(Του συνεργάτη μας ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ)

ΦΡ. ΓΚ. ΛΟΡΚΑ

«Τα μάγια της πεταλούδας»

από την Παιδική Σκηνή του θεάτρου «ΠΕΡΙΑΚΤΟΙ»

Μια κωμωδία, γραμμένη αρχικά για το κουκλοθέατρο, είναι το παρόν έργο του αισθαντικού ποιητή Λόρκα. Ο Σπύρος Κολιαβασίλης πήρε την πρωτοβουλία να την προσαρμόσει και διασκευάζει δραματολογικά για το θέατρο που απευθύνεται σε παιδιά. Πρόκειται για ένα θαυμάσιο κείμενο, γεμάτο με λυρικούς ιριδισμούς και με ερωτικές απαλές αποχρώσεις. Σε δεύτερο επίπεδο διακρίνεται ο αυτοσαρκασμός του ποιητή και η ειρωνική του διάθεση για τη, σχεδόν, «μεταφυσική» και ιδεαλιστική ενασχόληση κάποιων με την ποίηση. Εντέλει δικαιώνει τους ονειροπόλους ποιητές με τη δύναμη και το μεγαλείο της αληθινής αγάπης. Η αισώπεια μεθοδολογία κάνει και εδώ την παρουσία της, αφού ζωύφια του αγρού αναλαμβάνουν να εκφράσουν ανθρώπινα συναισθήματα. Ολα διαδραματίζονται μέσα στη φύση. Οι χαρακτήρες είναι ολοζώντανοι, «ανθρώπινοι» και διαγράφονται ξεκάθαρα επί σκηνής με τις αδυναμίες και τα προτερήματά τους, με τις αγωνίες τους, με τις επιδιώξεις και τις αντιθέσεις τους: ο Δον Περήφανος, η Δόνια Σκαθαρίνα, η Σκαθαρίνα Μαυρομάντισα, η Σκαθαρινούλα Σύλβια, ο Σκαθαράκος, ο «αχόρταγος, λαίμαργος και μοχθηρός» Σκορπιός ο Λυγαρολαξευτής, η όμορφη Πεταλούδα, οι Πυγολαμπίδες κ.ά. ήρωες εν δράσει.

Ο Σκαθαράκος, ο ευαίσθητος ποιητής, ερωτεύεται την πεταλούδα, ενώ η μητέρα του τον πιέζει να παντρευτεί την πλούσια Σύλβια, η οποία τον έχει ήδη ερωτευτεί. Η Μαυρομάντισα και ο Δον Περήφανος, δυο γνωστικά σκαθάρια, τον κατανοούν και του συμπαραστέκονται.

Υποκριτικά όλοι οι ηθοποιοί απέδωσαν ικανοποιητικά. Εκείνο που επισημαίνω και πάλι είναι τα προβλήματα ορθοφωνίας, που παρουσιάζονται ενίοτε σε ορισμένους ηθοποιούς, οι οποίοι οφείλουν να βελτιωθούν. Εδώ ορισμένες ηθοποιοί, όταν ανεβαίνουν οι φωνές τους - λόγω δραματικής έντασης - σε υψηλές νότες, πρέπει να έχουν κατά νου, εάν οι μικροί θεατές αντιλαμβάνονται τα λόγια. Η εκφορά του λόγου είναι από τα σημαντικότερα ζητήματα του θεάτρου και χρειάζεται πολλή άσκηση και προσπάθεια για τη βελτίωσή του. Αντίθετα, θα ήθελα να υπογραμμίσω την πολύ καλή κινησιολογία και εκφραστικότητα των ηθοποιών, σε όλη την παράσταση, καθώς και να εξάρω τη σκηνοθετική ευρηματικότητα (αράχνη, πυγολαμπίδες, «αποθέωση» πεταλούδας κ.ά.) Στα θετικά της παράστασης είναι το ζωντανό τραγούδι (καραόκε), τα στοιχεία αρχαίας τραγωδίας (με τη δράση του Χορού), τα οπτικά εφέ (η εμφάνιση των πυγολαμπίδων, το φινάλε με την «αποθέωση» της πεταλούδας κ.ά.), ενώ στα αρνητικά την κάποια προχειρότητα ορισμένων κοστουμιών, ως και τη δυσ-λειτουργικότητα κάποιων άλλων (π.χ. της Μαυρομάντισας).

Η σκηνοθεσία, οι στίχοι των τραγουδιών και οι φωτισμοί είναι του Σπύρου Κολιαβασίλη. Τα σκηνικά - κοστούμια υπογράφει η Ράνια Αντύπα και τη μουσική ο Μιχάλης Αβραμίδης.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Θαν. Τσοδούλος, Σοφία Γκίτσου, Ελένη Γκλιάτη, Μάτα Παπασιδέρη, Γ. Φιλίππου, Αντρ. Τζινιέρης, Νάνσυ Χρυσικοπούλου.

[Δημητρίου 5 και Καραολή, Μαρκόπουλο Αττικής]

ΕΥΡΙΠΙΔΗ

«Ελένη»

στο θέατρο «ΚΝΩΣΟΣ»

Η «Ελένη» του Ευριπίδη διδάχτηκε από σκηνής στην Αρχαία Αθήνα, στα 412 π.Χ., μαζί με την «Ανδρομέδα», ένα χρόνο πριν από την κωμωδία «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη. Ανήκει στη Δραματική Ποίηση. Είναι, όμως, τραγωδία ή τραγικωμωδία, παρωδία της «Ιφιγένειας εν Ταύροις», του ίδιου τραγικού ποιητή; Η Ελένη, ποτέ δεν πήγε στην Τροία, όπως μαθαίνουμε από τη μυθολογία, ειδικά από τον Ομηρο, αλλά το είδωλό της, με τη βοήθεια της Ηρας. Η ίδια μεταφέρθηκε, με τη θέληση του Δία, στην Αίγυπτο και εκεί παρέμεινε για 17 χρόνια, όπου τη βρήκε «τυχαία» ο Μενέλαος...

Τα μηνύματα του έργου είναι αντιπολεμικά. Ο Ευριπίδης στέκεται θετικά απέναντι στην Ελένη, δεν τη θεωρεί μοιχό και την αιτία για την καταστροφή που επέφερε ο Τρωικός Πόλεμος σε Ελληνες και Τρώες. Η ένταση στο μύθο είναι εμφανής, τα γεγονότα εξελίσσονται γρήγορα, με εναλλαγές συναισθημάτων των ηρώων, η τραγικότητα διαδέχεται την ιλαρότητα στην πλοκή, η Ελένη υποφέρει, ο Μενέλαος εκπλήσσεται, από κοινού σκευωρούν εναντίον του βασιλιά Θεοκλύμενου και με τη βοήθεια της αδερφής του, μάντισσας Θεονόης, σχεδιάζουν τη φυγή τους από την Αίγυπτο και την επιστροφή τους στη Σπάρτη.

Η παράσταση του έργου, σε σκηνοθεσία του Λάμπρου Τσάγκα απευθύνεται σε μαθητές της Γ' Γυμνασίου, οι οποίοι διδάσκονται την παρούσα τραγωδία στο σχολείο. Ετσι, οι μαθητές - θεατές είναι μυημένοι στο έργο, το οποίο έχουν διαβάσει, έχουν κάνει τα απαιτούμενα ερμηνευτικά σχόλια κ.ο.κ.

Οι θεατές απολαμβάνουν μια υπέροχη θεατρική παράσταση, αρκετά υποβλητική από την αισθητική ατμόσφαιρα που δημιουργούν οι ηθοποιοί, τα λιτά σκηνικά, τα θαυμάσια κοστούμια (εναλλαγή λευκού και κόκκινου χρώματος), η δράση του χορού, η μουσική. Ο Μενέλαος δίνει - κατά σημεία - την κωμικοτραγική πλευρά του έργου, τον οποίο υποδύεται ο έμπειρος και ταλαντούχος Λάμπρος Τσάγκας. Πολύ καλές και οι ερμηνείες των υπόλοιπων ηθοποιών: Κωνσταντίνα Σαραντοπούλου (Ελένη), Ηλ. Γκογιάννος (Τεύκρος, Διόσκουρος), Λαμπρινή Λίβα (Γερόντισσα), Γιάννης Σταματίου (Αγγελιαφόρος Α' και Β'), Μαρίτα Βλασσοπούλου (Θεονόη), Κων. Ζημιανίτης (Θεοκλύμενος) και Χορός: Λ. Λίβα, Ντομένικα Ρέγκου, Εύα Μπενέτα, Μ. Βλασσοπούλου, Μαρία Μαλταμπέ, Βίκυ Κουκουτσίδη, Ηλέκτρα Λύρα, Δανάη Παπουτσή (και Διόσκουρος).

Υπεύθυνος για τα σκηνικά - κοστούμια είναι ο Σάββας Πασχαλίδης, για τη μουσική ο Νίκος ξανθούλης, για τις χορογραφίες η Θάλεια Παπαδοπούλου και για τους φωτισμούς ο Δημ. Παπαδόπουλος.

Τη μετάφραση υπογράφει ο Τάσος Λέρτας, η οποία κυκλοφορεί σε βιβλίο από τις εκδόσεις «ΕΛΕΥΣΙΣ».

[Κνωσού 11 και Πατησίων 195, Αθήνα]

ΑΔΕΛΦΩΝ ΓΚΡΙΜ

«Φαουστουπής (Ρουμπελστίλτσκιν)»

στο Εργαστήρι Κουκλοθεάτρου «ΜΑΙΡΗΒΗ»

Ενας μυλωνάς, κάποτε, θέλοντας να τονίσει στο βασιλιά της χώρας του το πόσο χρυσοχέρα και εργατική ήταν η κόρη του, χρησιμοποίησε τη λαϊκή παροιμία: «Αχυρο πιάνει και χρυσάφι γίνεται». Αυτό ήταν η απαρχή περιπετειών για την κόρη του μυλωνά, αφού ο βασιλιάς την έκλεισε στο παλάτι, της έδινε άχυρα και τη διέταζε αρκετές φορές να το μετατρέπει σε χρυσάφι. Η απληστία του γρήγορου και εύκολου πλουτισμού τον είχε κυριέψει. Ευτυχώς που βρέθηκε ο Φαουστουπής, ένα ξωτικό, που τη βοήθησε, ζητώντας της κάθε φορά κι ένα αντάλλαγμα. Το τελευταίο αντάλλαγμα που της ζήτησε ήταν γι' αυτή οδυνηρό, αλλά η κόρη με την εξυπνάδα της τελικά γλίτωσε από το πονηρό δαιμόνιο...

Ενα θαυμάσιο παραμύθι, γνωστό παγκοσμίως, με τ' όνομα «Ρουμπελστίλτσκιν», που ανακάλυψαν γύρω στα 1808 οι Γερμανοί ανθολόγοι και καταγραφείς παραμυθιών Αδελφοί Γκριμ και το συμπεριέλαβαν στις συλλογές τους.

Το Εργαστήρι Κουκλοθεάτρου «ΜΑΙΡΗΒΗ», δεν είναι μόνο εργαστήρι κατασκευής κούκλας, αλλά συγχρόνως ένα θαυμάσιο μουσείο με κούκλες και μαριονέτες και διαθέτει διάφορες αίθουσες θεάτρου, διαφορετικής χωρητικότητας θεατών. Στη μεγάλη αίθουσα, η οποία διαθέτει μια μεγάλη σκηνή κουκλοθεάτρου, οι κούκλες- μαρότες (ηθοποιοί της παράστασης) είναι μεγάλες και τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται αρκετά μεγάλα και εντυπωσιακά (φτερωτή του μύλου, ανέμη, μεγάλες ποσότητες άχυρου κ.ά.). Οι κούκλες είναι έργα τέχνης υψηλής τεχνικής και αισθητικής, που αποδεικνύουν ότι στη χώρα μας υπάρχουν θαυμάσιοι κουκλοκατασκευαστές και κουκλοπαίχτες, όπως έχουμε ήδη γράψει και για τη δουλειά των Τάκη και Μίνας Σαρρή, καθώς και της Εμμανουέλλας Καποκάκη.

Η κουκλοθεατρική ομάδα, αποτελούμενη από τους Μ. Κατσά, Μ. Γεωργιάδου και Θ. Βλάχο, με δεξιοτεχνία και υποκριτική εκφραστική δεινότητα απέδωσαν το κείμενο, δημιουργώντας τις απαιτούμενες εντάσεις και υφέσεις κατά την πλοκή του μύθου, μα και την κατάλληλη θεατρική ατμόσφαιρα, ικανή ώστε να αποδοθεί αρκετά καλά η υπόθεση του έργου, να διαγραφούν λαγαρά οι χαρακτήρες, να διαχυθεί η συναισθηματική φόρτιση στους λιλιπούτειους θεατές, οι οποίοι παρακολουθούσαν με μεγάλη προσοχή τα τεκταινόμενα επί σκηνής. Η μόνη παρατήρηση που έχω να κάνω, και που πάντοτε εκφράζω καλοπροαίρετα, είναι ότι απαιτείται περισσότερη δουλειά στην εκφορά του λόγου (περισσότερη ένταση, μια και είναι μεγάλη η αίθουσα, και ορθοφωνία, που κατά σημεία υστερούσε). Η «κοιλιά», που έκανε κατά σημεία η παράσταση, δικαιολογείται ως ένα βαθμό, από τη δυσκολία μεταφοράς των μεγάλων αντικειμένων και της αλλαγής των σκηνικών, θέμα που απαιτεί σταδιακή βελτίωση.

Η σκηνοθετική και σκηνογραφική άποψη και εκτέλεση της Μαιρηβής Γεωργιάδου είναι πολύ καλή, καθώς και η μουσική επένδυση της παράστασης, που είναι έργο του Λουδοβίκου των Ανωγείων. Τη μουσική επεξεργασία - ενορχήστρωση έχει κάνει ο Γιώργος Παυλάκος. Οι φωτισμοί έχουν την υπογραφή του Θ. Βλάχου. Την τεχνική επιμέλεια έχει ο Ρικάρντο Ντι Λάουρο.

[Δεληγιώργη 33, Μεταξουργείο]