Στις αρχές του περασμένου Ιούλη, στην Ουφά του ρωσικού Μπασκορτοστάν, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά κοινή συνάντηση ανάμεσα στους BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική), την Οργάνωση για τη Συνεργασία της Σαγκάη - SCO (με πλήρη μέλη τους Ρωσία, Κίνα, Ουζμπεκιστάν, Κιργιστάν, Καζακστάν, Τατζικιστάν, «παρατηρητές» τους Λευκορωσία, Ιράν, Αφγανιστάν, Μογγολία και «εταίρους σε διάλογο» τους Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Καμπότζη, Νεπάλ, Τουρκία, Σρι Λάνκα) και την Ευρασιατική Οικονομική Ενωση - ΕΕU (Ρωσία, Λευκορωσία, Αρμενία, Καζακστάν, Κιργιστάν).

Η «πρωτοβουλία» ανήκε στη Ρωσία, που ούτως ή άλλως φιλοξενούσε εκείνες τις μέρες στην Ουφά τις προγραμματισμένες Συνόδους Κορυφής των BRICS και της SCO.

Επίσημες ανακοινώσεις για το ακριβές περιεχόμενο των συνομιλιών μεταξύ των μελών των τριών αυτών διακρατικών ιμπεριαλιστικών ενώσεων δεν έγιναν. Κάποιος θα μπορούσε να εμφανίσει τις συναντήσεις ως μια απόδειξη των προσπαθειών του ρωσικού κεφαλαίου να αναβαθμίσει τη θέση του, με βασικό «μοχλό» και την EEU (στην οποία η Μόσχα «πρωταγωνιστεί»), στο φόντο των όλο και μεγαλύτερων δυσκολιών που αντιμετωπίζει η ρωσική οικονομία, υπό το βάρος και των δυτικών κυρώσεων.

Ωστόσο, νέα δεδομένα αναμένεται να περιπλέξουν ραγδαία τις ισορροπίες και διεργασίες σε όλη την Ασία. Για παράδειγμα, η πολυαναμενόμενη συμφωνία που υπογράφτηκε στη Βιέννη με το Ιράν, σηματοδότησε την «επιστροφή» στο προσκήνιο ενός δυνητικά πολύ ισχυρού οικονομικά και γεωστρατηγικά «παίκτη», κατ' επέκταση και τα περιθώρια επανακαθορισμού μιας σειράς διακρατικών συνεργασιών από νέα αφετηρία.

Η συμφωνία της Βιέννης υπογράφτηκε στις 14 Ιούλη, ελάχιστες μέρες μετά τη για πρώτη φορά συνάντηση των BRICS - SCO - EEU και ενώ ήδη πολλοί αναλυτές και διπλωμάτες προέβλεπαν ότι ήταν θέμα ημερών η οριστικοποίηση ενός συμβιβασμού μεταξύ Δύσης και Τεχεράνης.

Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η επισημοποίηση της συμφωνίας, δίνουν και παίρνουν όχι μόνο οι διπλωματικές και επιχειρηματικές συναντήσεις, αλλά και οι αναλύσεις για τις επιδιώξεις που επιταχύνονται. Αστικές «δεξαμενές σκέψης» και «μη κερδοσκοπικά ιδρύματα» καταθέτουν τη δική τους συμβολή στο πώς οι διάφορες μερίδες του κεφαλαίου θα βγουν περισσότερο ωφελημένες ή λιγότερο χαμένες από τη νέα κατάσταση, καταγράφοντας πληθώρα «εναλλακτικών» για τις αντιλαϊκές συνεργασίες που μπορεί να ξεπηδήσουν.

Ενδιαφέρον εμφανίζει ανάλυση του «Κέντρου για την Ερευνα στην Παγκοσμιοποίηση» (Centre for Research on Globalization), ενός «ανεξάρτητου ερευνητικού και ενημερωτικού οργανισμού» που έχει έδρα στον Καναδά και ανοιχτούς διαύλους με τη Μόσχα, αναλυτές του γράφουν συστηματικά σε ρωσικά ΜΜΕ κ.τ.λ.

Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ανάλυση, η ολοκλήρωση της συμφωνίας με το Ιράν θα αξιοποιηθεί από τις ΗΠΑ, στην προσπάθειά της να διασφαλίσει «μοχλούς» ενάντια στην επικίνδυνη για τα συμφέροντά της «ενοποίηση» που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Ευρασία. Ο συντάκτης του συγκεκριμένου κειμένου υποστηρίζει ότι «ίσως ο πιο σημαντικός στόχος για όσους σχεδιάζουν τη στρατηγική των ΗΠΑ, είναι να εμποδίσουν την ενσωμάτωση του Ιράν στην αναδυόμενη, μη δυτική, ευρασιατική πολιτική, οικονομική και στρατιωτική αρχιτεκτονική. Η Ουάσιγκτον έχει παρακολουθήσει τα τελευταία χρόνια πώς οργανισμοί όπως οι BRICS, SCO, οι "Νέοι Δρόμοι του Μεταξιού" και η EEU αναπτύχθηκαν από αρχικές ιδέες σε απτή πραγματικότητα, που τώρα απειλούν να συνασπιστούν σε γεωπολιτικές συμμαχίες που θα τα καλύπτουν όλα».

Σύμφωνα με τον ίδιο, δε θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η άρση των κυρώσεων σε βάρος του Ιράν θα οδηγήσει γρήγορα στην πλήρη ένταξή του σε οργανώσεις όπως η SCO, ενώ σημειώνει: «Ελεύθερο να παίρνει αποφάσεις (σ.σ. όσον αφορά και τις οικονομικές του συνεργασίες), το Ιράν μπορεί να αποφασίσει ότι έχει κεκτημένα οικονομικά συμφέροντα στη Δύση, για τα οποία η φιλία με τη Ρωσία και την Κίνα μπορεί να αποτελεί μια επικίνδυνη κίνηση. Το Ιράν ίσως να νιώσει ότι τα πλεονεκτήματα που θα κερδίσει εύκολα από τη συνεργασία με τη Δύση υπερτερούν σε δυναμική το καθεστώς του "ασκούμενου" εντός πλαισίου SCO - EEU - "Νέων Δρόμων του Μεταξιού", ειδικά με το δεδομένο ότι το Ιράν θα ανταγωνίζεται τη Ρωσία σε εξαγωγές αερίου και προς την Ευρώπη και προς την Κίνα».

Μεταξύ άλλων, ο συγγραφέας καταλήγει ότι «οι ΗΠΑ θέλουν να μετατρέψουν το Ιράν από ένα προπύργιο ενάντια στην ηγεμονία ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου - Ισραήλ σε ένα όπλο που θα αξιοποιηθεί ως σφήνα ενάντια στη συνεργασία BRICS - SCO - EEU - "Νέων Δρόμων του Μεταξιού"», ενώ σχηματοποιώντας την τακτική των ΗΠΑ, παραφράζει το «διαίρει και βασίλευε» ως «διαίρει και εξουδετέρωνε».

«Αυτό δε σημαίνει ότι Τεχεράνη και Ουάσιγκτον θα γίνουν σε μια στιγμή σύμμαχοι, αλλά περισσότερο ότι το Ιράν θα μπορούσε να καταστεί ένα ουδέτερο μέρος που θα πάψει να αποτελεί εμπόδιο για την αμερικανική ατζέντα» επισημαίνεται και συμπληρώνεται ότι στόχος των ΗΠΑ είναι να εξασφαλίσουν ότι επιχειρηματικές ελίτ με μεγάλη επιρροή στην ιρανική κοινωνία θα έχουν συμφέρον στη μη δημιουργία ή στη μη όξυνση των εντάσεων με τους συνεργάτες τους στη Δύση, καθιστώντας έτσι το Ιράν ως «ντε φάκτο» μέρος μιας δυτικής ηγεμονίας.

Πρέπει να είναι καθαρό ότι αναλύσεις όπως η παραπάνω εξυπηρετούν σκοπιμότητες της μιας ή της άλλης μερίδας του κεφαλαίου, ανεξάρτητα από το αν όσα υποστηρίζουν επιβεβαιώνονται ή όχι. Οι εκτιμήσεις και οι συστάσεις τέτοιων οργανισμών και ιδρυμάτων συντάσσονται με άξονα την υπεράσπιση σχεδίων, μακροπρόθεσμων ή μεσοπρόθεσμων, που υπηρετούν μονοπωλιακά συμφέροντα.

Πάντως, τα νέα δεδομένα που διαμορφώνει η συμφωνία με το Ιράν, πρέπει να εξεταστούν μέσα στο διεθνές πλαίσιο όξυνσης σφοδρών ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και ανακατατάξεων διαφόρων συμμαχιών. Η οικονομική ύφεση και στασιμότητα που εξακολουθεί να επιδρά σε ένα μεγάλο μέρος του αναπτυγμένου καπιταλιστικού κόσμου, μαζί με τις προβλέψεις για επιδείνωση της κατάστασης αλλά και την επιβράδυνση σε αγορές όπως η Κίνα, επιδρούν καταλυτικά στα διαπραγματευτικά παζάρια που στήνουν οι ιμπεριαλιστές για την «επίλυση» σήμερα του «ιρανικού» προβλήματος, αύριο άλλων αντίστοιχων «προβλημάτων», που η διευθέτησή τους ανοίγει (ή κλείνει) για τα μονοπώλια νέες αγορές.

Η κατάσταση περιπλέκεται διαρκώς, καθώς οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις μαίνονται ασταμάτητες, δεν είναι ενιαία η στάση ούτε στο εσωτερικό της κάθε αστικής τάξης, όπως δεν είναι ενιαία και τα συμφέροντα που κάθε φορά προτάσσονται ακόμα και μεταξύ «εταίρων».

Το μόνο σίγουρο είναι πως ενισχύεται η ορμή με την οποία τα ιμπεριαλιστικά επιτελεία εξετάζουν νέες «εναλλακτικές», στην προσπάθειά τους να βρουν νέα μέσα και νέα πεδία έντασης της εκμετάλλευσης των εργατών, αρπαγής του πλούτου των λαών.

Για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα, το ζήτημα είναι να μη στρατευθούν στις επιδιώξεις της μιας ή της άλλης μερίδας του κεφαλαίου, της μιας ή της άλλης ιμπεριαλιστικής συμμαχίας. Πίσω από τις ανακατατάξεις στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, να εντοπίσουν τη βαρβαρότητα και την αποφασιστικότητα με την οποία οι εκμεταλλευτές κλιμακώνουν την επίθεση σε βάρος των ίδιων και των παιδιών τους, να οργανώσουν τη δική τους πάλη με άξονα τις δικές τους ανάγκες και μόνο.