Υπό τις συνεχιζόμενες κόντρες των μονοπωλίων και τμημάτων της αστικής τάξης για τη νέα πορεία που θα πρέπει να χαράξουν μπροστά στο δρόμο της επικείμενης διαπραγμάτευσης με την ΕΕ για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ (Brexit), η κυβέρνηση της Βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι παρουσίασε την Πέμπτη την 77σέλιδη «Λευκή Βίβλο», το σχέδιο που θα ακολουθήσει, προκειμένου να πετύχει μια καλύτερη νέα συμφωνία και σχέση με τη λυκοσυμμαχία.

Βασικό στοιχείο της παρουσίασης των κυβερνητικών θέσεων για το Βrexit, είναι πως η διαδικασία αποχώρησης από την ΕΕ μπορεί να αποδειχθεί «ευκαιρία» ώστε να εξασφαλιστεί η πρωτοκαθεδρία της Βρετανίας στο διεθνές εμπόριο και αυτό προβάλλεται και ως όφελος που δήθεν θα έχουν τα ασθενέστερα λαϊκά στρώματα, από την όποια ανάπτυξη φέρει η επαναδιαπραγμάτευση των σχέσεων Λονδίνου - Βρυξελλών... Το παραμύθι της ευημερίας και του «μεριδίου στον πλούτο για όλους» διαπνέει το σχέδιο, προκειμένου να πείσει την εργατική τάξη στο Ηνωμένο Βασίλειο πως έχει μόνο να κερδίσει από το διαζύγιο με την ΕΕ, επειδή τάχα σχεδιάζεται να αποβεί προς όφελός του. Συνεχίζεται, δηλαδή, η προσπάθεια παραπλάνησης του λαού, που πάντα πλήρωνε την καπιταλιστική κερδοφορία με αντιλαϊκά μέτρα και περικοπές είτε πριν, είτε κατά τη διάρκεια της ένταξης στην ΕΕ, είτε, όπως αναμένεται, και μετά την αποχώρηση από αυτή, αφού η εξουσία των μονοπωλίων είναι το βασικό δεδομένο, που δεν αλλάζει.

Μέσα στις δεκάδες σελίδες της «Λευκής Βίβλου» που τιτλοφορείται «Η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ και η νέα εταιρική σχέση με την ΕΕ», περιγράφονται οι ισχυρές σχέσεις αλληλεξάρτησης μεταξύ μονοπωλιακών συμφερόντων μεταξύ «Γηραιάς Αλβιόνας» και των άλλων 27 χωρών της ηπειρωτικής Ευρώπης στη βάση «12 αρχών», αλλά και τα πεδία στα οποία η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να εξασφαλίσει καλύτερη θέση για τα βρετανικά μονοπώλια.

Δίνεται έμφαση στους τομείς παροχής υπηρεσιών, με ιδιαίτερη αναφορά στο χρηματοπιστωτικό τομέα και του ισχυρού ρόλου που μπορεί να παίξει το Σίτι του Λονδίνου στις σχέσεις των άλλων χωρών της ΕΕ με άλλες δυνάμεις σε κάθε ήπειρο του πλανήτη. Γίνεται εκτενής αναφορά στις προθέσεις της κυβέρνησης για ενίσχυση του ρόλου των βρετανικών μονοπωλίων στους τομείς της Ενέργειας (και δη της πυρηνικής, που χαρακτηρίζεται «στρατηγικός πυλώνας»), της ανάπτυξης των επιστημών και καινοτόμων τεχνολογιών. Υπογραμμίζεται, όπως άλλωστε αναμενόταν, ότι προτεραιότητα της κεντρικής στρατηγικής θα είναι η ανάκτηση όλων των νομοθετικών εξουσιών που είχε η Βρετανία πριν ενταχθεί στην ΕΕ, η πλήρης αποχώρηση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ο έλεγχος πάνω στη μετανάστευση και η διαπραγμάτευση μίας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις άλλες χώρες της ΕΕ και μίας νέας τελωνειακής συμφωνίας, ώστε να διευθετηθούν οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές όσο το δυνατόν «πιο ελεύθερα και ανεμπόδιστα». Αποσαφηνίζεται πως δεν θα επιχειρηθεί στις νέες σχέσεις με την ΕΕ να εφαρμοστούν προηγούμενα μοντέλα, όπως π.χ. το νορβηγικό, ενώ δεν αποκλείεται κάποια μορφή συνδρομής στον προϋπολογισμό της ΕΕ, μετά την αποχώρηση της Βρετανίας γύρω στα μέσα του 2019, εφόσον κριθεί πως είναι απαραίτητο για την προώθηση κάποιων σχεδίων διμερούς συνεργασίας.

Η κυβέρνηση Μέι ξεκαθαρίζει επίσης πως σκοπεύει να χρησιμοποιήσει στη διαπραγμάτευση με την ΕΕ «μηχανισμούς» που είναι κοινοί στις διαπραγματεύσεις της ΕΕ με τρίτες χώρες, φέρνοντας ως παράδειγμα τη συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου ΕΕ - Καναδά (CETA), αλλά και εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για την επίλυση διαφορών σε συμφωνίες όπως η NAFTA (Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου), το Mercosur («Κοινή Αγορά του Νότου» που απαρτίζεται από λατινοαμερικανικές χώρες) κ.ά.

Παράλληλα, υποστηρίζει πως θα παζαρεύσει την αποχώρηση από την ΕΕ, αναζητώντας μία «φιλόδοξη μελλοντική σχέση», ενώ ταυτόχρονα θα εξασφαλίζει τα συμφέροντα των επιμέρους μελών του Ηνωμένου Βασιλείου, δηλαδή της Αγγλίας, της Σκοτίας, της Ουαλίας και της Βόρειας Ιρλανδίας. Ξεκαθαρίζει πως δεν σχεδιάζει να επαναλάβει το δημοψήφισμα, ούτε πως θα παραμείνει υπό άλλο σχήμα στην ΕΕ, τονίζοντας πως θα τιμήσει «τη βαθιά διεθνιστική ιστορία της χώρας (σ.σ προφανώς εννοεί το αποικιοκρατικό παρελθόν) και την κουλτούρα της, κτίζοντας ένα πραγματικά διεθνές Ηνωμένο Βασίλειο». Θεωρεί πως είναι συμφέρον και του Λονδίνου και των Βρυξελλών μία αμοιβαία επωφελής διαπραγμάτευση, υποστηρίζοντας ότι σε καμία περίπτωση «δεν επιθυμούμε να γυρίσουμε το ρολόι πίσω στις μέρες που η Ευρώπη ήταν λιγότερο ειρηνική, λιγότερο ασφαλής και λιγότερο ικανή να κάνει εμπόριο ελεύθερα». Μεγάλο τμήμα επίσης αναφέρεται στις σχέσεις που θα διευρυνθούν με άλλες χώρες εκτός ΕΕ, με ειδική αναφορά σε ΗΠΑ, Κίνα, Βραζιλία, χώρες του Περσικού Κόλπου, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Ινδία, τις 52 χώρες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Φυσικά, στα ζητήματα της «ασφάλειας» σημειώνεται ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Βρετανίας στο ΝΑΤΟ αλλά και διάφορους ευρωπαϊκούς (ευρωπαϊκή αστυνομία, συνθήκη Σένγκεν) και διεθνείς θεσμούς. Επίσης, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, ΟΟΣΑ, στις G-7 και G-20 θα διεκδικήσει πιο αναβαθμισμένο ρόλο.

Είναι χαρακτηριστική η προσπάθεια της πρωθυπουργού Μέι να πείσει το λαό πως τα παζάρια με τις Βρυξέλλες «μπορούν» να αποβούν προς όφελός του, επειδή τάχα σχεδιάζει να κτίσει μία... «πιο ισχυρή, πιο δίκαιη και πιο παγκόσμια Βρετανία»...

Οι συντάκτες της «Λευκής Βίβλου» για το Brexit κάνουν έτσι εκτενείς αναφορές στην «προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων», ωστόσο κάτω από τις υποσχέσεις και τα ωραία λόγια δεν αργεί κανείς να αντιληφθεί πως αυτό που σχεδιάζεται για το μέλλον είναι ακόμη πιο σκληρές και επισφαλείς εργασιακές σχέσεις, που θα εντείνουν κι άλλο την υπονόμευση της μισθωτής εργασίας και των εργασιακών δικαιωμάτων. Επιχειρούν έτσι να «χρυσώσουν το χάπι», φέρνοντας (επιλεκτικά) ορισμένα παραδείγματα για να πείσουν πως το εσωτερικό εργατικό δίκαιο «είναι πιο γενναιόδωρο» σε σχέση με το κοινοτικό, αναφέροντας π.χ. πως ο βρετανικός νόμος δίνει στον εργάτη 5, 6 βδομάδες ετήσια άδεια μετ' αποδοχών, ενώ στην ΕΕ η αντίστοιχη άδεια έχει διάρκεια τέσσερις βδομάδες και προσφέρει άδεια μητρότητας 39 βδομάδες μετ' αποδοχών, ενώ η ΕΕ μόνον 14... Διαλαλεί ότι χάρη στις προσπάθειες της βρετανικής κυβέρνησης θεσπίστηκε τον περασμένο Απρίλη το «κατώτατο βιώσιμο ωρομίσθιο» που αυξήθηκε κατά 6,2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Οτι αυξήθηκαν τα πρόστιμα σε εργοδότες που δεν συμμορφώνονται με το νόμο και ότι συγκροτήθηκαν ομάδες επιθεωρητών εργασίας για να αντιμετωπιστούν οι πιο σοβαρές υποθέσεις σε βάρος των εργαζομένων.

Υπογραμμίζει, επίσης, ότι έχουν ήδη ξεκινήσει έρευνες ώστε να εξεταστούν από την αρχή οι κανονισμοί απασχόλησης, γιατί «πρέπει να αλλάξουν ώστε να συμβαδίζουν με σύγχρονα επιχειρηματικά μοντέλα», όπως: α) η γρήγορη αύξηση του τομέα της αυτο-απασχόλησης, β) η μετάβαση από εργασιακές σχέσεις πρόσληψης μισθωτών σε σχέσεις «σύμβασης έργου», γ) αύξηση νέου τύπου εργασιακών συμβάσεων (non standard), δ) ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων και εργασιακών σχέσεων στη βάση «της πλατφόρμας ανάλογα με τη ζήτηση» (σ.σ. με το μοντέλο «platform on demand» λειτουργούν π.χ. υπηρεσίες ταξί από διαδικτυακές εταιρείες όπως η «Uber»), που στην ουσία δεν εξασφαλίζουν ούτε τις ελάχιστες αποδοχές, πόσο μάλλον βιώσιμο, αξιοπρεπή μισθό.

Δηλαδή, αυτό που περιγράφεται είναι μια ακόμα πιο ζοφερή πραγματικότητα για την εργατική τάξη, διεύρυνση των εργασιακών σχέσεων - λάστιχο, των λεγόμενων μηδενικών συμβολαίων (zero - contracts), των δουλεμπορικών γραφείων και των νοικιαζόμενων εργαζομένων. Πρόκειται για τις λεγόμενες «βέλτιστες πρακτικές», που πλασάρονται στην ΕΕ και στη χώρα μας, με στόχο να αυξηθεί ο βαθμός εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης και άρα και της κερδοφορίας των καπιταλιστών στον ανταγωνισμό τους με καπιταλιστές από άλλες χώρες της ΕΕ και όχι μόνο (π.χ. των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ινδίας, όπου η τιμή της εργατικής δύναμης είναι ακόμα πιο κάτω).

Βεβαίως, δεν αποκλείεται τα σχέδια αυτά, σε διάφορα επίπεδα και τομείς, να «αναπροσαρμοστούν» στα τραπέζια των παζαριών που θα ξεκινήσουν οι Βρετανοί με τους αξιωματούχους της ΕΕ. Είναι επίσης σίγουρο ότι οι τελευταίοι σε καμία περίπτωση δεν προτίθεται να φανούν «επιεικείς», με δεδομένο ότι ο αστικός ευρωσκεπτικισμός δυναμώνει και προτάσεις δημοψηφίσματος για αποχώρηση από την ΕΕ διατυπώνονται σε πολλές χώρες. Το αντίθετο αναμένεται να συμβεί. Ηδη τα επιτελεία της ΕΕ έχουν προειδοποιήσει πως δεν προτίθενται να δώσουν στη Βρετανία την ευχαρίστηση να έχει «και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο», δηλαδή το διεθνοποιημένο κεφάλαιο και τα κάθε λογής μονοπώλια, και πρόσβαση στην ενιαία αγορά, και έλεγχο της μετανάστευσης... Το πιο ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί που κρατούν οι αξιωματούχοι της ΕΕ είναι αυτό της ενιαίας αγοράς. Η κυβέρνηση Μέι, από την άλλη, δεν αποκλείεται να αντιτείνει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης ακόμη και σχέδια μετατροπής της χώρας σε παγκόσμιο «φορολογικό παράδεισο» μέσω σημαντικής μείωσης της φορολογίας ξένων επιχειρήσεων, ώστε να γίνει ακόμη πιο ελκυστική για επενδύσεις. Η Γερμανία, μέσω του υπουργού Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, έχει ήδη προειδοποιήσει ότι θα αντιδράσει σθεναρά σε μία τέτοια προσπάθεια...

Σε κάθε περίπτωση, όταν ξεκινήσουν και επίσημα, ενδεχομένως από τον ερχόμενο Απρίλη, τα παζάρια Λονδίνου - Βρυξελλών, οι ενδοϊμπεριαλιστικές κόντρες αναμένεται να οξυνθούν παραπέρα, σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι ο άξονας Βρετανίας - ΗΠΑ θα δυναμώσει, όπως άφησε να διαφανεί η πρόσφατη συνάντηση της Μέι με τον Αμερικανό Πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ.