Πώς είναι να δουλεύεις κανονικό ωράριο και το «αντίτιμο» να είναι 80 ή 176 ευρώ το μήνα; Πώς είναι να σπουδάζεις ένα επιστημονικό αντικείμενο και η πρακτική άσκηση που «παρέχεται», είτε να μην έχει σχέση με το αντικείμενό σου, είτε να μετατρέπεται σε μηχανισμό κάλυψης κενών στο Δημόσιο; Τα παραπάνω είναι μόνο ένα κομμάτι της πραγματικότητας που βιώνουν οι σπουδαστές και οι φοιτητές που κάνουν πρακτική άσκηση, για να πάρουν το πτυχίο τους. Πολλοί είναι αυτοί που αναγκάζονται να δουλεύουν παράλληλα με την πρακτική άσκηση, για να τα βγάλουν πέρα. Το αποτέλεσμα είναι, ενώ, τυπικά, σπουδάζουν σ' ένα «δημόσιο» σύστημα, να μοιάζουν, από νωρίς, με εργαζόμενο που κάνει δύο δουλειές για να τα βγάλει πέρα! Την ίδια ώρα, η πρακτική άσκηση είναι ένα πολύ καλό μέσο για να έχουν οι επιχειρήσεις φθηνό εργατικό δυναμικό, αφού οι σπουδαστές δε θεωρούνται εργαζόμενοι, αλλά «πρακτικάριοι». Μιλούν στον «Ριζοσπάστη» ένας φοιτητής και δύο σπουδαστές, που αυτήν την περίοδο κάνουν την πρακτική τους άσκηση, που στη σχολή τους είναι υποχρεωτική.

Για την εμπειρία του από την πρακτική άσκηση, μίλησε στον «Ρ» ο Βασίλης Αυγέρης, φοιτητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης. Στη σχολή του, η πρακτική άσκηση είναι δύο δίμηνα, υποχρεωτικά. Η αμοιβή για το κάθε δίμηνο είναι 160 ευρώ! Ο Βασίλης, για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις καθημερινές του ανάγκες, αναγκάζεται να δουλεύει, παράλληλα με την πρακτική άσκηση, ως σερβιτόρος τέσσερις φορές τη βδομάδα. Προσπαθεί οι δύο απ' τις τέσσερις μέρες που εργάζεται, ως σερβιτόρος, να είναι το Σαββατοκύριακο και να μένουν ...μόνο δύο μέρες τη βδομάδα, που δουλεύει, κυριολεκτικά όλη μέρα. Οπως μας λέει, τις δύο αυτές μέρες, γυρνάει το μεσημέρι απ' την πρακτική άσκηση, ξεκουράζεται μια - δύο ώρες και μετά πηγαίνει στη δουλειά.

Ας τον «αφήσουμε», όμως, να μας περιγράψει την πρακτική άσκηση, που του ...παρέχει το «δημόσιο» πανεπιστήμιο:

«Είμαι στο δεύτερο δίμηνο της πρακτικής μου, το οποίο το κάνω στην Αγροτική Τράπεζα Ελλάδας. Από την πρώτη στιγμή, ο καθηγητής που επιβλέπει την πρακτική μου άσκηση ισχυρίστηκε ότι θα με βοηθούσε πάρα πολύ το γεγονός ότι θα είμαι στην Αγροτική Τράπεζα, γιατί, όπως έλεγε, θα μπορούσα να αντιληφθώ καλύτερα όσα γίνονται στο χώρο της αγροτικής οικονομίας.

Δυστυχώς, από την πρώτη στιγμή, κατάλαβα ότι όλα αυτά δεν ισχύουν, καθώς ό,τι κάνω στην πρακτική μου δεν έχει καμία σχέση με το αντικείμενο σπουδών μου. Ολη μέρα βγάζω φωτοτυπίες και κάνω τον βοηθό του προϊσταμένου και το μόνο που μαθαίνω είναι ο τρόπος που λειτουργεί μια τράπεζα, πράγμα που ούτε με ενδιαφέρει, αλλά το κυριότερο είναι ότι δεν έχει καμία σχέση με τη γεωπονία.

Ο προϊστάμενός μου μου συμπεριφέρεται σα να είμαι κι εγώ υπάλληλος της τράπεζας, δηλαδή απαιτεί να τηρώ το ωράριο και να είμαι συνεπής και σωστός σε ό,τι μου αναθέτουν. Φυσικά, δεν τους ενδιαφέρει καθόλου το γεγονός ότι δεν ασχολούμαι με το αντικείμενο σπουδών μου. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το πώς θα με "ξεζουμίσουν" όσο καιρό θα είμαι εκεί, καθώς για εκείνους είμαι ένα "άνευ αποδοχών" εργαλείο στα χέρια τους που εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι η πρακτική μου άσκηση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για το πτυχίο μου.

Οσον αφορά την πληρωμή μας, αμειβόμαστε από το πανεπιστήμιο, το οποίο συνολικά, για κάθε δίμηνο της πρακτικής, μας ...αποζημιώνει με το εξευτελιστικό ποσό των 160 ευρώ»!

Ο Βασίλης δε μένει άπραγος για όλα αυτά. Οπως επισημαίνει, «το θέμα αυτό το έχουμε συζητήσει στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Αγώνα Γεωπονικής, καθώς και στις γενικές συνελεύσεις του Συλλόγου. Επίσης έχουμε κάνει δυναμικές κινητοποιήσεις και οξύτατες αντιπαραθέσεις στα όργανα Διοίκησης του Γεωπονικού και η απάντηση που λαμβάνουμε από τους καθηγητές μας είναι ότι πρέπει να συμβιβαστούμε και να κάνουμε υπομονή, γιατί, όπως λένε, η κατάσταση δεν αλλάζει.

Εμείς διεκδικούμε και απαιτούμε το αυτονόητο: Η πρακτική μας άσκηση να είναι στην ουσία η εφαρμογή στην πράξη αυτών που μαθαίνουμε στη θεωρία, να έχει άμεση σχέση με το αντικείμενο σπουδών μας και να μας προετοιμάζει για το ρόλο μας στην κοινωνία.

Ο ρόλος του γεωπόνου είναι αυτός του δάσκαλου και συμπαραστάτη του αγρότη και αυτό θέλουμε να μαθαίνουμε μέσα από την πρακτική μας άσκηση. Να σταματήσει αμέσως αυτή η κατάσταση, στην οποία οι ίδιοι μας οι καθηγητές μας στέλνουν από 'δω κι από 'κει να κάνουμε όλες τις αγγαρείες κι αυτό το ονομάζουν "πρακτική"».

Αντίστοιχα, την εμπειρία του μας μεταφέρει και ο Γιάννης Μάρκου, σπουδαστής στο Τμήμα Νοσηλευτικής Β', στη Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας Πρόνοιας (ΣΕΥΠ) του ΤΕΙ Αθήνας. Ο Γιάννης δούλευε περιστασιακά κατά τη διάρκεια των σπουδών του και τώρα κάνει την πρακτική του άσκηση στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός». Εργάζεται απ' το πρωί στις 7.30 μέχρι το μεσημέρι στις 2 και εισπράττει 176 ευρώ και 8 λεπτά το μήνα! Καλύπτεται μόνο η ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη και για ένσημα ούτε λόγος.

Ξεκίνησε την πρακτική άσκηση τον Οκτώβρη και θα την ολοκληρώσει το Μάρτη. Μας περιγράφει πώς είναι η δουλειά στο νοσοκομείο: «Λόγω των ελλείψεων νοσηλευτών στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας κάνεις τα πάντα, ενώ δεν προλαβαίνεις ν' ασχοληθείς με τον ασθενή, όπως θα έπρεπε. Καλύπτουμε, κυριολεκτικά, τις ελλείψεις που υπάρχουν. Στον "Ευαγγελισμό", για παράδειγμα, είμαστε περίπου 70 πρακτικάριοι απ' τα ΤΕΙ, ενώ υπάρχουν και απ' τα ΙΕΚ. Υπάρχουν περιπτώσεις που βγαίνουμε για νοσηλεία, χωρίς κάποιον νοσηλευτή».

Οπως σημειώνει, «πρόκειται για έναν προθάλαμο της εργασίας, όπου "μαθαίνεις" ότι δεν πρόκειται ν' ασχοληθείς σωστά με το επάγγελμά σου. Θέλουν να σου βάλουν μέσα στο μυαλό ότι έτσι είναι τα πράγματα και δεν αλλάζουν. Είναι προθάλαμος και στο θέμα των εργασιακών δικαιωμάτων, αφού με λίγα λόγια αυτό που κυριαρχεί είναι ότι ...δε θα βρεις δουλειά, άμα θέλεις να απεργήσεις».

Για τη δική του εμπειρία, μας μίλησε και ο Παναγιώτης Καπετανάκος, σπουδαστής στο Τμήμα Δομικών Εργων στη Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών (ΣΤΕΦ) του ΤΕΙ Πειραιά. Οπως μας λέει, «για να βγεις στην πρακτική άσκηση δεν πρέπει να χρωστάς μαθήματα ειδικότητας», ενώ «υπάρχουν πολύ λίγες δυνατότητες πρακτικής άσκησης μέσα στο ΤΕΙ». Ετσι, ο σπουδαστής έχει τη ...δυνατότητα να βρει μόνος του την πρακτική του άσκηση, ψάχνοντας κάποιον εργοδότη. Ο Παναγιώτης ξεκίνησε την πρακτική σε ιδιωτική κατασκευαστική εταιρεία το Νοέμβρη και θα την ολοκληρώσει το Μάη. Παίρνει 660 ευρώ το μήνα, δουλεύοντας απ' τις 7.30 το πρωί μέχρι τις 2.30 το μεσημέρι.

Επισημαίνει ότι είναι απ' τους «τυχερούς», αφού «σε άλλες περιπτώσεις οι σπουδαστές εισπράττουν μόνο την επιδότηση που παίρνει η κάθε εταιρεία απ' τον ΟΑΕΔ, άρα τα λεφτά είναι περίπου τα μισά»! Σημειώνει, μάλιστα, ότι, όπως σε όλες τις περιπτώσεις πρακτικής στα ΤΕΙ, καλύπτεται μόνο για την ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη, χωρίς «φυσικά» να αναγνωρίζεται η εργασία του με συντάξιμα ένσημα. Ο Παναγιώτης θεωρεί ότι πρέπει «να υπάρχουν πλήρη δικαιώματα, αφού δουλεύουμε κανονικά». Στην πρόσφατη απεργία, στις 17 Δεκέμβρη, ο Παναγιώτης συμμετείχε, διεκδικώντας το δικαίωμά του στη δουλειά. Να σημειώσουμε ότι δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι εταιρείες ...συμβούλεψαν τους σπουδαστές να μην απεργήσουν, αφού δεν είναι εργαζόμενοι, αλλά «πρακτικάριοι».

Οι εταιρείες είναι κερδισμένες απ' την πρακτική άσκηση των σπουδαστών, αφού με λίγα ευρώ και τη σχετική επιδότηση, έχουν φθηνό εργατικό δυναμικό. Τα ΤΕΙ, μάλιστα, έχουν γίνει πλασιέ των σπουδαστών τους στις επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Τμήματος Τεχνολόγων Αντιρρύπανσης του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας και του Γραφείου Διασύνδεσης του Ιδρύματος που διαφήμιζε την ...πραμάτεια του! Το θέμα είχε αποκαλύψει, παλιότερα, ο «Ριζοσπάστης».

Το ιλουστρασιόν τρίπτυχο φυλλάδιο είχε τίτλο «Πρακτική Ασκηση φοιτητών. "Γενική πρόβα" πριν την ένταξη στην παραγωγή, αλλά και φθηνή λύση για τις επιχειρήσεις»! Δεν είχε κανένα απολύτως πρόβλημα να πει τα πράγματα όπως έχουν: «Οσες επιχειρήσεις, Υπηρεσίες και ΟΤΑ δραστηριοποιούνται στον τομέα του Περιβάλλοντος και ενδιαφέρονται να καλύψουν προσωρινές τους ανάγκες με τη φθηνή λύση των πρακτικά ασκούμενων φοιτητών, ή και να προσλάβουν πτυχιούχους Τεχνολόγους, τότε δεν έχουν παρά να απευθυνθούν στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας»!

Το ΤΕΙ προχωρούσε και σε διαφήμιση των «πλεονεκτημάτων» του ...προϊόντος του. Ενημέρωνε ότι η μισή αποζημίωση του ασκούμενου φοιτητή επιδοτείται από τον ΟΑΕΔ και «έτσι οι επιχειρηματίες ιδιώτες και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης καταβάλλουν στον ασκούμενο φοιτητή μόνο 180 ευρώ το μήνα»!