«Συνεχίζουμε τον αγώνα για να μην περάσει το νέο αντιδραστικό νομοσχέδιο για την Παιδεία», δηλώνει η Ομοσπονδία Γονέων Αττικής, καλώντας τις Ενώσεις και τους Συλλόγους Γονέων της Αττικής σε νέα κινητοποίηση στο Σύνταγμα, την Τετάρτη 28 Ιούλη, μέρα που θα ψηφίζεται το νομοσχέδιο στη Βουλή.

«Τα αντιεκπαιδευτικά μέτρα θα μείνουν στα χαρτιά!», δηλώνουν καλώντας στη συγκέντρωση στο Σύνταγμα τα εξής σωματεία: Συνδικάτα Μετάλλου Αττικής και Ναυπηγικής Βιομηχανίας, Οικοδόμων Αθήνας, Φαρμάκου Αττικής, Επισιτισμού - Τουρισμού - Ξενοδοχείων Ν. Αττικής, Εργαζομένων στις Τηλεπικοινωνίες και την Πληροφορική Αττικής, Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος, Σωματείο Εργαζομένων στο Χρηματοπιστωτικό Σύστημα στην Αττική και Συνδικάτο ΟΤΑ Αττικής.

Το στίγμα της αγωνιστικής απάντησης στην προσπάθεια της κυβέρνησης να περάσει κατακαλόκαιρο αντιεκπαιδευτικά μέτρα, αντί να παίρνει μέτρα για το ασφαλές άνοιγμα των σχολείων, έδωσαν εξάλλου την περασμένη Πέμπτη εκπαιδευτικοί, γονείς, μαθητές, εργαζόμενοι, ξεκαθαρίζοντας ότι η κυβέρνηση «θα τους βρίσκει μπροστά της», το νομοσχέδιο αυτό δεν θα περάσει.

Ο βουλευτής του ΚΚΕ, Γιάννης Δελής, κατά την τέταρτη συνεδρίαση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων την Παρασκευή αναφέρθηκε σε συμπεράσματα που προκύπτουν από τη συζήτηση, στάθηκε σε πλευρές του νομοσχεδίου και κάλεσε την κυβέρνηση να το αποσύρει.

«Παρά τις συνεχείς αναφορές της κυβέρνησης και των βουλευτών της σε αποτελέσματα αμφιλεγόμενων και κατά παραγγελία δημοσκοπήσεων, παρά το συστηματικό μπαράζ υποστηρικτικής αρθρογραφίας στις ναυαρχίδες του αστικού Τύπου αλλά και σε πολυσύχναστα αστικά sites, τελικά στη συνεδρίαση της Επιτροπής με τους φορείς, αφού πρώτα οι Ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών, διερμηνεύοντας τη θέληση των μελών τους, ζήτησαν την απόσυρση του νομοσχεδίου, και αφού βέβαια εξαιρέσουμε για ευνόητους λόγους τούς κυβερνητικούς κρατικούς φορείς, όπως π.χ. η ΕΘΑΑΕ και το ΙΕΠ, τότε ξέρετε ποιος ήταν ο φορέας εκείνος που δεν μπόρεσε να κρύψει τον ενθουσιασμό του για το νομοσχέδιο;

Ο Σύνδεσμος των Ιδιωτικών Σχολείων, οι μεγαλέμποροι δηλαδή της Παιδείας! Οι οποίοι μάλιστα, αφού πρώτα δεν δίστασαν να δώσουν και δημοσίως τα συγχαρητήριά τους στην κυβέρνηση, ως γνήσιοι αντιπρόσωποι όλου του επιχειρηματικού κόσμου, και αφού υπενθύμισαν ότι η λεγόμενη "αυτονομία" των σχολείων αποτελεί κατεύθυνση του ΟΟΣΑ και της ΕΕ - γι' αυτό και συμφωνεί μαζί της και ο ΣΥΡΙΖΑ - αλλά και του ΣΕΒ, προσθέτουμε εμείς, μετά μας θύμισαν τη λαϊκή παροιμία "τρώγοντας έρχεται η όρεξη"! Μιας και στο τέλος ζήτησαν "ακόμα μεγαλύτερη ελευθερία και αυτονομία στις σχολικές μονάδες, ακόμα περισσότερη ενδυνάμωση του ρόλου του διευθυντή του σχολείου, σε συνδυασμό βέβαια με τις διαδικασίες αξιολόγησης και λογοδοσίας".

Αυτοί είναι που σας στηρίζουν, μαζί με τα λογής λογής παπαγαλάκια των ΜΜΕ, και όχι οι εκπαιδευτικοί, όχι οι γονείς, όχι η νέα γενιά, που διαδηλώνουν ενάντια στο νομοσχέδιο, όπως έκαναν και χτες (σ.σ. την Πέμπτη) σε μαζικά συλλαλητήρια μέσα στο καλοκαίρι!

Γι' αυτό και την ΑΣΓΜΕ, τους γονείς δηλαδή των μαθητών, αυτούς τους οποίους υποτίθεται ωφελεί το νομοσχέδιό σας, δεν τολμήσατε καν να τους καλέσετε, όπως οφείλατε, στην Επιτροπή και τους αποκλείσατε με αστείες δικαιολογίες.

Δημιουργείται μια εκτεταμένη ιεραρχική δομή σε όλο το εύρος της Εκπαίδευσης, στη βάση πάντα του νόμου 4547/18 του ΣΥΡΙΖΑ, εμπλουτισμένου τώρα πια και με την ατομική αξιολόγηση που εισάγει η ΝΔ.

Τα στελέχη τώρα όλης αυτής της δομής, λόγω των γραφειοκρατικών, απογραφικών και κυρίως λόγω των αξιολογικών τους καθηκόντων, αντικειμενικά θα βρίσκονται πολύ μακριά, αν όχι απέναντι, και δεν θα μπορούν ποτέ να σταθούν δίπλα στους εκπαιδευτικούς για να τους βοηθούν στη δύσκολη εκπαιδευτική τους καθημερινότητα. (...)

Σε ό,τι αφορά τώρα τη λειτουργία και τη διοίκηση του σχολείου που ετοιμάζετε: Σε ένα τέτοιο σχολείο "αυτόνομο", σε ένα τέτοιο σχολείο - επιχείρηση, δεν θα μπορούσε παρά να συρρικνωθεί ακόμα περισσότερο, σχεδόν να καταργηθεί κάθε ουσιαστικός ρόλος του Συλλόγου Διδασκόντων, και οι εκπαιδευτικοί του να μετατραπούν σε απλά εκτελεστικά όργανα των άνωθεν εντολών, χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα στο σχολείο.

Ενα τέτοιο σχολείο, φυσικά, δεν μπορεί να το διοικεί παρά μόνο ένας διευθυντής, με πάμπολλες υπερεξουσίες, ένας διευθυντής - manager, ένας διοικητής, στην πραγματικότητα ένας απόλυτος άρχοντας.

Θα υπογράφει τις οικονομικές συμφωνίες του σχολείου με τους διάφορους χορηγούς, θα πουλάει στην αγορά τη χρήση των υποδομών του σχολείου, θα αξιολογεί όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου και θα επιλέγει αποκλειστικά αυτός τους περιβόητους μέντορες των νέων εκπαιδευτικών και τους λεγόμενους συντονιστές των σχολικών τάξεων και των διδακτικών αντικειμένων. (...)

Ολο αυτό το αυταρχικό και αντιδημοκρατικό πλαίσιο συμπληρώνεται και με το άρθρο 107 για τη λεγόμενη αναμόρφωση του σχολικού συμβουλίου. (...) Στη θέση της σημερινής μορφής και σύνθεσής του, δημιουργείται ένα κλειστό και ελεγχόμενο όργανο που θα "τρέχει" όλες τις διαδικασίες του σχολείου - επιχείρηση, της "αυτόνομης" και οικονομικά εξαρτημένης από τους χορηγούς σχολικής μονάδας. (...)

Θεωρούμε εξαιρετικά επικίνδυνη τη διάταξη του νομοσχεδίου σε σχέση με τις αρμοδιότητες του σχολικού συμβουλίου, για την κατάθεση σχεδίου για αντιμετώπιση των κρίσεων που εμφανίζονται στη σχολική μονάδα.

Καθώς, με πρόσχημα δήθεν την αντιμετώπιση κρίσεων, ανοίγουν επικίνδυνοι δρόμοι για την παρέμβαση σε αγωνιστικές κινητοποιήσεις που λαμβάνουν χώρα σε ένα σχολείο, για την καταστολή μαθητικών αγώνων και καταλήψεων, μέχρι και για παρέμβαση στα εσωτερικά ζητήματα λειτουργίας του ίδιου του Συλλόγου Διδασκόντων, π.χ. για τη συλλογική απόρριψη λ.χ. μιας κυβερνητικής οδηγίας, για τη συμμετοχή σε μια κινητοποίηση κ.ά.

Τον φόβο της ομολογεί η κυβέρνηση και θέλει να "πετάξει" έξω από τα σχολικά συμβούλια κάθε ενοχλητική φωνή, να περιορίσει τη δυνατότητα της συζήτησης, να μειώσει τη συμμετοχή της σχολικής κοινότητας, να μην επιτρέψει την αμφισβήτηση των εντολών της για το σχολείο. Για τόση ελευθερία και αυτονομία μιλάμε!

Παρά τα όσα ισχυρίζεται η κυβέρνηση περί επιμόρφωσης, την οποία αντιλαμβάνεται ως ποινή και όχι ως δικαίωμα όλων των εκπαιδευτικών και ως υποχρέωση της πολιτείας - την οποία δεν ικανοποιεί χρόνια τώρα - φαίνεται ξεκάθαρα ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας του μηχανισμού της αξιολόγησης ο οποίος στήνεται, απόλυτα ελεγχόμενος από το ΥΠΑΙΘ, ένα στοιχείο το οποίο διαπνέει άλλωστε και όλο το νομοσχέδιο, και φαίνεται έντονα και στον τρόπο επιλογής στελεχών.

Τι είναι αυτά που μας λέτε, ότι με την αξιολόγηση οι εκπαιδευτικοί θα κρίνουν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους; Κάθε μέρα, κάθε ώρα που βγαίνουν οι εκπαιδευτικοί από την τάξη κρίνουν τη δουλειά τους. Συζητούν μεταξύ τους για το πώς θα τη βελτιώσουν.

Λέτε, θα ενημερώνονται οι γονείς για τα αποτελέσματα στο σχολείο. Ολοι οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν επαφή με τους γονείς, δεν τους ενημερώνουν για τα παιδιά τους;

Σε όλον αυτόν τον καιρό της καραντίνας, ποιοι νομίζετε ότι κράτησαν ζωντανή τη σχέση ανάμεσα στο σχολείο και στα παιδιά;

Μηχανισμό για την επιβολή της αντιεκπαιδευτικής κυβερνητικής πολιτικής στήνετε, και όποιος εκπαιδευτικός τον αμφισβητεί, όποιος τον αντιμάχεται, όποιος υπερασπίζεται τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των παιδιών, τότε απειλείται και με στέρηση μισθού, αλλά και με τον αποκλεισμό του για 8 ολόκληρα χρόνια από την επιλογή οποιασδήποτε στελεχιακής θέσης, ακόμα και αυτής του υποδιευθυντή του σχολείου!

Πρόκειται για τη γνωστή τροπολογία Γεροβασίλη, με την οποία η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2017 ποινικοποιούσε την απεργία - αποχή των εργαζομένων στο Δημόσιο ενάντια στην αντιδραστική αξιολόγησή τους. Αυτήν την επαίσχυντη νομοθετική σας διάταξη αξιοποιεί τώρα η κυβέρνηση της ΝΔ!

Πάμε τώρα λίγο και στην πολυδιαφημισμένη "αυτονομία" των σχολείων, με την οποία επί της ουσίας συμφωνεί ο ΣΥΡΙΖΑ και το δηλώνει μάλιστα ευθαρσώς, απλά τη θέλει λέει λίγο διαφορετική, "πασπαλισμένη" και με λίγη δημοκρατία.

Πρέπει να είναι καθαρό στις λαϊκές οικογένειες: Το σχολείο που ετοιμάζετε στόχο έχει την κατηγοριοποίηση των μαθητών, τη διάσπαση της ενιαίας γνώσης που πρέπει να δίνεται σε όλα τα παιδιά, γι' αυτόν τον σκοπό αξιοποιεί και την "αξιολόγηση" των μαθητών.

Το καινοτόμο κρίνεται βασικά από τον σκοπό και το περιεχόμενο και όχι από τις μορφές της αξιολόγησης. Η Παιδαγωγική δεν είναι ένα απλό άθροισμα τεχνικών διδασκαλίας και ελέγχου, αλλά επιστήμη, που σκοπό πρέπει να έχει τη δημιουργία ανθρώπων ικανών να γνωρίζουν και να αλλάζουν τον κόσμο.

Οσα "καινοτόμα" και δήθεν εναλλακτικά μοντέλα κι αν παρουσιάσει το ΥΠΑΙΘ, αυτά δεν φέρνουν αυτόματα και την αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Το καθοριστικό στοιχείο είναι ο σκοπός της Εκπαίδευσης και το περιεχόμενο των σχολικών μαθημάτων, το τι άνθρωπο θέλουμε να ετοιμάζει το σχολείο. (...)

Το τελευταίο διάστημα συνεχώς η κυβέρνηση, για μια σειρά παρεμβάσεις της, όπως π.χ. η ελάχιστη βάση εισαγωγής, επικαλείται τα ακαδημαϊκά κριτήρια.

Αναρωτηθήκατε όμως, κυρία υπουργέ, τι είναι αυτό που πραγματικά φταίει για τις χαμηλές επιδόσεις στις εξετάσεις;

Γιατί άραγε συμβαίνει αυτή η πτώση του μορφωτικού επιπέδου της νέας γενιάς;

Κι αυτό είναι άσχετο με τη συνεχή υποκατάσταση της γνώσης της επιστημονικής στο σχολείο από τις εφήμερες δεξιότητες που μαζικά προωθούνται τα τελευταία χρόνια στα σχολεία;

Για ποιες κοινωνικές δεξιότητες μιλάτε, όταν αφαιρέσατε εν μία νυκτί τα μαθήματα των κοινωνικών επιστημών, ένα στίγμα που θα σας κατατρέχει μέχρι να τα επαναφέρετε και να πάρουν τη θέση που τους αξίζει στο σχολικό πρόγραμμα».

Κύριε Πρωθυπουργέ,

Πληρώνω τους φόρους μου, δηλαδή πληρώνω για να έχουν «δημόσια και δωρεάν Παιδεία» τα παιδιά μου.

Εντάξει! Οχι και τόσο δωρεάν!... Εχω πληρώσει πολλές φορές για εκδρομές, για θέατρα, για μια σειρά δραστηριότητες στο δημόσιο σχολείο. Μου έχουν ζητήσει επίσης να πληρώσω και για άλλα. Ακόμα και για φωτοτυπικό χαρτί. Ντράπηκα λίγο, αλλά είπα όχι...

Εντάξει! Οχι και τόσο δημόσιο! Πληρώνω αρκετά για Αγγλικά, κολύμβηση, ενόργανη. Επίσης πληρώνω για φροντιστήρια για να καλυφτούν τα γνωστικά κενά των παιδιών μου, που πολύ φοβάμαι ότι μεγάλωσαν αυτό το διάστημα με τα κλειστά σχολεία.

Εγώ δεν είμαι παιδί της κρίσης. Τα παιδιά μου είναι. Δεν ήταν πλούσιοι οι γονείς μου, αλλά κατάφεραν να με μορφώσουν. Οι γονείς μου, σε άλλες εποχές, πιέστηκαν για να μου δώσουν αυτή τη μόρφωση αλλά όχι όπως πιέζομαι εγώ κι ο άντρας μου σήμερα. Πόσο μάλλον που ακόμα τα παιδιά μου δεν προετοιμάζονται για πανελλήνιες. Τώρα είναι πιο δύσκολα τα πράγματα.

Οι γονείς μου δεν ήταν μορφωμένοι. Δεν μπορούσαν δηλαδή να με βοηθήσουν στα μαθήματα. Το αστείο είναι ότι ενώ εμείς σήμερα μπορούμε κάπως να τα βοηθήσουμε τα παιδιά μας πάλι δεν προλαβαίνουμε! Και με αυτά που ψηφίσατε στο νέο νομοσχέδιο, δεν βλέπω φως, αν δεν αλλάξουν τα πράγματα.

Τώρα, διάβασα ότι τα παιδιά θα μαθαίνουν το μάθημά τους από το σπίτι και στην τάξη θα γίνεται αξιολόγηση. Πώς θα τα βοηθήσω; Δεν βλέπω να μένει χρόνος για να συζητήσουμε με τα παιδιά μου, να παίξουμε.

Σας άκουσα να μιλάτε για το σχολείο του αύριο, του μέλλοντος. Φυσικά, κάθε γονιός αυτό θέλει.

Σας άκουσα επίσης να μιλάτε για ελευθερία, για αυτονομία, για σύγχρονες δεξιότητες, για αξιολόγηση. Ποιος τα ακούει όλα αυτά και δεν συμφωνεί και δεν λέει «κάτι καλό έρχεται»;

Να σας πω την αλήθεια, έχω κάποιες επιφυλάξεις.

Βλέπετε, μέσα στην πανδημία, το σχολείο άλλαξε. Βασικά δεν ήταν σχολείο. Γιατί σχολείο σημαίνει παιχνίδι, συζήτηση, αστεία, απορημένα βλέμματα, θυμωμένα μάτια. Είναι δάσκαλος και επικοινωνία, άμεση και ζωντανή. Θα πείτε, «δεν έβγαινε αλλιώς». Δεν είμαι σίγουρη. Αλλωστε, τώρα που διορίσατε χιλιάδες εκπαιδευτικούς είναι σαν να παραδεχτήκατε ότι πράγματι χρειάζονται και τώρα και πριν, αλλά απλώς δεν ήταν στις προθέσεις σας...

Θα μου πείτε «δεν είναι κακό πράγμα οι αλλαγές». Αλλαγή δεν σημαίνει απαραίτητα πρόοδος όμως. Απλά πράγματα που σίγουρα τα έχετε υπόψη σας!

Και γι' αυτό έχω επιφυλάξεις για τις ωραίες λέξεις που χρησιμοποιείτε. Για να είμαι ειλικρινής, τις ακούω από τότε που ήμουν κι εγώ μαθήτρια.

Και όχι μόνο τις ακούω αλλά πολλοί νόμοι για την Παιδεία θυμάμαι ότι ήρθαν με τέτοια συνθήματα.

Αναρωτιέμαι:

Τι πάει να πει ελευθερία, όταν όλοι δεν στηρίζονται το ίδιο;

Τι πάει να πει αυτονομία, όταν τελικά το σχολείο θα εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από εξωσχολικούς παράγοντες, όπως η εξεύρεση πόρων;

Κι όλο αυτό με την αξιολόγηση, με προβληματίζει. Γιατί μου φαίνεται ότι το σχολείο αντί να ενισχυθεί για να γίνει χώρος γνώσης και διαπαιδαγώγησης, έχει καταντήσει ένα αξιολογικό κέντρο. Αυτό θέλουμε;

Μη νομίζετε. Κι εγώ έχω ενστάσεις και προβληματισμούς για κάποιους εκπαιδευτικούς που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Τους έχω αξιολογήσει δηλαδή. Αλλά οι πολλοί παλεύουν με τα θηρία (δεν εννοώ τα παιδιά μου), τις δυσκολίες δηλαδή. Αυτοί βρέθηκαν δίπλα στα παιδιά μας στις έκτακτες συνθήκες που τελικά αποδείχτηκαν μόνιμες για δυο χρόνια σχεδόν.

Εχω δει γονείς να μαλώνουν για να πάρει το παιδί τους τον καλό εκπαιδευτικό. Εχω δει μαθητές που έγιναν γονείς και τρέχουν να αγκαλιάσουν τον παλιό δάσκαλό τους. Και άλλους που δεν θέλουν να ακούν για αυτόν... Εχω δει εκπαιδευτικούς να σκέφτονται πώς πήγε το μάθημα, να μην είναι ευχαριστημένοι με τον εαυτό τους. Ολα αυτά δεν είναι αξιολόγηση; Και φυσικά έχω δει καλούς εκπαιδευτικούς να μην ξαναδιορίζονται ή να αλλάζουν σχολείο και έτσι να χάνεται η συνέχεια, να σπάει η ομάδα, γιατί ο δάσκαλος είναι μέλος της ομάδας...

Εχω κάποιες απορίες... Διάβασα ότι με την αξιολόγηση θα επιμορφωθούν οι «κακοί» εκπαιδευτικοί και μάλιστα στις δεξιότητες. Εκεί «πονάνε»; Οι καλοί εκπαιδευτικοί δεν χρειάζονται επιμόρφωση;

Θέλω να σας πω, λοιπόν, τι θέλω εγώ για το σχολείο των παιδιών μου.

Και πιο πολύ με στεναχωρεί ότι κάποια από αυτά που θέλω τα βλέπω να γίνονται, αλλά όχι για όλους.

Θέλω να μπορούν να δημιουργήσουν, να αθλούνται. Αλλά πού εργαστήρια, αλλά πού υποδομές. Λίγο πιο έντονα να αθληθούν, πέφτουν το ένα πάνω στο άλλο...

Θέλω βιβλία σύγχρονα, που να μαθαίνουν στα παιδιά ότι μπορούν να γνωρίσουν τον κόσμο. Αλλωστε, με αυτή την πεποίθηση δεν προχώρησε μπροστά η ανθρωπότητα;

Θέλω βιβλία που θα ανοίγουν το μυαλό και θα αγγίζουν την ψυχή των παιδιών. Δεν νομίζω ότι μπορεί να γίνει αυτό με συνταγές και προσκλήσεις σε πάρτι....

Και θέλω τα καλά βιβλία να μην είναι εξαίρεση, αλλά για όλα τα παιδιά.

Να σας μιλήσω και από την πείρα μου, όσο κι αν μικρή; Εγώ έχω δει παιδιά του «τελευταίου θρανίου», αυτά που λένε ότι «δεν παίρνουν τα γράμματα», να προκόβουν. Γιατί οι δάσκαλοί τους «έσκυψαν» σε αυτά. Δεν τους έβαλαν ταμπέλες, δεν τα διαχώρισαν. Μήπως αυτό με την επιλογή μαθητών τελικά θα οδηγήσει σε νέες ταμπέλες;

Ακούω κι εγώ με προσοχή και ενδιαφέρον για τις δεξιότητες. Μάλιστα διάβασα ότι αυτές αλλάζουν συνεχώς. Αρα τι ακριβώς χρειαζόμαστε; Και για όλα αυτά που πράγματι χρειάζονται να μάθουν τα παιδιά μας, μήπως πρέπει να προσέξετε να μη λέει ο καθένας «το μακρύ και το κοντό του»; Μικρά παιδιά έχουμε... Δεν μας φτάνει ο βομβαρδισμός με άχρηστες έως και επικίνδυνες πληροφορίες στα οποία εκτίθενται; Πάντως για κριτική σκέψη δεν πολυακούω. Και δεν νομίζω να είναι αυτό το τόσο σημαντικό απλά μια δεξιότητα...

Θέλω λοιπόν, ίσως πιο πολύ κι από εσάς, αναβαθμισμένο δημόσιο σχολείο. Ισως γιατί τα παιδιά μου πάνε σε τέτοιο.

Νομίζω ότι ξέρετε ότι όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά. Ο καθένας το βλέπει αυτό και μέσα στο σπίτι του. Τι σημαίνει αυτό; Μήπως ότι πρέπει να τους δώσουμε πλούτο παραστάσεων αντί να κόβουμε τα φτερά τους; Οχι για να γίνουν ίδια - ούτε γίνεται ούτε το θέλουμε. Αλλά να γίνει κάθε παιδί μια ξεχωριστή και όσο το δυνατόν ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Εμένα αυτό μου φαίνεται σύγχρονο. Αλλά και δίκαιο.

Δεν ξέρω τι εννοείτε εσείς με τη λέξη πρόοδο αλλά εγώ πιστεύω ότι αν η κοινωνία προοδεύει, θα έπρεπε να είναι και λιγότερο άδικη. Να δίνει πιο πολλά σε όλους.

Τώρα θα μου πείτε ότι το πολιτικοποιώ το θέμα. Γιατί, εσείς τι κάνετε; Αλλωστε κι εσείς, στα βιβλία των πανεπιστημίων που έχετε σπουδάσει κάπου θα έχετε διαβάσει ότι η πολιτική αφορά σχέσεις ομάδων με διαφορετικά συμφέροντα.

Λέω λοιπόν να πάω με τα συμφέροντα και τις ανάγκες των πολλών. Γιατί είναι και δικές μου ανάγκες.

Λύρρου Βασιλική

Ζωγράφου, 09/07/2021

Γράφημα 2

Σίγουρα δεν είναι κεραυνός εν αιθρία, είναι συνέχεια των νομοσχεδίων για το Λύκειο, την Τεχνική Εκπαίδευση, την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας, την αλλαγή του τρόπου εισαγωγής στο πανεπιστήμιο. Είναι μέρος ενός συνολικού σχεδιασμού που εδώ και 30 χρόνια υλοποιείται στις χώρες της ΕΕ και πλευρές του, με συνέπεια, εφάρμοσαν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις.

Κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης, στην προσπάθειά της να στηρίξει το νομοσχέδιο που ήδη είναι απαξιωμένο σε μεγάλη μερίδα εκπαιδευτικών, γονιών και μαθητών, η υπουργός διατυμπάνιζε ότι «σε όλη την Ευρώπη μόνο η Ελλάδα και η Βουλγαρία δεν έχουν σύστημα αξιολόγησης», ότι «μόνο η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν ένα και μόνο σχολικό εγχειρίδιο», ότι η κυβέρνηση παλεύει για ένα σύγχρονο σχολείο που θα το υπηρετούν αξιολογημένοι ικανοποιητικώς και κατάλληλα επιμορφωμένοι εκπαιδευτικοί. Ψέγει το συνδικαλιστικό κίνημα, όσους αντιστέκονται, υποστηρίζοντας ότι επιτέλους πρέπει να ακολουθήσουμε τις προηγμένες χώρες της Ευρώπης, αφήνοντας πίσω τις «αγκυλώσεις». Εχει αξία, λοιπόν, να μελετήσουμε το πόσο σύγχρονο είναι το σχολείο στις πιο ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, το τι επιπέδου μόρφωση δίνει στα παιδιά που προέρχονται από την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα.

Γράφημα 1: Κατανομή μαθητών ανά τύπο σχολείου στη Γερμανία

Για το σχολικό έτος 2019/2020 σε σύνολο 7,91 εκατ. μαθητών Δευτεροβάθμιας Eκπαίδευσης στη Γερμανία:

• το 4,4% των μαθητών φοιτά σε Hauptschule
• το 10,08% των μαθητών φοιτά σε Realschule
• το 27,83% των μαθητών φοιτά σε Gymnasium
• το 6,69% των μαθητών φοιτά σε «πολυκλαδικά σχολεία» (επιπέδου Hauptschule ή και Realschule)
• το 32,64% των μαθητών φοιτά σε τεχνικές/επαγγελματικές σχολές
• το 13,37% των μαθητών φοιτά σε ενιαία σχολεία (προσφέρουν όλα τα είδη απολυτηρίων)
• το 4,99% σε λοιπά σχολικά ιδρύματα

Πίνακας 1: Φοίτηση σε σχέση με το μορφωτικό επίπεδο των γονιών στη Γερμανία (αναγωγή στη σημερινή δομή της Εκπαίδευσης)

Παρατηρούμε ότι ένα μεγάλο μέρος του μαθητικού πληθυσμού παρακολουθεί υποβαθμισμένα, σε σχέση με το Gymnasium, σχολεία. Αλλά και από τους μαθητές του τελευταίου, ένα ακόμα μικρότερο ποσοστό συμμετέχει στις εξετάσεις του Abitur για την είσοδό του στα πανεπιστήμια. Για το 2021 από το 1,8 εκατ. μαθητές που αποφοίτησαν από όλους τους τύπους σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, μόνο 330.000 συμμετείχαν στις εξετάσεις του Abitur για την πρόσβαση στα πανεπιστήμια, μόνο δηλαδή 18,3%². Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι λόγω της ανεπτυγμένης βιομηχανίας στη Γερμανία, ένα μεγάλο κομμάτι των μαθητών ορθώς κατευθύνεται σε αυτήν και όχι στις σπουδές. Στην πραγματικότητα, το ποιος θα σπουδάσει δεν είναι αποτέλεσμα ατομικής επιλογής, αλλά έχει σαφή ταξική αναφορά, όπως αποδεικνύει και ο πίνακας 1, που συσχετίζει τον τύπο του σχολείου που φοιτούν οι μαθητές με το μορφωτικό επίπεδο των γονέων.

Ο ταξικός διαχωρισμός φαίνεται από το ότι μόλις το 5,9% των μαθητών του Gymnasium προέρχονται από γονείς απόφοιτους Hauptschule. Αντίθετα, το 67,1% των μαθητών του Gymnasium προέρχεται από γονείς αποφοίτους Gymnasium. Το ποσοστό των μαθητών πέφτει στο 33,2% για το Realschule και φτάνει στο 16,3% για το Hauptschule. Με λίγα λόγια, τα ανώτερα μορφωτικά στρώματα αναπαράγουν τον εαυτό τους αξιοποιώντας και τις δομές της Εκπαίδευσης³.

Πίνακας 3: Συνάφεια των επιλογών των μαθητών με την ταξική τους προέλευση (Γαλλία)

• κοινοτικά (community schools), τα οποία ελέγχονται από το τοπικό Δημοτικό Συμβούλιο και το πρόγραμμά τους δεν επηρεάζεται από επιχειρήσεις ή θρησκευτικές ομάδες
• σχολεία ιδρυμάτων (foundation schools) και εθελοντικά (voluntary schools), τα οποία έχουν περισσότερη ελευθερία να παρεκκλίνουν από το εθνικό αναλυτικό πρόγραμμα σε σχέση με τα κοινοτικά σχολεία
• ακαδημίες, οι οποίες διοικούνται από συμβούλιο ανεξάρτητο από το τοπικό Δημοτικό Συμβούλιο και μπορούν να ακολουθούν διαφορετικό αναλυτικό πρόγραμμα
• πρότυπα σχολεία (grammar schools), τα οποία διοικούνται από συμβούλιο ιδρύματος ή τραστ (trust) και επιλέγουν τους μαθητές τους, το σύνολο ή τους περισσότερους, με βάση ακαδημαϊκά κριτήρια και συνήθως μέσω εξετάσεων.

Το πιο βασικό στοιχείο στο αγγλικό σύστημα Εκπαίδευσης είναι τεράστια διαφοροποίηση στο αναλυτικό πρόγραμμα, τα σχολικά εγχειρίδια, τα εποπτικά μέσα, αλλά και τα μαθήματα επιλογής από σχολείο σε σχολείο με βάση την ταξική προέλευση των μαθητών. Η κοινωνικοταξική διάρθρωση των μαθητών κάθε σχολείου επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την περιοχή του σχολείου, αφού η κατανομή των μαθητών έχει κριτήριο και τον τόπο κατοικίας. Η ιδιοκατοίκηση στις μεγάλες πόλεις της Αγγλίας είναι πρακτικά μηδενική, οπότε το ύψος του ενοικίου της περιοχής καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και το εισόδημα των γονέων. Το υπουργείο Παιδείας αποφασίζει ένα γενικό αναλυτικό πρόγραμμα και με βάση αυτό εκδοτικοί οίκοι (examboards) εκδίδουν εγχειρίδια, φύλλα εργασίας, διαγωνίσματα διαφορετικού επιπέδου, ανάλογα με την κατηγορία του σχολείου που απευθύνονται. Για παράδειγμα, το μάθημα των Φυσικών Επιστημών στα λαϊκά σχολεία της Αγγλίας προσφέρεται ενιαιοποιημένο (Science), με τη δυνατότητα να το παρακολουθήσει ο μαθητής σε χαμηλό επίπεδο (FoundationTier).

Πίνακας 2: Επιδόσεις μαθητών (Αγγλία)

Στον πίνακα 2 φαίνεται το ποσοστό των μαθητών που πήρε βαθμό από Α* έως C στη Γλώσσα και τα Μαθηματικά συναρτήσει της οικονομικής τους θέσης από το 2011 έως το 2014. Παρατηρούμε μία σταθερή διαφορά περίπου στο 27% ανάμεσα σε μη προνομιούχους μαθητές και τους υπόλοιπους.

Για την όξυνση του ταξικού χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος της Αγγλίας, η Dianne Reay, επισκέπτρια καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο LSE και καθηγήτρια Εκπαίδευσης στο Cambridge, γράφει: «Οι ταξικές ανισότητες, συνδυασμένες με τη φυλή και το φύλο, διατρέχουν όλο το σύστημα και όχι μόνο ένα επίπεδο. Μπορεί τώρα να έχουμε συνεχώς αυξανόμενα Πανεπιστήμια για την εργατική, μεσαία και ανώτερη τάξη, όμως πάντοτε είχαμε σχολεία για την εργατική, μεσαία και ανώτερη τάξη. Ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί η ταξική και φυλετική πόλωση σε όλους τους τομείς και τα επίπεδα της βρετανικής εκπαίδευσης»⁵.

Η Γαλλία, παρότι είχε το πιο σκληρό συγκεντρωτικό σύστημα Εκπαίδευσης, απότοκο της Γαλλικής Επανάστασης και του Γαλλικού Διαφωτισμού, τις τελευταίες δεκαετίες ακολουθεί πολιτική εκπαιδευτικής διαφοροποίησης. Ο μαθητής μετά την πεντατάξια Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση οδηγείται στο τετραετές Γυμνάσιο, ενώ το Λύκειο έχει τριετή διάρκεια. Στο τέλος του Γυμνασίου δίνει εξετάσεις για το κατώτερο δίπλωμα (Diplome National du Brevet) και στο τέλος της Β' Λυκείου το Certificat d' Aptitude Professionnelle, το οποίο πιστοποιεί την επαγγελματική κατάρτιση στον τομέα επιλογής του μαθητή (CAP). Το Baccalaureat (Bac) χωρίζεται σε 3 κατευθύνσεις: Γενικό (General), τεχνολογικό (Technologique), επαγγελματικό (Professionnel). Η επιλογή των μαθητών έχει μεγάλη συνάφεια με την ταξική τους προέλευση, όπως φαίνεται στον πίνακα 3 που αφορά στοιχεία του 2019⁶.

Το πιο τρανταχτό όμως παράδειγμα για το πώς η αυτονομία και η ευελιξία των αναλυτικών προγραμμάτων οδήγησαν στην ακόμα μεγαλύτερη ταξική διαφοροποίηση των σχολείων στη Γαλλία, είναι οι Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ). Το 1982 αρχίζει ένα μεγάλο εθνικό πρόγραμμα «στήριξης» σχολείων, με βάση την κοινωνικοοικονομική προέλευση των μαθητών. Βαφτίστηκε «θετική διάκριση» και στόχο είχε την εξομάλυνση των αντιθέσεων.

Το 2012, παρότι γενικεύτηκε το συγκεκριμένο πρόγραμμα αυτήν την τριακονταετία σε 1.200 σχολεία από 363 στην έναρξή του, τα αποτελέσματα της PISA είναι αποκαλυπτικά: Η Γαλλία είναι η χώρα που η κοινωνικοοικονομική προέλευση των μαθητών ασκεί τη μεγαλύτερη επίδραση στις σχολικές επιδόσεις!

Το πρόγραμμα της PISA, παρά τις διαφωνίες και ενστάσεις που έχουμε διατυπώσει κατά καιρούς, αποδεικνύει με τα δικά τους κριτήρια τη συνάρτηση της ταξικής προέλευσης των μαθητών με τις επιδόσεις τους και το πώς οι ταξικές ανισότητες όχι απλώς αναπαράγονται, αλλά και οξύνονται μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα στις βασικότερες χώρες της Ευρώπης. Το γράφημα 2 με τα αποτελέσματα του διαγωνισμού το 2009 είναι αποκαλυπτικό.

Το «σύγχρονο» ευρωπαϊκό σχολείο που οραματίζεται το υπουργείο Παιδείας και προσπαθούν εδώ και τριάντα χρόνια όλες οι κυβερνήσεις να εφαρμόσουν και στη χώρα μας, είναι το σχολείο της υποβάθμισης του μορφωτικού επιπέδου για τα παιδιά της εργατικής και της λαϊκής οικογένειας, των ταξικών φραγμών στην πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Δεν αντανακλώνται απλώς οι ταξικές ανισότητες, που ούτως ή άλλως υπάρχουν στην κοινωνία, αλλά μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία οξύνονται. Είναι τόσο παλιό και σάπιο όσο και το σύστημά τους. Το μοναδικό κριτήριο για την αστική τάξη είναι πώς ο απόφοιτος και αυριανός εργαζόμενος θα έχει την κατάλληλη ηλικία και δεξιότητες για να είναι λειτουργικός, εκμεταλλεύσιμος και πειθήνιος στις ανάγκες της τότε παραγωγής σε κάθε χρονική περίοδο. Οπως τη δεκαετία του '50 και του '60 έπαιζε αυτόν τον ρόλο ο απόφοιτος της Πρωτοβάθμιας και της κατώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, έτσι και τώρα τον ίδιο ρόλο καλείται να παίξει ο απόφοιτος της υποβαθμισμένης και κατηγοριοποιημένης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Για εμάς σύγχρονο είναι το σχολείο που παρέχει σε όλα τα παιδιά προηγμένη γνώση με βάση την εξέλιξη της επιστήμης και της κοινωνίας, το σχολείο που αναπτύσσει ολοκληρωμένες προσωπικότητες που μπορούν να αντιληφθούν τη θέση τους στη φυσική και την κοινωνική πραγματικότητα. Στο σύγχρονο σχολείο, για εμάς, κριτήριο για το ποιος θα σπουδάσει είναι η κλίση και η θέληση του μαθητή και όχι η κοινωνικοοικονομική του προέλευση. Εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές οφείλουμε να δώσουμε τη μάχη, να βάλουμε ακόμα περισσότερα εμπόδια στην εφαρμογή αυτής της πολιτικής στην Εκπαίδευση, να δώσουμε τη μάχη να καταργηθεί το νομοσχέδιο - έκτρωμα της κυβέρνησης στην πράξη. Η θέση των εργαζομένων είναι μπροστά σε αυτήν τη μάχη, έχουν αντικειμενικό συμφέρον, γιατί τα παιδιά τους σε αυτό το σχολείο θα φοιτήσουν. Εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές μπορούμε να βάλουμε στο προσκήνιο την απαίτηση για το σχολείο των λαϊκών αναγκών, το πραγματικά σύγχρονο σχολείο του 21ου αιώνα.

Παραπομπές:

1.^https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bildung-Forschung-Kultur/Schulen/Tabellen/allgemeinbildende-beruflicheschulen-schularten-schueler.html και https://de.statista.com/statistik/daten/studie/981823/umfrage/anzahl-der-schueler-an-allgemeinbildenden-schulen/

2^. https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bildung-Forschung-Kultur/Schulen/_inhalt.html

3^. https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bildung-Forschung-Kultur/Bildungsstand/Tabellen/allgemeinbildender-abschluss.html?nn=209544#233808

4^. https://www.gov.uk/government/statistics/measuring-disadvantaged-pupils-attainment-gaps-over-time

5^. https://blogs.lse.ac.uk/politicsandpolicy/british-education-still-selecting-and-rejecting-in-order-to-rear-an-elite/

6^. https://data.education.gouv.fr/explore/dataset/fr-en-reussite-au-baccalaureat-origine-sociale/export/?disjunctive.annee&refine.annee=2019&sort=-nombre_d_admis_au_baccalaureat_general

7^. https://blogs.lse.ac.uk/politicsandpolicy/british-education-still-selecting-and-rejecting-in-order-to-rear-an-elite/