(Του συνεργάτη μας ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ)

ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ

«Ο εγωιστής γίγαντας»

από το θίασο «ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ»

στο θέατρο «ΑΠΟΘΗΚΗ»

Κλασικό παραμύθι του Ιρλανδού ρομαντικού ποιητή Οσκαρ Ουάιλντ. Τη διασκευή και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο παλαίμαχος ηθοποιός, μουσικός, δραματουργός και σκηνοθέτης Γιάννης Κόκκινος. Η σκηνοθετική του άποψη είναι της παραδοσιακής σχολής, που πιστεύει ότι όλα πρέπει να εκτελούνται ρεαλιστικά επί σκηνής, χωρίς απρόοπτα, εκπλήξεις και ευρήματα, που εντυπωσιάζουν αισθητικά, χωρίς ωστόσο πάντοτε να αποτελούν ουσιαστικά στοιχεία της παράστασης. Βέβαια, η όποια αλλαγή και εξέλιξη στο σκηνοθετικό ύφος καταγράφεται ορισμένες φορές ως θετικό στοιχείο. Γι' αυτό και τα σκηνικά του Γιώργου Καρακάση και τα κοστούμια της Εύης Μπαράκου είναι παραμυθένια/ παραδοσιακά (γεμάτη σκηνή με σπίτια, πύργο του γίγαντα, δέντρο της αγάπης, βρύση κ.ο.κ.), και οι χορογραφίες της Ζωής Σαρίδου απλές, όμως αρκετά απλοϊκές, ίσως ελλείψει επαρκούς χώρου. Την ίδια σκηνοθετική άποψη είχε για πολλά χρόνια και ο επίσης παλαίμαχος σκηνοθέτης Δημ. Μολυβιάτης (ιδρυτής του θιάσου «Κύτταρο»), που φέτος δυστυχώς απέχει από τις θεατρικές σκηνές των «Γκλόρια» και «Διάνα». Τη μουσική επιμελήθηκε ο Μιχάλης Κόκκινος.

Πάντοτε συνιστώ να αποφεύγεται ο διάλογος των ηθοποιών με την πλατεία, διότι δημιουργείται οχλαγωγία... διαδραστικού χαρακτήρα, όπως επιμένουν ορισμένοι. Η συμμετοχή των παιδιών, ως ένα βαθμό, στην παράσταση, όπως γίνεται στο «Θέατρο της Ημέρας», έχει άλλα χαρακτηριστικά, του θεατρικού παιχνιδιού. Επίσης, οι τσιριχτές φωνές ορισμένων ηθοποιών, προφανώς με την πρόθεση για καλύτερη απόδοση του ρόλου τους, κουράζει τους θεατές, παρά τους βοηθά να κατανοήσουν το λόγο, που με αυτόν τον τρόπο δεν ακούγεται καθαρά στην πλατεία. Πολύ καλή η κινησιολογία των ηθοποιών στους ρόλους: χιόνι, παγωνιά και χαλάζι.

Ιδιαίτερα μου άρεσαν οι ηθοποιοί Ηλίας Νάκος, στο ρόλο του Μπάφερ, με απλότητα και φυσικότητα στην υποκριτική του και η Ελένη Τριανταφύλλου στους ρόλους της Κριστή και του Μικρού αγοριού, η οποία διακρίνεται πάντοτε για την εκρηκτικότητα του χαρακτήρα της, τον έντονο τόνο της φωνής της, τις υπερβολικές κινήσεις της και τους μορφασμούς του προσώπου της, που ωστόσο αποδίδουν θαυμάσια κάθε ρόλο της. Και η υποκριτική των άλλων ηθοποιών ήταν αρκετά καλή, χωρίς να υστερήσει κάποιος: Μιχ. Κόκκινος (αρκετά πειστικός και επιβλητικός ως εγωιστής γίγαντας), Νικολέτα Κοφινά (Μύριαμ Μπλόκουερ, χιόνι), Κατερίνα Τσιμογιάννη (Νταλή, χαλάζι), Ζαχαρούλα Θεοδοσίου (Νάνση, παγωνιά), Ηλίας Παγουράς (βοριάς).

ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΣΠΑΘΑΡΗΣ

«Ο Καραγκιόζης Προφήτης»

από το θίασο του Τάκη Βαμβακίδη

στο Θέατρο «ΑΘΗΝΑ»

Ο λαϊκός καραγκιοζοπαίχτης Ευγένιος Σπαθάρης, γιος του μεγάλου επίσης Σωτήρη Σπαθάρη, πέρασε πια στην αθανασία. Αφησε πίσω του, όμως, ένα τεράστιο και σημαντικό έργο στο Θέατρο Σκιών.

Η παρούσα παράσταση είναι διττή: στο βάθος της σκηνής οι φιγούρες περνούν διακριτικά από το φωτισμένο παραδοσιακό μπερντέ, όπως θα 'θελε ο δάσκαλος και ο κάθε λαϊκός καραγκιοζοπαίχτης, και στο προσκήνιο όλα «μεταλλάσσονται» σε θέατρο. Η ταξική κοινωνία μας, όπως στον μπερντέ, έτσι και στο παλκοσένικο είναι ολοζώντανη θεατρικά: από τη μια η καλύβα του Καραγκιόζη, σύμβολο της φτώχειας και της ανέχειας πολλών στρωμάτων του λαού μας και από την άλλη το σεράι του πασά, σύμβολο της εξουσίας, της χλιδής και του πλούτου της αστικής τάξης και της πλουτοκρατίας. Οι φιγούρες των ίσκιων τώρα μεταλλάσσονται σε ηθοποιούς και αποδίδουν ακριβώς τους ίδιους ρόλους, όπως θα ήθελαν οι πρωτοπόροι Φώτος Πολίτης («Καραγκιόζης ο Μέγας», 1924),Θ. Συναδινός («Ο Καραγκιόζης»), Β. Ρώτας («Τα Καραγκιόζικα», 1956, 1978),Γ. Σκούρτης («Ο Καραγκιόζης Καραγκιόζης», 1983, «Ο Καραγκιόζης παραλίγο βεζύρης», 1995), Γ. Σκαρίμπας («Αντι-Καραγκιόζης», 1977) κ.ά. Η έντεχνη ιστορική πρωτοπορία έχει αφήσει το σπόρο της, όπου φυτρώνουν νέες καλλιτεχνικές εκδοχές, σε παραστασιακό επίπεδο.

Το ίδιο, βέβαια, επιχείρησε - ως ένα βαθμό - και ο Δήμος Αβδελιώδης με την παράσταση του έργου του «Ο Μεγαλέξανδρος και ο καταραμένος Δράκος», δίνοντας έμφαση στην αισθητική, στον μπερντέ και στη σκηνή, χωρίς ωστόσο να ενδιαφερθεί για την ιδεολογία του λαϊκού Θεάτρου Σκιών και την πολιτική διάστασή του ως περιεχόμενο. Θα έλεγα ότι ο Αβδελιώδης έδωσε τη λόγια εκδοχή του Ελληνικού Θεάτρου Σκιών, αναδεικνύοντας ωστόσο αρκετά λαϊκά αρχιτεκτονικά στοιχεία της παράδοσης. Αντίθετα ο μεγάλος λαϊκός καλλιτέχνης Ευγένιος Σπαθάρης σε συνεργασία με τον, μεγάλου καλλιτεχνικού διαμετρήματος, ηθοποιό - λαϊκό και πολιτικοποιημένο καλλιτέχνη, Τάκη Βαμβακίδη, έδωσαν σκηνοθετικά την αυθεντική λαϊκή εκδοχή, όπου στην παράσταση βγαίνει πολύ γέλιο, αλλά και δάκρυ από συγκίνηση. Εκπέμπονται δε πολλά κοινωνικο-πολιτικά μηνύματα, που αφορούν στη σύγχρονη πραγματικότητα. Η πολιτική και αντι-εξουσιαστική σάτιρα είναι εμφανέστατη. Αυτό άλλωστε έκανε ανέκαθεν ο κάθε λαϊκός Καραγκιοζοπαίχτης, στην εποχή του.

Οι παραστάσεις του έργου είναι αφιερωμένες, από σεβασμό, στον αξέχαστο Ευγένιο Σπαθάρη, τον οποίο τα παιδιά/θεατές και οι γονείς/εκπαιδευτικοί βλέπουν - κατά σημεία - σε βίντεο. Τα διάφορα ηχητικά και οπτικά εφέ προσθέτουν θετικά πρόσημα στην παράσταση.

Στη σκεπή της καλύβας του Καραγκιόζη ο θεατής διαβάζει, χωρίς να γίνεται κατανοητό από τους περισσότερους, τη φράση: «HASTA LA VICTORIA SIEMBRE». Τι σκέφτηκε, αλήθεια, ο Βαμβακίδης! Μπράβο του! Πρόκειται για την τελευταία φράση της επιστολής του Τσε Γκεβάρα, λίγο πριν από τη δολοφονία του, προς τον Φιντέλ Κάστρο, και σημαίνει: «Μέχρι τη νίκη, για πάντα». Επίσης, εντύπωση δημιουργεί και η σημαία της Παλαιστίνης που ανεμίζει στα χέρια του Καραγκιόζη (προλεταριακή/διεθνιστική αλληλεγγύη), αλλά και όλες οι σατιρικές ατάκες που ο Καραγκιόζης με διακριτικότητα, χωρίς διδακτισμό και εμφανή διάθεση πολιτικού πατερναλισμού, εκφράζει μουρμουρίζοντας - ωστόσο με παρρησία - με ανάλογη εκφραστικότητα και κινησιολογία.

Τους υπόλοιπους ρόλους στο συγκεκριμένο έργο αποδίδουν θαυμάσια οι: Γιάννης Ζουμπαντής με υπέροχες υποκριτικές ικανότητες (ιδανικό κολλητήρι και Μορφονιός), Γιάννης Μποσταντζόγλου (Μπαρμπα - Γιώργος), Μαρίνος Μουζάκης (Νιόνιος - Ταχήρ), Θανάσης Λιούνης (Χατζηαβάτης, χρειάζεται βελτίωση η απόδοση του ρόλου - Γέρος), Δομηνίκη Παπαστεργίου (Αγλαΐα - Χανούμισσα - Κοπρίτης), Χρήστος Συρμακέζης (Μουσικάντης - Βεληγκέκας - Πασσάς).

Η μουσική είναι του Γιάννη Ζουγανέλη (ακούγεται και το γνωστό σχετικό τραγούδι του Σαββόπουλου), οι στίχοι του Τάσου Κώνστα, τα θαυμάσια σκηνικά/κοστούμια του Νίκου Κασαπάκη και οι εντυπωσιακοί/λειτουργικοί φωτισμοί των Γιώργου Φωτόπουλου - Μαρίνου Παπαδάτου.

Μια λαϊκή παράσταση που δεν πρέπει να χάσει η εργατική τάξη και όλοι οι εργαζόμενοι. Είναι καθήκον των εκπαιδευτικών να διδάξουν τους μαθητές τους μέσα από ένα τέτοιο έργο με τη συγκεκριμένη παράσταση, που ο λαϊκός σπουδαίος καλλιτέχνης μας, Τάκης Βαμβακίδης και οι άξιοι συνεργάτες του προσφέρουν στο ελληνικό κοινό, την ελληνική παράδοση, τη λαϊκή κληρονομιά μας και την ταξική μας συνείδηση. Συνιστώ σε ορισμένους μαθητές κολεγίων, αμερικανόπληκτους, ευρωπαϊστές αστούς και κουλτουριάρηδες μικροαστούς λακέδες του συστήματος να αποφύγουν αυτήν την παράσταση, μια και δε θα αισθανθούν τίποτα... και έτσι θα πάει χαμένος και ο χρόνος τους!