Τρίτη 11 Μάρτη 2014
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 20
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ - ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΚΣ ΤΗΣ ΚΝΕ
Εκδήλωση για τη «Μάνα στον Μπρεχτ»

«Η πατρίδα δεν είναι ανέκκλητο δικαίωμα, όπως και η μητρότητα δεν έχει πια αναπαλλοτρίωτη ισχύ. Οποιος φροντίζει περισσότερο για ένα παιδί κι όποιος μπορεί να αξιοποιήσει καλύτερα τη γη της πατρίδας, αυτός θα πρέπει να επιβραβεύεται».

Η ευτυχία, ο πλούτος, το μέλλον ανήκει σε αυτούς που με τον αγώνα και το αίμα τους τα δημιουργούν, στους παραγωγικούς, στους κοινωνικά γόνιμους ανθρώπους κι όχι στους αμέτοχους, τους απαθείς και τελικά παρασιτικούς. Είναι το νήμα που διαπερνά την εκδήλωση - αφιέρωμα στη Μέρα της Γυναίκας, που έγινε με πρωτοβουλία του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ και της Πολιτιστικής Επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ, το περασμένο Σάββατο στην Αίθουσα Συνεδρίων του Κόμματος στον Περισσό. Με τις κινηματογραφημένες παραστάσεις του θεάτρου του Μπρεχτ «Η Μάνα» και «Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της» να προβάλλονται το Σάββατο για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Ανάμεσα στην προβολή των δύο ταινιών πραγματοποιήθηκε συζήτηση για το πως αντιμετωπίζει ο Μπρεχτ τον κοινωνικό ρόλο της μάνας, τη θέση του απέναντι στη γυναίκα, όλα σε αντιπαράθεση με την αστική τέχνη.

Αναδεικνύοντας το γυναικείο ζήτημα ως ένα σύμπλεγμα οικονομικών, πολιτικών, πολιτιστικών ανισοτιμιών και διακρίσεων που εκδηλώνονται σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και προσωπικής ζωής της γυναίκας, που πηγάζει από τις ταξικές σχέσεις εκμετάλλευσης, ο ηθοποιός και συγγραφέας Βασίλης Κολοβός μίλησε για το ρόλο που έταξαν στη γυναίκα της δικής μας τάξης. «Κλείνεται μέσα στο τρίπτυχο πατρίδα - εκκλησία - οικογένεια. Πιστή μεταφορά με άλλες λέξεις, αλλά το ίδιο νόημα, του φασιστικού συνθήματος παιδιά - κουζίνα - εκκλησία. Μπορεί να σας φαίνονται παλιωμένες απόψεις, αλλά για τον προσεκτικό παρατηρητή των κοινωνικών ανακατατάξεων είναι ορατές, όπως ορατή είναι και η προσπάθεια να έρθουν καμουφλαρισμένες και επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις στην επιφάνεια για να καθορίσουν και πάλι τη ζωή μας. Σε μια περίοδο που οι αγώνες της εργατικής τάξης έφεραν αποτελέσματα τον αιώνα που πέρασε, δόθηκαν ουσιαστικά δικαιώματα στη γυναίκα. Τώρα, που έχουν υποχωρήσει προσωρινά, σταδιακά αφαιρούνται αυτά τα δικαιώματα, ενώ έχουμε άνοδο αντιδραστικών απόψεων για τη γυναίκα», σημείωσε.

Από αριστερά: ο Β. Κολοβός, η Ελ. Μηλιαρονικολάκη και η Ν. Σακιώτη
Από αριστερά: ο Β. Κολοβός, η Ελ. Μηλιαρονικολάκη και η Ν. Σακιώτη
Η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ, ανέφερε ανάμεσα σε άλλα: «Ο Μπρεχτ μας έδειξε ότι το περιβόητο "μητρικό ένστικτο", η εγγενής συγκινησιακή και τρυφερή σχέση της μάνας με το παιδί, δεν είναι πάντα "εγγενής", σύμφυτη δηλαδή κι ακλόνητη σε οποιαδήποτε περίσταση ή ιδιότητα κάθε μάνας. Η μητρική αγάπη υπάρχει βέβαια σαν προδιάθεση, αλλά όπως συμβαίνει με όλες τις προδιαθέσεις, η εξέλιξή της προς τη θετική ή αρνητική κατεύθυνση είναι συνάρτηση των συγκεκριμένων κάθε φορά ιστορικών και κοινωνικών συνθηκών.

Επομένως, μπορεί να συμβεί και το αντίθετο. Μια μητέρα να αντιμετωπίζει ανάλγητα το παιδί της ή μια γυναίκα που δεν είναι μητέρα και που όμως -όπως οι περισσότερες γυναίκες- έχει κατά κάποιο τρόπο κοινωνικά προετοιμαστεί για το ρόλο αυτό, έχει μια προδιάθεση, κάτω από ορισμένες κοινωνικές προϋποθέσεις μπορεί να αναπτύξει πολύ πιο δυνατά μητρικά αισθήματα αυτοθυσίας κι αυταπάρνησης από τη φυσική μάνα.

Με άλλα λόγια, η μάνα, όπως και κάθε ανθρώπινος χαρακτήρας, από τον μαρξιστή Μπρεχτ δεν αντιμετωπίζεται νατουραλιστικά, σαν ένα ον προπαντός βιολογικό, αλλά επιστημονικά, σαν το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων», ενώ τόνισε ιδιαίτερα ότι στα έργα του Μπρεχτ, «το φυλετικό πρόβλημα της γυναίκας είναι πρόβλημα κοινωνικό και απόλυτα εξαρτημένο από την ταξική της θέση».

Στο έργο «Τα όπλα της κυρα-Καρράρ» επικεντρώθηκε η Νάση Σακιώτη, καθηγήτρια Γερμανικής Φιλολογίας, που γράφτηκε το 1937 κατά την αριστοτελική δραματουργική, δηλαδή μορφικά δεν ανήκει στα έργα του επικού θεάτρου: Η υπόθεση εκτυλίσσεται σ' ένα απριλιάτικο απόγευμα του 1937, εν μέσω του ισπανικού εμφυλίου. Ο άντρας της Καρράρ τραυματίστηκε θανάσιμα στον απελευθερωτικό αγώνα των μεταλλωρύχων της Αστούριας, όπου η ίδια η Καρράρ συναίνεσε να συμμετάσχει. Από εκείνη τη στιγμή, παίρνει «ουδέτερη» θέση απέναντι στον πόλεμο και στρέφεται στο θεό, προκειμένου να αποτρέψει τους δυο γιους της απ' το να πάνε κι αυτοί στο μέτωπο. «Η Καρράρ είναι πρόθυμη να θυσιάσει τις ιδέες της και την αξιοπρέπεια των γιων της, για να τους αποτρέψει απ' το να συμμετάσχουν στην αντίσταση. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Με πρόσχημα τη θρησκεία, λέει ψέματα και καταπιέζει τα παιδιά της (...). Η αρχική στάση της Καρράρ δεν πηγάζει από μια γενική άγνοια των πολιτικών - κοινωνικών συνθηκών, αλλά από την έλλειψη εμπιστοσύνης προς την τάξη της και φυσικά το μεγάλο πόνο της για το χαμό του συζύγου, καθώς και την ανησυχία της μη συμβεί το ίδιο στα παιδιά της. Ετσι, η σκέψη της είναι στενά υλιστική (ψήνει ψωμί, έχει στείλει το γιο για ψάρεμα), αλλά όχι ρεαλιστική, κάτι που θα καταλάβει πολύ τραγικά στο τέλος».


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ