Η εμπειρία ενός Ελληνα μεταπτυχιακού φοιτητή στο Βέλγιο
Τα επόμενα χρόνια και στη χώρα μας θα ενταθεί η προσπάθεια για την εφαρμογή των νόμων των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στην ανώτατη εκπαίδευση |
Το πανεπιστήμιο είναι αυτόνομο, χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση και από τις εταιρείες που συναλλάσσονται μ' αυτό. Πέρα από την κρατική χρηματοδότηση, πηγή εσόδων είναι τα προπτυχιακά και τα μεταπτυχιακά προγράμματα, η πώληση ερευνητικών αποτελεσμάτων, η ενοικίαση εστιών και ποδηλάτων και διάφορες υπηρεσίες που πωλούν προς τις επιχειρήσεις.
Το αίτημα «δωρεάν σπουδές» για κάθε σπουδαστή συνεχίζει να συσπειρώνει και να κρατάει ζωντανές τις αντιστάσεις ενάντια στις αναδιαρθρώσεις |
Οι καθηγητές έχουν αναλάβει να φέρνουν πελάτες στο πανεπιστήμιο. Ετσι κατά τη διάρκεια του χρόνου ταξιδεύουν ανά τον κόσμο και μέσα από διάφορες ημερίδες διαφημίζουν το πανεπιστήμιο. Επίσης, αναζητούν νέους τόπους, τρόπους και χώρους για κέρδος γι' αυτό οι περισσότεροι είναι καλά δικτυωμένοι στην αγορά των τροφίμων.
Πέρα από το πανεπιστήμιο, οι καθηγητές λειτουργούν και ως ελεύθεροι επαγγελματίες, ως σύμβουλοι των επιχειρηματιών για αντιμετώπιση προβλημάτων στην παραγωγή ή για ανάπτυξη νέων προϊόντων (λ.χ. FunctionalFoods). Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι στο Βέλγιο παράχθηκε το 2009 κουνουπίδι κατά 25% παραπάνω από το πλαφόν που έχει βάλει η ΕΕ, το οποίο και πήγε στις χωματερές. Στο πανεπιστήμιο γίνεται έρευνα για το πώς μπορούν να αξιοποιήσουν τα μη εδώδιμα (μη καταναλώσιμα από τον άνθρωπο) μέρη του λαχανικού (φύλλα, κοτσάνια), απομονώνοντας αντιοξειδωτικές ουσίες που υπάρχουν σ' αυτά. Με την εξέλιξη αυτή βρήκαν καλή ευκαιρία να παίρνουν σχεδόν τζάμπα από τους αγρότες τα περισσευούμενα κουνουπίδια και να απομονώνουν αυτές τις ουσίες, οι οποίες μπορούν να πωληθούν στην αγορά σαν φυσικό προϊόν στην τιμή των 30 ευρώ ανά κιλό με καθαρότητα ουσίας μόλις 20%. Τέτοιου είδους προϊόντα έχουν αποφέρει σε εταιρείες 290 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο το 2004 και προβλέπεται ότι θα αγγίξουν τα 728.4 δισ. το 2014. Μόνο τρεις εταιρείες (DSM, BASF και NovusInternational) ελέγχουν το 35% της αγοράς. Ενα εκχύλισμα δενδρολίβανου το οποίο περιέχει μόλις 10% carnosicacid (αντιοξειδωτική ουσία) κοστίζει 32 δολάρια το κιλό, ενώ 100% καθαρότητα ανεβάζει την τιμή από τα 250 μέχρι και τα 500 δολάρια ανάλογα τη μέθοδο εκχύλισης. Τέσσερις εταιρείες ελέγχουν την αγορά αυτού του εκχυλίσματος όπως και άλλων (Kalsec 20,5%, Vitina 15%, Kemin 8,5 και Naturex 5,5%, αντίστοιχο μερίδιο στην αγορά). Οπως καταλαβαίνουμε, οι πράσινες μπίζνες καλά κρατούν.
Αυτά τα κέρδη έχουν γίνει ακόμα μεγαλύτερα από τη στιγμή που η έρευνα γίνεται μέσα στα πανεπιστήμια και το κόστος για την εταιρεία είναι μηδαμινό, αφού οι μεταπτυχιακοί δεν πληρώνονται. Αν πάρουμε υπόψη μας ότι ένας διδακτορικός μπορεί να έχει μέχρι και 5 μεταπτυχιακούς, καταλαβαίνουμε ότι ο κύριος όγκος δουλειάς βγαίνει απ' αυτούς.
Εκτός από τη συνεργασία με τις εταιρείες, το πανεπιστήμιο μέσω των μεταπτυχιακών, διδακτορικών προγραμμάτων κλείνει και διακρατικές συμφωνίες κυρίως με τις λεγόμενες αναπτυσσόμενες χώρες, όπως Κίνα, χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, Ινδία, Φιλιππίνες, Μπαγκλαντές. Ολοι οι φοιτητές που έρχονται από αυτές τις χώρες είναι με υποτροφία. Δυνατότητα οικονομική για να έρθουν μόνοι τους δεν υπάρχει. Ολοι παίρνουν γύρω στα 1.000 ευρώ. Για να πάρουν την υποτροφία θα πρέπει να υπογράψουν συμβόλαιο, το οποίο τους υποχρεώνει ότι μετά το πέρας των σπουδών τους θα πρέπει να γυρίσουν πίσω και να εργαστούν το λιγότερο 3 χρόνια στη χώρα τους. Οι περισσότεροι ξοδεύουν το μήνα λιγότερα από 400 ευρώ ώστε να κάνουν αποταμίευση. Τα λεφτά αυτά είτε τα στέλνουν στις οικογένειές τους, είτε αγοράζουν όσα περισσότερα ρούχα μπορούν, είτε αγοράζουν ζώα (κυρίως αγελάδες) που είναι πολύτιμες στις χώρες τους. Πολλοί απ' αυτούς δεν ολοκληρώνουν το μεταπτυχιακό ώστε να αλλάξουν πρόγραμμα και να ξαναπάρουν υποτροφία με στόχο να μπορέσουν να εξοικονομήσουν περισσότερα χρήματα. Οσοι κατάφεραν να ξεφύγουν από τις χώρες τους προσπαθούν να παντρευτούν και να φέρουν την οικογένειά τους εδώ για να μπορέσουν να πάρουν περισσότερα χρήματα και με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής.
Τα λεφτά μπορεί να φαίνονται πολλά και να υπάρχει η αίσθηση ότι για τους φοιτητές από χώρες εκτός ΕΕ τα πράγματα είναι καλύτερα, αφού και για έναν φοιτητή που η χώρα του είναι μέλος της ΕΕ, η υποτροφία κυμαίνεται από 350 μέχρι 900 ευρώ. Η επένδυση όμως που κάνουν τα πανεπιστήμια στις αναπτυσσόμενες χώρες αποφέρει εκατομμύρια ευρώ. Διότι όταν πάνε να δουλέψουν πίσω στις χώρες τους, οι εταιρείες οι οποίες είναι εκεί δίνουν μεροκάματο κατά πολύ μικρότερο απ' ό,τι εδώ. Επομένως το πανεπιστήμιο που πουλάει γνώση, που εκπαιδεύει τους φοιτητές, παίρνει λεφτά (πέρα από τα δίδακτρα) από την προετοιμασία του φτηνού εργατικού δυναμικού που θα πάει πίσω να δουλέψει. Τα χρήματα αυτά τα παίρνει μέσω της χορηγίας. Ως αποτέλεσμα, τα κέρδη που θα βγάλουν από το ξεζούμισμα των αποφοίτων αυτά τα τρία, τέσσερα ή και περισσότερα χρόνια, είναι πολλαπλάσια απ' αυτά που επένδυσαν για τη μετακίνηση των φοιτητών από τις αναπτυσσόμενες χώρες προς την Ευρώπη, την κατάρτισή τους και την επιστροφή τους στις χώρες τους.
Κάθε τόσο διοργανώνονται ημερίδες, κυρίως με τους φοιτητές από τις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες έχουν ως στόχο την ανταλλαγή ιδεών πάνω σε νέες ευκαιρίες για επιχειρηματική δραστηριότητα στις χώρες τους. Οι φοιτητές πρέπει να φέρουν εικόνα για το τι ισχύει στις χώρες τους. Για παράδειγμα, αποτελέσματα ερευνών για την κατάσταση της αγοράς τροφίμων, πόσες εταιρείες υπάρχουν, τι πουλάνε, τι δεν μπορούν να καλύψουν, κλπ. Αυτά αξιολογούνται από επιστήμονες - καθηγητές που το πεδίο τους είναι οικονομία, μάρκετινγκ. Τα αποτελέσματα αυτών των ημερίδων αξιοποιούνται από τις εκάστοτε εταιρείες αφού παίρνουν ενεργό ρόλο σ' αυτές.
Τα χρήματα που λαμβάνουν οι φοιτητές από τις υποτροφίες είναι για να πληρώσουν τα δίδακτρα, τον εργαστηριακό εξοπλισμό (εργαστηριακή ποδιά, προστατευτικά γυαλιά, κομπιουτεράκι), τις σημειώσεις (φωτοτυπίες, όχι βιβλία), το ενοίκιο και ό,τι άλλο χρειάζεται για τη διαβίωση. Φυσικά αυτά ισχύουν για κάθε μεταπτυχιακό που συμμετέχει στο πρόγραμμα.
Τα δίδακτρα το χρόνο είναι 546 ευρώ με μια αύξηση το δεύτερο χρόνο που ανέρχεται στα 572 ευρώ. Οι σημειώσεις μαζί με τον εργαστηριακό εξοπλισμό (χωρίς τα δίδακτρα) αγγίζουν τα 300 ευρώ για το διετές μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Το γεύμα στο εστιατόριο κοστίζει το πολύ 4,50 ευρώ. Διατίθεται μόνο ένα γεύμα τη μέρα.
Στο Βέλγιο το ποδήλατο είναι τόσο χρήσιμο όσο το αυτοκίνητο στην Ελλάδα. Γι' αυτό το λόγο το πανεπιστήμιο έχει δική του εταιρεία που νοικιάζει ποδήλατα με τιμές από 20 ευρώ κάθε 3 μήνες μέχρι 45 ευρώ για ένα χρόνο.
Το πανεπιστήμιο έχει ιδιόκτητες εστίες όπου το ενοίκιο ανέρχεται στα 250 ευρώ. Το δωμάτιο είναι 11 τ.μ. Η κουζίνα και τα μπάνια είναι κοινόχρηστα όπου ο σπουδαστής σε κάθε όροφο τα μοιράζεται με περίπου 20 άτομα.
Οι τιμές για τα ενοίκια στην ιδιωτική αγορά κυμαίνονται ανάλογα με το τι θέλει να νοικιάσει ο σπουδαστής. Ξεκινάνε από 180 ευρώ για ένα δωμάτιο 9 τ.μ. με κοινόχρηστα μπάνιο και κουζίνα και φτάνουν μέχρι και τα 700 ευρώ (ίσως και παραπάνω) το μήνα, για studio ή διαμέρισμα, με βάση το αν είναι καινούριο, αν είναι κοντά στο πανεπιστήμιο, τα τετραγωνικά και άλλα.
Για να μπορέσεις να έχεις πρόσβαση στις αθλητικές εγκαταστάσεις, οι οποίες είναι ιδιοκτησία του πανεπιστημίου, θα πρέπει αρχικά να αποκτήσεις την αθλητική κάρτα (17 ευρώ) και μετά βάσει του αθλήματος και του εξοπλισμού που απαιτείται πληρώνεις και το αντίστοιχο ποσό. Για ένα εξάμηνο πρόσβασης στο γυμναστήριο πρέπει να πληρώσεις γύρω στα 74 ευρώ. Οι συνολικές ετήσιες δαπάνες ξεκινούν από 8.310 ευρώ και μπορούν να ξεπεράσουν τις 17.000 ευρώ.
Για ασφάλεια Υγείας αν έχεις την ευρωπαϊκή κάρτα υγείας είσαι καλυμμένος διότι αν χρειαστείς φάρμακα, περίθαλψη, επίσκεψη σε γιατρό θα πρέπει πρώτα να πληρώσεις όλο το ποσό και μετά θα σου επιστραφεί όταν καταθέσεις τις αποδείξεις. Σε άλλη περίπτωση θα πρέπει να καταφύγεις σε ιδιωτική ασφάλιση, το οποίο σημαίνει 41,15 ευρώ το μήνα για τους άντρες και πάνω από 60,49 ευρώ για γυναίκες και παιδιά. Αν όμως έχεις αποκτήσει την βελγική ταυτότητα τότε πληρώνεις 14,85 ευρώ κάθε τετράμηνο. Αυτή τη βελγική ταυτότητα την αποκτάς μετά από αίτηση στο δημαρχείο και εγγραφή στο δημοτολόγιο ως σπουδαστής.
Η αντίληψη που έχουν για τα δικαιώματα των φοιτητών στην εργασία ξεκινάει από το γεγονός ότι ο φοιτητής θέλει να βρει δουλειά για το χαρτζιλίκι. Ετσι το πανεπιστήμιο, μέσω του γραφείου διασύνδεσης, σου βρίσκει δουλειά κυρίως το καλοκαίρι. Οταν γραφτείς στο δημοτολόγιο μπορείς να δουλέψεις μέχρι 23 εργάσιμες μέρες κατά τη διάρκεια των εορτών το χρόνο, χωρίς να χρειάζεται να δηλωθείς εργαζόμενος, που σημαίνει καθαρά μαύρη εργασία. Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους, άμα δουλέψεις μέχρι 23 μέρες το χρόνο πάλι δε δηλώνεσαι εργαζόμενος. Μάλιστα, σε συμβουλεύουν να μην υπερβείς τις 23 μέρες γιατί θα πληρώσεις φόρους, που σημαίνει λιγότερα λεφτά.
Αν πρέπει να δουλέψεις παραπάνω από 23 μέρες, τότε θα πρέπει να κάνεις αίτηση για κάρτα εργασίας κατηγορίας C με την οποία σου επιτρέπεται να δουλέψεις μέχρι 20 ώρες τη βδομάδα. Ευθαρσώς σου λένε ότι δουλειά μπορείς να βρεις σε όποια επιχείρηση έχει μείωση προσωπικού (κυρίως τις εορταστικές περιόδους). Επίσης, για να έχεις περισσότερες πιθανότητες να βρεις δουλειά, είναι καλύτερο να γραφτείς σε περισσότερα από ένα γραφεία ευρέσεως εργασίας. Βέβαια, το καλύτερο στο κρατάνε για το τέλος. Αφού σου έχουν δώσει όλες τις πληροφορίες και το τι πρέπει να κάνεις, σου λένε ότι πρέπει να πάρεις υπόψη σου το γεγονός ότι οι περισσότερες εταιρείες προτιμούν τους Βέλγους σπουδαστές μιας και μιλάνε τη γλώσσα. Για τους υπόλοιπους είναι πάρα πολύ δύσκολο να βρουν δουλειά. Η επιστολή κλείνει με τη φράση: «Καλή τύχη και απόλαυσε τις διακοπές σου»!