Eurokinissi

Με τις νέες αποφάσεις, οι εργαζόμενοι θα πληρώνουν απ' την τσέπη τους ακόμα και για 200 Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, φάρμακα ευρείας κατανάλωσης, όπως το ντεπόν

Η διαπίστωση ανήκει στον Κ. Φρουζή, που από τη θέση του αντιπροέδρου της «Novartis Hellas», της θυγατρικής που διατηρεί στη χώρα μας η γνωστή πολυεθνική στο χώρο των φαρμάκων, έδωσε πέρσι συνέντευξη στην εφημερίδα «Κέρδος» και απαντά σε ερώτηση για τις επιπτώσεις που έχει στον κλάδο η οικονομική κρίση. Η απάντηση είναι σαφής: Η φαρμακοβιομηχανία είναι καταφύγιο για τα επιχειρηματικά κέρδη!

Ο Θ. Χαραμής, διευθύνων σύμβουλος του «Υγεία», που ανήκει στον όμιλο της MIG του Βγενόπουλου, λέει το ίδιο ακριβώς πράγμα με διαφορετικά λόγια: «Η ιδιωτική Υγεία είναι ένας αμυντικός κλάδος και θεωρείται ο τελευταίος που θα υποστεί επιπτώσεις από την οικονομική κρίση».

Και οι δύο παραπάνω παράγοντες, μάνατζερ είναι οι άνθρωποι, τη δουλειά τους κάνουν. Αξιολογούν την κατάσταση με βάση τα επιχειρηματικά κριτήρια και από τη στιγμή που κρίνουν ότι ο τομέας που δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις που εκπροσωπούν είναι «καταφύγιο» κερδοφορίας, ή ότι θα είναι ο τελευταίος που θα χτυπηθεί από την κρίση, απλά το λένε.

Ας αναλογιστούμε, όμως, τι ακριβώς κρύβεται πίσω από αυτές τις φράσεις. Ας συνειδητοποιήσουμε την κατάντια - περί κατάντιας πρόκειται - της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Ολόκληροι λαοί και μαζί τους εκατομμύρια εργαζόμενοι στη δική μας χώρα στενάζουν από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, κι όμως μέσα σε αυτόν το χαλασμό, μέσα σ' αυτή τη λαίλαπα που έχει ξεσπάσει ενάντια στους εργαζόμενους, κάποιοι εξακολουθούν να νιώθουν ασφαλείς. Οχι απλά για την επιβίωσή τους, ούτε επειδή θα καταφέρνουν να διατηρήσουν τη θέση που είχαν μέχρι σήμερα, αλλά για την παραπέρα ισχυροποίησή τους, για την ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των κεφαλαίων τους. Γιατί; Επειδή στον καπιταλισμό η Υγεία του κοσμάκη έχει μετατραπεί σε μια ιδιαίτερα προσοδοφόρα φάμπρικα, η οποία, βρέξει - χιονίσει, θα συνεχίσει να αποσπά όλο και μεγαλύτερα κέρδη. Επειδή, όπως πολύ εύστοχα τονίζει το ΚΚΕ, «το φάρμακο στον καπιταλισμό αποτελεί ένα ακριβοπληρωμένο εμπόρευμα, όπου τα μέσα παραγωγής του, η διακίνησή του, όπως και η έρευνα, βρίσκονται στα χέρια, στην ιδιοκτησία ορισμένων κεφαλαιοκρατών, για να εξασφαλίζουν κέρδη και υπερκέρδη».

Το γεγονός ότι ο κλάδος του φαρμάκου σε διεθνές επίπεδο αποτελεί κλάδο εξασφαλισμένων κερδών, πυροδοτεί και τις συνεχείς ανακατατάξεις που γίνονται στο χώρο, με στόχο τη συγκέντρωση των κεφαλαίων και τη συγκεντροποίηση της παραγωγής σε όλο και λιγότερα χέρια. Ηδη τις τελευταίες δεκαετίες, μια μικρή ομάδα φαρμακευτικών πολυεθνικών, μέσα από διαδικασίες εξαγορών και συγχωνεύσεων, ελέγχει το μεγαλύτερο όγκο της παραγωγής και διακίνησης φαρμάκων. Παράλληλα, με τη δύναμη που έχουν αποκτήσει, στην ουσία, χειραγωγούν απευθείας τον προσανατολισμό και το εύρος της έρευνας, αλλά και τις εξελίξεις όχι μόνο στους κλάδους της Υγείας γενικά, αλλά και της ίδιας της ιατρικής. Στην πραγματικότητα, αντί οι ανάγκες της κοινωνίας για ανάπτυξη της ιατρικής στην υπηρεσία του λαού να προσδιορίζουν το πλαίσιο λειτουργίας του κλάδου της παραγωγής φαρμάκων, οι πολυεθνικές του κλάδου και η δική τους κερδοφορία καθορίζουν τις εξελίξεις στο χώρο της ιατρικής.

Το 2009, εκτιμήθηκε ότι για τον κλάδο του φαρμάκου ήταν χρονιά μεγάλων επιχειρηματικών κινήσεων και συμφωνιών, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων, σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρόκειται για εξελίξεις, που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο επηρεάζουν και τα υποκαταστήματα των πολυεθνικών στην Ελλάδα, αφού οι περισσότερες από αυτές έχουν δημιουργήσει στη χώρα θυγατρικές εταιρείες.

Ανάμεσα στις σημαντικότερες ανακατατάξεις που έγιναν πέρσι ήταν η εξαγορά της «Wyeth» (ΗΠΑ) από την «Pfizer» (ΗΠΑ) αντί τιμήματος 64 δισ. δολαρίων. Ακόμα η εξαγορά μεγάλου πακέτου (44%) της βιοτεχνολογικής εταιρείας «Genentech» από τη «Roche», αντί 47 δισ. δολαρίων. Το 2009 συγχωνεύτηκαν οι αμερικανικές «Merck» και «Schering-Plough» δημιουργώντας ένα τεράστιο μονοπώλιο, το οποίο, όπως αυτοδιαφημίζεται, αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη φαρμακευτική εταιρεία στον κόσμο.

Στη χώρα μας ο κλάδος της φαρμακοβιομηχανίας τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει ιδιαίτερα σημαντική ανάπτυξη. Σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που από το Γενάρη του 2009 η Στατιστική Υπηρεσία τον καταχωρεί στα στοιχεία της ως ξεχωριστό κλάδο της μεταποίησης, με την κωδική ονομασία βασικά φαρμακευτικά προϊόντα και σκευάσματα. Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, ο όγκος παραγωγής στον κλάδο, το μήνα Δεκέμβρη κάθε χρόνου, παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια την παρακάτω εξέλιξη:

• 2006: αύξηση 20%
• 2007: αύξηση 23,3%
• 2008: αύξηση 6,5%
• 2009: αύξηση 12%

Ο κλάδος, δηλαδή, συνολικά, μέσα στην τετραετία παρουσίασε αύξηση της τάξης του 76,5%! Για να κατανοήσουμε τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει αυτή η αύξηση, να σημειώσουμε ότι στο αντίστοιχο διάστημα η εξέλιξη του συνόλου της παραγωγής στους κλάδους της ελληνικής μεταποίησης σημείωσε κάμψη που φτάνει το 17,3%. Σύμφωνα με την εξέλιξη που παρουσιάζει ο κλάδος από το 2005 και μετά, κατατάσσει τη φαρμακοβιομηχανία ως τον κλάδο με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη μεταξύ των 23 κλάδων της μεταποίησης.

Αν ψάξει κανείς τους λόγους που ευνοούν τον κλάδο στην ανοδική του πορεία, μπορεί να διαπιστώσει αρκετούς, μεταξύ των οποίων:

Η δεδομένη κυβερνητική πολιτική του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, η οποία κινείται στην όλο και μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών της Υγείας και των παραγωγικών κλάδων που στηρίζουν τη Δημόσια Υγεία, κάτι που οδηγεί σε συνεχή βελτίωση της αποδοτικότητας - κερδοφορίας των φαρμακοβιομηχανιών.

Οι συνεχώς διευρυνόμενες πωλήσεις - προμήθειες των φαρμακοβιομηχάνων προς τα κρατικά νοσοκομεία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, κατά τη δεκαετία 1998-2008, η λεγόμενη φαρμακευτική δαπάνη διαμορφώθηκε από το 1,8 δισ. ευρώ το 1998, σε 8,1 δισ. ευρώ το 2008! Δηλαδή, το κόστος για τα φάρμακα που πληρώνουμε εμείς και τα ασφαλιστικά μας ταμεία, μέσα σε μια δεκαετία, εκτινάχθηκε σε ποσοστό 350%!

Ο υψηλός βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς. Στα χαρτιά εμφανίζονται περί τις 70 επιχειρήσεις παραγωγής φαρμάκου, ωστόσο το συντριπτικά μεγάλο μέρος των πωλήσεων - κερδών πραγματοποιείται από ελάχιστες εταιρείες. Είναι ενδεικτικό ότι οι 4 μεγαλύτερες του κλάδου («Αλάπις», «Πφράιζερ», «Βιανέξ» και «Νοβάρτις») διαθέτουν το 67% του συνολικού ενεργητικού, ενώ οι 20 πρώτες το 92%!

Το μεγάλο ποσοστό υπεραξίας που καταφέρνουν και αποσπούν από τους εργαζόμενους οι φαρμακοβιομήχανοι. Αν και δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία, είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με ανάλυση του ΙΟΒΕ, «η παραγωγικότητα (προστιθέμενη αξία παραγωγής προς αριθμό απασχολουμένων) στο φαρμακευτικό κλάδο το 2005 διαμορφώθηκε στα 50.817 ευρώ ανά εργαζόμενο».

Τα αισθητά καλύτερα αποτελέσματα, συγκριτικά με το μέσο όρο που ισχύει στους κλάδους της μεταποίησης, σε δείκτες, όπως, τα περιθώρια μεικτού και καθαρού κέρδους και της αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων. Για παράδειγμα, η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων το 2008 ήταν 5,5% για το σύνολο της μεταποίησης, ενώ για τον κλάδο του φαρμάκου διαμορφώθηκε στο 10,4%. Την ίδια χρονιά τα περιθώρια μεικτού κέρδους για το σύνολο της μεταποίησης ήταν 18,8%, ενώ για τον κλάδο του φαρμάκου 37,1%. Ακόμα θεαματικότερα είναι τα αποτελέσματα για τα καθαρά κέρδη, αφού στη μεταποίηση συνολικά διαμορφώθηκαν στο 2,6% των πωλήσεων, αλλά στον κλάδο του φαρμάκου στο 7,6%.

Η υψηλή κερδοφορία, ακόμα και σε συνθήκες κρίσης. Είναι ενδεικτικό ότι τη διετία 2007-2008, οι 4 μεγαλύτερες εταιρείες σημείωσαν επίσημα καθαρά κέρδη περί τα 400 εκατομμύρια ευρώ, που αποτελούν πάνω από το 85% των κερδών του κλάδου. Τα κέρδη των 30 πρώτων έφτασαν τα 518 εκατ. ευρώ αντιπροσωπεύοντας το 96% των κερδών του κλάδου.

Ενδεχομένως να πρόκειται για τον κλάδο που ανάλογα με το μέγεθός του πραγματοποιεί τις περισσότερες εξαγωγές προϊόντων, ενώ ταυτόχρονα τα φαρμακευτικά είδη βρίσκονται στις πρώτες θέσεις των εισαγωγών σε σχέση με την κατανάλωση φαρμάκων. Πρόκειται για μια κατάσταση που υπάρχει και συνεχώς διευρύνεται εξαιτίας της επιλογής που έχουν οι φαρμακοβιομήχανοι να εξάγουν φάρμακα σε χώρες με υψηλότερες τιμές πωλήσεων, ενώ την ίδια στιγμή φάρμακα που παράγονται στην Ελλάδα τα εισάγουν οι φαρμακοβιομήχανοι επειδή τα εξασφαλίζουν φτηνότερα σε άλλες αγορές.

Ο κατάλογος των ...επιδόσεων του κλάδου και των επιχειρηματιών - εκπροσώπων του δεν έχει τέλος. Οπως δεν μπορεί να θεωρείται ότι με την παράθεση των παραπάνω στοιχείων τελειώνει η πρόκληση να προσφέρονται δυνατότητες πλουτισμού από την παραγωγή και τη διακίνηση ενός αγαθού, όπως είναι το φάρμακο. Ενός αγαθού, που αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό της ιατρικής και της πολιτικής προστασίας της Δημόσιας Υγείας, η οποία σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να παραδίνεται στην επιχειρηματική δράση.

Στιγμιότυπο από παρέμβαση της ΟΕΦΣΕΕ στο υπουργείο Υγείας

«Μειώθηκε η παραγωγή και πρέπει να διώξουμε κόσμο. Σήμερα είναι δύο εργαζόμενοι, αύριο θα ακολουθήσουν κι άλλοι. Πρέπει να επιβιώσουμε στον ανταγωνισμό που υπάρχει. Μερικές πολυεθνικές θα βγάλουν από τη μέση τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις».

Τα παραπάνω είναι λόγια φαρμακοβιομηχάνων. Περιγράφουν γλαφυρά πως όσο το φάρμακο είναι εμπόρευμα στα χέρια των επιχειρηματιών που ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τα κομμάτια της πίτας, όσο συνεχίζεται η καπιταλιστική ανάπτυξη στον κλάδο, τίποτα δεν είναι εξασφαλισμένο για τους εργαζόμενους, οι οποίοι καλούνται πάντα να πληρώσουν τα σπασμένα από τους σφοδρούς ανταγωνισμούς των επιχειρηματιών. Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα λαϊκά στρώματα, καθώς η κυκλοφορία, η ποιότητα και οι τιμές των φαρμάκων εξαρτώνται από τις επιχειρηματικές ορέξεις των φαρμακοβιομηχάνων.

Με επίθεση στο τρίπτυχο Συλλογική Σύμβαση Εργασίας - εργασιακές σχέσεις - δικαίωμα σε σταθερή εργασία προσπαθούν οι φαρμακοβιομήχανοι να διαφυλάξουν και να αυξήσουν τα ήδη τεράστια κέρδη τους, να επιβιώσουν στο ανελέητο παιχνίδι των ανταγωνισμών και να παραγκωνίσουν άλλες επιχειρήσεις από την αγορά. Αναφέρουμε ενδεικτικά παραδείγματα για την κατάσταση των εργαζομένων του κλάδου το τελευταίο διάστημα:

• Η εταιρεία «Sanofi Aventis» έδιωξε πρόσφατα πάνω από 100 εργαζόμενους (μείωση του προσωπικού κατά 25%) αξιοποιώντας τη μέθοδο της «οικειοθελούς» αποχώρησης. Μάλιστα, η εργοδοσία ισχυρίστηκε κυνικά ότι οι εργαζόμενοι με τα χρήματα που τους έδωσε θα ...ζήσουν μέχρι να βρουν αλλού δουλειά. Βέβαια, οι «οικειοθελείς» αποχωρήσεις αξιοποιούνται από πολλές επιχειρήσεις για να ξεμπερδεύουν «αναίμακτα» με τις περικοπές προσωπικού και να προσπερνούν το «εμπόδιο» του ορίου στις απολύσεις.
• Στη «ΛΑΒΙΦΑΡΜ», όταν έκλεισε αποθήκη του Ομίλου, έχασαν τη δουλειά τους σταδιακά πάνω από 10 εργαζόμενοι.
• Στην «ΑΝΦΑΡΜ» (Βοιωτία) η εργοδοσία επιχείρησε να επιβάλει εκ περιτροπής 4ήμερη εργασία, αλλά οι εργαζόμενοι δεν το υπέγραψαν. Τελικά, πέταξε στο δρόμο 12 εργαζόμενους.
• Ο όμιλος φαρμάκου - καλλυντικού «Σαράντης» στα Οινόφυτα έδιωξε 6 εργαζόμενους, ενώ απασχολεί άλλους μέσω εργολάβων. Την ίδια στιγμή, η εργοδοσία του Ομίλου επιχειρεί να αλλάξει τη σύμβαση των εργαζομένων, από τον κλάδο του φαρμάκου σε σύμβαση ιδιωτικών υπαλλήλων, με διάφορα προσχήματα, φωνάζοντας τους εργαζόμενους έναν - έναν και δίνοντάς τους να υπογράψουν άλλη σύμβαση από αυτή του κλάδου!
• Στη «ΦΑΡΜΑΝΕΛ» το τελευταίο δίμηνο έχουν γίνει 4 απολύσεις.
• Στη «ΡΑΦΑΡΜ» 2 εργαζόμενοι έχασαν τη δουλειά τους. Η εργοδοσία ισχυρίστηκε ότι «δε βγαίνουν», ότι δε θα «επιβιώσουν στο μεγάλο ανταγωνισμό» και ότι θα ακολουθήσουν νέες απολύσεις.
• Στην «ΚΛΕΒΑ» έχει εφαρμοστεί η 4ήμερη εκ περιτροπής εργασία ενώ έγιναν και 2 απολύσεις (σ.σ. τη μία την πήρε πίσω). Το ίδιο και στη «ΒΙΟΣΠΡΕΫ». Επιβλήθηκε 4ήμερη εργασία και 2 εργαζόμενοι έχασαν τη δουλειά τους.
• Στη «ΧΡΙΣΠΑ» οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι από τον Απρίλη. Μάλιστα, η εργοδοσία κάλεσε - το κάνει σε καθημερινή βάση - τους εργαζόμενους «να κάνουν το σταυρό τους» να πάρει η εταιρεία παραγγελίες και να πληρωθούν τα δεδουλευμένα τους!
• Στη «ΦΑΜΑΡ» είναι πάγια τακτική οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου για 2, 3 μήνες κλπ. Το τελευταίο διάστημα σχεδόν καμία σύμβαση δεν ανανεώνεται. Με εντατικοποίηση της εργασίας και μείωση του κόστους εργασίας, η κερδοφορία της καλά κρατεί. Οπως αναφέρει σε επιστολή προς στο σωματείο του εργοστασίου λίγες μέρες πριν τη συμμετοχή των εργαζομένων στην 24ωρη απεργία στις 20 Μάη, «έχουμε ήδη εξασφαλίσει νέα συμβόλαια ύψους εσόδων 4 εκατ. ευρώ για τα εργοστάσιά μας για την εκτέλεση των οποίων θα επενδύσουμε περίπου 1,2 εκατ. ευρώ εντός του επόμενου εξαμήνου». Στην ίδια επιστολή η εταιρεία καλεί τους εργαζόμενους να επικεντρωθούν στις ανάγκες των πελατών της!

Οτι ...εξανεμίζονται τα κέρδη τους ισχυρίστηκαν οι φαρμακοβιομήχανοι και στις 25 Μάη όταν - μετά από πιέσεις των ταξικών δυνάμεων του κλάδου - η Ομοσπονδία Εργαζομένων Φαρμάκου και Συναφών Επαγγελμάτων Ελλάδας (ΟΕΦΣΕΕ) συναντήθηκε με το Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) για την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Μάλιστα, «εκβιάζοντας» έμμεσα για μηδενικές αυξήσεις, οι μεγαλοεργοδότες είπαν πως «δεν έχουμε ακόμα μαζική προσφυγή σε απολύσεις...».

Σύμφωνα με την πρόσφατη έκδοση της ICAP (2006-2008), ο κλάδος του φαρμάκου - καλλυντικού φιγουράρει ανάμεσα στους 40 κορυφαίους κλάδους της ελληνικής βιομηχανίας. Συγκεκριμένα, ο κλάδος του φαρμάκου παρουσιάζει το μεγαλύτερο περιθώριο μεικτού κέρδους (37,06%) και κορυφαίος υποκλάδος είναι τα καλλυντικά με περιθώριο μεικτού κέρδους 54,6%. Ωστόσο, οι φαρμακοβιομήχανοι αξιοποιούν δεόντως στις διαπραγματεύσεις τους με τους εργαζόμενους για τη ΣΣΕ, και για να αποδεχτούν απολύσεις, εκ περιτροπής εργασία κλπ., τη λεγόμενη μείωση των τιμών των φαρμάκων που ανακοίνωσε πρόσφατα η κυβέρνηση.

Η ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας και στο φάρμακο εγκαταλείπει τις λαϊκές ανάγκες και τα δικαιώματα των εργαζομένων του κλάδου στις συμπληγάδες του επιχειρηματικού ανταγωνισμού.

«Το "παιχνίδι" αυτό με τη μείωση των τιμών των φαρμάκων συμφέρει τις πολυεθνικές γιατί προχωράει η συγκέντρωση στον κλάδο, με στόχο οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να φύγουν από τη μέση. Αυτοί που θα την πληρώσουν, φυσικά, είναι οι εργαζόμενοι, αλλά και οι καταναλωτές», εξηγεί η Γιώτα Ταβουλάρη, πρόεδρος της ΟΕΦΣΕΕ. «Κάποιες εταιρείες μπορούν επίσης να σταματήσουν την κυκλοφορία ενός φαρμακευτικού προϊόντος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους ασθενείς που το χρειάζονται, ή να αποφασίσουν κάποιες πολυεθνικές ότι θα το κυκλοφορούν μόνο στο εξωτερικό. Επιπλέον, είναι πιθανό μια φαρμακευτική να αυξήσει λίγο την ποσότητα ενός φαρμάκου - δεν της κοστίζει τίποτα αυτό - για να διατηρήσει την προηγούμενη τιμή».

Η τύχη και η υγεία των λαϊκών στρωμάτων, δηλαδή, βρίσκεται στα χέρια των φαρμακευτικών εταιρειών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα τέλη του Μάη η εταιρεία «Νοvo Nordisk» ανακοίνωσε απόσυρση 17 φαρμακευτικών προϊόντων της που αφορούν τους ασθενείς με διαβήτη, δηλαδή ανθρώπους που τα έχουν άμεση ανάγκη. H εταιρεία «Leo Pharma» απέστειλε «ενημερωτική» - απειλητική επιστολή στις ελληνικές αρχές σχετικά με πιθανή απόσυρση των 18 από τα 29 της φάρμακα. Η ίδια εταιρεία «προσέφυγε στα ένδικα μέσα ζητώντας την ακύρωση του σημερινού δελτίου τιμών και την εφαρμογή νόμου περί καθορισμού των τιμών βάσει του μέσου όρου των 3 χαμηλότερων τιμών της EU 22 προκειμένου να αποφευχθούν σοβαρές ελλείψεις των φαρμάκων της, θέτοντας σε κίνδυνο τους Ελληνες ασθενείς», αναφέρει σε σχετικό δελτίο Τύπου! Ακόμα και προχτές, Παρασκευή, φαρμακευτική εταιρεία ανακοίνωσε αύξηση των τιμών στο προϊόν (ινσουλίνη) που παράγει, αφού προηγουμένως είχε απειλήσει ότι θα το αποσύρει.

Επιπλέον η Γ. Ταβουλάρη υπενθυμίζει ότι «όλο το προηγούμενο διάστημα είχαμε αυξήσεις στα φάρμακα σχεδόν κάθε τρίμηνο. Για να μη μιλήσουμε για τα λεγόμενα "νέα" φάρμακα που έπαιρναν αυξήσεις ως "νέα", ενώ αυτό που άλλαζε δεν ήταν οι πρώτες ύλες, αλλά ο συνδυασμός τους, γίνονταν τροποποιήσεις στη σύνθεσή τους και οι τιμές ...ανέβαιναν».

Να, γιατί οι εργαζόμενοι του κλάδου και τα υπόλοιπα λαϊκά στρώματα θα είναι εξασφαλισμένοι μόνο αν καταργηθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα στο Φάρμακο και την Υγεία. Σήμερα είναι μονόδρομος η πάλη όλων για τη δημιουργία ενός ενιαίου κρατικού φορέα παραγωγής, εισαγωγής, έρευνας και διανομής φαρμάκων, που θα διασφαλίζει σταθερές θέσεις εργασίας με πλήρη δικαιώματα, αλλά και φθηνά - σε κάποιες περιπτώσεις και δωρεάν - ποιοτικά φάρμακα για όσους έχουν ανάγκη.

Οι φαρμακοβιομήχανοι, όχι απλά είναι περιττοί στην παραγωγική διαδικασία, αλλά βάζουν και πολλά εμπόδια, ευθύνονται για τις καθημερινές τραγωδίες που ζουν οι εργαζόμενοί τους και οι ασθενείς που πληρώνουν αδρά για να θεραπευτούν. Αλλη πτυχή είναι ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες διεισδύουν και στην Υγεία προμηθεύοντας τα δημόσια νοσοκομεία με φάρμακα και ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Από κει προκύπτουν τα λεγόμενα χρέη των νοσοκομείων και απειλούν οι εταιρείες ότι θα σταματήσουν την τροφοδότησή τους. Οπως φαίνεται, «μέση» λύση δεν υπάρχει. Οσο το φάρμακο και η υγεία βρίσκονται στα χέρια των επιχειρηματιών, όλοι οι εργαζόμενοι θα βρίσκονται σε έναν φαύλο κύκλο.

Η κυβέρνηση λέει ότι η ολοκλήρωση -σε πρώτη φάση- των μέτρων για την Υγεία προαπαιτούν την ψήφιση του νομοσχεδίου για το Ασφαλιστικό και την προώθηση της εφαρμογής του νόμου για τον «Καλλικράτη». Είναι γεγονός ότι με αυτά να νομοθετήματα απαλλάσσεται το κράτος και οι εργοδότες από τη χρηματοδότηση της Υγείας, ανοίγεται ο δρόμος για την αυτοτελή λειτουργία των νοσοκομείων ως επιχειρήσεις και ενισχύεται γενικότερα η επιχειρηματική δράση στην Υγεία.

Ουσιαστικά ολοκληρώνεται το «όραμα» που χρόνια προωθούν όλες οι εναλλασσόμενες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, η ΕΕ προς όφελος του κεφαλαίου. Επιχειρήσεις Υγείας, δημόσιες και ιδιωτικές, ανταγωνιστικές μεταξύ τους, στο πλαίσιο ενιαίων κανόνων που θεσπίζει το επιτελικό κράτος, από τις οποίες οι εργαζόμενοι θα «αγοράζουν» ανάλογα με την οικονομική τους δυνατότητα. Αυτά τα μέτρα αποτελούν δομικά υλικά ενός εχθρικού για το λαό κατασκευάσματος, που έχει σοβαρότατες συνέπειες για τη λαϊκή οικογένεια, την ατομική και δημόσια Υγεία.

Πρόκειται για εξαπάτηση των εργαζομένων όταν ισχυρίζονται ότι θα υπάρξει γρηγορότερη εξυπηρέτηση και δε θα επιβαρυνθούν οικονομικά οι εργαζόμενοι αφού πληρώνει το Ταμείο. Η αλήθεια είναι ότι η προωθούμενη επίθεση στην Κοινωνική Ασφάλιση θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη από σήμερα οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων για υπηρεσίες Υγείας και στην καρατόμηση των παροχών τις οποίες θα αποζημιώνει το Ταμείο. Ηδη Ταμεία όπως ο ΟΑΕΕ έχουν περάσει σε περικοπές, έχει απαγορευτεί η συνταγογράφηση 235 φαρμάκων ευρείας κατανάλωσης (παυσίπονα, αντιβηχικά κλπ.) και έπεται συνέχεια...

Διάφορα άλλα μέτρα όπως ο διαχωρισμός του κλάδου Υγείας - Πρόνοιας από τον κλάδο Σύνταξης, η κάρτα υγείας του ασφαλισμένου, τα θεραπευτικά πρωτοκόλλα, η κωδικοποίηση και ανακοστολόγηση των ιατρικών πράξεων και των νοσημάτων, αποτελούν εργαλεία σε αυτή ακριβώς την κατεύθυνση.

Αρα η πληρωμή στα ολοήμερα ιατρεία - χειρουργεία - εργαστήρια θα επιβαρύνει στο μεγαλύτερο μέρος τον ασθενή, ακόμη περισσότερο από ό,τι σήμερα. Τα Ταμεία γενικότερα θα καλύπτουν πολύ λιγότερα σε όποια υπηρεσία Υγείας και να απευθυνθεί ο ασφαλισμένος (ιδιωτικό, δημόσιο, δημοτικό τομέα). Σε ό,τι αφορά τους ανασφάλιστους, (μετανάστες, νέοι, γυναίκες κλπ.), η ολοήμερη λειτουργία θα επιδεινώσει την κατάστασή τους, αφού δε θα μπορούν να... αγοράσουν το παραγόμενο εμπόρευμα.

Από τα έσοδα της ολοήμερης λειτουργίας των νοσοκομείων θα χρηματοδοτούνται τα λειτουργικά έξοδα του νοσοκομείου, η αγορά νέου εξοπλισμού, η πληρωμή μέρους των εφημεριών, οι αμοιβές των επικουρικών ιατρών, οι υπερωρίες κ.ά. Δηλαδή αφού το καπιταλιστικό κράτος «αποτινάζει» από πάνω του την υποχρέωση και ευθύνη που έχει για τη λειτουργία και την ανάπτυξη των νοσοκομείων, αυτά μπαίνουν στην αγορά για εύρεση «πελατών» για να επιβιώσουν. Οποια νοσοκομεία δεν φέρνουν αρκετά έσοδα απλά δεν θα πληρώνονται οι εργαζόμενοί του, θα κλείνουν ή θα συγχωνεύονται τμήματα ή και ολόκληρες νοσοκομειακές μονάδες. Ετσι άλλωστε λειτουργούν όλες οι επιχειρήσεις στον καπιταλισμό. Παραδείγματα τέτοιων αρνητικών εξελίξεων, με νοσοκομεία που λειτουργούν με όρους αποδοτικότητας, ως αυτόνομες οικονομικές μονάδες στις περιφέρειες ή τους δήμους, έχουμε από άλλες χώρες της ΕΕ όπου οι αντίστοιχες αναδιαρθρώσεις έχουν ήδη εφαρμοστεί. Το υπουργείο Υγείας της Γαλλίας κλείνει τις μαιευτικές κλινικές των δημόσιων νοσοκομείων που πραγματοποιούν λιγότερο από 300 τοκετούς ετησίως, θεωρώντας ότι κοστίζουν υπερβολικά ακριβά. Το ίδιο ισχύει και για τις χειρουργικές κλινικές, οι οποίες πλέον οφείλουν να πραγματοποιούν περισσότερες από 1.500 πράξεις ετησίως (ρύθμιση Σαρκοζί 2007 για τη Γενική Μεταρρύθμιση των Δημόσιων Πολιτικών - RGPP).

Σε αυτό το πλαίσιο δρομολογούνται αλλαγές και στο σύστημα εφημεριών των γιατρών με τη θέσπιση μηνιαίας αμοιβής για κάθε γιατρό, για ένα σταθερά προβλεπόμενο αριθμό εφημεριών ανά μήνα (ποσό που αντιστοιχεί σε 7 εφημερίες το μήνα) και όχι η πληρωμή της εφημερίας ως υπερωρίας. Προβλέπεται η δυνατότητα πραγματοποίησης επιπλέον εφημεριών, η αμοιβή των οποίων θα καλύπτεται από τα έσοδα της ολοήμερης λειτουργίας των νοσοκομείων. Αυτό το νέο σύστημα εφημεριών - και αμοιβών - ανοίγει το δρόμο ή για την απλήρωτη εργασία των γιατρών, σε περίπτωση που το νοσοκομείο τους δεν έχει έσοδα, ή για την αναζήτηση «πελατείας» για αύξηση των εσόδων του νοσοκομείου, δηλαδή άγρια χαράτσια στους ασθενείς. Με άλλα λόγια το εισόδημα μεγάλου μέρους των γιατρών θα εξαρτάται ακόμη περισσότερο από την αποδοτικότητα και την επιχειρηματική δράση των νοσοκομείων και τις όλο και περισσότερες ώρες εργασίας.

Η πολιτική αυτή της παραπέρα εμπορευματοποίησης των υπηρεσιών Υγείας ενισχύει την εντατικοποίηση της εργασίας, την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και του ωραρίου εργασίας με όποιες συνέπειες έχει αυτό για την ασφάλεια των ασθενών και για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Δημιουργείται η ιδέα ότι υπάρχουν ασθενείς συμφέροντες από οικονομική άποψη και ασθενείς μη συμφέροντες. Ο,τι είναι απλό, εύκολα διαγνώσιμο και αυθημερόν αντιμετωπίσιμο (μικρά χειρουργεία που δεν χρειάζονται νοσηλεία), είναι συμφέρον οικονομικά άρα και προσοδοφόρο. Από την άλλη, οι χρόνιες παθήσεις, οι ηλικιωμένοι, οι ψυχικά και κοινωνικά πάσχοντες είναι ασύμφοροι οικονομικά. Γι' αυτό και κεντρικός στόχος της ολοήμερης λειτουργίας είναι η επέκταση των απογευματινών ιατρείων για τις παραπάνω περιπτώσεις από τις οποίες ευελπιστεί η κυβέρνηση να φέρουν έσοδα στο «νοσοκομείο - επιχείρηση».

Επιπλέον μία σειρά τεχνοκρατικών και άλλων μέτρων, όπως το νέο σύστημα διαχείρισης - αποθήκευσης και διακίνησης υλικών, οι δήθεν αυστηρότεροι όροι στις προμήθειες, η ολοκλήρωση της μηχανοργάνωσης, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, το ενιαίο σύστημα αρχών και κριτηρίων ποιότητας, η πιστοποίηση των νοσοκομείων κ.ά., παρουσιάζονται ότι συμβάλλουν στην πάταξη της διαφθοράς και τη μείωση της σπατάλης στα νοσοκομεία.

Ομως τα μέτρα αυτά δεν αγγίζουν καθόλου την εξάρτηση των νοσοκομείων από τις πολυεθνικές φαρμάκου και ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού. Αντίθετα διευκολύνουν τη συγκέντρωση των προμηθειών σε λιγότερους ομίλους που η ύπαρξή τους και ο ανταγωνισμός τους δημιουργεί τα φαινόμενα των εκβιασμών, της μίζας, της διαφθοράς κλπ.

Οι εργαζόμενοι έχουν ήδη αρκετή εμπειρία από τη λειτουργία με κριτήριο την «αγοραπωλησία» των ιατρικών υπηρεσιών των απογευματινών ιατρείων. Τα «πρωινά» τακτικά εξωτερικά ιατρεία που λειτουργούν με μεγάλο χρόνο αναμονής, εξαναγκάζουν τους ασθενείς να πηγαίνουν στα ιδιωτικά απογευματινά. Η κυβέρνηση αναφέρεται σε οικονομικά κίνητρα, 10% αύξηση στο μισθό, για να προσελκύσει υγειονομικό προσωπικό στην επαρχία, την ίδια στιγμή που πετσοκόβει σε πολλαπλάσιο βαθμό μισθούς και επιδόματα, στο όνομα της κρίσης.

Η ανισόμετρη ανάπτυξη κέντρου - περιφέρειας και η αναρχία της ανάπτυξης του συστήματος Υγείας είναι αντικειμενικό φαινόμενο στον καπιταλισμό, αφού δεν μπορεί να σχεδιάσει κεντρικά την κατανομή του προσωπικού και των υπηρεσιών με βάση τις ιδιαίτερες λαϊκές ανάγκες κάθε περιοχής. Με μέτρα όπως αυτά συνδυασμένα με τις αλλαγές από το νόμο «Καλλικράτη» θα μεγαλώσει ακόμα περισσότερο η ανισομετρία.

Τέλος, η απαράδεκτη κατάσταση της πελατειακής σχέσης γιατρών - ασθενών όχι μόνο συντηρείται αλλά επεκτείνεται. Στην ουσία ως τώρα, γιατροί που συμμετέχουν στα απογευματινά ιατρεία μετατρέπουν τους «πρωινούς» ασθενείς σε απογευματινούς «πελάτες». Η αμοιβή των απογευματινών ιατρείων αποτελεί «νόμιμο φακελάκι», αφού στην ουσία κάνει το γιατρό συνένοχο στην περαιτέρω αφαίμαξη του ασθενή για υπηρεσίες Υγείας. Η συνενοχή και η συνέργια στην επιχειρηματική δράση των νοσοκομείων εκβιάζεται και μέσα από τη συνεχόμενη μείωση του εισοδήματος των γιατρών από την αντιλαϊκή πολιτική.

«Η ενδυνάμωση του εθελοντισμού στην Υγεία και Πρόνοια» αποτελεί στόχο του σχεδίου. Οι υπηρεσίες που θα προσφέρουν οι εθελοντές θα «μπαλώνουν» ανέξοδα τις ελλείψεις, βοηθώντας το κράτος να απαλλαγεί και από αυτή τη δαπάνη. Από την άλλη αυτοί οι απλήρωτοι εργαζόμενοι, χωρίς ειδίκευση, καλούνται να διαχειρίζονται προβλήματα υγείας που συνδέονται με την ακραία φτώχεια στην οποία οδηγεί το βάθεμα της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και τα αντιλαϊκά μέτρα διαχείρισής της. Στην ίδια λογική θα χρησιμοποιηθούν και οι ενώσεις των ασθενών.

Η ΝΔ ως αντιπολίτευση σήμερα και ως κυβέρνηση χτες συμφωνεί και στηρίζει στρατηγικά τις παραπάνω αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις που προωθούνται στην Υγεία - Πρόνοια, στο Ασφαλιστικό και στις Εργασιακές σχέσεις, όπως και με την ουσία και το περιεχόμενο του νόμου «Καλλικράτη». Η όποια διαφοροποίησή της παρουσιάζεται ως προς το οργανωτικό σχήμα που θα γίνουν κάποια από αυτά και όχι στο περιεχόμενο.

Ταυτίζονται στην κατεύθυνση της λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών Υγείας ως αυτόνομες οικονομικά και διοικητικά μονάδες - επιχειρήσεις που θα είναι ανταγωνιστικές προς τον ιδιωτικό τομέα, με τη συγχώνευση νοσοκομείων και ιδρυμάτων, με τον εθελοντισμό κ.ά. Δεν είναι τυχαίο ότι βουλευτές και στελέχη της ΝΔ «μαλώνουν» το υπουργείο Υγείας και την κυβέρνηση ότι καθυστερούν τις αναδιαρθρώσεις στην Υγεία, ή ότι καταπατούν τις υποσχέσεις τους σχετικά με τη διαβούλευση των μέτρων. Η κριτική τους άλλωστε για το νέο σχέδιο νόμου είναι ότι τα μέτρα αποτελούν «αόριστες υποσχέσεις» και ότι πρέπει να γίνει μελέτη σχετικά με το αν θα είναι ακριβότερες ή φθηνότερες οι υπηρεσίες των δημόσιων νοσοκομείων από τον ιδιωτικό τομέα.

Για λόγους τακτικής και αποπροσανατολισμού ανεβάζουν τους τόνους σε σχέση με το ύψος των χρεών των νοσοκομείων, τη διαφθορά, τη σπατάλη κλπ και τσακώνονται ποια κυβέρνηση κατάφερε να τα αυξήσει περισσότερο, αφήνοντας φυσικά στο απυρόβλητο την πολιτική στήριξης της κερδοφορίας των μονοπωλιακών ομίλων και μείωσης της κρατικής χρηματοδότησης που ακολούθησαν και οι δύο.

Στην ίδια κατεύθυνση βασικό στήριγμα της κυβερνητικής πολιτικής είναι και ο ΛΑ.Ο.Σ. Επιπλέον, για τα χρέη και τα οικονομικά των νοσοκομείων στοχοποιεί τους μετανάστες αναδεικνύοντας έτσι το ρατσιστικό και εθνικιστικό του χαρακτήρα.

Τέλος το ΣΥΝ/ ΣΥΡΙΖΑ, με την πολυγλωσσία και την κατάσταση Βαβέλ που επικρατεί στο χώρο αυτό, δεν τον εμποδίζει σταθερά να επικαλείται το νεοφιλελευθερισμό για την κακοδαιμονία στην Υγεία, δηλαδή τον τρόπο διαχείρισης που ακολουθεί το κράτος των μονοπωλίων και όχι τα ίδια τα μονοπώλια και τους υπηρέτες τους. Σε αυτή την κατεύθυνση δεν είναι τυχαίο ότι δεν ζητάνε την κατάργηση της επιχειρηματικής δράσης στην Υγεία - Πρόνοια, αλλά προβάλλουν (όπως και η κυβέρνηση), την ανάγκη για ρύθμιση με κανόνες και έλεγχο της δράσης των μονοπωλίων στο χώρο, όπως επίσης προτάσεις διαχείρισης περί αναβάθμισης του ΕΟΦ, δημιουργίας εθνικής φαρμακαποθήκης και φαρμακοβιομηχανίας κ.ά.

Η εργατική τάξη, τα λαϊκά στρώματα, οι υγειονομικοί δεν πρέπει να συμβιβαστούν με τη σημερινή κατάσταση και να δεχτούν αυτά τα μέτρα και αυτή την πολιτική στο σύνολό της. Λύση υπάρχει, δυνατότητα υπάρχει για την πλήρη και δωρεάν κάλυψη των αναγκών Υγείας - Πρόνοιας όλων, χωρίς προϋποθέσεις και εξαιρέσεις. Απόφαση χρειάζεται και εμπιστοσύνη στη λαϊκή δύναμη. Στη συμμαχία των εργατοϋπαλλήλων, των αυτοαπασχολούμενων, των φτωχών αγροτών, της νεολαίας και των γυναικών των λαϊκών στρωμάτων, των επιστημόνων που θέτουν τη γνώση και τη δουλειά τους στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών.

Συμμαχία και μέτωπο για την ανατροπή της σημερινής πολιτικής, αλλαγή του συσχετισμού δύναμης και στο επίπεδο της εξουσίας, που θα ανοίξει το δρόμο για την ανάπτυξη που θα ικανοποιεί τις λαϊκές ανάγκες. Με κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, με κεντρικό σχεδιασμό, εργατικό έλεγχο και λαϊκή συμμετοχή. Μόνο σε αυτές τις συνθήκες η Υγεία μπορεί να είναι κατοχυρωμένο λαϊκό και δωρεάν δικαίωμα, όπως και όλες οι άλλες κοινωνικές ανάγκες.