Ο Οιδίπους φτάνει στο άλσος του Κολωνού, στις παρυφές της πόλεως των Αθηνών. Χρειάζεται έναν τόπο ν' αναπαυθεί, καθώς διαισθάνεται το τέλος να πλησιάζει. Μόνος συμπαραστάτης του η κόρη - αδελφή του Αντιγόνη (Κόρα Καρβούνη). Μετά από διαπραγματεύσεις, του επιτρέπεται να κατοικήσει στα «σύνορα», στο μεταίχμιο νομιμότητας και παρανομίας, ζωής και θανάτου. Μέσα από τις συναντήσεις του με τον Θησέα (Αρης Τρουπάκης), τον Κρέοντα (Δημήτρης Ημελλος), τη μικρότερη κόρη - αδελφή του Ισμήνη (Τζένη Κόλλια) και τον γιο - αδελφό του Πολυνείκη (Δημήτρης Λάλος) κάνει ανασκόπηση της ζωής του και στοχάζεται επάνω στο παράλογο του ανθρώπινου βίου. Στο ρόλο του Ξένου ο Δημήτρης Λιγνάδης. Ο θίασος εξιστορεί στους θεατές αυτήν την ιστορία - «παραβολή», σ' έναν άδειο χώρο, με ελάχιστα αντικείμενα. Οι ηθοποιοί ενδύονται τους ήρωες, που εμφανίζονται κι εξαφανίζονται σαν οπτασίες του ετοιμοθάνατου Οιδίποδα. Η μουσική, σε σύνθεση Μίνωα Μάτσα, εκτελείται ως παράλληλο κείμενο από τις φωνές των ηθοποιών και δίνει στο θέαμα τον χαρακτήρα ενός επικολυρικού ποιήματος.

Ο Κ. Καζάκος με τον Στ. Τσακίρη

Συζητώντας για την τραγωδία και σημειώνοντας το γεγονός ότι είναι μια από τις πιο σπάνια παιγμένες, ο Κ. Καζάκος ανέφερε ότι πρόκειται για ένα «δυσπρόσιτο έργο, μιας και είναι δύσκολο να εντοπιστεί ο τραγικός πυρήνας του έργου, αφού δεν μοιάζει με τις άλλες τραγωδίες. Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου. Από πού ξεκίνησε και πού καταλήγει. Αυτό, μπορεί να πει κανείς, ότι δεν είναι τραγικό υλικό. Αλλά στο βάθος...».

Ο Κ. Καζάκος λέει πως, με βάση τη μελέτη που έχει πραγματοποιηθεί, την εμπειρία που έχει αποκτηθεί από τις πρόβες, την ενασχόληση με το έργο εδώ και πολλά χρόνια, έχει αναρωτηθεί: «Ποιος είναι ο λόγος που έκανε τον Σοφοκλή να γράψει αυτό το έργο, που ήταν το τελευταίο του; Ηταν 90 χρόνων... Και σκεφτείτε τώρα στα τέλη του 5ου αιώνα, 90 χρόνων είναι... μαθουσάλας. Και ήταν κι ευκατάστατος, ωραίος, σπουδαίος ποιητής... Είχε τα πάντα! Στην αρχαιότητα τον έλεγαν όλβιο. Δηλαδή όλα του βίου του, όλα επάνω του ήταν τέλεια.

Κι έγραψε αυτό το έργο, ενώ είχε γράψει τον "Οιδίποδα τύραννο", πολύ πιο νωρίς. Και γράφει την κατάληξη ενός ανθρώπου που από γεννησιμιού του ήταν βεβαρημένος με ένα χρησμό, μια μοίρα, που προδιέγραφε τη συνέχειά του...

Αλλά είναι και ο άνθρωπος που κατάλαβε ότι έπρεπε τη μοίρα του να τη χειρίζεται αυτός. Και όσο έρχονταν χρησμοί, θεϊκές εντολές, τον έκαναν έξαλλο. Γι' αυτό και στραβώθηκε. Οταν κατάλαβε την αλήθεια, ότι δεν μπόρεσε να χειριστεί τη μοίρα του, τυφλώθηκε. Δεν ήθελε να βλέπει ότι δεν μπόρεσε να διαμορφώσει τη ζωή του. Παρά όλα έγιναν με έξωθεν επεμβάσεις.

Τώρα, το θεϊκό και οι χρησμοί, ένας σύγχρονος άνθρωπος χρειάζεται να τα εξηγήσει με σύγχρονους όρους. Σήμερα ξέρουμε τις αιτίες. Τι σημαίνουν οι χρησμοί, οι Πυθίες και οι θεοί της τότε εποχής. Οπως και της σημερινής...

Και αυτό είναι το τραγικό υλικό που έχουμε. Να το κατανοήσουμε... Να παλέψεις να φτιάξεις τη ζωή εν ζωή. Να επέμβεις να αλλάξεις τις συνθήκες της ζωής».

Ο Στ. Τσακίρης συμφωνεί ότι αυτό είναι το έργο. «Η παράσταση δεν έχει κανένα συμβολισμό. Κανένα σκοτεινό σημείο. Αφηγείται την ιστορία με έναν τρόπο πολύ διαυγή. Οταν λέει θεούς, μαντείες αυτά πρέπει να διαβαστούν και να κατανοηθούν με το πολιτισμικό στάτους της εποχής. Για καμιά μεταφυσική της μαντείας, ή θεού δεν μιλά. Την μαντεία θα μπορούσα να την πω συνήθεια, προκατάληψη, που όπως και ο νόμος είναι ανθρώπινα κατασκευάσματα, για να καταδυναστεύουν ανθρώπους. Η φύση του ανθρώπου είναι να ζει ευτυχισμένος.

Είναι ένας άνθρωπος που πορεύεται τη δυστυχία, με μοναδική ευκαιρία γαλήνης το θάνατο. Και αυτό δεν είναι κάτι το μοιρολατρικό. Είναι κάτι το ζωοποιό για να σε κάνει πιο ενεργητικό στη διάρκεια της ζωής σου. Δεν διδάσκει καμιά παθητικότητα. Το αντίθετο διδάσκει. Ο θάνατος είναι το μόνο γεγονός. Ολα τα υπόλοιπα πρέπει να τα πράξω εγώ. Και πώς θα τα πράξω;».

Και ο Κ. Καζάκος συμπληρώνει ότι «οι τραγικοί τα έχουν πει όλα. Με τον καθαρότερο και λαϊκότερο τρόπο. Και όταν παράσταση του αρχαίου δράματος πετύχει να βγάλει στην επιφάνεια αυτό το υλικό, δημιουργείται μία κατάσταση στο θέατρο, σαν το μεγαλύτερο δυναμωτικό για το ηθικό του ανθρώπου».

Συζητώντας για την έννοια του αφηγηματικού θεάτρου, ο Στ. Τσακίρης τονίζει ότι «η ίδια η τραγωδία είναι αφηγηματικό θέατρο. Δεν είναι ένα θέατρο όπως το εννοούμε εμείς σήμερα, αλλά αφηγηματικό θέατρο, όπως θα το έλεγε και ο Μπρεχτ, επικό θέατρο. Αλλωστε, τι σημαίνει έπος; Σημαίνει λόγος, αφήγηση...

Για παράδειγμα, ο ηθοποιός δεν ενδύεται, αλλά υποδύεται τον ρόλο. `Η το πώς ο λόγος, η μουσική συμπληρώνουν τα όποια αισθήματα. Ετσι σε μας λειτουργεί το αφηγηματικό θέατρο και όχι ότι έχουμε κάποιον αφηγητή.

Ο τρόπος που έχουμε δουλέψει το κείμενο, δεν είναι ένα κείμενο για να χάνεται μέσα από τη βαβούρα των αντικροούμενων λόγων. Αφήνεται διαυγής ο Σοφοκλής». Και ο Κ. Καζάκος συμπληρώνει ότι, «αυτό επιβάλλεται από το ίδιο το κείμενο. Είναι το είδος του θεάτρου, που επιβάλλει αυτήν τη στάση. Δεν είναι αισθηματολογικό. Είναι μεγάλα τα νοήματα...».

Ο Στ. Τσακίρης θυμάται πώς αγάπησε την τραγωδία, όταν μαθητής ακόμα, διαβάζοντας την «Αντιγόνη», του έκανε εντύπωση μια φράση: «Πολλά γεννούν το δέος. Το μέγα δέος ο άνθρωπος. Και λέω για φαντάσου... Το γράφει ένας άνθρωπος που ζει σε μια πόλη των 30.000 κατοίκων, δεν έχει ταξιδέψει μακριά από την Αθήνα. Και όμως συλλαμβάνει την έννοια άνθρωπος! Δε λέει ο Αθηναίος, ο Ελληνας, ο Πέρσης...».

Συζητώντας μαζί τους γι' αυτό το δύσκολο εγχείρημα, ο Στ. Τσακίρης ξεκάθαρα δηλώνει ότι, «αν δεν υπήρχε ο Κώστας, δεν θα το επιχειρούσα. Τώρα νομίζω ότι αρχίζω να αντιλαμβάνομαι το έργο. Με βοήθησε σε όλα τα επίπεδα...».

Ο Κ. Καζάκος τον διακόπτει και του υπενθυμίζει ότι «στη δουλειά μας, όλα είναι συνεργασία». Και συνεχίζει ότι όλοι είναι πολύτιμοι συνεργάτες, διαφορετικά δεν μπορούν να βγουν τέτοια έργα. «Εξοχη μετάφραση. Και οι προτάσεις που κάνει η σκηνοθεσία είναι σε σχέση με τη χρήση του χορού, ο οποίος δεν λέει λέξη, αλλά παράγει τη μουσική του έργου». Ο Στ. Τσακίρης μάς ενημερώνει ότι «η έννοια του χορού μεταφέρεται στους θεατές. Η παράσταση είναι μια συνεύρεση. Δεν γίνεται χωρίς θεατές. Και αφού ο χορός είναι οι πολίτες, γιατί να βάλεις να τους υποδυθούν ηθοποιοί;».

Δίνοντάς μας μια γεύση από την παράσταση, ο Κ. Καζάκος μάς αναφέρει ότι «έχουμε τον Δ. Λιγνάδη που λέει τα χορικά. Νομίζω ότι θα είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της παράστασης. Θα ακούγονται τα χορικά της παράστασης που είναι υψηλή ποίηση. Αλλωστε, στην αρχαιότητα στα χορικά διαγωνίζονταν. Και θα ακούσουμε τα χορικά από έναν ικανό συνάδελφο, που είναι και φιλόλογος ξέρει τους ρυθμούς, τα μέτρα...».

• Θα περιοδεύσει και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Το πρόγραμμα για την επόμενη εβδομάδα είναι 10/7 Κηποθέατρο Παπάγου, 12/7 Σπάρτη, 14/7 Κατράκειο - Νίκαια, 17 και 18/7 Θέατρο Δάσους - Θεσσαλονίκη.