Καλλιεργείται με τον τρόπο αυτό η ουτοπική λύση μιας καλύτερης Ευ­ρωπαϊκής Ενωσης, σε οικονομικό και σε πολιτικό επίπεδο, μιας διαφορε­τικής Ευρώπης, «κόντρα στη νεοφιλελεύθερη Ευρώπη», μιας Ευρώπης που «θα εξανθρωπίσει την παγκοσμιοποίηση» και που «με μια ουσιαστική ευρωπαϊκή πολιτική για τη μετανάστευση θα μπορούσε να σπάσει την πολιτική της φοβίας την οποία καλλιεργεί η δεξιά»¹⁴ όπως δήλωνε ο Γ. Πα­πανδρέου στο συμπόσιο για τη σοσιαλδημοκρατία.

Ομως, η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι διακρατική ιμπεριαλιστική συμμαχία, οι δυνατότητες φιλολαϊκής μετατροπής της απλά δεν υπάρχουν, ενώ αυτό αποδεικνύεται, για παράδειγμα, και από τις αναλυτικές θέσεις της σοσιαλ­δημοκρατίας για τη μετανάστευση, όπου συγκεκριμενοποιείται η «ου­σιαστική ευρωπαϊκή πολιτική» για το θέμα. Ο πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, Γ. Παπανδρέου, περιγράφοντας τη μεταναστευτική πολιτι­κή του ΠΑΣΟΚ, προτείνει μηδενική ανοχή στην παράνομη μετανάστευ­ση και επαναπροώθηση των λαθρομεταναστών, αλλά «προσέλκυση ερ­γατικού δυναμικού στους τομείς όπου υπάρχουν μεγάλες εποχιακές ή μο­νιμότερες ανάγκες»¹⁵.

Συνεπώς, οι προτάσεις της σοσιαλδημοκρατίας για τη μεταναστευτική πολιτική κινούνται στη γραμμή έντασης του άγριου κυνηγιού των μεταναστών από τη μία και στη χρησιμοποίησή τους ως μέσου για να γίνει ακό­μα πιο φθηνή η ελληνική εργατική δύναμη, ως μέσου, δηλαδή, προώθησης της πολιτικής της Λισαβόνας. Φυσικά, η συγκεκριμένη κατεύθυνση για το μεταναστευτικό ζήτημα δε διαφέρει καθόλου από την κατεύθυνση που εφάρμοζε η ΝΔ και που προωθεί η ΕΕ, αλλά αποδεικνύει ότι και σε αυτό το ζήτημα οι πολιτικές της ΕΕ θυσιάζουν τα εργατικά - λαϊκά δικαιώ­ματα στο βωμό της ικανοποίησης των αναγκών των μονοπωλιακών ομί­λων, ενώ εφαρμόζονται από κυβερνήσεις είτε σοσιαλδημοκρατικές είτε νεοφιλελεύθερες.

Τα άμεσα μέτρα που προτείνονται από τη σοσιαλδημοκρατία δε θα μπορούσαν φυσικά να κινούνται σε διαφορετική κατεύθυνση από εκείνη της στήριξης των μονοπωλιακών ομίλων και της κεφαλαιοκρατικής αναπα­ραγωγής. Είναι χαρακτηριστική η επίκληση της επιτροπής Στίγκλιτζ προς τους G20 να επικεντρωθούν στην παροχή ρευστότητας στην πραγματική οικονομία¹⁶, υποστηρίζοντας και νέο δανεισμό, ενώ αντίστοιχα στο συ­μπόσιο των Αθηνών ο Γ. Παπανδρέου εστίασε και πάλι στην ανάγκη διασφάλισης κεφαλαιακής επάρκειας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Στην ουσία προτείνεται η άμεση παροχή ρευστότητας στις επιχειρήσεις, δηλαδή η κρατική χρηματοδότηση των μονοπωλιακών ομίλων. Η πολιτι­κή αυτή υποθηκεύει μελλοντικά το εργατικό εισόδημα, αφού η αποπλη­ρωμή των μελλοντικών τοκοχρεολυσίων θα γίνει από τους φορολογούμενους, που στην πλειοψηφία τους είναι εργατοϋπάλληλοι και αυτοαπα­σχολούμενοι.

Θα αναφερθούμε εν συντομία και στην πρόταση της σοσιαλδημοκρα­τίας για τον προσανατολισμό της ανάπτυξης. Στο πόρισμα της επιτροπής Στίγκλιτζ αναφέρεται ότι «υπάρχει ανάγκη για περισσότερες και πιο στα­θερές πηγές χρηματοδότησης για την ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένων και των επενδύσεων που είναι απαραίτητες για τις μακροπρόθεσμες προκλήσεις που θέτει η κλιματική αλλαγή». Αντίστοιχα στο πρόγραμμα του ΕΣΚ αναφέρεται: «Η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη μακροπρόθε­σμη απειλή (...) Θέλουμε να μεταρρυθμίσουμε την οικονομία μας προωθώντας μια έξυπνη πράσινη ανάπτυξη και απασχόληση»¹⁷. Προτάσσονται δηλαδή σαν αναγκαιότητα νέες επενδύσεις σε δίκτυα υποδομών που θα υπηρετούν τη νέα, πράσινη ψηφιακή οικονομία. Προτάσσεται σαν άμεση διέξοδος από την κρίση η επιδότηση πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ στους μονοπωλιακούς ομίλους των πράσινων μεταφορών, της πράσινης ενέρ­γειας, της πράσινης ανάπτυξης.

Στην πραγματικότητα η πράσινη οικονομία είναι μια πρόταση διαχείρι­σης των περιβαλλοντικών προβλημάτων με γνώμονα τα συμφέροντα και τις επιλογές του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Προσανατολίζει τις επενδύ­σεις στην κατεύθυνση υιοθέτησης νέων τεχνολογιών και δίνει ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη, ενώ ένας από τους στόχους που υπηρετεί είναι η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ. Αξιοποιείται και για την ει­σαγωγή προστατευτικών πράσινων φραγμών στα προϊόντα Ινδίας, Κίνας που δεν πληρούν μια σειρά από κριτήρια που θεσπίζει η ΕΕ. Η πράσινη χρη­ματοδότηση θα γίνει βέβαια σε βάρος του λαϊκού εισοδήματος και μέσω αντίστοιχων επιδοτήσεων. Ετσι, το κεφάλαιο εμφανίζεται ως ο παράγο­ντας που θα δώσει λύσεις στα προβλήματα του περιβάλλοντος, προβλήμα­τα που διογκώνει η ίδια η καπιταλιστική ανάπτυξη.

Συμπερασματικά, η σοσιαλδημοκρατία βρίσκει την ευκαιρία, λόγω της ύφεσης, να ξαναφέρει στην αστική διαχείριση ορισμένες από τις ρυθμίσεις που εφάρμοσε στο παρελθόν και ενοχοποιήθηκαν για μια άλλη με­γάλη κρίση, του 1973. Η σοσιαλδημοκρατία με την ίδια συνέπεια με τα φι­λελεύθερα αστικά κόμματα υιοθέτησε και εφάρμοσε τις ρυθμίσεις που ήταν αναγκαίες για την «απελευθέρωση» των αγορών. Υπήρξε φορέας του «νεοφιλελευθερισμού», τον οποίο σήμερα καταγγέλλει. Αυτός είναι ο εναλλακτικός ρόλος της στη διάσωση της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, δοκιμασμένος από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό το ρόλο παίζει με τη μάσκα της «δικαιότερης κατανομής» και του «σοσιαλισμού με δημοκρα­τία», που είχε εγκαταλείψει και στα λόγια τη τελευταία 20ετία. Τώρα επα­νέρχεται το σύνθημα του «δημοκρατικού σοσιαλισμού» για να συσκοτί­σει τις πραγματικές σοσιαλιστικές σχέσεις: Την κοινωνική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και τον κεντρικό σχεδιασμό. Δεν είναι τυχαίο αυτό το γύρισμα. Γίνεται σε μια περίοδο που αποκαλύπτεται η καπιταλιστική αναρ­χία, η αναγκαιότητα του κεντρικού σχεδιασμού. Από τα είδη διατροφής μέχρι τα φάρμακα, από τις κατασκευές μέχρι τα μέσα μεταφοράς, αποδεικνύεται ότι δεν μπορούν πλέον να αξιοποιηθούν προς όφελος της κοινω­νικής ευημερίας οι επιστημονικές και τεχνολογικές κατακτήσεις, ο άν­θρωπος ως παραγωγική δύναμη, η έρευνα κλπ. χωρίς να καταργηθεί η σύγ­χρονη καπιταλιστική ιδιοκτησία, το μονοπώλιο. Ερχεται, λοιπόν, η σοσιαλδημοκρατία να προσφέρει ένα εναλλακτικό ιδεολογικό και πολιτικό στήριγμα στο καπιταλιστικό σύστημα. Οι εργαζόμενοι δεν πρέπει λοιπόν να εξαπατηθούν για μια ακόμα φορά. Πρέπει να κινηθούν στον αντίποδα αυτών των θέσεων, προς τη λαϊκή εξουσία, το σοσιαλισμό, τη μόνη ρεα­λιστική διέξοδο για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

(το κείμενο βασίζεται σε άρθρο των Γρηγόρη Λιονή και Νίκου Καραθανασόπουλου που δημοσιεύθηκε στην ΚΟΜΕΠ, τεύχος 5 του 2009)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

14.Συμπόσιο των Αθηνών, «Η Σοσιαλδημοκρατία και οι Προκλήσεις του μέλλοντος», ομιλία Γ. Παπανδρέου, Μέγαρο Μουσικής. 12 Μάη 2009.

15.Γ. Παπανδρέου, δήλωση-παρέμβαση «Οκτώ Μέτρα για τη Μεταναστευτική Πολιτι­κή», 11 Ιούνη 2009.

16.Μήνυμα Επιτροπής Στίγκλιτζ προς τους G20: «Για μια προοδευτική απάντηση στην παγκόσμια οικονομική κρίση», 1η Απρίλη 2009.

17.Διακήρυξη-Μανιφέστο του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (ΕΣΚ) για τις ευρωεκλογές, 7 Ιούνη 2009.