Αντιμέτωποι με την οικονομική ασφυξία βρίσκονται οι δήμοι της χώρας με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε συρρίκνωση και κατάργηση μια σειρά κοινωνικές υπηρεσίες τους. Το πρόβλημα γίνεται εκρηκτικό αφού η κρατική επιχορήγηση μειώνεται συνεχώς και την ίδια στιγμή όλο και μεγαλύτερο μέρος των λαϊκών στρωμάτων, και ιδιαίτερα οι γυναίκες που ανήκουν σε αυτά, έχουν ανάγκη από τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων. Η συρρίκνωση, η κατάργηση ή η υποβάθμιση των κοινωνικών υπηρεσιών πλήττει εκτός από τις εργαζόμενες που απασχολούνται σε αυτές και τις χιλιάδες γυναίκες που τις χρησιμοποιούν.

Στον καπιταλισμό οι γυναίκες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων επωμίζονται, στα πλαίσια της οικογένειας, την ευθύνη της φροντίδας των παιδιών, των ηλικιωμένων και των αρρώστων. Στη δική τους πλάτη φορτώνεται η ευθύνη που θα έπρεπε να αναλαμβάνει το κράτος, παρέχοντας δημόσιες, δωρεάν και καθολικές υπηρεσίες που να καλύπτουν τις ανάγκες όλων των μελών της λαϊκής οικογένειας. Την ευθύνη αυτή το αστικό κράτος ποτέ δεν την ικανοποίησε πλήρως. Οι κοινωνικές υπηρεσίες παρέχονταν στο βαθμό μόνο που ήταν απαραίτητες, ώστε να αποδεσμευτούν οι γυναίκες εν μέρει από τη φροντίδα αυτή και να αυξηθεί η συμμετοχή τους στη μισθωτή εργασία. Σήμερα το αστικό κράτος συρρικνώνει τις υπηρεσίες αυτές, μεταφέροντας ένα μέρος τους στους δήμους και παραδίνοντας ένα άλλο στους επιχειρηματικούς ομίλους.

Από τους δήμους παρέχονται μια σειρά υπηρεσίες που έχουν ως αντικείμενο την προσχολική αγωγή, τη φροντίδα των ηλικιωμένων και των αρρώστων με χρόνιες παθήσεις ή των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες. Τέτοιες υπηρεσίες είναι, για παράδειγμα, οι βρεφονηπιακοί σταθμοί και τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ), τα Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ), τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΚΗΦΗ) και το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι». Οι υπηρεσίες που παρέχουν οι κοινωνικές αυτές δομές καλύπτουν μόνο ένα μικρό μέρος των πιο βασικών αναγκών που έχουν αυτές οι κατηγορίες του πληθυσμού. Δίνουν όμως, ακόμα κι έτσι, βοήθεια και ανακούφιση σε χιλιάδες λαϊκές οικογένειες και κυρίως στις γυναίκες που ανήκουν σε αυτές. Στα παραπάνω πρέπει να προστεθούν τα προγράμματα Κοινωνικής Προστασίας των Δήμων, στα πλαίσια των οποίων λειτουργούν Δημοτικά Ιατρεία και παρέχονται ορισμένες υπηρεσίες Υγείας. Παρά το γεγονός ότι η λειτουργία τους σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να καλύψει την ανάγκη για δημόσιο και δωρεάν σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Πρόληψης, τα Δημοτικά Ιατρεία αποτελούν μια υπηρεσία Υγείας για ανασφάλιστες γυναίκες που αδυνατούν να πληρώσουν γιατρούς.

Αμεσες επιπτώσεις έχει η αδυναμία των δήμων να λειτουργήσουν τις κοινωνικές τους υπηρεσίες στις γυναίκες της λαϊκής οικογένειας: Αυξάνει το βάρος που πέφτει στους ώμους τους, μειώνει τον ήδη λιγοστό ελεύθερο χρόνο τους, πολλαπλασιάζει τις δυσκολίες που συναντούν στην προσπάθειά τους να συνδυάσουν τη δουλειά με τη φροντίδα της οικογένειας, βαθαίνει τελικά την ανισοτιμία τους αφού τις «δένει» στο σπίτι, στη μερική απασχόληση και την ανεργία. Αντίστοιχο αποτέλεσμα φέρνει, εκτός από τη συρρίκνωση και το κλείσιμο, η αύξηση του κόστους των δημοτικών υπηρεσιών, αλλά και η παραπέρα υποβάθμιση της ποιότητάς τους.

Στην ομιλία του στην έκτακτη συνέλευση της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (30/8) ο δήμαρχος της Αθήνας, Γ. Καμίνης, δεν παρέλειψε να φωτίσει και τις ...θετικές πλευρές της σημερινής κατάστασης των δήμων. Σύμφωνα με το δήμαρχο της Αθήνας, η κρίση «αποτελεί και μια ευκαιρία» την οποία οι δήμοι πρέπει να αξιοποιήσουν. Στη συνέχεια εξήγησε: «Για παράδειγμα, δε βλέπω κάποιο λόγο να μην προχωρήσουμε σε αξιοποίηση των κοινωνικών συνεταιρισμών για τη λειτουργία των παιδικών σταθμών. Χωρίς να περιμένουμε από το κράτος, ικετεύοντας για προσλήψεις προσωπικού». Το δρόμο έχει ήδη ανοίξει στην κατεύθυνση αυτή ο Δήμος Ιλίου. Ο συγκεκριμένος δήμος προχώρησε σε σύσταση «Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης», καθώς με τον τρόπο αυτό σκοπεύει να δώσει λύση στην αδυναμία του να λειτουργήσει τους βρεφονηπιακούς σταθμούς και να ικανοποιήσει όλες τις αιτήσεις των γονιών, αφού δε διαθέτει το απαραίτητο παιδαγωγικό και βοηθητικό προσωπικό. Η «Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση», σύμφωνα με τη διοίκηση του δήμου, «απαντά στην ανεργία, αφού η αυτοδιαχείρισή της πραγματοποιείται από άνεργες βρεφονηπιοκόμους και βοηθητικό προσωπικό». Ακόμα και οι ολιγόμηνες συμβάσεις αντιμετωπίζονται πλέον ως «πολυτέλεια» και στις άνεργες προτείνεται αντί να διεκδικούν το δικαίωμά τους στην εργασία, να ιδρύσουν συνεταιρισμούς και να λειτουργήσουν σαν υποτιθέμενοι εργολάβοι, να πληρώνουν ασφάλιστρο σαν ελεύθεροι επαγγελματίες, να στερούνται το δικαίωμα σε επιδόματα, αλλά και σε άδειες.

Η επιδείνωση όμως δεν αφορά μόνο τις εργαζόμενες, αλλά και την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουν οι δήμοι. Τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη οι διοικήσεις των δήμων επιστρατεύουν τον «εθελοντισμό» για να αντιμετωπίσουν την υποστελέχωση των σταθμών. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης, μάλιστα, πραγματοποιεί εκπαιδευτικά σεμινάρια σε συνεργασία με Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία για όσους ενδιαφέρονται να προσφέρουν εθελοντικό έργο στο Δημοτικό Βρεφοκομείο της Θεσσαλονίκης. Τα σεμινάρια θα έχουν σκοπό να προσφέρουν, σύμφωνα με την ανακοίνωση του δήμου, «ερεθίσματα και γνώσεις που θα αναβαθμίσουν τις δυνατότητες και την εθελοντική τους συνεισφορά». Ομως, μέσα από λίγες ώρες «εκπαίδευσης» δεν μπορεί να αποκτηθεί η γνώση που απαιτείται για παροχή ποιοτικής προσχολικής αγωγής. Επιπλέον, οι εθελοντές δεν μπορούν να διασφαλίσουν μόνιμες υπηρεσίες, αφού ανά πάσα στιγμή και για οποιοδήποτε λόγο μπορεί να αποφασίσουν να διακόψουν τη συμμετοχή τους. Ακόμα και στην περίπτωση που όσοι αποχωρούν αντικαθίστανται από νέους, η συχνή αλλαγή στα πρόσωπα αναφοράς αποτελεί αρνητικό στοιχείο για την ψυχολογική ανάπτυξη και την αγωγή των βρεφών και των νηπίων.

Οι γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων που πλήττονται πρώτες από την ανεπάρκεια των κοινωνικών υπηρεσιών, την εμπορευματοποίηση και την ιδιωτικοποίησή τους, πρέπει να ενισχύσουν την πάλη του ταξικού εργατικού, του ριζοσπαστικού γυναικείου, του λαϊκού κινήματος για σύγχρονους και ασφαλείς δημόσιους και δωρεάν παιδικούς σταθμούς για όλα τα παιδιά, για ενιαίο, καθολικό, αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας - Πρόνοιας, με πυρήνα το Κέντρο Υγείας και υπηρεσίες ολοκληρωμένης, συστηματικής ιατροφαρμακευτικής - νοσηλευτικής και κοινωνικής φροντίδας και παρακολούθησης στο σπίτι για τις ανάγκες όλων των ηλικιωμένων, των αναπήρων, των χρονίως πασχόντων, χωρίς κανέναν αποκλεισμό και καμία οικονομική επιβάρυνση.

Μπροστά στην άμεση ανάγκη να συνεχίσουν να λειτουργούν οι παιδικοί σταθμοί, οι υπηρεσίες κατ' οίκον νοσηλείας, τα κέντρα φροντίδας αρρώστων και ΑμΕΑ, οι γυναίκες της λαϊκής οικογένειας έχουν συμφέρον να παλέψουν με αίτημα την πλήρη κρατική χρηματοδότηση των δήμων που να καλύπτει το σύνολο των αναγκών τους, την άμεση δραστική μείωση ανταποδοτικών και άλλων τελών με στόχο την κατάργησή τους. Να διεκδικήσουν να δοθεί γενναία χρηματοδότηση για τους βρεφικούς παιδικούς σταθμούς, ώστε να γίνουν δεκτές όλες οι αιτήσεις των γονιών και να καταργηθούν τα τροφεία, να επεκταθεί το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», να δοθεί κρατική χρηματοδότηση για τη στελέχωση και τον εξοπλισμό των δημοτικών ιατρείων για την παροχή δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ιδιαίτερα σε ανασφάλιστες.