«Η Ρωσία εργάζεται με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της για να αποδυναμώσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, ενώ την ίδια στιγμή χρησιμοποιεί την Ενέργεια ως όπλο, διακόπτει την προμήθεια φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ανεβάζει τις τιμές για να χειραγωγεί τα έθνη και να λειτουργούν σύμφωνα με τα συμφέροντά της».

Τα παραπάνω λόγια του πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ, Τ. Μπάιντεν, προ δύο εβδομάδων στο Νταβός, επανέλαβε ο Αμερικανός πρέσβης στη χώρα μας Τζ. Πάιατ, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του σε ενεργειακό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε την περασμένη βδομάδα στην Αθήνα, ομιλία που το μεγαλύτερο μέρος της αφορούσε στον περιορισμό - αλλά όχι στην πλήρη εξάλειψη - της ρωσικής ενεργειακής επιρροής στην Ευρώπη και αντίστοιχα στην ενίσχυση των αμερικανικών συμφερόντων στο συγκεκριμένο τομέα.

Ο Αμερικανός πρέσβης - ο οποίος πριν αναλάβει καθήκοντα στην Ελλάδα τον περασμένο Σεπτέμβρη, πριν δηλαδή ο Ντ. Τραμπ γίνει ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ, υπηρέτησε για τρία χρόνια ως πρέσβης στην Ουκρανία - τοποθετήθηκε επί του συνόλου των ενεργειακών ζητημάτων που απασχολούν τα τελευταία χρόνια την περιοχή μας και την Ευρώπη συνολικά, μένοντας σταθερά στη γνωστή μέχρι σήμερα ενεργειακή «ατζέντα» των ΗΠΑ. Ευθύς εξαρχής σημείωσε ότι η αμερικανική πρεσβεία στην Ελλάδα και «ολόκληρη η ομάδα μας» έχει ασχοληθεί έντονα με τα ενεργειακά ζητήματα, «αναγνωρίζοντας ότι η προώθηση της ενεργειακής ασφάλειας και της διαφοροποίησης του ενεργειακού εφοδιασμού είναι κρίσιμο στοιχείο στον μακροπρόθεσμο στόχο των Ηνωμένων Πολιτειών για την οικοδόμηση μιας Ευρώπης ενιαίας, ελεύθερης και ειρηνικής» και πρόσθεσε με νόημα: «Η προηγούμενη υπηρεσία μου στην Ουκρανία μου το θύμιζε αυτό κάθε μέρα».

Στη συνέχεια, αφού σημείωσε το ρόλο της Ελλάδας στην ενεργειακή ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής της ΝΑ Μεσογείου - «πυλώνας κλειδί» ήταν η ακριβής του έκφραση - και την υποστήριξη των ΗΠΑ σε αυτόν το ρόλο, εξέθεσε με αριθμητικά στοιχεία τις αλλαγές που έχουν επέλθει στο παγκόσμιο ενεργειακό τοπίο τα τελευταία χρόνια, αρχής γενομένης από την πρώτη θητεία του Ομπάμα. Οπως είπε, πριν από οκτώ χρόνια οι ΗΠΑ παρήγαγαν περίπου 5,5 εκατ. βαρέλια πετρελαίου ημερησίως και εισήγαγαν μία αυξανόμενη ποσότητα υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ). Σήμερα, οι ΗΠΑ, μετά και τις επενδύσεις στην εξόρυξη από σχιστολιθικά πετρώματα, είναι καθαρός εξαγωγέας ενεργειακών προϊόντων, η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ αυξήθηκε στα 9,6 εκατ. βαρέλια τη μέρα και κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους οι ΗΠΑ εξήγαγαν ΥΦΑ σε δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο.

Η εξέλιξη αυτή, συνέχισε, μετασχηματίζει το σύνολο των αγορών Ενέργειας, αναπτύσσοντας αντίστοιχα τις απαραίτητες υποδομές για τη μεταφορά ΥΦΑ, όπως νέες εγκαταστάσεις αποθήκευσης και επαναεριοποίησης, ναυπήγηση νέων δεξαμενόπλοιων, κατασκευή νέων τερματικών σταθμών ΥΦΑ σε όλον τον κόσμο, υποστηρίζοντας τελικά ότι όλη αυτή η διαδικασία «ενισχύει τον ανταγωνισμό, κάτι που είναι καλό για χώρες εισαγωγείς όπως η Ελλάδα». Αυτές οι επισημάνσεις του Αμερικανού πρέσβη δεν είναι άσχετες βέβαια με τις εξελίξεις των τελευταίων ετών στη χώρα μας, όπου ήδη το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο λαμβάνει ενεργά μέρος σε αυτόν το «μετασχηματισμό», επενδύοντας σε δεξαμενόπλοια τέτοιου τύπου, συνεργαζόμενο με εταιρείες αμερικανικών συμφερόντων όπως η γνωστή εταιρεία εμπορίας ΥΦΑ «Cheniere Energy», η οποία επιπλέον εκφράζει κι ενδιαφέρον για τον πλωτό σταθμό ΥΦΑ στην Αλεξανδρούπολη.

Αυτές οι εξελίξεις δεν διαφεύγουν, βέβαια, της ρωσικής προσοχής. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις που έκανε στα μέσα του Γενάρη ο Β. Γκολούμπεφ, ανώτατο στέλεχος της «Gazprom», σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στη Μόσχα. Κατά τη διάρκειά της είχε αναγνωρίσει ότι η αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ και οι μεγάλες εξαγωγές απειλούν τη θέση της ρωσικής εταιρείας στην Ευρώπη. Είχε δηλώσει χαρακτηριστικά πως «είναι φανερό πως βασική πηγή ανταγωνισμού προέρχεται από τις ΗΠΑ. Δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι τα πρώτα βήματα της νέας αμερικανικής διοίκησης, ωστόσο κρίνοντας από τις προηγούμενες δηλώσεις, είναι πιθανό ότι θα ενισχύσουν την παραγωγή τους»...

Ο Τζ. Πάιατ αναφέρθηκε πιο συγκεκριμένα στο ζήτημα της Ουκρανίας - όπου υπενθυμίζουμε τις τελευταίες μέρες υπάρχει αναζωπύρωση της έντασης στις ανατολικές επαρχίες - λέγοντας ότι η υποστήριξη που παρέχει η ΕΕ και στο ζήτημα της «ανάστροφης ροής» αλλά και στη νέα πολιτική τιμολόγησης που ακολούθησε η κυβέρνηση της χώρας, «έσπασε το μονοπώλιο της Gazprom και στέρησε από τη Ρωσία το ενεργειακό της όπλο, το οποίο η Μόσχα επί μακρόν χρησιμοποιούσε για να κρατά την Ουκρανία υπό τον έλεγχό της».

Στάθηκε, δηλαδή, σε δύο ζητήματα που αποτελούν ακόμη σημείο έντονης τριβής μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και κυρίως το ζήτημα της «ανάστροφης ροής», καθώς η Μόσχα διαπραγματεύεται τις τιμές φυσικού αερίου με κάθε κράτος - εισαγωγέα ξεχωριστά, μην επιτρέποντας, πρακτικά, ποσότητες φυσικού αερίου που προμηθεύει σε μία χώρα να διοχετεύονται στη συνέχεια σε κάποια άλλη. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούσε να περιορίσει τον εφοδιασμό της Ουκρανίας με φυσικό αέριο από τα γειτονικά της κράτη, κατά τη διάρκεια κρίσεων μεταξύ των δύο χωρών, που είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό ή και τη διακοπή της παροχής αερίου της Μόσχας προς το Κίεβο.

Μάλιστα, ισχυρίστηκε ότι «η δυνατότητα της Ρωσίας να χρησιμοποιεί την Ενέργεια ως όπλο αναγνωρίζεται επίσης από στελέχη της Διακυβέρνησης Τραμπ» και παρέθεσε τα λόγια του υπουργού Προεδρίας, Ρεξ Τίλερσον, αναφορικά με τα ευρωπαϊκά ενεργειακά ζητήματα ενώπιον του Κογκρέσου, όπου σημείωσε πως «η Ενέργεια είναι ζωτική για κάθε οικονομία σε όλο τον κόσμο, επομένως μπορεί να αξιοποιηθεί ως ισχυρότατο όπλο επιρροής... Οι προμήθειες ΥΦΑ από τις ΗΠΑ μπορούν να προσφέρουν δυνατότητα επιλογών σε χώρες ώστε να μην είναι περιορισμένες σε μία μόνο πηγή ή σε μία μόνη κυρίαρχη πηγή...».

Το «αστείο» βέβαια της υπόθεσης είναι πως ο Αμερικανός πρέσβης επικαλείται τα λόγια ενός στελέχους της κυβέρνησης Tραμπ, που υπήρξε επικεφαλής της «ΕxxonMobil», εταιρείας η οποία πριν την επιβολή κυρώσεων προς τη Ρωσία είχε συστήσει κοινοπρακτικό εταιρικό σχήμα με τη ρωσική πετρελαϊκή «Rosneft» και είχε αποκτήσει άδειες για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε ρωσική περιοχή στον αρκτικό σε μία τεράστια έκταση 600.000 τ.χλμ. Αυτή η τοποθέτηση του Ρεξ Τίλερσον στη θέση του υπουργού Προεδρίας της κυβέρνησης των ΗΠΑ είχε έρθει να προστεθεί στη σειρά των σεναρίων και φημολογιών για μια ενδεχόμενη διαφοροποίηση της νέας αμερικανικής ηγεσίας έναντι της Ρωσίας.

Συνεχίζοντας στο ίδιο ύφος, επανέλαβε τις κρίσεις φυσικού αερίου που έχουν προκληθεί κατά τα προηγούμενα χρόνια εξαιτίας της διένεξης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας - επιρρίπτοντας φυσικά το σύνολο των ευθυνών στη ρωσική πλευρά - για να επισημάνει τον κρίσιμο ρόλο που παίζει η Ουκρανία στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, λέγοντας μάλιστα ότι υπάρχει σύμπτωση απόψεων ως προς αυτό με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εκανε, μάλιστα, ειδική αναφορά και εξήρε τη στάση των Επιτροπών Ετινγκερ και Σέφκοβιτς στην ενίσχυση της συναντίληψης ΗΠΑ και ΕΕ στο εν λόγω ζήτημα. Να σημειώσουμε ότι τον περασμένο Νοέμβρη, ΕΕ και Ουκρανία προχώρησαν στην υπογραφή μνημονίου «Στρατηγικής Ενεργειακής Eταιρικής Σχέσης» δεκαετούς διάρκειας, το οποίο υπογραμμίζει το στρατηγικό χαρακτήρα της συμμαχίας ΕΕ και Ουκρανίας, ενώ τη μέρα της επίσημης ανακοίνωσης, ο Επίτροπος Σέφκοβιτς είχε χαρακτηρίσει την Ουκρανία ως «αξιόπιστη χώρα μεταφοράς του ρωσικού φυσικού αερίου» και πως αυτόν το ρόλο η ΕΕ επιθυμεί να διατηρήσει η Ουκρανία και στο μέλλον...

Υπό αυτό το πρίσμα, είναι λογικό που στη συνέχεια ο Τζ. Πάιατ μίλησε θερμά για τα υπό κατασκευή ενεργειακά έργα στη χώρα μας, αλλά και όσα σχεδιάζονται - TAP, Ελληνοβουλγαρικός διασυνδετήριος αγωγός φυσικού αερίου IGB και πλωτός σταθμός ΥΦΑ Αλεξανδρούπολης - τα οποία, όπως είπε, «θα συνεισφέρουν σημαντικά στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης», που σε συνδυασμό με αντίστοιχα που προωθούνται αυτό το διάστημα αλλού στην Ευρώπη, όπως στην Κροατία και τις Βαλτικές, «θα καθορίσουν την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια τα επόμενα 30 χρόνια». Την ίδια όμως στιγμή, εμφανίστηκε απολύτως αρνητικός στην κατασκευή και ολοκλήρωση έργων που, όπως είπε, «απειλούν το μέλλον της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας», εντάσσοντας σε αυτά τον «Nordstream II» και τον «ITGI Poseidon». Ο πρώτος είναι ο υποθαλάσσιος αγωγός που θα μεταφέρει απευθείας ρωσικό φυσικό αέριο στη Γερμανία, δίχως χώρες ως ενδιάμεσους σταθμούς και ο δεύτερος - που ακόμη βρίσκεται σε φάση διαπραγματεύσεων - είναι ο ελληνοϊταλικός αγωγός, επίσης υποθαλάσσιος, που θα συνδέεται με τον «Τurkish Stream» και επίσης θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στην ευρωπαϊκή αγορά.

Δίχως περιστροφές ο Αμερικανός πρέσβης είπε πως και τα δύο αυτά έργα θα προκαλέσουν τεράστια οικονομική επιβάρυνση στην Ουκρανία, καθώς θα περιορίσουν το ρόλο της ως χώρας - μεταφορέα ρωσικού φυσικού αερίου, ενώ θα απειλήσουν συνολικά την ενότητα της Ευρώπης, και ζήτησε επί της ουσίας την ακύρωσή τους. Ο ίδιος, βέβαια, τόνισε ότι οι προσπάθειες των ΗΠΑ για «την επίτευξη της ενεργειακής ασφάλειας στην Ευρώπη δεν εξαιρεί τη Ρωσία ως χώρα προμηθευτή», λέγοντας ότι η Ρωσία είναι ένας σημαντικός κάτοχος ενεργειακών πόρων στα ευρωπαϊκά σύνορα και ως τέτοιος θα πρέπει να παραμείνει ένας από τους βασικούς προμηθευτές Ενέργειας της Ευρώπης, ωστόσο «δεν μπορεί να επιτραπεί στη Ρωσία να μονοπωλεί την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά ως μοναδικός προμηθευτής»...