Joerg Boethling/agenda

Το παραπάνω επισημαίνεται στην ετήσια έκθεση για το 2017 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η οποία μέσω νέας έρευνας αναδεικνύει τις προτεραιότητες των κορυφαίων επιχειρηματικών ομίλων της Ευρωζώνης, που με τη σειρά τους διεκδικούν μεγαλύτερη «ευελιξία στην αγορά εργασίας», μεγαλύτερη διευκόλυνση της χρήσης συμβάσεων προσωρινής απασχόλησης και ελαστικοποίηση της νομοθεσίας για την προστασία της απασχόλησης. Στο «διά ταύτα», η έκθεση της ΕΚΤ, «αξιοποιώντας» και συνοψίζοντας τις απαντήσεις που δόθηκαν από τα μονοπώλια και τους ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους, τονίζει: «Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση των δεξιοτήτων και της ευελιξίας του εργατικού δυναμικού σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον».

Με βάση την ερώτηση «Πώς κρίνετε τις μεταρρυθμιστικές ανάγκες στις αγορές εργασίας των χωρών της ζώνης του ευρώ στον τομέα σας;», οι κορυφαίοι επιχειρηματικοί όμιλοι απαντούν ως εξής:

• Η στήριξη πιο ευέλικτων διευθετήσεων του χρόνου εργασίας, η διευκόλυνση της χρήσης συμβάσεων προσωρινής απασχόλησης και η εφαρμογή λιγότερο αυστηρής νομοθεσίας για την προστασία της απασχόλησης αποτελούν τρεις από τις τέσσερις κορυφαίες μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες τουλάχιστον για το 80% των επιχειρηματικών ομίλων ανάλογα με την κατηγορία.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι «θετικές» απαντήσεις των κορυφαίων επιχειρηματικών ομίλων της Ευρωζώνης αναφορικά με την «ευελιξία στη διευθέτηση του χρόνου εργασίας» βρίσκονται στην πρώτη θέση της λίστας των αξιώσεών τους, καθώς κρίνονται «σημαντικές» ή «πολύ σημαντικές» με ποσοστό της τάξης του 95%.

• Από τις απαντήσεις του 50% των συμμετεχόντων συνάγεται ότι οι μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της ευελιξίας του εργατικού δυναμικού είναι αυτές που έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση στα αποτελέσματα (κέρδη, τζίρος κ.ά.) των επιχειρήσεων. Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνει η ΕΚΤ, η ενίσχυση της «ευελιξίας» έχει ειδική βαρύτητα στην «ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας» και ακόμη γιατί «επιτρέπει στις επιχειρήσεις να ανταποκρίνονται καλύτερα στην αύξηση της μεταβλητότητας της ζήτησης και στις μεταβολές των προτύπων της ζήτησης».

Με άλλα λόγια, το ευρωπαϊκό κεφάλαιο αξιώνει τη «διευθέτηση» του εργάσιμου χρόνου ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες της παραγωγής και με την «εποχικότητα» της ζήτησης για τα παραγόμενα εμπορεύματα.

• Η «ελάφρυνση φορολογικών επιβαρύνσεων της εργασίας» (δηλαδή οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται μέσω της εργοδοσίας) κρίνεται από «σημαντική» έως «πολύ σημαντική» από το 80% των επιχειρηματικών ομίλων.
• Η «ευκολία προσαρμογής μισθών» επίσης αποτελεί ζήτημα αιχμής για το 70% των «κορυφαίων» επιχειρήσεων της Ευρωζώνης.
• Το «σύστημα διαπραγμάτευσης και καθορισμού των μισθών» επίσης συγκαταλέγεται στις κεντρικές προτεραιότητες για ποσοστό περίπου 70% του δείγματος που εξετάστηκε από την ΕΚΤ.
• Η «βελτίωση ποιότητας συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης» επίσης συγκαταλέγεται στις άμεσες προτεραιότητες για ποσοστό πάνω από 90%. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, «η ανάγκη αυτή κρίθηκε ιδιαίτερα σημαντική λόγω της στροφής προς δεξιότητες εντάσεως γνώσης και λόγω της ψηφιοποίησης και μακροχρόνιων διαρθρωτικών ελλείψεων σε ειδικότητες μηχανικών».
• Οπως επισημαίνουν, τα αποτελέσματα της έρευνας αναδεικνύουν επίσης την «ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και για περαιτέρω πρόοδο στην Ενιαία Αγορά», καθώς, όπως λένε, και οι δύο αυτές μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως τα οφέλη των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας.

Την ίδια ώρα, η «ενίσχυση της απασχόλησης» στην Ευρωζώνη στηρίχτηκε στις αντεργατικές αναδιαρθρώσεις και τα μέτρα που πάρθηκαν από τις κυβερνήσεις, με φόντο και την εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης στα προηγούμενα χρόνια.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ΕΚΤ για το 2017:

-- Η αγορά εργασίας της ζώνης του ευρώ «σημείωσε περαιτέρω βελτίωση στη διάρκεια του 2017. Η ανάκαμψη, που χαρακτηρίστηκε από σημαντική αύξηση της απασχόλησης, προκάλεσε άνοδο του αριθμού των απασχολουμένων κατά 7,5 εκατομμύρια περίπου από τα μέσα του 2013 και παρατεταμένη μείωση της ανεργίας». Την ίδια ώρα, «τόσο ησυνολική ανεργία όσο και η ανεργία των νέων διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα και, σύμφωνα με τους ευρύτερους δείκτες ανεργίας, ο βαθμός υποχρησιμοποίησης του εργατικού δυναμικού είναι υψηλός».

-- Οι αγορές εργασίας της ζώνης του ευρώ επηρεάστηκαν ευνοϊκά από τη διεύρυνση της ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας, καθώς «τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι τα μέτρα διαρθρωτικής πολιτικής συνέβαλαν στην αύξηση του βαθμού ανταπόκρισης της απασχόλησης στο ΑΕΠ στη διάρκεια της ανάκαμψης σε μερικές χώρες της ζώνης του ευρώ». Στα μέτρα που συνέβαλαν στην αύξηση της απασχόλησης αναφέρονται συγκεκριμένα αυτά «που αυξάνουν την ευελιξία της αγοράς εργασίας, χαλαρώνοντας τους υπερβολικά αυστηρούς κανόνες προστασίας της απασχόλησης, μειώνοντας π.χ. το ποσό της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης ή καθιστώντας τους μισθούς πιο ευέλικτους».

-- Παράλληλα, σύμφωνα με την ΕΚΤ, οι μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων, όπως αυτές που αποσκοπούν στον περιορισμό της γραφειοκρατίας ή στη διευκόλυνση της εισόδου νέων επιχειρήσεων στην αγορά, καθώς και εκείνες που περιορίζουν την προστασία των υφιστάμενων επιχειρήσεων ή επαγγελμάτων, ενδέχεται επίσης να συνέβαλαν στην ταχύτερη ή εντονότερη προσαρμογή της απασχόλησης στις επιχειρήσεις.

Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι η επίσημη ανεργία στην Ευρωζώνη, παρά την πρόσφατη «βελτίωση» που συντελέστηκε στο έδαφος των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων, παραμένει ακόμη και σήμερα σε επίπεδα υψηλότερα από αυτά που υπήρχαν πριν από την εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει η ΕΚΤ, η επίσημη ανεργία στην Ευρωζώνη έφτασε το 2017 στο 9,1%, έναντι 8,6% κατά μέσο όρο στην περίοδο 1999-2008, πριν από την εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης.

Στην περίπτωση της Πορτογαλίας, το «παράδειγμα» της οποίας «διαφημίζει» η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, η επίσημη ανεργία έφτασε σε 9%, από 7,3% κατά μέσο όρο στην περίοδο 1999-2008.