Στο δικαστήριο του Πύργου σύρεται για ακόμη μια φορά τη Δευτέρα 22 του μήνα ο πρώην πρόεδρος της ΕΛΜΕ Ηλείας Χρ. Ζαγανίδης, μέλος του ΔΣ της ΟΛΜΕ, με την κατηγορία της στάσης, σύστασης ομάδας, στην ουσία όμως δικάζεται για την αγωνιστική κινητοποίηση του κλάδου τον Ιούνη του 1998.

Το ΔΣ της ΟΛΜΕ καλεί τον εκπαιδευτικό κόσμο να καταδικάσει την απροκάλυπτη αυταρχική πολιτική της κυβέρνησης και καλεί τους εκπαιδευτικούς της Ηλείας να συμμετέχουν μαζικά στην 3ωρη στάση εργασίας και στη συγκέντρωση (έχει προγραμματιστεί για τις 11 το πρωί) έξω από τα δικαστήρια,που έχει αποφασίσει η ΕΛΜΕ και να διατρανώσουν την απαίτηση του κλάδου για το οριστικό σταμάτημα των διώξεων και κάθε αυταρχικής συμπεριφοράς.

«Αναδεικνύεται σε όλο του το μεγαλείο ο κυβερνητικός αυταρχισμός και η πολιτική πυγμής, που έχουν στόχο πλέον τις ίδιες τις δημοκρατικές και συνδικαλιστικές μας ελευθερίες», επισημαίνει το ΔΣ της ΟΛΜΕ σε σχετική ανακοίνωση. Απαιτεί δε, να σταματήσουν αμέσως όλες οι διώξεις, να παραγραφούν οι μέχρι τώρα καταδικαστικές αποφάσεις και να καταργηθεί η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου.

«Φτάνει πια», είναι το μήνυμα που στέλνει προς τους αρμόδιους του Οργανισμού Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Κατάρτισης (ΟΕΕΚ), η Ομάδα Πρωτοβουλίας Εκπαιδευτικών Δημοσίων ΙΕΚ από το Λασίθι Κρήτης, οι οποίοι ενώ σε λίγες μέρες ολοκληρώνουν τα μαθήματα του χειμερινού εξαμήνου του 2001, δεν έχουν πληρωθεί για τις δεδουλευμένες ώρες του εαρινού εξαμήνου του προηγούμενου έτους.

Η κατάσταση αυτή με τους απλήρωτους καθηγητές των δημόσιων ΙΕΚ αναδεικνύει για άλλη μια φορά τον υποβαθμισμένο χαρακτήρα αυτών των σχολών, της επαγγελματικής κατάρτισης γενικά και τη λογική της κυβερνητικής πολιτικής που οδηγεί την επαγγελματική εκπαίδευση στην αγκαλιά της ιδιωτικής παραπαιδείας. Οι διάφορες σχολές και κολέγια κάνουν «χρυσές δουλιές» με χιλιάδες οικογένειες να πληρώνουν υπέρογκα ποσά την ίδια στιγμή που οι «δημόσιες» σχολές υποβαθμίζονται παραπέρα.

Οπως επισημαίνουν οι εκπαιδευτικοί «το πρόβλημα δεν είναι τοπικό, ούτε απλά οικονομικό. Είναι πανελλαδικό με κοινωνικοοικονομικές προεκτάσεις», και υπογραμμίζουν «ότι ένας μεγάλος αριθμός εκπαιδευτών που εργάζονται στα Δημόσια ΙΕΚ, ζουν αποκλειστικά και μόνο από αυτή τους την εργασία, αλλά και αυτοί που εργάζονται περιστασιακά προγραμματίζουν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις, στηριζόμενοι σε αυτά τα χρήματα. Είναι αδιανόητο, λοιπόν, για ένα δημόσιο και κρατικό φορέα εξαιτίας κάποιων δήθεν γραφειοκρατικών διαδικασιών, όπως ισχυρίζονται να μην είναι συνεπής στις υποχρεώσεις τους».

Αναφερόμενοι στη στάση αυτή του ΟΕΕΚ αποδεικνύει για άλλη μια φορά την αδιαφορία και την κοινωνική αναλγησία του κράτους απέναντι στους εργαζόμενους. Εμείς πιστεύουμε ότι η πολιτική αυτή του ΟΕΕΚ δεν είναι τυχαία, ούτε οφείλεται σε οικονομικά προβλήματα του οργανισμού και την καταγγέλλουμε. Είναι σκόπιμη και συνειδητή επιλογή στα πλαίσια μιας γενικότερης πολιτικής που έχει σαν στόχο να υποβαθμίσει και αυτόν έστω με τα προβλήματα του θεσμού του Δημοσίου ΙΕΚ και να οδηγήσει σταδιακά στην κατάργησή του».

Η Ομάδα Πρωτοβουλίας, τέλος, απαιτεί επίσημη ενημέρωση σχετικά με τα δεδουλευμένα που καταβλήθηκαν και με αυτά που οφείλονται, καθώς και τους λόγους στους οποίους οφείλεται αυτή η καθυστέρηση, από τους διευθυντές των ΙΕΚ σε ανοιχτή συνάντηση με όλους τους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτές, καθώς και την άμεση εξόφληση όλων των δεδουλευμένων ωρών μέχρι και το τρέχον εξάμηνο που λήγει το Φεβρουάριο του 2001. Και καλεί τους εκπροσώπους των κομμάτων στο νομό, τη νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, τους δημάρχους και τα δημοτικά συμβούλια των δήμων καθώς και τους υπόλοιπους φορείς να πάρουν θέση και να στηρίξουν τα αιτήματά τους, διότι οι μακρόχρονες καθυστερήσεις πληρωμών «πλήττουν το κύρος και την αξιοπιστία των τοπικών ΙΕΚ με αρνητικές συνέπειες για την τοπική κοινωνία».

Την απόσυρση του νόμου 2817 για την «Εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες», την αναβάθμιση της Ειδικής Αγωγής και την καθιέρωσή της σαν δημόσιας και υποχρεωτικής εκπαίδευσης στην αποκλειστική ευθύνη της πολιτείας ζητούν οι εκπαιδευτικοί των Ειδικών Τάξεων των σχολείων του Περιστερίου. Σε σύσκεψη, που πραγματοποίησαν μετά από πρόσκληση του ΔΣ του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Περιστεριού «Ελλη Αλεξίου», αποφάσισαν να συσταθεί άμεσα Επιτροπή Ειδικής Αγωγής, να ενημερωθούν οι Δημοτικές Παρατάξεις, οι Σύλλογοι Γονέων, οι φορείς του Δήμου, αλλά και να γίνει προσπάθεια καταγραφής όλων των μαθητών που έχουν ανάγκη από Ειδική Αγωγή.

Οπως επισημαίνουν οι εκπαιδευτικοί στο Περιστέρι λειτουργούν 17 Ειδικές Τάξεις και ένα Ειδικό Σχολείο σε σύνολο 45 Δημοτικών και 50 Νηπιαγωγείων. Αναφέρουν, επίσης, ότι σήμερα στη χώρα μας λειτουργούν συνολικά και στις δύο βαθμίδες 800 περίπου Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής (ΣΜΕΑ). Απ' αυτές περίπου 200 είναι Ειδικά Σχολεία διαφόρων τύπων και 600 Ειδικές Τάξεις (τμήματα που λειτουργούν μέσα στα κοινά σχολεία). Οι μαθητές που φοιτούν στις ΣΜΕΑ είναι περίπου 15.000 και οι εκπαιδευτικοί γύρω στους 1.400.

«Αν δεχτούμε τις διεθνείς στατιστικές, σύμφωνα με τις οποίες το 10% του μαθητικού έχει Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες και χρήζει ιδιαίτερης βοήθειας και Ειδικής Εκπαίδευσης, σημαίνει ότι περίπου 180.000 μαθητές, στις δύο βαθμίδες, χρειάζονται ειδική στήριξη. Αρα ο μεγαλύτερος αριθμός των παιδιών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες βρίσκεται μέσα στις κοινές τάξεις και δεν παρέχεται σ' αυτά κανενός είδους στήριξη, αφού οι εκπαιδευτικοί αδυνατούν να προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες με αποτέλεσμα το στιγματισμό και την περιθωριοποίηση αυτών των παιδιών», σημειώνουν οι εκπαιδευτικοί.

Υπογραμμίζουν επίσης, ότι η δημόσια ειδική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση είναι σχεδόν ανύπαρκτη, αφού μόνο εφτά σχολές λειτουργούν (ΤΕΣΕΑ), στις οποίες φοιτούν μόνο 250 παιδιά. «Αυτό σημαίνει - τονίζουν - ότι όλα τα παιδιά που αποφοιτούν απ' το Δημοτικό ή καταπονούνται άδικα στα κοινά Γυμνάσια χωρίς στήριξη και χωρίς προοπτικής ή αν είναι εύποροι, πληρώνουν σε Ιδιωτικές Σχολές και φοιτούν εκεί. Ο μεγαλύτερος αριθμός, όμως, με σοβαρές κυρίως δυσκολίες πετιέται σε ιδρύματα ή ζει απομονωμένος σε κάποιο σπίτι».

Επισημαίνουν επίσης, ότι μια απ' τις κατευθύνσεις της ΕΕ είναι και η επέκταση της κοινοτικής βοήθειας - υποστήριξης στους μη κρατικούς οργανισμούς, δηλαδή στην ιδιωτική πρωτοβουλία, στη «φιλανθρωπία», στους «εθελοντικούς οργανισμούς». Ηδη υπάρχει μεγάλος αριθμός ιδιωτικών μονάδων ΕΑ και συγχρόνως με το νόμο δίνεται η δυνατότητα σε ιδιώτες να ιδρύουν ιδιωτικά ειδικά σχολεία, κέντρα κατάρτισης, πρόνοιας και περίθαλψης. «Ετσι λοιπόν απ' τη μια υπάρχει μια τάση υποβάθμισης, ακόμα περισσότερο της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης και απ' την άλλη προωθείται σαν εναλλακτική λύση η ιδιωτική πρωτοβουλία με ορατό τον κίνδυνο σταδιακής κατάργησης της παροχής δωρεάν ειδικής εκπαίδευσης». Γι' αυτό «η λύση βρίσκεται στην αναβάθμιση της Δημόσιας Ειδικής Αγωγής» και «η εκπαίδευση των α.μ.ε.α. είναι υπόθεση μόνο του κράτους και σίγουρα όχι της φιλανθρωπίας και της κερδοσκοπίας».

«Η συρρίκνωση του "κράτους πρόνοιας" στο βαθμό που υπήρχε στις χώρες της Δ. Ευρώπης και στη χώρα μας είναι δεδομένη. Ο χώρος της ΕΑ δε θα μπορούσε να ξεφύγει απ' τις ορέξεις των οραματιστών της κοινωνίας των λίγων, μιας κοινωνίας χωρίς κεκτημένα, όπου όλα θα πουλιούνται και θα αγοράζονται», καταγγέλλουν. Σημειώνουν δε ότι απ' τη μια επιχειρείται και νομικά πια να επιτραπεί η ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών κέντρων εκπαίδευσης - κατάρτισης παιδιών με ειδικές ανάγκες και από την άλλη να εξοικονομηθούν κονδύλια απ' τη μείωση των εργαζομένων στην Ειδική Εκπαίδευση που θα προκύψει απ' τον «περιορισμό» των Ειδικών Σχολείων και Ειδικών Τάξεων, αλλά και από τη μείωση του κόστους λειτουργίας των σχολείων. Και όλα αυτά έχουν αποτέλεσμα τη συρρίκνωση της Ειδικής Αγωγής και περιθωριοποίηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες.

Οπως η ΟΝΕ, η «μεγάλη ιδέα» του ευρωπαϊκού πολυεθνικού κεφαλαίου, ήταν ο στόχος της ΕΕ μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, έτσι και η «Διακήρυξη της Μπολόνια» φιλοδοξεί να εναρμονίσει το εκπαιδευτικό μοντέλο της ανώτατης εκπαίδευσης με τις συνολικές αναδιαρθρώσεις που υλοποιούνται στην οικονομία.

Η Διακήρυξη αυτή που απασχόλησε το διήμερο συνέδριο που άρχισε χτες, είναι ένα κείμενο που αποτελεί εξέλιξη αρχικής πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που κατέληξε τον Ιούνη του 1999 να υπογραφτεί από τους υπουργούς Παιδείας των χωρών της ΕΕ κι αυτούς των Ελβετίας, Μάλτας, Νορβηγίας, Ισλανδίας, Λιθουανίας, Λετονίας, Εσθονίας, Ουγγαρίας, Τσεχίας, Σλοβακίας, Πολωνίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας και θέτει το ζήτημα της ενιαιοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ευρώπη, στη βάση των αλλαγών στην οικονομία και των αναγκών του πολυεθνικού κεφαλαίου. Στόχος που προβάλλεται ως η αναγκαιότητα της εποχής, είναι η «δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης, που θα αποτελέσει το κλειδί για την προώθηση της κινητικότητας και απασχολησιμότητας των Ευρωπαίων πολιτών» και η «καλύτερη συμβατότητα και συγκρισιμότητα» των συστημάτων ανώτατης εκπαίδευσης.

Ουσιαστικά πρόκειται για την πρόταση που προβάλλει σήμερα το κεφάλαιο, ώστε οι αλλαγές στα εκπαιδευτικά συστήματα να συμβαδίσουν με τις γενικότερες αναδιαρθρώσεις και αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις ώστε να παράγεται μαζικά ένα ευέλικτο, μισοειδικευμένο εργατικό δυναμικό και μια ελίτ επιστημόνων στην υπηρεσία της καπιταλιστικής παραγωγής. Κεντρικός πυρήνας της είναι «η υιοθέτηση ενός συστήματος σπουδών που θα στηρίζεται βασικά σε δυο κύκλους σπουδών, ένα προπτυχιακό και ένα μεταπτυχιακό», που το επίπεδο του προπτυχιακού θα είναι υποβιβασμένο στα τρία χρόνια, και το μεταπτυχιακό θα σπάει σε δυο χρόνια μάστερ και τρία χρόνια διδακτορικό, το λεγόμενο σχήμα 3-2-3. Αυτό σημαίνει ότι το πτυχίο (τριών χρόνων) δε θα έχει καμιά σχέση με ολοκληρωμένη επιστημονική γνώση αλλά απλά θα οδηγεί σε κάποια αρχική κατάρτιση. Από εκεί θα βγαίνει μια μάζα «επιστημόνων», ανέργων «απασχολήσιμων», εύκολα εκμεταλλεύσιμων από το κεφάλαιο.

Η ουσιαστική επιστημονική γνώση θα μένει για λίγους που θα καταφέρνουν να προχωρήσουν σε μεταπτυχιακές σπουδές και αυτές θα χωρίζονται σε μετατυχιακό και διδακτορικό, επιπλέον 2 και 3 χρόνια αντίστοιχα.

Ο πυρήνας αυτός της Διακήρυξης συμπληρώνεται και με άλλες αντιδραστικές προτάσεις - ρυθμίσεις που ήδη εφαρμόζονται σε μερικές χώρες της ΕΕ. Πιο χαρακτηριστικές είναι αυτές του συστήματος διδακτικών πιστωτικών μονάδων, όπου ο φοιτητής θα «συλλέγει» διάφορες πιστοποιήσεις, αποκομμένες γνώσεις, που υποτίθεται θα τον βοηθούν να βρει μια θέση στην αγορά εργασίας. Είναι δε ενδεικτικό ότι θα μπορεί να «συλλέγει» και μονάδες από μη πανεπιστημιακά ιδρύματα, πράγμα που ανοίγει το δρόμο για την απ' το παράθυρο αναγνώριση διαφόρων σχολών, κέντρων ελευθέρων σπουδών και άλλων μαγαζιών της εμπορευματοποιημένης γνώσης στην προοπτική της αναγνώρισης ιδιωτικών πανεπιστημίων. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η λογική του «συμπληρώματος διπλώματος» που έμμεσα αναγνωρίζεται ότι το πτυχίο θα χρειάζεται διάφορες συμπληρώσεις.

Μέσα στην αίθουσα του συνεδρίου ο υπουργός έλεγε ότι δε δεσμεύεται από τη Διακήρυξη της Μπολόνια, αλλά τον διέψευδε ο Γερμανός εισηγητής...

Εξω από την αίθουσα του συνεδρίου, οι φοιτητές της Πανσπουδαστικής ΚΣ έστελναν το μήνυμα αγώνα ενάντια στο «εκπαιδευτικό Μάαστριχτ», όπως έγραφε το πανό που είχαν αναρτήσει στην είσοδο του ξενοδοχείου όπου πραγματοποιείται το συνέδριο, με συνθήματα για πραγματική αναβάθμιση των σπουδών, πτυχία με αντίκρισμα και δικαίωμα στη δουλιά.

... έξω οι φοιτητές διαδήλωναν, καταγγέλλοντας το «εκπαιδευτικό Μάαστριχτ», που υποβαθμίζει τις σπουδές τους

Περισσότερο τεχνοκρατική και πλησιέστερη στους πραγματικούς στόχους της Συνθήκης της Μπολόνια ήταν η εισήγηση του βασικού συμβούλου της Οργάνωσης των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, Γερμανού Guy Haug, ο οποίος ανέλυσε τους στόχους. Ως βασικό στόχο της συνθήκης περιέγραψε τη δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μέσα στον οποίο θα κινείται η κινητικότητα και η αξιολόγηση των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων. Ο εισηγητής, ο οποίος θα είναι και ο συγγραφέας του κειμένου αναφοράς της Συνόδου υπουργών Παιδείας στην Πράγα (που θα συζητήσει τη Διακήρυξη της Μπολόνιας), δήλωνε ότι οι αλλαγές δεν επιβάλλονται σε κανέναν, όμως ο κάθε υπουργός Παιδείας δεσμεύτηκε να συστήσει αλλαγές στη χώρα του με τέτοιο τρόπο που αυτές θα καταλήγουν σε μία κοινή εκπαιδευτική πραγματικότητα, η οποία θα επιτρέπει τη συγκρισιμότητα μεταξύ των συστημάτων. Αναλύοντας το σχήμα 3 - 2 - 3, είπε, οι χώρες δεν μπορούν να δεχτούν σπουδές μακράς διάρκειας και ανεργία των αποφοίτων και ότι δίνει στους φοιτητές τη δυνατότητα να αναπτύξουν το ατομικό τους εκπαιδευτικό πρόγραμμα (!), ενώ έκανε λόγο και για ευρωπαϊκή διάσταση στη διασφάλιση της ποιότητας. Ο ομιλητής, απαριθμώντας τις καινοτομίες που εισάγει η Συνθήκη της Μπολόνια, δεν μπόρεσε παρά να αναφερθεί στην παρέμβαση της αγοράς εργασίας και στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έναντι των ΗΠΑ. Δεν παρέλειψε δε να αναφερθεί και στην αξιολόγηση ως έναν από τους λόγους για τους οποίους πρέπει να υπάρξει σύγκλιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και τη χρηματοδότηση πάντα σε σχέση με τον αριθμό των φοιτητών και τη δυνατότητα του πανεπιστημίου να ελκύει τους φοιτητές. Η Συνθήκη της Μπολόνια, είπε, αντανακλά μια αναζήτηση κοινών απαντήσεων σε κοινές ερωτήσεις και το ενδιαφέρον των κυβερνήσεων προϋπήρχε της συνθήκης. Με δεδομένες τις γενικότερες εξελίξεις, η αλλαγή δομής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, καθώς το ίδιο το σύστημα ασκεί πιέσεις.

Στη διάρκεια της συζήτησης που ακολούθησε, πανεπιστημιακοί καθηγητές εξέφρασαν τον προβληματισμό τους για τα όσα προωθούνται. Ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Γ. Μπαμπινιώτης, παίρνοντας το λόγο, είπε μεν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να μείνει έξω από την προσπάθεια που συντελείται, επισήμανε όμως ότι δεν είναι δυνατό να υπάρξει σύγκλιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρώπη, αν δεν υπάρχει δέσμευση από την ελληνική κυβέρνηση για εφαρμογή της συνθήκης. Είπε επίσης χαρακτηριστικά ότι επιστήμες σε σπουδές όπως η Νομική δεν μπορούν να γίνουν σε 3 χρόνια, ενώ σε ό,τι αφορά την περιβόητη κινητικότητα, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθήνας υποστήριξε ότι αυτή ενδιαφέρει μόνο τις μεγάλες χώρες που περιμένουν «φοιτητική πελατεία». Ο καθηγητής του ΕΜΠ Θ. Λουκάκης τόνισε ότι για να υπάρχει μεταπτυχιακό, πρέπει να υπάρχει και προπτυχιακό και έφερε το παράδειγμα της Αγγλίας, όπου το μεταπτυχιακό γίνεται σε αντικείμενο άσχετο με αυτό του πτυχίου. «Στην Αγγλία τα μάστερ πουλιούνται», είπε χαρακτηριστικά και επισήμανε τον κίνδυνο να δημιουργηθεί ένα κακό αντίγραφο του αμερικανικού συστήματος.

Στη διάρκεια των χτεσινών εργασιών εκπρόσωποι της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Φινλανδίας παρουσίασαν τα συστήματα ανώτατης εκπαίδευσης που ισχύουν στις χώρες τους. Κοινός τόπος είναι ότι και στις τρεις χώρες έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια μεταρρυθμίσεις και αλλαγές, με στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή σύγκλιση με το μοντέλο που ισχύει στην Αγγλία. Ειδικότερα στη Γερμανία και τη Φινλανδία εφαρμόζεται σύστημα με πανεπιστημιακές και μη πανεπιστημιακές ανώτερες σχολές, ενώ στην Ιταλία η πρόσφατη μεταρρύθμιση αφορά μόνο πανεπιστήμια και στηρίζεται σε ένα πολύπλοκο σύστημα πιστωτικών μονάδων. Παρά την προσπάθεια και των τριών εισηγητών να παρουσιάσουν τα θετικά στοιχεία των μεταρρυθμίσεων αυτών, οι παρεμβάσεις και ερωτήσεις των παρευρισκόμενων πανεπιστημιακών αντικατόπτριζαν τις επιφυλάξεις από την πλευρά των ελληνικών ΑΕΙ.

Την ανάγκη εξασφάλισης ισότιμης πρόσβασης όλων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη συνέχιση της χρηματοδότησής της από το κράτος, υποστήριξε μιλώντας στο συνέδριο ο Alex Aerden εκ μέρους των Εθνικών Φοιτητικών Ενώσεων της Ευρώπης.