Μέσο καταπάτησης εργασιακών δικαιωμάτων είναι το πρόγραμμα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας ανέργων στη φύλαξη σχολικών κτιρίων, που υλοποιείται σε 145 δήμους και κοινότητες της χώρας και απασχολεί συνολικά 3.300 ανέργους. Το πρόγραμμα χρηματοδοτούν, ανάμεσα σε άλλους φορείς και υπουργεία, ο ΟΑΕΔ και ο Λογαριασμός Απασχόλησης και Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΛΑΕΚ), τα ταμεία του οποίου τροφοδοτούν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Με τα δικά τους λεφτά υλοποιείται ένα πρόγραμμα, διάρκειας 11 μηνών, το οποίο όχι μόνο δεν κατοχυρώνει τα ελάχιστα δικαιώματά τους (ασφάλιση, δικαίωμα γέννας, υγειονομική περίθαλψη και άλλα), αλλά στην εξέλιξή του καλούνται να το πληρώνουν κιόλας. Δεν είναι τυχαίο ότι στην κατεύθυνση αυτή χρησιμοποιούνται οι δήμοι και οι κοινότητες της χώρας, οι οποίοι αναλαμβάνουν το κόστος συνέχισης του προγράμματος, μετά τους 11 μήνες, ή διαφορετικά το πολιτικό κόστος της διακοπής του, με δεδομένη την αναγκαιότητα που υπάρχει για τη φύλαξη των σχολείων. Στόχος είναι η μεταφορά στους δήμους της οικονομικής ευθύνης για τη λειτουργία της συγκεκριμένης υπηρεσίας - ήδη επιβαρύνθηκαν για τον εξοπλισμό των φυλάκων: κινητά τηλέφωνα, γιλέκα, φακοί, σφυρίχτρες, ταυτότητες, έξοδα σεμιναρίων κατάρτισης.

Την ίδια ώρα, οι δήμοι ουδεμία σχέση έχουν με τη διαδικασία και τους όρους πρόσληψης και υλοποίησης του προγράμματος. Την επιλογή του προσωπικού κάνει μια κεντρική επιτροπή, μακριά από τις ανάγκες της κάθε περιοχής, πολύ κοντά όμως στις «ανάγκες» της κεντρικής εξουσίας, για εξυπηρέτηση των πελατειακών σχέσεων. Ενδεικτικό είναι ότι στο Δήμο Βύρωνα στάλθηκαν 17 φύλακες σχολείων, χωρίς ο ίδιος να το έχει ζητήσει, αφού ήδη από το 1997 εφαρμόζει τη φύλαξη στα σχολεία.

Στο μεταξύ, ήδη σε πολλούς δήμους, όπου ξεκίνησε η υλοποίηση του προγράμματος, αρκετοί φύλακες, κυρίως γυναίκες, ακριβώς λόγω των δυσμενών όρων δουλιάς, έχουν παραιτηθεί. Οι εργαζόμενοι είναι εκπαιδευόμενοι χωρίς εκπαιδευτή, χωρίς ασφάλιση, ενώ αν τους συμβεί κάτι εν ώρα εργασίας, μπορεί να τους εξυπηρετήσει μόνο ο γιατρός του ΟΑΕΔ. Οι γυναίκες εξαναγκάζονται σε βραδινές βάρδιες, δεν έχουν το δικαίωμα της γέννας, ενώ η ασθένεια δεν πληρώνεται.

Tο συγκεκριμένο πρόγραμμα εμπεριέχει ακόμη τις προϋποθέσεις για την «αξιοποίηση» των τελευταίων ως κατασταλτικού μηχανισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φύλακες αναλαμβάνουν δράση και την ώρα που λειτουργούν τα σχολεία, ενώ υποχρεώνονται να δίνουν πληροφορίες στους διευθυντές για τη δράση των μαθητών, για παράδειγμα στην περίπτωση καταλήψεων. Στην κατεύθυνση αυτή συνηγορεί το γεγονός ότι το πρόγραμμα φύλαξης εφαρμόζεται μόνο στα γυμνάσια και τα λύκεια και όχι στα δημοτικά, όπου οι δραστηριότητες των μαθητών είναι περιορισμένες.

Για την εμπειρία τους από το συγκεκριμένο πρόγραμμα μιλούν στο «Ρ» οι δήμαρχοι Περάματος, Γιάννης Πατσιλινάκος και Βύρωνα, Νίκος Ρογκάκος.