Η σωστή αντιμετώπιση μιας επίθεσης λέγεται άμυνα. Οπως έχουμε ξανά αναφέρει, η άμυνα είναι η περισσότερο δύσκολη και πολύπλοκη φάση μιας παρτίδας, γιατί εκείνη την ώρα ο καλός παίκτης δεν πρέπει απλά να αμύνεται και να αποκρούει τις απειλές του συμπαίκτη του. Πρέπει παράλληλα να έχει σχέδιο και πρόβλεψη για αντεπίθεση, διαφορετικά κάνει παθητική άμυνα.

Αντίθετα, όταν κάνει ενεργητική άμυνα με τακτικό και στρατηγικό παιχνίδι ακριβείας, όχι μόνο θα αποκρούσει την επίθεση, αλλά θα φτάσει και ο ίδιος ο αμυνόμενος στη νίκη. Αν ακολουθήσει επ' ακριβώς τις αρχές της άμυνας ο αμυνόμενος, αν σκεφθεί, ότι πιθανά το σχέδιο επίθεσης να είναι λανθασμένο, αν εξετάσει με επιμονή όλες τις αμυντικές δυνατότητες, τότε θα περάσει εκείνος στην αντεπίθεση. Αλλωστε, είναι πολύ γνωστό - όπως και στην καθημερινή μας ζωή ή και σ' άλλα αθλήματα - ότι σ' έναν αγώνα δεν υπάρχει μόνο επίθεση, υπάρχει και η άμυνα και πρέπει κανείς να μάθει να αντιμετωπίζει και τα δύο αυτά στοιχεία σωστά.

Χαρακτηριστική είναι η θέση στο διάγραμμα αυτού του κειμένου που προέρχεται από παρτίδα των Βαν Βέλι (Ολλανδία), Βλ. Κράμνικ (Ρωσία) - Βάικ Ααν Ζέε 1998. Το άνοιγμα είναι «Γκαμπί της Βασίλισσας» με πρώτες κινήσεις 1. δ4 Ιζ6 2. γ4 ε6 3. Ιζ3 δ5 4. Ιγ3 Αε7 κ.λπ. Οπως βλέπουμε ο μαύρος έχει φαινομενικά περισσότερο χώρο, αλλά ο λευκός αντιμετώπισε δυνατά την επίθεσή του. 30. Πδ4 Αδ4 31. Βδ4. Συνεχίστε την παρτίδα και φτάστε στη νίκη όπως έκανε ο Βαν Βέλι. Τώρα παίζουν τα μαύρα.