Την 1η Αυγούστου του 1997, μια έκρηξη στο εργοστάσιο της ΠΥΡΚΑΛ Λαυρίου στοίχισε τη ζωή στον εργάτη Β. Χατζηδήμα. Χτες, οι κατηγορούμενοι για τη μη λήψη των απαραίτητων μέτρων ασφάλειας Β. Φλώρος, πρώην διευθυντής, και Ν. Κουτσοβασίλης, υπεύθυνος μηχανικός ασφάλειας, κρίθηκαν αθώοι από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών. Οι μάρτυρες είχαν ξεχάσει, δε γνώριζαν ή θεώρησαν υπεύθυνο το νεκρό...

Οι κατηγορούμενοι παρουσίασαν την εικόνα ενός σύγχρονου αυτοματοποιημένου εργοστασίου, στο οποίο έγινε ένα ατύχημα - όπως σε δεκάδες άλλα ανάλογα στην Ευρώπη - που δεν μπορούν να βρουν την αιτία του! Αντίθετα, το πόρισμα για τα αίτια του δυστυχήματος ήταν καταπέλτης για την εγκληματική έλλειψη των μέτρων ασφάλειας.

Στη δίκη «ζωντάνεψαν» οι τρομερές σκηνές εκείνης της μέρας στο εργοστάσιο της ΠΥΡΚΑΛ, που η έκρηξη στο καζάνι των απόνιτρων (απόβλητων της διαδικασίας παραγωγής νιτρογλυκερίνης) άφησε έναν νεκρό και τραυμάτισε σοβαρά άλλους εννιά εργαζόμενους. Χτες, πολλοί μάρτυρες, αλλά όχι όλοι, έδωσαν έμφαση στην ευθύνη του ίδιου του νεκρού εργαζόμενου για την έκρηξη! Προβλήθηκε, δηλαδή, ότι ο άτυχος εργαζόμενος ήταν αυτός που, όταν ξέσπασε φωτιά από υπερχείλιση του καζανιού όπου διοχετεύονταν τα απόνιτρα, έριξε με τη μάνικα νερό και προκάλεσε την έκρηξη.

Οταν όμως η πρόεδρος του δικαστηρίου τούς επαναλάμβανε τις πρώτες τους γραπτές καταθέσεις, όπου έκαναν λεπτομερειακές καταγγελίες ότι η έκρηξη οφειλόταν καθαρά στην παντελή έλλειψη μέτρων ασφάλειας, κάποιοι έλεγαν ότι δε θυμούνται και κάποιοι ότι δεν τα είπαν.

Σε τελείως διαφορετική τροχιά ήταν το πόρισμα - καταπέλτης του διευθυντή του τμήματος Υγιεινής και Ασφάλειας της Επιθεώρησης Εργασίας Ανατολικής Αττικής Ν. Σταματάκη, από την αυτοψία που έγινε την ίδια μέρα του δυστυχήματος. Το πόρισμα έκανε λόγο για έλλειψη μέτρων ασφάλειας, προχειρότητα στην κατασκευή του όλου συστήματος αποθήκευσης των απόνιτρων, απλούς λαστιχένιους σωλήνες μεταφοράς εκτεθειμένους χωρίς επιπλέον προφυλάξεις, εκτεθειμένη στις καιρικές συνθήκες δεξαμενή αποθήκευσης και για πρόκληση της έκρηξης από την υπερχείλιση του καζανιού των απόνιτρων και ανάφλεξη λόγω των κραδασμών της ευαίσθητης νιτρογλυκερίνης.

Χαρακτηριστικό είναι, όμως, ότι από τη δίκη απουσίαζε η πολιτική αγωγή, από την πλευρά του νεκρού ή των τραυματιών ή άλλων εμπλεκομένων... Υπερασπιστής του άτυχου εργαζόμενου στάθηκε ο δήμαρχος Λαυρίου, Σ. Παπασταυρόπουλος, ο οποίος επισήμανε ότι πολλές φορές οι εργαζόμενοι τού κατάγγειλαν την έλλειψη μέτρων ασφάλειας . Οταν μάλιστα τρεις μήνες πριν την τραγική έκρηξη, στις 5 Μάη, είχε γίνει μια ακόμη έκρηξη, επισκεπτόμενος το εργοστάσιο το είχε χαρακτηρίσει «τριτοκοσμικό» και «εγκαταλειμμένο». Σε συνάντηση που είχε μετά το πρώτο ατύχημα με τη διοίκηση του εργοστασίου, του υποσχέθηκαν ότι θα σταματήσει το τμήμα παραγωγής νιτρογλυκερίνης μέχρι να φτιαχτεί ένας πύργος επεξεργασίας των απόνιτρων, κάτι που έπρεπε να είχε γίνει πριν πολλά χρόνια.

Αλλά και ο εργαζόμενος Γ. Κιμολιάτης, αποσπασμένος το επίμαχο χρονικό διάστημα στο Λαύριο από το εργοστάσιο του Υμηττού, επισήμανε ότι δεν υπήρχε πυρασφάλεια στο χώρο του δυστυχήματος.

Οι δύο κατηγορούμενοι και δύο μάρτυρες υπεράσπισης (ένας εργαζόμενος και ο πρώην διευθυντής του εργοστασίου) έριξαν με τη σειρά τους την ευθύνη στον άτυχο εργαζόμενο, είπαν ότι το εργοστάσιο είναι αυτοματοποιημένο και ότι οι εγκαταστάσεις λειτουργούσαν άψογα.

Ο εισαγγελέας μετά τις καταθέσεις τόνισε ότι από την ακροαματική διαδικασία προέκυψε πως στο εργοστάσιο δεν είχαν παρθεί μέτρα ασφάλειας ώστε να αποφευχθούν σωματικές βλάβες εργαζομένων και ατυχήματα και πως υπήρξε αμέλεια των υπευθύνων. Πρότεινε όμως την αθώωση των κατηγορούμενων με το σκεπτικό ότι οι καταθέσεις δεν τους συνδέουν με το συγκεκριμένο τραγικό συμβάν και ότι αιτία της έκρηξης ήταν πιθανότατα λάθος του άτυχου εργαζόμενου.

Ο Μεμέτ Σαλή, αντιπρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων του εργοστασίου, δήλωσε στο «Ρ»: «Οι καταθέσεις των μαρτύρων ήταν ψέματα. Μαζί με την εταιρία έριξαν την ευθύνη στον νεκρό εργαζόμενο, προσβάλλοντας τη μνήμη του. Το τραγικό είναι ότι τόσο καιρό μετά την έκρηξη δεν έχει παρθεί ακόμα κανένα μέτρο ασφαλείας».