Πέμπτη 31 Γενάρη 2013
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 24
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΠΑΜΠΛΟ ΛΑΡΕΝ
No

Η δεύτερη ταινία «Santiago 73, Post mortem» (2010) του Χιλιανού σκηνοθέτη Πάμπλο Λαρέν αναφέρεται στην καταγωγή της δικτατορίας του Πινοσέτ. Η προγενέστερή της, μαύρη κωμωδία «Tony Manero» (2008), αναφέρεται στην πιο βίαιη στιγμή του καθεστώτος, ενώ η τωρινή και βραβευμένη στις Κάννες «ΝΟ» (2012), αναφέρεται στο τέλος της στρατιωτικής δικτατορίας. Οι τρεις αυτές ταινίες συνθέτουν το τρίπτυχο της κινηματογραφικής μελέτης του Χιλιανού σκηνοθέτη για την περίοδο της δικτατορίας Πινοσέτ στη χώρα του. Θέμα του «No» το δημοψήφισμα της 5ης Οκτωβρίου 1988, που ο Πινοσέτ αναγκάστηκε - υπό διεθνή πίεση - να πραγματοποιήσει με ερώτημα: Ανανέωση της θητείας του στην εξουσία για άλλα 8 χρόνια, ή όχι. Το φιλμ εστιάζει στην τηλεοπτική εκστρατεία της αντιπολίτευσης των υποστηρικτών του «ΟΧΙ», που η κάλπη ανέδειξε νικητές...

Ο κινηματογράφος έχει από παλιά ασχοληθεί τόσο με διαφημιστές, όσο και με προεκλογικές εκστρατείες, αναπτυγμένη μορφή μιντιακού ανταγωνισμού. Ο Λαρέν αναπαριστά, με τρόπο πρωτότυπο, μια αποφασιστική στιγμή στην Ιστορία της Χιλής:

Το σχεδιασμό της εκλογικής καμπάνιας για το δημοψήφισμα. Τόσο του «ΝΑΙ» αλλά κυρίως του «ΟΧΙ». Η ταινία είναι μεταφορά στο σινεμά του έργου «El Plebiscito» του Χιλιανού λογοτέχνη Αντόνιο Σκάρμετα, γνωστού και αγαπητού, μετά την εξαίρετη ταινία του Μάικλ Ράντφορντ «Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» (IL POSTINO), με τον Μάσιμο Τροΐζι, στον τελευταίο του ρόλο... Πρωταγωνιστής στο «ΝΟ» ο νεαρός διαφημιστής Ρενέ Σααντρέβα, που κυκλοφορεί με μηχανή ή με skateboard και προτείνει στους πελάτες του ανθρακούχα αναψυκτικά και φούρνους μικροκυμάτων, σύμβολα που αναπαράγουν μοντέλα που κατακλύζουν το αμερικανικό, τηλεοπτικό φαντασιακό. Ο Ρενέ (Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ), γιος εξορισθέντα πολιτικού της αντιπολίτευσης, σπούδασε διαφήμιση στην Αμερική και επέστρεψε στη χώρα του με ανανεωτικό, εκσυγχρονιστικό αέρα...

Οταν ο Ρενέ προσλαμβάνεται από το συνασπισμένο «ουράνιο τόξο» της αντιπολίτευσης να αναλάβει τα σποτ του «ΟΧΙ» που θα παίζουν στην κρατική τηλεόραση 15 λεπτά κάθε μέρα επί τις 27, προ των εκλογών, μέρες, κατανοεί ότι έγινε στόχος του καθεστώτος που απειλεί με αντίποινα στο μικρό γιο, που έχει με μια γυναίκα στρατευμένη στον αγώνα κατά της χούντας. Επιπλέον, ο διευθυντής της εταιρείας του τον τρομοκρατεί υπενθυμίζοντάς του συνεχώς τους «κινδύνους» που διατρέχει. Ο διευθυντής έχει αναλάβει τη διαφημιστική καμπάνια της κυβερνητικής πλευράς, του «ΝΑΙ». Οι δύο διαφημιστές, ανήκουν σε διαφορετικές γενιές και διαφορετικές «σχολές», χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους και εργαλεία, για τη διαμόρφωση κοινής γνώμης, αλλά στην ουσία δε διαφέρουν καθόλου μια που αμφότεροι στηρίζουν χωρίς αμφισβήτηση το ίδιο μοντέλο ανάπτυξης... «Για μένα, το ΟΧΙ της εκστρατείας ήταν το πρώτο βήμα προς την εδραίωση του καπιταλισμού ως "μόνου βιώσιμου" συστήματος στη Χιλή. Αυτό δεν είναι "μεταφορά", είναι άμεσος καπιταλισμός, ένα ξεκάθαρο προϊόν διαφήμισης, προσαρμοσμένο στην πολιτική» θα πει ο σκηνοθέτης Πάμπλο Λαρέν.

Η ταινία έχει στέρεη δραματουργία και στιλιστική οπτική που αναβιώνει την εποχή. Για να παραπέμπει σε τεκμηρίωση μαρτυρίας αρχείου, ο Λαρέν γύρισε την ταινία του σε φόρμα 4:3, έδωσε στην εικόνα ποιότητα βίντεο/ VHS της δεκαετίας του '80 - με χρήση αναλογικής βιντεοκάμερας - ώστε να γίνει μπορετή η άψογη ενσωμάτωσή της με αρχειακό τηλεοπτικό υλικό της εποχής. Η εικόνα δίνει επί τούτου εντύπωση κατεστραμμένης, σαν αποτύπωμα μιας πραγματικότητας, καταγεγραμμένης στα ιστορικά επίκαιρα. Με τη σκηνοθετική αυτή χειρονομία ο Λαρέν επιστρέφει στο παρελθόν, με εικόνες δομικά ταυτόσημες αυτών που παρήγαγαν οι διαφημιστές της εποχής. Προσθέτει πολλά στο ρεαλισμό του παρελθόντος η σκηνογραφική και ενδυματολογική δουλειά με τις μουντές μπεζ/ καφέ αποχρώσεις.

Ο Λαρέν μοιάζει να περιορίζει εσκεμμένα το «φάκελο» του δημοψηφίσματος, τον πολιτικό του χαρακτήρα και το ιδεολογικό του περιεχόμενο, ακριβώς για να εστιάσει στο δίλημμα ενός θεμελιώδους ερωτήματος, ζωντανού όσο ποτέ στις μέρες μας:

Αν και κατά πόσο ένα πολιτικό μήνυμα μπορεί και πρέπει, να αντιμετωπίζεται με όρους καταναλωτικού προϊόντος. Πρακτικά μιλά για το περιεχόμενο και τη φόρμα και κατά πόσο το ένα δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητο του άλλου. Με άξονα αυτό το στοιχείο, ο θεατής σήμερα καλείται να αποκωδικοποιήσει την ιστορία τού τότε και την κοινωνική της δυναμική και να βγάλει συμπεράσματα για το σήμερα.

Η ταινία επιμένει σε όλη της τη ροή να αποσαφηνίζει, όσο το δυνατόν, τις αρχές και τη σχέση τηλεοπτικής διαφήμισης και πολιτικής. Γι' αυτό φροντίζει να κρατιέται μακριά από συμβάσεις πολιτικού θρίλερ και να αποφεύγει τις αναφορές στα

τρομερά εγκλήματα της δικτατορίας, μέσα από μια καινοτόμα γραμμική αφήγηση χωρίς ράμματα και με τόνους καλής και αισιόδοξης διάθεσης και χιούμορ. Η ατμόσφαιρα της ταινίας παραμένει παρά ταύτα επιφανειακά «ελαφριά». Τόσο ελαφριά, όσο οι κιτς ροζ τόνοι στο τραγούδι/σλόγκαν της εκστρατείας του συνασπισμού του «ΟΧΙ» που μιλά για καταναλωτική ευτυχία που ... «νάτη, νάτη πετιέται!»... Ωστόσο, το βλέμμα του σκηνοθέτη, απογυμνωμένο πια από αυταπάτες για την εκσυγχρονιστική καπιταλιστική κοινωνία που διαδέχθηκε την πτώση Πινοσέτ, παρατηρεί με πικρία... Να τη δείτε!!!

Παίζουν: Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ, Αλφρέδο Κάστρο, Νέστορ Καντιγιάνα, Λουίς Γκνέκο, κ.ά.

Παραγωγή: Χιλή, Γαλλία, ΗΠΑ (2012).

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Το μαργαριταρένιο κουμπί(2015-12-10 00:00:00.0)
Αξιο θέασης ισπανόφωνο σινεμά!(2013-02-03 00:00:00.0)
Ο εργαζόμενος Χ ξεκουράζεται...(1996-12-07 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ