Αυτοβιογραφική η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Αργεντινού Μπεντζαμίν Αβιλα, ένα δράμα μορφικής και αφηγηματικής μαεστρίας, φτιαγμένο με τέτοια λεπτότητα σαν να ήταν προβολή μιας πραγματικής μνήμης σε κινηματογραφική οθόνη. Ο σκηνοθέτης εμπνέεται από την παιδική του ηλικία και αφιερώνει την ταινία στους αγωνιστές αντιφρονούντες της δικτατορίας του στρατηγού Βιντέλα που κατέλαβε την εξουσία, μετά το θάνατο του Προέδρου Περόν το 1974, μετά τις εμφύλιες διαμάχες που γεννήθηκαν στους κόλπους των Περονιστών, ανάμεσα στη δεξιά και την αριστερή πτέρυγα, τους επονομαζόμενους «Μοντονέρος», στην οποία ανήκαν οι γονείς του σκηνοθέτη. Η ταινία δίνει μεγαλύτερο βάρος στη διερεύνηση του «ανθρώπινου» παράγοντα παρά στα καθαυτό ιστορικά γεγονότα ενώ, κάπου στα μεσοδιαστήματα της εικονογράφησης του συγκινητικού αυτού μείγματος «πολιτικής και οικογενειακού δράματος» ελλοχεύει το ερώτημα της «ελεύθερης βούλησης»...

Οι γονείς του σκηνοθέτη, ορκισμένοι «Μοντονέρος», αυτοεξόριστοι στην Κούβα από το '75, αποφασίζουν να επιστρέψουν κρυφά στην Αργεντινή το 1979 και να ξαναπιάσουν τον αγώνα κατά των στρατιωτικών δυνάμεων για ελευθερία και δημοκρατία. Οι επιλογές του ζεύγους των γονιών, Κριστίνα και Οράτσιο, υποχρεώνουν τον 12χρονο Χουάν (πήρε το όνομά του από τον Περόν) και την μόλις ενός έτους αδελφούλα του, να ζουν μαζί τους στην παρανομία. Ο Χουάν επωμίζεται τις συντριπτικές συνέπειες: αναγκάζεται να αλλάξει ταυτότητα. Εκτός από το όνομά του, αλλάζει πόλη, αλλάζει σχολείο, αλλάζει ημερομηνία γέννησης. Το αγόρι μοιάζει να προσαρμόζεται στην καινούρια ζωή, αλλά οι συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες και σχεδιασμοί των γονιών, καθιστούν αβέβαιη και τη νέα κατάσταση. Ο Χουάν/Ερνέστο ζει σε ατμόσφαιρα έντασης και βίας, ξοδεύει πολύ χρόνο κρυφακούοντας πίσω από πόρτες τις μυστικές συναντήσεις των γονιών με τους συντρόφους, καθώς περνούν λαθραία όπλα και αποχαιρετούν νεκρούς συναγωνιστές. Καθώς η μητέρα του Κριστίνα αντιπαρατιθέμενη με τη δική της μητέρα για τον κίνδυνο που διατρέχει ολόκληρη η οικογένεια, προβάλλει μια εγκάρσια τομή της πραγματικότητας. Ο Χουάν λαχταρά να κατανοήσει την περίπλοκη πολιτική κατάσταση, την οποία μετά από λίγο αρχίζει να βιώνει σαν «κανονικότητα».

Η οπτική γωνία της ταινίας όπως και η προσέγγιση του θέματος γίνεται από το «ύψος» του βλέμματος του 12χρονου αγοριού, με τη διπλή ζωή και τα αντιθετικά συναισθήματα. Η παρανομία είναι δύσκολη για τον Χουάν που μόνο στο σπίτι του θείου Μπέτο μπορεί να είναι ο εαυτός του. Η δεύτερη ταυτότητά του, τον μπερδεύει τόσο, που προτείνει στη Μαρία -που γίνεται ο λόγος ύπαρξής του- να φύγει μαζί του για τη Βραζιλία, για να μπορέσει επιτέλους να αφεθεί σε μια νορμάλ κατάσταση. Μισεί το καθεστώς θανάσιμα, αρνείται να αναλάβει την έπαρση της σημαίας στο σχολείο... αλλά, το μισεί επειδή έτσι του δίδαξαν οι γονείς του ή μήπως επειδή το καθεστώς του αποστερεί την πραγματική παιδική του ηλικία;

Ο Χουάν/Ερνέστο είναι πάντοτε παρόν στην εικόνα, είτε σαν «συμμετέχων» στη δράση, είτε ως θεατής/μάρτυρας των γεγονότων. Η αφήγηση ακολουθεί τη διπλή του ζωή για βδομάδες και μήνες... Το καθαυτό υλικό δεν είναι βίαιο, αλλά η αδυσώπητη θεματική με σπάνιες και μακρινές μεταξύ τους στιγμές ανάπαυλας, επισκιάζονται από τη μόνιμη απειλή... Τεχνικά η ταινία είναι αριστοτεχνική! Η κάμερα κοντινή, πολύ κοντινή, οικεία και τολμηρή, αγγίζει τις επιφάνειες με κινήσεις παραδειγματικής ροής. Το μοντάζ σε σημεία γίνεται πιο νευρικό κι απότομο και οι στιγμές βίας αντικαθίστανται από animation με χαρακτήρα, σχήματα και χρώματα επιθετικά και βασανισμοί και δολοφονίες αφήνονται στη φαντασία του θεατή.

Και δεν αργεί η ώρα της ξαφνικής ενηλικίωσης. Στο τέρμα της ανεμελιάς της σχολικής εκδρομής περιμένει τον Χουάν η σκληρή πραγματικότητα που αποδίδεται με τον πλέον υπέροχο και συνάμα τρομερό τρόπο...

Παίζουν: Τέο Γκουτιέρες Ρομέρο, Σέζαρ Τρονκόσο, Νατάλια Ορέιρο, Ερνέστο Αλτέριο, κ.ά.

Παραγωγή: Αργεντινή, Ισπανία, Βραζιλία (2012).