόδου απ' την κρίση.

«Διαρκείς κρίσεις δεν υπάρχουν», λέει ο Μαρξ στο βιβλίο του η «Θεωρία της υπεραξίας». «Απόλυτα αδιέξοδοι καταστάσεις για την μπουρζουαζία δεν υπάρχουν», έλεγε ο Λένιν στο II Συνέδριο της Κομμ. Διεθνούς.

Το δε IV Συνέδριό της στην απόφασή του λέει:

«Οι κυκλικές κρίσεις συνοδεύουν τον καπιταλισμό απ' τη μέρα της γέννησής του ως το τέλος του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Μεταπολεμικά, οι κυκλικές αυτές κρίσεις λαβαίνουν χώρα πάνω στη βάση της γενικής κρίσης του καπιταλισμού».

Ετσι δεν υπάρχει ούτε είναι δυνατή η αυτόματη πτώση του καπιταλισμού. Μονάχα η ταξική πάλη του προλεταριάτου, που συγκεντρώνει γύρω του και κάτω απ' την καθοδήγησή του όλες τις εκμεταλλευόμενες μάζες της πόλης, του κάμπου και των εθνικών μειονοτήτων, μπορεί ν' ανατρέψει τον καπιταλισμό. Οι τύχες του καπιταλισμού αποφασίζονται όχι μονάχα απ' τους αριθμούς που δείχνουν την πτώση της παραγωγής και του εμπορίου, την αύξηση της ανεργίας, τις χρεοκοπίες, την πτώση της δραχμής, των αξιών κ.τ.λ., μολονότι όλα αυτά έχουν μεγάλη σημασία.

Οι τύχες του καπιταλισμού κρίνονται απ' την ταξική πάλη. Για την πάλη αυτή το ΚΚΕ διαπαιδαγωγεί, οργανώνει και καθοδηγεί το προλεταριάτο, και κάτω απ' την ηγεμονία του προλεταριάτου όλους τους εργαζόμενους.

1. Σημ. Σύνταξης: Εννοεί τη σοσιαλδημοκρατία. Η έννοια σοσιαλφασισμός χρησιμοποιόταν από τα ΚΚ για να δείξει το ρόλο της σοσιαλδημοκρατίας στην ενίσχυση των φασιστικών κινημάτων στις δεκαετίες 1920 και 1930.

2. Σημ. Σύνταξης: Εννοεί τον αρχειομαρξισμό.

3. Σημ. Σύνταξης: Εννοεί αποθέματα σε συνάλλαγμα.

4. Σημ. Σύνταξης: Εννοεί «Κοινωνία των Εθνών».

1. ... Η έκκληση της ΚΔ συζητήθηκε σε όλες τις Οργανώσεις του Κόμματος σε στιγμές επιτάχυνσης του ρυθμού της επαναστατικής ανόδου του κινήματος των μαζών, κάτω από συνθήκες όξυνσης της οικονομικής κρίσης και της ενίσχυσης της επίθεσης των εργοδοτών και του Κράτους ενάντια στην εργατική τάξη και τον εργαζόμενο λαό της πόλης και του κάμπου. Οι απεργίες των τσαγκαράδων της Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πειραιά, Χαλκίδας, στις οποίες πήραν μέρος 5.000 εργάτες και οι οποίες σημείωσαν μερική νίκη, η απεργία 400 εργατών Κιλκίς, η απεργία των 300 ματσακονιστών και 300 ναυπηγοξυλουργών - λεβητοποιών Πειραιώς, η αυθόρμητη απεργία 1.500 εργατών σιδηροδρομικής γραμμής Καλαμπάκας - Βερροίας, οι απεργιακές ζυμώσεις στους τροχιοδρομικούς Αθηνών, αρτεργάτες, σιδηροδρομικούς και δημόσιους υπαλλήλους, οι κάθοδοι 200 ανέργων καπνεργατών περιφερείας Θεσσαλονίκης και 150 καπνεργατών Καρδίτσας και Αλμυρού στο Βόλο, η κινητοποίηση εκατοντάδων ανέργων στη Θεσσαλονίκη, Τρίκαλα, Λάρισα και Αθήνα και 300 ανέργων ναυτεργατών στον Πειραιά, οι εξεγέρσεις των φτωχών αγροτών (συλλαλητήριο 10.000 σταφιδοπαραγωγών στον Πύργο, 1.500 φτωχών χωρικών στη Λάρισα κλπ.) και οι εξεγέρσεις των μικροαστών (απεργία φοιτητών της Θεσσαλονίκης, απεργιακές ζυμώσεις φοιτητών Αθηνών, συγκεντρώσεις των φτωχών επαγγελματιών στο Βόλο, Λάρισα κ.λπ.) αποτελούν το καινούργιο στοιχείο της ανόδου της μαζικής πάλης, αντίστασης και αντεπίθεσης του ελληνικού προλεταριάτου και των άλλων εκμεταλλευομένων στρωμάτων στη σημερινή φάση της κρίσης.

2. Η αριστεροποίηση της εργατικής τάξης και των άλλων εκμεταλλευομένων μαζών συντελείται πάνω στη βάση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και της ανήκουστης επίθεσης που διεξάγεται εκ μέρους των επιχειρήσεων και του Κράτους εναντίον του επιπέδου της ζωής των εργαζομένων λαϊκών μαζών.

Η ελάττωση της βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής, το κλείσιμο μιας σειράς επιχειρήσεων, η τεράστια αύξηση της ανεργίας, ο περιορισμός της καλλιεργούμενης εκτάσεως γης συνεπεία της αζητησίας και της πτώσης της τιμής των γεωργικών προϊόντων, το σταμάτημα των παραγωγικών έργων, η αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, η αύξηση του ελλείμματος στον κρατικό προϋπολογισμό, η πτώση της δραχμής στις ξένες αγορές, αποτελούν τα στοιχεία της όξυνσης της κρίσης σε όλους τους τομείς της Εθνικής Οικονομίας. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΚΔ που βασίζονται πάνω σε μια μαρξιστική - λενινιστική ανάλυση, αποδείχτηκε στην πράξη όλη η σαθρότητα και η χρεοκοπία της μερικής σταθεροποίησης που εξυμνούσαν οι αστοί πολιτικοί και οι σοσιαλφασίστες και που κατόρθωσε να πραγματοποιήσει η ελληνική κεφαλαιοκρατία σε βάρος του εργαζόμενου λαού με την αύξηση των έμμεσων και άμεσων φόρων, τη σύναψη ληστρικών εξωτερικών δανείων και συμβάσεων.

Η βαθιά οικονομική κρίση που συνταράσσει την καπιταλιστική οικονομία της Ελλάδας και που οφείλεται στις αντιθέσεις του ελληνικού καπιταλισμού, οξύνεται ολοένα και περισσότερο απ' την επίδραση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που αγκάλιασε τις ισχυρότερες καπιταλιστικές χώρες και που τραντάζει συθέμελα το οικοδόμημα του παγκόσμιου καπιταλισμού.

Μόνο μια χώρα μένει έξω από την κρίση - η Σοβιετική Ενωση. Κάθε μέρα και περισσότερο γίνεται σαφέστερη η διαφορά ανάμεσα στο καπιταλιστικό σύστημα που πεθαίνει και το σοσιαλιστικό σύστημα που αναπτύσσεται και ευδοκιμεί. Στις καπιταλιστικές χώρες, μια πρωτάκουστη κρίση στην ιστορία, πτώση της παραγωγής που δε σταματάει, δεκάδες χιλιάδες άνεργοι, εξαθλίωση των εργαζομένων μαζών της πόλης και της υπαίθρου, κτηνώδης επίθεση του φασισμού. Στη Σοβιετική Ενωση, γιγάντια ανάπτυξη της βιομηχανίας, κολλεκτιβοποίηση και μηχανοποίηση της αγροτικής οικονομίας, εξύψωση του ζωικού και εκπολιτιστικού επιπέδου των μαζών της πόλης και της υπαίθρου, αδελφική συνεργασία και πνευματική ανάπτυξη των εθνοτήτων που καταπιέζονταν και εκμεταλλεύονταν κάτω από τον τσαρισμό. Αποτελείωση στον 4ο χρόνο του πεντάχρονου σχεδίου, αποτελείωση του χτισίματος των θεμελίων της σοσιαλιστικής ανοικοδόμησης. Για το παγκόσμιο προλεταριάτο και τους καταπιεζόμενους λαούς, η ΕΣΣΔ είναι ο φάρος που τους δείχνει το δρόμο, η ομάδα πρωτοπορίας της παγκόσμιας επανάστασης. Καθημερινά και περισσότερες μάζες στην πράξη πείθονται ότι μόνον ο παγκόσμιος Οχτώβρης, ο κόκκινος Οχτώβρης για κάθε χώρα θα δώσει ριζική και τελική διέξοδο στη δυστυχία τους.

3. Στο φόρτωμα στις πλάτες των μαζών των εξόδων της κρίσης, στην άγρια φασιστική καταπίεση, στην εντατική προπαρασκευή καινούργιων πολέμων, πρώτ' απ' όλα κατά της Σοβιετικής Ρωσίας, να, με ποια μέσα προσπαθεί η κεφαλαιοκρατία και η κυβέρνησή της να βρει διέξοδο από την κρίση.

Αναπτύσσεται και οξύνεται η επίθεση ενάντια στο επίπεδο της ζωής των εργατών και των άλλων εργαζομένων στρωμάτων της πόλης. Η ελάττωση της τιμαριθμικής μονάδας στους σιδηροδρομικούς και τροχιοδρομικούς, των μισθών των ναυτεργατών κατά 40%, η αποφασισθείσα κατά 10% περικοπή των μισθών των σιδηροδρομικών και η απόλυση 1.500, η ελάττωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων που πραγματοποιείται από 1ης Ιανουαρίου, η ελάττωση των ημερομισθίων των καπνεργατών, τσαγκαράδων, εργατών οικοδόμων, ιδιωτικών υπαλλήλων κλπ., η αύξηση των κρατήσεων στα ταμεία των κοινωνικών ασφαλίσεων, η εντατικοποίηση της εργασίας και η αύξηση των εργασίμων ωρών που συνοδεύεται με μια μεγαλύτερη αύξηση του αριθμού των ανέργων και την ένταση της εκμετάλλευσης της προλεταριακής νεολαίας και των εργατριών, δίνουν το μέγεθος της φρενιασμένης καπιταλιστικής επίθεσης που διεξάγεται εναντίον του προλεταριάτου. Στην ύπαιθρο, η βαριά κρατική και κοινοτική φορολογία, η τοκογλυφία, οι πιέσεις για την είσπραξη των φόρων, οι εκποιήσεις των περιουσιών της αγροτικής φτωχολογιάς, η ελάττωση του ποσού των αποζημιώσεων που υποσχέθησαν στους παγετοπλήκτους σταφιδοπαραγωγούς, η πολιτική της Αγροτικής Τραπέζης και των διαφόρων οργανισμών (σταφιδικός, ελαίου, σίτου κ.λπ.) που τσακίζουν τους πιο φτωχούς αγρότες και καταστρέφουν τους μεσαίους, δημιουργούν μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται σε ολόκληρες περιφέρειες με την αρχή μιας μαζικής πείνας. Ταυτόχρονα, για να πνίξει το αναπτυσσόμενο επαναστατικό κίνημα, το επερχόμενο απεργιακό κύμα, τις αγροτικές εξεγέρσεις που επεχτείνονται, η κεφαλαιοκρατία, με επικεφαλής την κυβέρνηση Βενιζέλου, διεξάγει και εντείνει την πολιτική επίθεση ενάντια στις εργαζόμενες μάζες. Η κυβέρνηση Βενιζέλου, υποστηριζόμενη σε όλα τα σπουδαιότερα μέτρα της, απ' όλα τα αστικά κόμματα, συμπεριλαμβανομένων και των κομμάτων που εμφανίζονται σαν «αντιπολίτευση», χρησιμοποιεί ολοένα και με μεγαλύτερη αγριότητα και συνέπεια φασιστικές μέθοδες καταπίεσης. Η ψήφιση και η εφαρμογή μιας σειράς φασιστικών νόμων (ιδιώνυμο, διάλυση Δημοσιοϋπαλληλικών οργανώσεων, επιστράτευση αρτεργατών, νόμος κατά του Τύπου, Επιτροπές Ασφαλείας), η ένταση των φασιστικών μέτρων κατά των εργατών μεταφοράς με τους φασιστικούς κανονισμούς και των δημοσίων υπαλλήλων με τον καταστατικό χάρτη, η κρατικοποίηση των σοσιαλφασιστικών συνδικάτων (νόμος εργατικής «στέγης»), η εξοντωτική πάλη κατά των επαναστατικών συνδικάτων και του Κομμουνιστικού Κόμματος, καθώς και η δημιουργία και ανάπτυξη φασιστικών οργανώσεων, αυτές είναι οι εκδηλώσεις της φασιστικοποίησης του κρατικού μηχανισμού και των μεθόδων κυριαρχίας. Από τα σπλάχνα της ελληνικής δημοκρατίας και του κοινοβουλευτισμού ξεπηδάει και ανδρώνεται η φασιστική δικτατορία. Η φασιστικοποίηση που γίνεται από την κυβέρνηση, συμπληρώνεται με τη δραστηριότητα που αναπτύσσουν οι διάφορες ομάδες, οργανώσεις και συμμορίες ανοιχτά φασιστικές, οι οποίες προσπαθούν με την τρομοκρατία και το μέσο της εξαγοράς να δημιουργήσουν μια πλατύτερη βάση για την αντεπανάσταση, να υποσκάψουν από μέσα το επαναστατικό μέτωπο που δυναμώνει. Παρ' όλο που μερικές απ' αυτές τις ομάδες εμφανίζονται σαν «αντιπολίτευση», ωστόσο βρίσκονται κάτω από την προστασία της κυβέρνησης, όπως ομολόγησε κυνικά ο Βενιζέλος κατά τις συζητήσεις πάνω στα πογκρόμ των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.

Την οικονομική και πολιτική επίθεση που διεξάγει η κεφαλαιοκρατία ενάντια στις εργαζόμενες μάζες, και τη φασιστικοποίηση των μεθόδων της, τη συνοδεύει και η ένταση των πολεμικών της προπαρασκευών. Η διάθεση τεραστίων κονδυλίων ενός καταστροφικά ελλειμματικού προϋπολογισμού, η αναδιοργάνωση του στρατού, του στόλου, της αεροπορίας, η ναυπήγηση καινούργιων αντιτορπιλικών και υποβρυχίων, η μιλιταριστικοποίηση της εργαζόμενης νεολαίας μέσω των αθλητικών, προσκοπικών και άλλων οργανώσεων, η κατασκευή ολόκληρης σειράς σιδηροδρομικών και αμαξιτών οδών που έχουν πρωτ' απ' όλα στρατηγική σημασία, η μελετούμενη κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής που να ενώνει τη Θεσσαλονίκη με Βουλγαρία, Ρουμανία, Πολωνία, η στρατιωτικοποίηση των εργατών μεταφοράς, δείχνουν το μέγεθος των πολεμικών προπαρασκευών της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας. Τα σύμφωνα φιλίας, για τα οποία γίνεται τόσος θόρυβος, η κωμωδία των διασκέψεων του «αφοπλισμού», όλες αυτές οι «ειρηνιστικές» γιορτές της κεφαλαιοκρατίας και των σοσιαλφασιστών είναι το παραπέτασμα, πίσω από το οποίο προετοιμάζονται πυρετώδικα τα νέα μακελιά. Η ουσιαστική ενίσχυση της Ιαπωνίας από μέρους της Κοινωνίας των Εθνών για την ένοπλη επιδρομή στη Μαντζουρία και οι απόπειρες να προκαλέσει έναν πόλεμο ενάντια στην ΕΣΣΔ, ξεσκεπάζουν ολοφάνερα την «Κοινωνία των Εθνών» σαν όργανο του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Οι κίνδυνοι πολέμου αυξάνουν εξαιτίας της όξυνσης της κρίσης και της έντασης των αντιθέσεων ανάμεσα στα διάφορα καπιταλιστικά κράτη και στρέφονται πρώτα απ' όλα εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης. Στην κατάχτηση της απέραντης ρωσικής αγοράς και την ανατροπή της προλεταριακής διχτατορίας, που αποτελεί το παράδειγμα για τους καταπιεζόμενους λαούς όλου του κόσμου, οι καπιταλιστές ζητούν να βρουν μια διέξοδο από την θανατερή κρίση που τους δέρνει. Οι στρατιωτικές συμμαχίες των χωρών που συνορεύουν με τη Σοβιετική Ενωση (διορισμός του Πιλσούδσκι ως γενικού αρχιστράτηγου των στρατών Πολωνίας και Ρουμανίας σε περίπτωση πολέμου) κάτω από την καθοδήγηση της Γαλλίας, οι ξετσίπωτες προκλήσεις με την ιμπεριαλιστική επιδρομή στη Μαντζουρία, πιστοποιούν ότι ο κίνδυνος της επέμβασης γίνεται καθημερινά και πιο απειλητικός. Στην επέμβαση αυτή, η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των δικών της ιμπεριαλιστικών τάσεων, θα ζητήσει η ίδια να πάρει μέρος κατά τον πιο δραστήριο τρόπο. Η χρησιμοποίηση για την επέμβαση του πολεμικού και εμπορικού της στόλου για την επίθεση στη Μαύρη Θάλασσα, η χρησιμοποίηση των λιμανιών της και των σιδηροδρόμων της για τις διά ξηράς συγκοινωνίες το Πολωνορουμανικό μέτωπο, η άμεση συμμαχία των ενόπλων δυνάμεων της Ελλάδας στην επέμβαση, όπως έγινε το 1919 - 1920, να τα ανταλλάγματα τα οποία ο ελληνικός ιμπεριαλισμός θα ζητήσει για τη συμμετοχή του στο μοίρασμα της λείας.

Η πρόταση του Βενιζέλου για τη λύση του Κυπριακού «ζητήματος» με το «μοίρασμα» της Κύπρου, με τη συνεργασία της ελληνικής πολιτικής εξουσίας στη νήσο και τη διατήρηση των πολεμικών βάσεων του βρετανικού ιμπεριαλισμού, πιστοποιούν την προθυμία του ελληνικού ιμπεριαλισμού για την ενεργό συμμετοχή του στις καινούργιες πολεμικές περιπέτειες, κυρίως κατά της Σοβιετικής Ενωσης.

4. Στις προσπάθειες της κεφαλαιοκρατίας να εφαρμόσει μια καπιταλιστική διέξοδο από την κρίση, δηλαδή στις προσπάθειές της να διατηρήσει την κυριαρχία της πάνω στις εργαζόμενες μάζες με την ενίσχυση της εκμετάλλευσής τους, με το δυνάμωμα του φασισμού και την προπαρασκευή πολεμικών περιπετειών, το ΚΚ αντιτάσσει την οργάνωση της πάλης για την επαναστατική διέξοδο απ' την κρίση, για την ανατροπή της κυριαρχίας της κεφαλαιοκρατίας, για μια εργατοαγροτική κυβέρνηση, για το σοσιαλισμό.

Ο δρόμος προς την επαναστατική διέξοδο απ' την κρίση οδηγεί μέσα από τους μερικούς αγώνες για τα άμεσα συμφέροντα των μαζών, με την οργανωμένη αντίσταση των μαζών ενάντια σε κάθε απόπειρα που στρέφεται ενάντια στα συμφέροντά τους και με το πέρασμα στην αντεπίθεση. Παρ' όλη όμως την τρομαχτική αγανάχτηση των μαζών στις πόλεις και τον κάμπο, παρ' όλη τη θέληση τους για πάλη, που εκδηλώνεται με τα απεργιακά κινήματα και τις εξεγέρσεις των χωρικών, η κεφαλαιοκρατία κατόρθωνε συχνά ως τα τώρα να επιβάλει ήττες στους αγωνιζομένους εργάτες και αγρότες, όχι μόνο με την ανοιχτή βία, αλλά εξίσου με επιτήδειες μανούβρες κυρίως με τους πράκτορές της σοσιαλφασίστες, λικβινταριστές και αρχειοφασίστες στις πόλεις και τους αγροτοφασίστες στην ύπαιθρο. (...)

(...) το Κόμμα και οι μαζικές οργανώσεις που κατευθύνει, πρέπει να ρίξουν όλες τους τις δυνάμεις για την οργάνωση των οικονομικών αγώνων των εργατών, ενάντια στην ελάττωση και για την αύξηση του μεροκάματου, ενάντια στην αύξηση των ωρών δουλειάς και για το 7ωρο, για επιδόματα στους ανέργους σε βάρος των εργοδοτών και του κράτους, ενάντια στη φασιστική καταπίεση και την προπαρασκευή νέων πολέμων, για την υπεράσπιση της ΕΣΣΔ. Το Κομμουνιστικό Κόμμα συγκεντρώνοντας κάτω από τη σημαία της πάλης του την εργατική τάξη και οδηγώντας την στην αντεπίθεση κατά της κεφαλαιοκρατίας και του κράτους, πρέπει να καταπολεμήσει αμείλικτα κάθε απόπειρα περιορισμού της πάλης σε στενά επαγγελματικούς και οικονομικούς σκοπούς και μέσα, καθώς και κάθε απόπειρα «πολιτικοποίησης» των οικονομικών αγώνων κατά ένα μηχανικό τρόπο, χωρίς την συγκεκριμένη εξέταση της κατάστασης και τις προκλήσεις για μαζική πολιτική απεργία.

Μόνο ξεκινώντας από τα συμφέροντα και τις ζωτικές ανάγκες των εργατών, των φτωχών αγροτών και των καταστραμμένων μεσαίων αγροτών, ανάγκες που τους συγκινούν, προπαρασκευάζοντας, οργανώνοντας και καθοδηγώντας τους αγώνες τους, εξασφαλίζοντας στους αγώνες αυτούς, χάρις στην οργάνωση της πάλης και τη σταθερή ηγεσία, το μάξιμουμ της επιτυχίας, ξεσκεπάζοντας κατά την πορεία της πάλης τις μανούβρες και τις προδοσίες των πρακτόρων της κεφαλαιοκρατίας το Κομμουνιστικό Κόμμα πρέπει να δώσει στους μερικούς οικονομικούς αγώνες πολιτικό περιεχόμενο, να δείξει στους αγωνιζόμενους εργάτες τον κύριο εχθρό τους που βρίσκεται πίσω από τους μεμονωμένους εργοδότες, δηλαδή την καπιταλιστική τάξη και το κράτος της, να καλέσει άλλα προλεταριακά αποσπάσματα να υποστηρίξουν ενεργά τους μεμονωμένους αγώνες, να επεχτείνει τους αγώνες αυτούς και να τους ανεβάσει σε ανώτερες μορφές πάλης. Μόνο υπό τον όρο ότι το Κόμμα θα εκπληρώσει το βασικό αυτό καθήκον, θα είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά το όπλο της μαζικής πολιτικής απεργίας από το προλεταριάτο σαν αποτέλεσμα της επέχτασης και της συνένωσης σε ένα χείμαρρο των μερικών αγώνων. Μόνο η σωστή καθοδήγηση των μερικών αγώνων θα εξασφαλίσει γερούς και στενούς δεσμούς (δεσμούς αίματος) ανάμεσα στο Κόμμα και τις εργατικές μάζες, θα καταστήσει το Κόμμα ικανό, σε στιγμές μιας οξείας και ώριμης σύγκρουσης όχι μόνο να καλέσει σε μαζική πολιτική απεργία, αλλά και να εξασφαλίσει σ' αυτήν μια σταθερή επαναστατική ηγεσία.

Στις σημερινές συνθήκες, οξυνόμενης οικονομικής κρίσης, της ενισχυμένης καπιταλιστικής επίθεσης, του εντεινόμενου φασισμού και του κινδύνου του προσεγγίζοντος πολέμου, μπροστά σε μια ολοένα και μεγαλύτερη άνοδο του κινήματος και της θέλησης για πάλη των εργατών και αγροτών, η Ελλάδα θα βαδίσει σε αποφασιστικούς ταξικούς αγώνες. Αυτό θέτει μπροστά στο Κόμμα με ιδιαίτερη οξύτητα, παράλληλα με τη δουλειά μέσα στις προλεταριακές μάζες των πόλεων, το καθήκον να πραγματοποιήσει στην πράξη τη συμμαχία του προλεταριάτου με τα άλλα εκμεταλλευόμενα στρώματα, προ παντός με τη φτωχή αγροτιά και τους καταστραμμένους μεσαίους αγρότες. (...)

Διά μέσου των μερικών αγώνων για τις άμεσες απαιτήσεις των εργατών των πόλεων και της υπαίθρου, διά μέσου της αντίστασης και της αντεπίθεσης, διά μέσου της συνένωσης και της συγχώνευσης των μεμονωμένων αγώνων και μαχών ενάντια σ' ολόκληρη την κεφαλαιοκρατία και το κράτος της, διά μέσου ανωτέρων μορφών πάλης, συμπεριλαμβανομένης της μαζικής πολιτικής απεργίας, στην πάλη του προλεταριάτου και των εργαζόμενων αγροτών για την ανατροπή της εξουσίας της κεφαλαιοκρατίας, για μια κυβέρνηση εργατοαγροτική, για το σοσιαλισμό. Να ο δρόμος που οδηγεί στην επαναστατική διέξοδο από την κρίση.

5. (...) Το σπουδαιότερο καθήκον στον τομέα αυτό είναι το αποφασιστικό πέρασμα στη δημιουργία πυρήνων επιχειρήσεων, σαν βασική οργάνωση της βάσης του Κόμματος. Αυτό δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί με μια απλή ανασυγκρότηση των μελών των υπαρχόντων σήμερα πυρήνων, για το λόγο που η σημερινή σύνθεση των πυρήνων είναι το αποτέλεσμα ενός προτσές βασισμένου στο αυτόματο και γιατί η στρατολογία των μελών στο Κόμμα δεν προσανατολίζονταν προς τη διείσδυση στις σπουδαιότερες επιχειρήσεις, χρησιμοποιώντας για το σκοπό αυτό όλες τις δυνατότητες και τις επαφές που υπήρχαν. Η καθοδήγηση κάθε τοπικής οργάνωσης και όλα τα μέλη του Κόμματος της περιφέρειας πρέπει να θέσουν σαν το πιο βασικό και επείγον καθήκον τους το μπάσιμο στις επιχειρήσεις και τη δημιουργία οργανωτικών βάσεων υπό την μορφή πυρήνων επιχειρήσεων. Η πραγματοποίηση των καθηκόντων αυτών, η μελέτη όλων των δυσκολιών και εμποδίων, η ενθάρρυνση και υποστήριξη κάθε πρωτοβουλίας κάθε συντρόφου, πρέπει να αποτελέσουν τη συνεχή φροντίδα ολόκληρου του Κόμματος.(...)

Σε όλες τις μαζικές οργανώσεις πρέπει να οργανωθούν κομμουνιστικές φράξιες που να έχουν για καθήκον να διοχετεύσουν στις οργανώσεις αυτές τα συνθήματα και την πολιτική του Κόμματος. (...)

7. Το πρόβλημα της ανύψωσης του θεωρητικού επιπέδου του Κόμματος, της συστηματικής μόρφωσης και διαπαιδαγώγησης του αχτίφ του Κόμματος, της μάζας των μελών του και των νεοστρατολογουμένων μελών του με τις βασικές αρχές του μαρξισμού - λενινισμού, η διαπαιδαγώγηση του Κόμματος στην τέχνη να συνδυάζει τη θεωρία με την πράξη αποτελούν μια από τις πιο ζωτικές ανάγκες του Κόμματος. (...)

Η έκδοση των σπουδαιοτέρων έργων των Μαρξ και Ενγκελς, των Λένιν και Στάλιν, των βασικών ντοκουμέντων της ΚΔ και του ΚΚ της ΕΣΣΔ, προ παντός του προγράμματος της ΚΔ, η έκδοση του θεωρητικού οργάνου του Κόμματος (που να γράφεται υπό μορφή προσιτή στο φαρδύ στρώμα των στελεχών και που να ασχολείται ειδικά και να εμβαθύνει στα ελληνικά προβλήματα), η μελέτη των διδαγμάτων της Ιστορίας του ΚΚ, η άμεση χρησιμοποίηση των υπαρχόντων βιβλίων και μπροσουρών (δημιουργία ενός δικτύου μεγάλων και μικρών βιβλιοθηκών δίπλα σ' όλες τις Οργανώσεις του Κόμματος), η οργάνωση σχολών του Κόμματος μικράς διαρκείας και τo σύστημα της μελέτης από τους ίδιους τους πυρήνες - να τα σπουδαιότερα καθήκοντα του γραφείου του Αγκίτ - προπ, πλάι στο ΠΓ και των ανάλογων γραφείων στις περιφερειακές Οργανώσεις. Μόνο μια επίμονη λενινιστική προπαγανδιστική δουλειά μπορεί να αποτελέσει μια γερή βάση για την πάλη στα δύο μέτωπα ενάντια στις διάφορες αποχρώσεις του οπορτουνισμού, τόσο ενάντια στον οπορτουνισμό της δεξιάς όσο και ενάντια στον αυτοκαλούμενο «της αριστεράς» που αντανακλούν την επίδραση εχθρικών ιδεολογιών άλλων τάξεων πάνω στο Κόμμα.

Το Κόμμα πρέπει να εξοπλιστεί για την ιδεολογική πάλη ενάντια στις αντεπαναστατικές θεωρίες των εχθρικών οργανώσεων που μέσα στην εργατική τάξη και την εργαζόμενη αγροτιά εκπληρούν το ρόλο άμεσων πραχτόρων της κεφαλαιοκρατίας, των δεξιών και «αριστερών» σοσιαλφασιστών και των βοηθών τους αρχειομαρξιστών - λικβινταριστών - φραξιονιστών (τροτσκιστών) και αγροτοφασιστών. Η πάλη πρέπει να διεξάγεται όχι μόνο ενάντια στις θεωρίες ανοιχτής προδοσίας των σοσιαλ - αγροτοφασιστών που υποστηρίζουν τη συνεργασία των τάξεων και τις προσπάθειες της καπιταλιστικής διεξόδου από την κρίση, αλλά επίσης και ενάντια στην τροτσκιστική θεωρία, κατά την οποία η Ελλάς είναι αποικία, ενάντια στη θεωρία για την «οργανική» ανάπτυξη του μεταπολεμικού ελληνικού καπιταλισμού, ενάντια στη θεωρία ότι η κρίση στην Ελλάδα δεν είναι αποτέλεσμα των αντιθέσεων του ελληνικού καπιταλισμού, αλλά μόνο η αντανάκλαση της διεθνούς κρίσης, ενάντια στην άρνηση ιμπεριαλιστικών τάσεων του ελληνικού καπιταλισμού, ενάντια στην άρνηση της φασιστικοποίησης των μεθόδων κυριαρχίας που πραγματοποιεί η κυβέρνηση Βενιζέλου και τη διακήρυξη ότι ο μόνος φορέας του φασιστικού κινδύνου είναι οι διάφορες φασιστικές «αντιπολιτευτικές» ομάδες, ενάντια στις θεωρίες με «αριστερή» μάσκα, σύμφωνα με τις οποίες έχουμε ήδη στην Ελλάδα «πολιτική κρίση» και συνεπώς δεν μπαίνουν στην ημερησία διάταξη οι οικονομικοί αγώνες. Πρέπει επίσης να καταπολεμηθούν με την ίδια επιμονή οι θεωρίες των αγροτοφασιστών που αρνούνται τους ταξικούς ανταγωνισμούς στην ύπαιθρο και διακηρύττουν ότι οι αγρότες αποτελούν μια ενιαία τάξη και ότι πάνω σ' αυτή τη βάση πρέπει να εγκαθιδρυθεί μια «λαϊκή αγροτική δημοκρατία», ενάντια στις θεωρίες που αντανακλούν τα κοινά συμφέροντα των πλουσίων χωρικών και ολόκληρης της κεφαλαιοκρατίας στο σύνολό της. (...)

8. (...) Τα ενωτικά συνδικάτα για να εκπληρώσουν τα βασικά τους καθήκοντα στις σημερινές στιγμές, (...) επιβάλλεται να αναδιοργανωθούν (...) με βάση τις επιχειρήσεις, η μεταφορά του κέντρου του βάρους όλης της συνδικαλιστικής δουλειάς στις επιχειρήσεις. Η οργάνωση δραστήριων ομάδων στις επιχειρήσεις, η στρατολογία εκ μέρους τους νέων μελών, η εφαρμογή της συνδικαλιστικής δημοκρατίας, η εκλογή εξωκομματικών εργατών που διακρίνονται στους καθημερινούς αγώνες στα καθοδηγητικά πόστα, εργατών που να εγγυώνται ταυτόχρονα μια γερή ταξική καθοδήγηση, η οργάνωση φράξιων μέσα σε όλα τα συνδικάτα και όργανά τους από πάνω ως κάτω, η δημιουργία γερής οικονομικής βάσης μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα με την τακτική πληρωμή και έλεγχο των συνδρομών, να τα πιο άμεσα οργανωτικά καθήκοντα της ΕΓΣ ¹.

(...) Η κατάχτηση των εργατών που βρίσκονται κάτω από την επιρροή των πρακτόρων του ταξικού εχθρού, το τράβηγμά τους στο δρόμο της επαναστατικής πάλης, η διάλυση της οργανωμένης βάσης της κεφαλαιοκρατίας μέσα στις μάζες, αποτελούν προϋπόθεση για την οργάνωση ενιαίου μετώπου πάλης.

Διεξάγοντας την πιο αμείλικτη πάλη ενάντια στους σοσιαλφασίστες ηγέτες, ξεσκεπάζοντας την άμεση συνεργασία των σοσιαλφασιστών ηγετών με την κεφαλαιοκρατία, το σαμποτάρισμα των οικονομικών αγώνων εκ μέρους των τροτσκιστών μπροστά στη λυσσασμένη επίθεση του κεφαλαίου, ξεσκεπάζοντας τις συστηματικές προδοτικές πράξεις τους μέσα στην καθημερινή πάλη των εργατών, το Κόμμα και τα επαναστατικά συνδικάτα πρέπει να κινητοποιήσουν τους εργάτες που ανήκουν στα ενωτικά συνδικάτα όσο και τους ανοργάνωτους και τα μέλη των αντιδραστικών συνδικάτων για την οργάνωση του ενιαίου μετώπου με την εκλογή οργάνων ενιαίου μετώπου (απεργιακές επιτροπές, επιτροπές πάλης) μέσα από πλατιές εργατικές συγκεντρώσεις, κυρίως μέσα στις επιχειρήσεις. Παλεύοντας για το ενιαίο μέτωπο εκ των κάτω, για το ενιαίο μέτωπο με τις μάζες, πρέπει να απορρίψουμε αποφασιστικά την υποκατάσταση της ιδέας αυτής του ενιαίου μετώπου με τη συνεννόηση με τους αντεπαναστάτες ηγέτες ή με την πρόσκληση των ηγετών να αναλάβουν οι ίδιοι την οργάνωση και καθοδήγηση της πάλης.

Η συνεπής εφαρμογή στην πράξη της τακτικής του ενιαίου μετώπου πάλης αποτελεί την αφετηρία της πάλης για τη συνδικαλιστική ενότητα. (...)

Ακριβώς η αδυναμία της συνδικαλιστικής μας δουλειάς και η ακαθόριστη στάση μας στο ζήτημα του ενιαίου μετώπου επέτρεψαν στους σοσιαλφασίστες και τους τροτσκιστές να αντιτάξουν στο ενιαίο μέτωπο εκ των κάτω, που οδηγεί στη συνδικαλιστική ενότητα με βάση την ταξική πάλη, το σύνθημα της «ενοποίησης των συνδικάτων όλων των τάσεων», που σημαίνει στην πράξη την ενότητα πάνω στην πλατφόρμα του ρεφορμισμού, την ενότητα όχι για την πάλη ενάντια στην κεφαλαιοκρατία, αλλά για τη συνθηκολόγηση μπροστά σ' αυτήν. (...)

Το κέντρο του βάρους της πάλης για τη συνδικαλιστική ενότητα, ενάντια στο διασκορπισμό των δυνάμεων του προλεταριάτου, πρέπει να τεθεί στην πάλη για το ενιαίο μέτωπο, για πραγματικά μαχητικά όργανα ενιαίου μετώπου που εκλέγονται από τις ίδιες τις μάζες, με τη συμμετοχή και καθοδήγηση στην πάλη αυτή της ΕΓΣ και του ΚΚ. Μόνο κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις θα σταθεί ικανό το Κόμμα να πραγματοποιήσει τον κεντρικό στρατηγικό του σκοπό της κατάχτησης της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης.

Πρέπει να δυναμώσουν και να διεξάγεται καθημερινά και όχι περιοδικά η οργάνωση και καθοδήγηση της πάλης των ανέργων, που ο αριθμός τους αυξάνει και θα εξακολουθήσει να αυξάνει με την όξυνση της κρίσης. Η δημοκοπία που εφαρμόζει η κεφαλαιοκρατία και η κυβέρνησή της απέναντι στους ανέργους, ενώ ταυτόχρονα τους καταδικάζει στην πείνα και πνίγει άγρια την πάλη τους, καθώς και οι λυσσασμένες προσπάθειες των σοσιαλφασιστών, αρχειομαρξιστών και φασιστών να στρέψουν το κίνημα των ανέργων ενάντια στους εργαζόμενους, δείχνουν τη σημασία του τομέα αυτού της προλεταριακής πάλης. Η οργάνωση της πάλης των ανέργων πρέπει να βασίζεται πάνω στην τακτική του ενιαίου μετώπου από τα κάτω, στην εκλογή επιτροπών ανέργων μέσα από μαζικές συγκεντρώσεις, σε μια γερή επαναστατική ηγεσία που να εξασφαλίζεται με την εκλογή στις επιτροπές αυτές κομμουνιστών και οπαδών της ΕΓΣ με βάση την πλατφόρμα των διεκδικήσεων των ανέργων, με τον πιο στενό συνδυασμό της πάλης τους με την πάλη των εργαζομένων. (...)

9. Παρ' όλο που τα μισά μέλη του Κόμματος ζούνε στην ύπαιθρο, παρ' όλο που το Κόμμα έχει μεγάλη επιρροή στις φαρδιές προλεταριακές και φτωχές αγροτικές μάζες της χώρας και η αγροτική κρίση έχει βαριές συνέπειες πάνω στους φτωχούς και μεσαίους αγρότες, είναι ακόμα πιο μεγάλη από τις πόλεις η καθυστέρηση του Κόμματός μας στην ύπαιθρο σε σχέση με το αγροτικό κίνημα. Το Κόμμα για να μπει επικεφαλής της πάλης αυτής και να πραγματοποιήσει, υπό την ηγεμονία του προλεταριάτου, τη συμμαχία με την επαναστατική αγροτιά, είναι ανάγκη: α) Να πάει στους φτωχούς και καταστραμμένους μεσαίους αγρότες με συγκεκριμένα συνθήματα όσον αφορά τους φόρους, τα χρέη, το ζήτημα της γης και την πολιτική μας, συνθήματα που να τα καταλαβαίνουν οι μάζες και να τις κινητοποιούν στην πάλη. β) Να δείξει στους αγρότες συγκεκριμένες μορφές πάλης και να μην κάνει εκκλήσεις για την πάλη γενικά. γ) Να οργανώσει συνδικάτα εργατών γης, που πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για τη δουλειά μας στην ύπαιθρο. δ) Να οργανώσει, κυρίως σε στιγμές ανόδου του κινήματος, επιτροπές πάλης για την προπαρασκευή και καθοδήγηση της πάλης, μετατρέποντας κατόπιν τις επιτροπές αυτές σε μόνιμα όργανα ενιαίου μετώπου πάλης από τα κάτω. ε) Να εκδώσει αγροτική εφημερίδα. στ) Να επιστρατεύσει γι' αυτή τη δουλειά, ειδικά για την οργανωτική δουλειά των συνδικάτων εργατών γης και των επιτροπών πάλης, τους πυρήνες μας στην ύπαιθρο, στρατολογώντας εργάτες γης και φτωχούς χωριάτες και μετατρέποντας τους πυρήνες σε καθοδηγητικούς οργανισμούς όλης της δουλειάς στην περιφέρεια των χωριών τους (η πείρα της οργάνωσης Λαμίας όπου η πρωτοβουλία και ορισμένες προσπάθειες απέδωσαν μεγάλα αποτελέσματα, δείχνει πόσο ευνοϊκές είναι σήμερα οι αντικειμενικές συνθήκες). ζ) Να δυναμώσει τη ζωντανή σύνδεση των περιφερειακών επιτροπών με τις οργανώσεις της υπαίθρου και να εξασφαλίσει μια πραγματική καθοδήγηση της δουλειάς της.

Ολη η δουλειά στην ύπαιθρο πρέπει να τείνει στην πραγματοποίηση στην πράξη της συμμαχίας του προλεταριάτου των πόλεων με την αγωνιζόμενη αγροτιά, να δείξει στους αγρότες ότι μόνο με τη συμμαχία τους με τους εργάτες μπορούν να αποκρούσουν την επίθεση της κεφαλαιοκρατίας, των πλούσιων χωρικών, των τραπεζών και του κράτους, που τους εκμεταλλεύονται, και ότι μόνο στη Σοβιετική Ελλάδα θα βρουν τη σωτηρία τους από την πείνα και την καταστροφή και να δείξει στους εργάτες ότι η δραστήρια συμμαχία με την αγροτιά αποτελεί προϋπόθεση για τη νίκη τους. Ενα από τα πιο αποτελεσματικά όπλα της δουλειάς μας στην ύπαιθρο είναι και το επίμονο ξεσκέπασμα των πολεμικών προπαρασκευών, που στρέφονται κυρίως κατά της ΕΣΣΔ, η όσο το δυνατό πιο πλατιά εκλαΐκευση των κατακτήσεων της σοβιετικής οικονομίας, ειδικά στον τομέα της κολεχτιβοποίησης και της εκβιομηχανοποίησης της αγροτικής οικονομίας.

Το μέτωπο της δουλειάς μας στην ύπαιθρο πρέπει να στρέφεται ενάντια στις δημοκοπικές μανούβρες της κυβέρνησης, που κάτω από τη μάσκα της αγροτοφιλίας εφαρμόζει τα πιο καταστρεφτικά μέτρα ενάντια στους φτωχούς και μεσαίους αγρότες και ειδικά πρέπει να στρέφεται ενάντια στους αγροτοφασίστες που εκπροσωπούν στην ύπαιθρο τα κοινά συμφέροντα των πλουσίων αγροτών, του τραπεζιτικού και χρηματιστικού κεφαλαίου και αποτελούν το κύριο στήριγμα της κεφαλαιοκρατίας στην ύπαιθρο. (...)

Η προπαγάνδα μας για το ξεσκέπασμα των αγροτοφασιστών, για το ξεσκέπασμα των διαφόρων παρακλαδιών του αγροτοφασιστικού κόμματος - που αντανακλά τα ειδικά συμφέροντα της μιας ή της άλλης μερίδας της κεφαλαιοκρατίας της υπαίθρου, ή της μιας ή της άλλης περιφερείας - που είναι προσκολλημένα στο ένα ή το άλλο αστικό κόμμα, στη μια ή την άλλη στρατιωτικοφασιστική ομάδα, πρέπει να συνδέεται κατά τον πιο στενό τρόπο με τη δραστήρια δουλειά του Κόμματος και των μαζικών οργανώσεων που κατευθύνει, για την προπαρασκευή, οργάνωση και καθοδήγηση της πάλης των φτωχών αγροτών και των εργατών γης.

11. (...) Η στροφή στη στάση και δράση του Κόμματος, σύμφωνα με το πνεύμα της έκκλησης της ΚΔ επιβάλλει στο Κόμμα το καθήκον να βοηθήσει την ΟΚΝΕ για τη μετατροπή της σε μαζική οργάνωση της εργατικής και εργαζόμενης νεολαίας, για την εισχώρησή της στα εργοστάσια.

Σε όλα τα επίπεδα της δουλειάς της και ειδικά στο συνδικαλιστικό τομέα και στον τομέα της λενινιστικής επαναστατικής μόρφωσης, η ΟΚΝΕ έχει το δικαίωμα να υπολογίζει στη συνεχή και δραστήρια συνδρομή του Κόμματος. Οι σχέσεις μεταξύ Κόμματος και Νεολαίας δεν πρέπει να περιορισθούν, όπως συνέβη μέχρι σήμερα, σε μια απλή αλληλοαντιπροσώπευση στις επιτροπές, αλλά πρέπει να είναι συνεχής ενίσχυση και καθοδήγηση της ΟΚΝΕ στην καθημερινή της δουλειά.

12. Η παραμέληση της δουλειάς στις γυναίκες και της στρατολογίας των γυναικών για το Κόμμα πρέπει να θεωρηθεί σαν μια τυπική εκδήλωση του οπορτουνισμού. Το γεγονός ότι σε μια σειρά βασικών κλάδων παραγωγής απασχολούνται αποκλειστικά σχεδόν εργάτριες και ότι οι συνθήκες της δουλειάς τους είναι κατά πολύ χειρότερες από κάθε άλλο κομμάτι της εργατικής τάξης, δημιουργεί το καθήκον για το Κόμμα και τα επαναστατικά συνδικάτα να εξαλείψουν την οπορτουνιστική αυτή υποτίμηση της δουλειάς τους στις εργάτριες και να στρέψουν την προσοχή τους και τις δυνάμεις τους στην κατάχτηση και οργάνωση των εργατριών.

13. Με την όξυνση των πολεμικών προπαρασκευών και τους επικείμενους μεγάλους ταξικούς αγώνες η αντιμιλιταριστική δουλειά γίνεται ένα από τα κεντρικά καθήκοντα του Κόμματος.(...)

14. Το προλεταριάτο της Ελλάδας, οι φαρδιές μάζες των εργαζομένων της υπαίθρου, οι εργάτες γης, οι φτωχοί και μεσαίοι αγρότες, τα εκμεταλλευόμενα στρώματα του χωριού αντιτάσσουν μια ηρωική αντίσταση στην επίθεση της κεφαλαιοκρατίας και τα φασιστικά μέτρα του κράτους της, που προσπαθεί με το ρίξιμο των βαρών της κρίσης πάνω στις εργαζόμενες μάζες και τις πολεμικές περιπέτειες που προπαρασκευάζει να βρει μια καπιταλιστική έξοδο από την κρίση. Η συμπάθεια των φαρδιών μαζών στον κομμουνισμό, στα συνθήματά του και το Κόμμα του, οι μεγάλες συμπάθειες για τη χώρα που χτίζει το σοσιαλισμό και την προλεταριακή διχτατορία, παρ' όλες τις λυσσασμένες αντισοβιετικές καμπάνιες από μέρους της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας, δημιουργούν ευνοϊκό έδαφος για τη δουλειά του Κόμματός μας. Από το Κόμμα μας εξαρτάται να παγιώσει οργανωτικά την επιρροή του, να την επεχτείνει και να την ενισχύσει, να αποσπάσει τις μάζες από την επιρροή των πρακτόρων της κεφαλαιοκρατίας, να τεθεί επικεφαλής της πάλης των μαζών και να τις καθοδηγήσει μέσα από τους μερικούς αγώνες για τις άμεσες απαιτήσεις τους προς την επαναστατική διέξοδο από την κρίση. Παρ' όλες τις ελλείψεις και τις αδυναμίες του το Κομμουνιστικό Κόμμα μας συγκεντρώνει μέσα στις γραμμές του τα πρωτοποριακά επαναστατικά προλεταριακά στοιχεία της πόλης και της υπαίθρου, που είναι εξολοκλήρου αφοσιωμένα στην υπόθεση της εργατικής τάξης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στο Κομμουνιστικό Κόμμα συγκεντρώνεται το μίσος όλης της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας και των πρακτόρων των σοσιαλφασιστών και τροτσκιστών, ότι τα φασιστικά δικαστήρια έριξαν στις φυλακές και την εξορία εκατοντάδες αγωνιστές του.

Για να ανυψώσουμε το Κόμμα, να δυναμώσουμε τη μεγάλη ιδέα του της απελευθέρωσης των εργαζομένων, να κάνουμε να καταχτήσει την εμπιστοσύνη των πλατιών μαζών του ελληνικού προλεταριάτου, να το συνδέσουμε στενά με την ΚΔ που ενσαρκώνει τη διεθνή αλληλεγγύη του προλεταριάτου και των εργαζομένων εθνοτήτων - στο επίπεδο των μεγάλων καθηκόντων που του επιβάλλονται, (...) χρειάζεται η πιο μεγάλη ένταση των δυνάμεών του και η πιο ακούραστη δουλειά όλων των μελών του και των οργανώσεων, δουλειά σε όλους τους τομείς της πάλης: Δουλειά για τη δημιουργία της πιο στενής σύνδεσης με τις μάζες, για την αποφασιστική στρατολογία νέων μελών, για τη δημιουργία οργανωμένης βάσης στις επιχειρήσεις, δουλειά για την καθοδήγηση των οικονομικών αγώνων του προλεταριάτου και το ανέβασμά τους σε ανώτερες μορφές πάλης, δουλειά για την καθοδήγηση του κινήματος των μαζών της υπαίθρου, για την πραγματοποίηση της επαναστατικής συμμαχίας του προλεταριάτου με την αγροτιά. (...)

Με την εργατική τάξη και τα εκμεταλλευόμενα λαϊκά στρώματα της πόλης και του κάμπου, με όλα τα τμήματα της ΚΔ που βαδίζουν επικεφαλής της πάλης κατά του καπιταλισμού, με το καθοδηγητικό τμήμα της, το λενινιστικό ΚΚ της ΕΣΣΔ που χτίζει το σοσιαλισμό - εμπρός στην πάλη για την επαναστατική διέξοδο από την κρίση, για τον κόκκινο Οχτώβρη στην Ελλάδα, για το σοσιαλισμό.

1. Ενωτική Γενική Συνομοσπονδία. Ηταν η Συνομοσπονδία των ταξικών δυνάμεων.