Κυριακή 5 Νοέμβρη 2000
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 26
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
Μπορεί να λειτουργήσει έξω από το σύστημα;

Στην εφημερίδα «Καθημερινή» της 5ης του Οκτώβρη υπάρχει ένα δημοσίευμα επαινετικό για τον εισαγγελέα Πρωτοδικών της Αθήνας κ. Ισίδ. Ντογιάκο. Αφορμή, το γεγονός ότι διαβιβάστηκε στη Βουλή πόρισμα του εισαγγελέα, στο οποίο αυτός «τόλμησε» να αποφανθεί ότι προκύπτουν ενδείξεις για «διαπλοκή», δηλαδή για διάπραξη αξιόποινων πράξεων δύο υπουργών και να αναφέρει ότι η Βουλή είναι αρμόδια για την παραπέρα διαδικασία.

Βέβαια, τα αυτονόητα συνήθως δεν είναι εξαιρετικά γεγονότα. Ετσι, το ότι ένας δικαστικός λειτουργός επιτελεί το έργο του δεν είναι αντικείμενο δημοσιογραφικής προβολής. Αλλά το δημοσίευμα προβάλλει και εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες «μια νέα γενιά δικαστών και εισαγγελέων τείνει να ανδρωθεί, η οποία νιώθει απελευθερωμένη από την κομματική ποδηγέτηση που είχε επιβληθεί τα προηγούμενα χρόνια και αισθάνεται την ανάγκη να υπερασπιστεί το δικαστικό λειτούργημα, το οποίο είχε και αυτό τρωθεί από το γενικό κλίμα και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα διαφθοράς». Ετσι λοιπόν από την «Καθημερινή», ένα θεμελιακό στυλοβάτη του συστήματος τότε και τώρα, προβάλλονται «εκτιμήσεις» και παραδοχές για το ότι είχε τρωθεί το δικαστικό λειτούργημα, όταν για παρόμοιους ισχυρισμούς που προέβαλαν οι κομμουνιστές, πολλοί έχουν «στηθεί στον τοίχο». Αλλά, είναι βάσιμη η εκτίμησή της για νέα γενιά δικαστών που ανδρώνεται κλπ.; Κι αν έχει κάποια βασιμότητα, μπορεί να επεκταθεί, να σταθεροποιηθεί και να λειτουργήσει, όταν και η Δικαιοσύνη αποτελεί ένα μέρος της πολιτικής δομής και λειτουργίας του δικαίου της νέας τάξης που οι κυβερνήσεις με ζήλο πλήρους υποταγής προωθούν;

Ας δούμε, λοιπόν, ένα - δυο περιστατικά «άλλης φύσεως» σε σχέση με αυτές τις εκτιμήσεις κι ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του.

Είναι γνωστό ότι με απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου (την 11/4/5/2000) επικυρώθηκε απόφαση του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς με την οποία υποχρεώθηκε το γερμανικό δημόσιο να καταβάλει αποζημιώσεις σε συγγενείς εκτελεσμένων από την επιδρομή των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής στο Δίστομο στις 10/6/1944 και για καταστροφές σε σπίτια που έκαψαν κλπ. Την υπόθεση έφερε στον Αρειο Πάγο (Α.Π.) με αναίρεσή του το γερμανικό δημόσιο, με το «παράπονο» ότι παράνομα δίκασε το δικαστήριο της Λιβαδειάς, γιατί γι' αυτή την υπόθεση η Γερμανία έχει ετεροδικία και πρέπει να δικαστεί αποκλειστικά από τα γερμανικά δικαστήρια. Ομως, ο Α.Π., ερμηνεύοντας διεθνείς συμβάσεις, άλλα σχετικά ντοκουμέντα και διεθνή έθιμα σε παρόμοιες περιπτώσεις, αποφάσισε τα προαναφερόμενα και απέρριψε την αναίρεση της Γερμανίας.

Επίσης, ο Α.Π. έκρινε ειδικότερα, ότι όταν οι ένοπλες συρράξεις (σαν τέτοιες εννοεί, με ολοφάνερα όχι επαινετικό συντηρητισμό, και τις μάχες ανάμεσα στο γερμανικό στρατό κατοχής και τις αντάρτικες ομάδες Εθνικής Αντίστασης) πλήττουν άτομα περιορισμένου κύκλου από τον άμαχο πληθυσμό, σαν αντίποινα δολιοφθοράς αντιστασιακών, στη δράση των οποίων οι άμαχοι δεν είχαν ούτε έμμεση ανάμειξη, τότε το κράτος των επιδρομέων δεν έχει ετεροδικία, ώστε νόμιμα δικάζεται από τα δικαστήρια του τόπου που τα στρατεύματά του διέπραξαν τα εγκλήματα.

Τέλος, έκρινε ακόμα ο Α.Π. ότι με τα περιστατικά που δέχτηκε το Πρωτοδικείο Λιβαδειάς, δηλαδή: ότι στις 10/6/1944 αυτοκίνητα με Γερμανούς στρατιώτες, από τη Λιβαδειά κατευθύνθηκαν προς την Αράχοβα. Οτι προπορευόμενοι 20 Γερμανοί στρατιώτες μεταμφιεσμένοι σε Ελληνες σκότωναν όποιον Ελληνα εύρισκαν στη διαδρομή. Οτι στο Δίστομο προέβησαν σε λεηλασίες. Οτι στη διαδρομή τους προς το Στείρι οι μεταμφιεσμένοι έπεσαν σε ενέδρα ανταρτών και σκοτώθηκαν οι 18. Οτι, τότε γύρισαν στο Δίστομο και άρχισαν ομαδική σφαγή. Οτι βίασαν και σκότωσαν γυναίκες, νήπια κλπ. Οτι τα εγκλήματα αυτά έγιναν σε βάρος ανθρώπων που δεν είχαν καμιά απολύτως σχέση με την ανταρτική ομάδα που συγκρούστηκε μαζί τους. Και, ότι, επομένως, το γερμανικό δημόσιο στην περίπτωση αυτή δεν απολαμβάνει ετεροδικίας και γι' αυτό νόμιμα οι αξιώσεις των θυμάτων δικάστηκαν από το Πρωτοδικείο Λιβαδειάς.

Αλλά η απόφαση αυτή της Α.Π. δεν πάρθηκε με ομοψηφία των μελών του. Πάρθηκε με πλειοψηφία 10 μελών, ενώ 5 αρεοπαγίτες σε ένα ζήτημα και 4 σε άλλα επιμέρους ζητήματα μειοψήφησαν και δέχτηκαν ότι το γερμανικό κράτος έχει ετεροδικία και δεν έπρεπε να δικαστεί από τα ελληνικά δικαστήρια. Από τις σκέψεις με τις οποίες δικαιολογούν τη μειοψηφία τους, παραθέτουμε εδώ όσο το δυνατόν πιο απλά και σύντομα όσες έχουν ενδιαφέρον για τον κάθε Ελληνα πολίτη, που δικαιούται και πρέπει να γνωρίζει τις αντιλήψεις και τις πράξεις θεσμικών οργάνων που ασκούν τη δική του και προς το συμφέρον του, κατά το Σύνταγμα, εξουσία.

Δέχεται, λοιπόν, η μειοψηφία των 4 αρεοπαγιτών, χωρίς διάκριση κάθε είδος και υπό οποιεσδήποτε περιστάσεις «ένοπλες συγκρούσεις», «ούτε ενδιαφέρει το είδος της σύγκρουσης ή οι συνέπειες από αυτήν ούτε αν περιορίστηκε μεταξύ στρατιωτικών σχηματισμών ή επεκτάθηκε και σε βάρος αμάχων... Διότι τα κράτη που υπέγραψαν συμβάσεις για την κρατική ασυλία (σ.σ. εννοείται η ετεροδικία) θέλουν, προφανώς, να απολαμβάνουν της ασυλίας... για το σύνολο των αξιώσεων από ένοπλες συγκρούσεις... Διότι οι ένοπλες συγκρούσεις... προσλαμβάνουν ποικίλες μορφές, μεταξύ των οποίων και η ένοπλη αντίσταση από την κατεχόμενη χώρα καθώς και η προσπάθεια της κατέχουσας χώρας να καταστείλει με τα όπλα την αντίσταση αυτή».

Κι ακόμη, δέχεται η μειοψηφία του ανώτατου δικαστηρίου ότι «η ομαδική σφαγή των αμάχων στο Δίστομο... εντάσσεται στην ένοπλη σύγκρουση. Συνέχεται χρονίως και αιτιωδώς προς τη θανάτωση των 28 στρατιωτών που προηγήθηκε». Ωστε, «το γερμανικό δημόσιο απολάμβανε ως προς αυτές (σ.σ.: τις αξιώσεις των θυμάτων) ετεροδικίας (κρατικής ασυλίας). Γι' αυτό... η προσβαλλόμενη απόφαση έπρεπε να αναιρεθεί και να απορριφθεί η αγωγή (σ.σ.: των θυμάτων της σφαγής και των καταστροφών)».

Βέβαια, η Δικαιοσύνη, όπως και η αδελφή της η αλήθεια, δεν είναι μόνο μία και αδιαίρετη. Δε βγάζει το ίδιο βάρος όποιος κι αν τη ζυγίσει... Το πρόβλημα μ' αυτήν τίθεται έτσι: ή στρατεύεται για την ειρήνη και το καλό (το ολόπλευρο συμφέρον) των πολλών αδικημένων ή των λίγων κυρίαρχων οπότε μπορεί να πάρει άλλους δρόμους... Νομίζω ότι οι παραπάνω σκέψεις, της μειοψηφίας των αρεοπαγιτών είναι τόσο κατανοητές, ώστε να μη χρειάζεται να αξιολογηθούν εδώ ειδικότερα. Μόνο μια - δυο απορίες μου να μου συγχωρηθεί να διατυπώσω:

α) Αν επικρατούσε η άποψη της μειοψηφίας: Τότε το γερμανικό κράτος θα μπορούσε να δικάζει και την υποχρέωσή του για αποζημιώσεις από τα εγκλήματα που διέπραξαν τα τότε στρατεύματά του. Ο καθένας φαντάζεται τι δικαιοσύνη θα αποδώσει ο υπαίτιος που γίνεται και δικαστής. Και η συμπεριφορά του στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας από Σλοβενία μέχρι Κοσσυφοπέδιο, άλλοτε ως αυτουργού κι άλλοτε ως συμμέτοχου μαζί με τις άλλες κυρίαρχες δυνάμεις της ΕΕ, διαφωτίζει πληρέστατα.

β) Οι ίδιοι συλλογισμοί «διδάσκουν» και ουσιαστικό δίκαιο; Το ίδιο βαριά εγκλήματα αποτελούν και, επομένως, τις ίδιες υποχρεώσεις παράγουν και η ένοπλη δράση των στρατευμάτων κατοχής της επιτιθέμενης χώρας, που σκοτώνουν ακόμη και αμάχους τελείως αμέτοχους των πολεμικών εχθροπραξιών, το ίδιο και οι πράξεις ένοπλης αντίστασης των πεινασμένων κλπ. κατοίκων της κατακτημένης χώρας που αγωνίζονται για την απελευθέρωσή τους, αφού «ούτε ενδιαφέρει το είδος της σύγκρουσης ή οι συνέπειες από αυτή...» κλπ. (βλέπε το κείμενο της μειοψηφίας πιο πάνω). Ισως, αν δίκαζαν τα δικαστήρια της Γερμανίας παρόμοια διαφορά με θύματα Πολωνούς, θα μπορούσαν να αποφανθούν ότι το ίδιο ήταν και τα κρεματόρια το ίδιο και η ένοπλη αντίσταση των αποκλεισμένων υπόδουλων στο γκέτο της Βαρσοβίας.

γ) Με την ηθική βάση του συλλογισμού της μειοψηφίας του Α.Π. μήπως θα ήταν φρονιμότερο να μην αγωνίζονται ένοπλα οι υπόδουλοι για την απελευθέρωσή τους, ώστε να μην κινδυνεύουν να βρεθούν και οφειλέτες αποζημιώσεων;

Ο χώρος της εφημερίδας δεν μπορεί να περιλάβει κι άλλες σκέψεις που προκύπτουν από τις κρίσεις αυτές της μειοψηφικής γνώμης των αρεοπαγιτών. Μακάρι να εύρισκε κανείς επιχειρήματα για να πειστεί ότι δεν πρόλαβαν να σκεφθούν τις άλλες συνέπειες της κρίσης τους που αυτή τη φορά έτυχε να μειοψηφήσει. Οι επιθετικοί πόλεμοι και τα συνακόλουθα εγκλήματα των επιτιθέμενων προκαλούνται συνειδητά από τερατώδεις και ακραίες εγκληματικές σκοπιμότητες. Γι' αυτό και οι δικαστές που καλούνται να τις κρίνουν αναπόδραστα με την απόφασή τους ακολουθούν τη μία ή την άλλη σκοπιμότητα. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι και ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου στην ευνοϊκή για τα θύματα πρότασή του, εξέφρασε την ελπίδα ότι τα θύματα της φασιστικής αγριότητας δε θα γίνουν άλλη μια φορά θύματα με την απόφαση του Α.Π. Επεισε την πλειοψηφία, αλλά δεν άλλαξε τη γνώμη της μειοψηφίας.

Ας τελειώσουμε με την απορία που και στην αρχή διατυπώνεται: Ενόψει όλων αυτών των ενδείξεων, είναι βάσιμη η εκτίμηση για «νέα γενιά δικαστών που νιώθει απελευθερωμένη...» κλπ.; Ή μήπως κι αυτή θα εφαρμόζει χωρίς εσωτερική δοκιμασία, π.χ., το δόγμα ότι ο αστυνομικά παρακολουθούμενος που συνελήφθη σαν «τρομοκράτης» είναι κατ' αρχήν ένοχος και... μη μας ξεφύγει, αντί για το τεκμήριο της αθωότητας - κι άντε να βρει ο πολίτης και τα λαϊκά κινήματα και κόμματα, ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και ελευθερίες.

Ο κάθε πολίτης έχει πια όχι μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωση να προσέξει περισσότερο. Να βγει από τη δηλητηριασμένη νάρκη των δεικτών του Χρηματιστηρίου και «ικανού στελέχους» της δουλιάς του. Και να ζητήσει να ενώσει την ορμή του με την ορμή και τη δύναμη των άλλων που υποφέρουν και απειλούνται το ίδιο μ' αυτόν. Η ενωμένη δύναμη και δράση είναι που φοβάται και πολεμάει με όλη του τη δολιότητα ο κυρίαρχος. Δεν τελείωσε η ιστορία της ανθρωπότητας. Μόνο που για να βοηθηθεί στην πορεία της θέλει από τα θύματα «αρετήν και τόλμην». Που και πάλι πρέπει να τη βρει ο λαός - όπως πάντα.


Του
Αγγελου ΡΕΜΠΗ
Ο Αγγελος Ρεμπής είναι τέως εφέτης.


Κορυφή σελίδας
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ