Την ιδιωτικοοικονομική διαχείριση στον πολιτισμό ενισχύει ακόμη περισσότερο η κυβέρνηση, καθιστώντας ΝΠΙΔ, όπως το Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Εργων (ΤΔΠΕΑΕ) του ΥΠΠΟ ...σε γενικό «δερβέναγα» των κρατικών υπηρεσιών προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της εξέλιξης αποτελεί η ένταξη του έργου «Αποκατάσταση και ανάδειξη κτιρίων και συντήρηση κινητών και ακινήτων μνημείων του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοΐου» στο ΤΔΠΕΑΕ, θέμα που συζητά σήμερα το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Το πρόβλημα είναι ότι το ΤΔΠΕΑΕ, από τον ιδρυτικό νόμο, διαχειρίζεται κονδύλια για αρχαία μνημεία - δηλαδή, σύμφωνα με τον ισχύοντα αρχαιολογικό νόμο, για μνημεία μέχρι το 1830 - και όχι για νεότερα, όπως του Τατοϊου. Το θέμα δεν είναι νομικό ή υπηρεσιακό. Ανεξάρτητα του ποια νομική «φόρμουλα» παρουσιαστεί για την εμπλοκή του Ταμείου στο Τατόι, αυτό που προκύπτει είναι ότι η χρηματοδότηση των έργων προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς επιχειρείται να «περνά» μέσα από νομικά «μορφώματα» τύπου ΤΔΠΕΑΕ, των οποίων η λειτουργία και η διαχειριστική λογική τους παραπέμπει σε ανώνυμη εταιρεία.

Το ΤΔΠΕΑΕ φτιάχτηκε το 1992 ως ΝΠΙΔ για να διαχειρίζεται κοινοτικά, εθνικά, «χορηγικά» και λοιπά κονδύλια για αρχαιολογικά έργα, χάριν της ...«ευελιξίας» που υποτίθεται ότι δεν μπορεί να έχει ο δημόσιος τομέας. Το Ταμείο, σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο, «δεν υπάγεται στον δημόσιο τομέα και λειτουργεί και διαχειρίζεται τις πιστώσεις κατά τις διατάξεις του ιδιωτικού δικαίου, εξαιρείται των διατάξεων του δημοσίου λογιστικού και υπάγεται στην εποπτεία και τον έλεγχο του Κράτους, που ασκείται από τον υπουργό Πολιτισμού». Εχει τη δυνατότητα να «προσλαμβάνει το απαιτούμενο προσωπικό, κατά παρέκκλιση των σχετικών διατάξεων», να «προκηρύσσει τους αναγκαίους για την εκτέλεση των έργων διαγωνισμούς», να «κατακυρώνει το αποτέλεσμα αυτών», να «υπογράφει συμβάσεις και εγκρίνει κάθε άλλη αναγκαία δαπάνη για την εκτέλεση των έργων και τη λειτουργία του Ταμείου».

Εξαρχής το Ταμείο έγινε δεκτό με αντιδράσεις από την αρχαιολογική κοινότητα, αφού είναι σαφές πως όχι μόνο την υποκαθιστά, αλλά ο τρόπος λειτουργίας του άνοιγε επικίνδυνους δρόμους για τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτό δεν εμπόδισε τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ να το διατηρήσουν, ενώ, πέρσι, με τροπολογία στο νόμο για το Νέο Μουσείο Ακρόπολης, η κυβέρνηση της ΝΔ ανάγκασε το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων να διαθέτει πόρους του - που μέχρι τότε πήγαιναν στην Αρχαιολογική Υπηρεσία που πλήττεται από την υποχρηματοδότηση - στο ΤΔΠΕΑΕ όσο και σε άλλες ανάλογες εταιρείες του «δημοσίου», όπως η «Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνα ΑΕ» (σ.σ. αυτή είναι «φρούτο» των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ).

Το γιατί ένα τέτοιο «εργαλείο» χρησιμοποιείται στο Τατόι, δεν είναι άσχετο με τα γενικότερα αντιδραστικά σχέδια της κυβέρνησης για την περιοχή. Θυμίζουμε ότι με το περιβόητο ΠΔ περί «Καθορισμού Ζωνών Προστασίας του ορεινού όγκου Πάρνηθας» (νομοθετήθηκε το 2007 επί ΝΔ, αλλά είχε αρχίσει να συντάσσεται το 2003 επί ΠΑΣΟΚ), το Τατόι «σαλαμοποιείται» και παραδίδεται σε εμπορευματικές χρήσεις. Ετσι, το ΤΔΠΕΑΕ επιλέχθηκε λόγω της «ευλελιξίας» του για να «τρέξει» γρηγορότερα το πολύπλευρο «πλιάτσικο» στην περιοχή...